گنجور

شمارهٔ ۱۸

یک شب از بخت زبون شمعی نشد هم‌دوش ما
برنخیزد صبح جز خمیازه از آغوش ما
در محبت تا حدیث پندگویان نشنود
مغز سر چون شیشهٔ می پنبه شد در گوش ما
نکهت گل بی‌خودی می‌آورد دیوانه را
بوی او آورد باد و برد عقل و هوش ما
خامی از کار جهان، مستان چو آتش می‌برند
باده گردد پخته در میخانه‌ها از جوش ما
لب به دشواری گشاید در سخن آشفته‌دل
چشم خواب‌آلوده را ماند لب خاموش ما
عشق پنهان فاش خواهد گشت از آهم سلیم
سخت دودی می‌کند این آتش خس‌پوش ما

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یک شب از بخت زبون شمعی نشد هم‌دوش ما
برنخیزد صبح جز خمیازه از آغوش ما
هوش مصنوعی: یک شب، به خاطر بدشانسی‌ام، شمعی برای روشن کردن ما در کنار ما نبود و صبح تنها چیزی که از خواب و خواب‌آلوده‌گی ما به جا می‌ماند، خمیازه خواهد بود.
در محبت تا حدیث پندگویان نشنود
مغز سر چون شیشهٔ می پنبه شد در گوش ما
هوش مصنوعی: در عشق، وقتی که داستان‌های دلسوزان را نشنویم، ذهن ما مانند شیشه‌ای می‌شود که در آن پنبه گذاشته شده است و هیچ صدایی را نمی‌شنود.
نکهت گل بی‌خودی می‌آورد دیوانه را
بوی او آورد باد و برد عقل و هوش ما
هوش مصنوعی: عطر گل‌های خوشبو انسان را به حالت غفلت می‌کشاند و بویی که باد می‌برد، تمام عقل و درک ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
خامی از کار جهان، مستان چو آتش می‌برند
باده گردد پخته در میخانه‌ها از جوش ما
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که ناپختگی و سادگی در دنیای زندگی باعث می‌شود که گاه جوشش و شور و شوقی همچون آتش وجود داشته باشد. در این شرایط، نوشیدنی (که نمادی از لذت و شادی است) در میخانه‌ها به دست می‌آید و پخته‌تر و واقعی‌تر می‌شود. نوعی اشاره به تجربه‌ها و نکته‌های زندگی که با گذر زمان و در جمع به بلوغ و غنای بیشتری می‌رسند.
لب به دشواری گشاید در سخن آشفته‌دل
چشم خواب‌آلوده را ماند لب خاموش ما
هوش مصنوعی: زمانی که فردی احساسات درونی خود را به سختی بیان می‌کند و بر زبان آوردن کلمات برایش دشوار است، مانند کسی است که چشم‌هایش به خواب رفته و نمی‌تواند به درستی ببیند. این حالت نشان‌دهنده‌ی سردرگمی و ناخوشی درونی اوست.
عشق پنهان فاش خواهد گشت از آهم سلیم
سخت دودی می‌کند این آتش خس‌پوش ما
هوش مصنوعی: عشق پنهانی که در دل دارم، با آه‌های دل‌سوز من آشکار خواهد شد. این آتش، که مانند خس در حال پوشاندن است، اثراتش را نشان می‌دهد.