سحاب اصفهانیشمارهٔ ۱۲ - شعر شاعر
کس را جمال نقش به جز حسن حال چیست
وان را که حسن حال نباشد کمال چیست
شعراست هیچ و شاعری از هیچ هیچ تر
در حیرتم که بر سر هیچ این جدال چیست؟
یک تن نپرسد از پی ترتیب چند لفظ
ای ابلهان بی هنر این قیل و قال چیست؟
از بهر مصرعی دو که مضمون دیگری است
چندین خیال جاه و تمنای مال چیست؟
شعر اصلش از خیال بود حسنش از محال
تا از خیال اینهمه فکر محال چیست؟
از چند لفظ یاوه نزد لاف برتری
هر کس که یافت شرم چه و انفعال چیست؟
صد نوع ازین کمال بر اهل رای و هوش
با حسن ذات عامی نیکو خصال چیست؟
گیرم که نظم بحر در و کان گوهر است
با نثر کلک داورد دریا نوال چیست؟
شمارهٔ ۱۱: هزار افسوس از فاطمه که دست اجلشمارهٔ ۱۳ - معما بنام زر و مدح: چیست آن لعبت که زیبا شکل و نیکو منظر است؟
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
کس را جمال نقش به جز حسن حال چیست
وان را که حسن حال نباشد کمال چیست
هوش مصنوعی: هیچ کس را جز زیبایی درونش، زیبایی ظاهری اهمیت ندارد و برای کسی که از خوش اخلاقی و نیکویی باطن برخوردار نیست، کمال و زیبایی چه معنایی دارد؟
شعراست هیچ و شاعری از هیچ هیچ تر
در حیرتم که بر سر هیچ این جدال چیست؟
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی بر عدم واقعیت و بی‌اساسی شعر و شاعری اشاره دارد. شاعر از این که شاعران به چیزهایی بی‌ارزش و توخالی پرداخته‌اند حیرت زده است. او تعجب می‌کند که چرا بر سر چنین مسائلی که هیچ ارزشی ندارند،争 و جدل می‌شود. به عبارت دیگر، او به تناقض و بی‌معنایی در هنر شاعری و مباحث آن انتقاد می‌کند.
یک تن نپرسد از پی ترتیب چند لفظ
ای ابلهان بی هنر این قیل و قال چیست؟
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌پرسد که چرا این همه گفت‌وگو و بحث بی‌خود و بی‌هدف انجام می‌شود، ای نادانان بی‌هنر! این همه حرف و جدل برای چیست؟
از بهر مصرعی دو که مضمون دیگری است
چندین خیال جاه و تمنای مال چیست؟
هوش مصنوعی: چرا برای چند کلمه‌ای که معنای دیگری دارد، این همه خیال و آرزوی ثروت و مقام می‌پرورانی؟
شعر اصلش از خیال بود حسنش از محال
تا از خیال اینهمه فکر محال چیست؟
هوش مصنوعی: شعر از تخیل نشأت می‌گیرد و زیبایی آن نیز از چیزهای غیرممکن است. حال این سؤال پیش می‌آید که چطور از تخیل می‌توان این همه فکر و ایده‌های غیرمعمول به وجود آورد؟
از چند لفظ یاوه نزد لاف برتری
هر کس که یافت شرم چه و انفعال چیست؟
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که افرادی که فقط با گفتن برخی کلمات بی‌معنی به دنبال برتری‌جویی هستند، در واقع خود را خوار کرده‌اند. چون فرد با احساس شرم و عدم‌فعالیت، به خودی خود نشان می‌دهد که واقعا چه طور انسانی است و کلماتش ارزش چندانی ندارند.
صد نوع ازین کمال بر اهل رای و هوش
با حسن ذات عامی نیکو خصال چیست؟
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی اشاره دارد که وقتی ویژگی‌های نیکو و فطری افراد عامی و ساده‌دل با صد نوع کمال و فضیلت اهل اندیشه و دانش همراه می‌شود، چه چیزی به وجود می‌آورد. در واقع، این ترکیب از حسن نیت و ویژگی‌های مثبت می‌تواند تاثیرات شگرفی بر دیگران و جامعه داشته باشد.
گیرم که نظم بحر در و کان گوهر است
با نثر کلک داورد دریا نوال چیست؟
هوش مصنوعی: مهم نیست که شعر و نظم مانند دریا و گوهر زیبا هستند، در نهایت باید بدانیم که در کار زندگی و نعمت‌ها، نتیجه و دستاورد چیست.