گنجور

شمارهٔ ۴۴

در خواب هم ز وصل تو کس کامیاب نیست
کان دیده را که روی تو دیده است خواب نیست
غیر از بنای عشق کزین سیل محکم است
نبود عمارتی که ز اشکم خراب نیست
جان می‌رود ز تن مگر امروز در وداع‌
کز بیم هجر او به دلم اضطراب نیست
نقش خیال خویش به چشم پر آب بین
گویند اگر ‌«ثبات به نقش بر آب نیست‌»
با قد همچو چنگ و دل چون رباب من
در محفل تو حاجت چنگ و رباب نیست
امشب درنگ محنت هجران ز حد گذشت
آیا چه شد که دور فلک را شتاب نیست؟
شادم که با خطای فزون از حساب ما
اندیشهٔ حساب به روز حساب نیست
یک روز نگذرد که ز تأثیر مدح شاه
طبع (سحاب) غیرت طبع سحاب نیست
دارای دهر فتحعلی شه که نُه سپهر
در قلزم عطاش بجز نُه حباب نیست

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در خواب هم ز وصل تو کس کامیاب نیست
کان دیده را که روی تو دیده است خواب نیست
هوش مصنوعی: در خواب هم کسی نمی‌تواند از وصال تو بهره‌مند شود، زیرا چشمی که زیبایی تو را دیده است هرگز خوابش نمی‌برد.
غیر از بنای عشق کزین سیل محکم است
نبود عمارتی که ز اشکم خراب نیست
هوش مصنوعی: جز بنای عشق که در این سیل مقاوم است، هیچ بنایی نیست که از گریه‌هایم خراب نشده باشد.
جان می‌رود ز تن مگر امروز در وداع‌
کز بیم هجر او به دلم اضطراب نیست
هوش مصنوعی: امروز به خاطر وداع، جانم از بدن می‌رود، اما از ترس جدایی او، دلم نگرانی ندارد.
نقش خیال خویش به چشم پر آب بین
گویند اگر ‌«ثبات به نقش بر آب نیست‌»
هوش مصنوعی: اگر به خیال خود در چشمان پر آب بنگری، خواهند گفت که ثبات و پایداری در نقشی که بر آب می‌زند، وجود ندارد.
با قد همچو چنگ و دل چون رباب من
در محفل تو حاجت چنگ و رباب نیست
هوش مصنوعی: من با اندام زیبا و دل حساس خود در محفل تو نیازی به ساز و آواز ندارم.
امشب درنگ محنت هجران ز حد گذشت
آیا چه شد که دور فلک را شتاب نیست؟
هوش مصنوعی: امشب دیگر طاقت دوری و غم جدایی را ندارم. چرا天 چرا زمان اینقدر آرام است و سریع نمی‌گذرد؟
شادم که با خطای فزون از حساب ما
اندیشهٔ حساب به روز حساب نیست
هوش مصنوعی: خوشحالم که با وجود اشتباهات بسیاری که دارم، نگران محاسبه اعمال در روز قیامت نیستم.
یک روز نگذرد که ز تأثیر مدح شاه
طبع (سحاب) غیرت طبع سحاب نیست
هوش مصنوعی: هر روزی که می‌گذرد، تأثیر ستایش از شاه باعث نمی‌شود که روح سحاب از غیرت و حساسیتش کاسته شود.
دارای دهر فتحعلی شه که نُه سپهر
در قلزم عطاش بجز نُه حباب نیست
هوش مصنوعی: فتحعلی شاه، که قدرتی بزرگ در دوران خود داشت، به گونه‌ای توصیف شده است که در دریای سخاوتش، نه سپهر (آسمان) به جز نه حباب وجود ندارد. این به نوعی نشان‌دهنده عظمت و بزرگی او در میان دیگران است، اما در عین حال نشان می‌دهد که همه‌ی آن قدرت و ثروت، در نهایت، به حباب‌هایی زودگذر و ناپایدار تبدیل می‌شود.