گنجور

شمارهٔ ۳ - در وصف بهار و مدح

ز نکهت گل و فیض صبا ورشح سحاب
جهان پیر دگر باره یافت عهد شباب
بهار قد عروسان باغ را آراست
به رنگ رنگ لباس و به گونه گونه ثیاب
زعکس لاله و گل شد ملون آب شمر
چه نقش ها که نزد دست نو بهار بر آب
گرفتم اینکه ز سیماب ساخت که شنگرف
چمن چه کرد که زنگار ساخت از سیماب
دهد به جسم زمین فسرده رشحه ی ابر
همان خواص که در طبع خستگان جلاب
کنون که فصل کتان است و توزی از چه سبب
درخت کرده به بر قاقم و هوا سنجاب
زیان نکرد اگر ابر ریخت در به زمین
که این زمرد شاداب داد و لعل خوشاب
چو دست ساقی بزم امیر پاک ضمیر
زلاله باغ به کف بر گرفته جام شراب
سپهر جود محمد حسین خان که درش
ز حادثات بود خلق را مقرو مآب
دگر چه باشد ازین بیش خونبهای (سحاب)
که در حساب شهیدان تست روز حساب

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز نکهت گل و فیض صبا ورشح سحاب
جهان پیر دگر باره یافت عهد شباب
هوش مصنوعی: به لطف عطر گل‌ها و نعمت نسیم صبحگاهی و بارش باران، جهان بار دیگر جوانی و شادابی خود را پیدا کرده است.
بهار قد عروسان باغ را آراست
به رنگ رنگ لباس و به گونه گونه ثیاب
هوش مصنوعی: بهار چون عروسان باغ را زیبا کرده و رنگ‌های مختلفی به لباس‌ها و پوشش‌های گیاهی داده است.
زعکس لاله و گل شد ملون آب شمر
چه نقش ها که نزد دست نو بهار بر آب
هوش مصنوعی: از گل و لاله در آب تصویرهای زیبایی به وجود آمده است. چه طرح‌ها و نقشه‌هایی که با شروع بهار بر روی آب نقش می‌بندد.
گرفتم اینکه ز سیماب ساخت که شنگرف
چمن چه کرد که زنگار ساخت از سیماب
هوش مصنوعی: شخصی متوجه شده است که چگونه سیماب (جیوه) می‌تواند شکل بگیرد و تغییری در آن ایجاد کند، همچنین از این نکته حیرت کرده که چرا زنگار (زنگ) به وجود آمده است، در حالی که انتظار می‌رفته که چمن زیبا و سالم باشد.
دهد به جسم زمین فسرده رشحه ی ابر
همان خواص که در طبع خستگان جلاب
هوش مصنوعی: باران به زمین خشک و بی‌رمق زندگی می‌بخشد، درست همان‌طور که ویژگی‌های مثبت در افراد خسته و غمگین تجلی پیدا می‌کند.
کنون که فصل کتان است و توزی از چه سبب
درخت کرده به بر قاقم و هوا سنجاب
هوش مصنوعی: اکنون که فصل برداشت کتان فرا رسیده و هوای آرام و مناسبی وجود دارد، چرا درختی اینجا وجود دارد که قاقم و سنجاب در آن زندگی می‌کنند؟
زیان نکرد اگر ابر ریخت در به زمین
که این زمرد شاداب داد و لعل خوشاب
هوش مصنوعی: اگر ابر باران ببارد و به زمین بریزد، ضرر نکرده است؛ زیرا این باران باعث می‌شود که چمن و گل‌ها سرسبز و شاداب شوند و جواهراتی مانند زمرد و لعل زیبا را به وجود آورد.
چو دست ساقی بزم امیر پاک ضمیر
زلاله باغ به کف بر گرفته جام شراب
هوش مصنوعی: وقتی که دست ساقی در میخانهٔ شخصی بزرگوار و نیکوکار، گلابی از باغ را به دست گرفته و جام شراب را پر کرده است.
سپهر جود محمد حسین خان که درش
ز حادثات بود خلق را مقرو مآب
هوش مصنوعی: آسمان بخشندگی محمد حسین خان که در آن، مردم از آسیب‌ها رهایی یافته‌اند.
دگر چه باشد ازین بیش خونبهای (سحاب)
که در حساب شهیدان تست روز حساب
هوش مصنوعی: دیگر چه چیزی می‌تواند از این بیشتر باشد که خونبهای ابرهاست، در روز حساب که به حساب شهیدان تو آمده است؟