گنجور

شمارهٔ ۲۸ - تضمین غزل خواجه حافظ علیه‌الرحمه

نی در خیال مال و نه در فکر جاه باش
نی در پی تدارک تخت و کلاه باش
رو بنده علی شه ایمان پناه باش
ایدل غلام شاه جهان باش و شاه باش
پیوسته در حمایت لطف اله باش
یوم‌الجزا که هیچ ندارم ره گریز
چشمم بمصطفی است در آن روز هول خیز
زاهد چه غم گرم دهد از هالکین تمیز
چون احمدم شفیع بود روز رستخیز
گو این تن بلاکش من پرگناه باش
در حشر غیر پرده ناکس نمی‌درند
وان دوزخی طیور به طوبی نمی‌برند
جز شیعه علی سوی جنت نمی‌برند
از خارجی هزار به یک جو نمیخرند
گو کوه تا بکوه منافق سپاه باش
مهر علی و آل به هر دل که اندر است
سرمایه نجات وی از هول محشر است
ایمان بدون ریب تولای حیدر است
آن را که دوستی علی نیست کافر است
گو زاهد زمانه و گو شیخ راه باش
من بنده توام به خدای تو یا علی
دل بسته‌ام به مهر و وفای تو یا علی
جان می‌دهم به شوق لقای تو یا علی
امروز زنده‌ام به ولای تو یا علی
فردا بروح پاک امامان گواه باش
عرش آستان خدیو زمان و زمین رضا
صاحب حریم کعبه اهل یقین رصا
ای دل برو به کوی امام مبین رضا
قبر امام هشتم و سلطان دین رضا
از جان ببوس و بر در آن بارگاه باش
این گلستان ک بهره از آن می‌برد کلاخ
تو بلبلی برای چه گردی به سنگلاخ
در آن درا بدست فرا دامن فراخ
دستت نمی‌رسد که بچینی گلی ز شاخ
باری به پای گلبن ایشان گیاه باش
در بندگی نه شرط حسب نی نسب بود
نی فرق در میان عجم با عرب بود
نی جامه سفید جنان را سبب بود
مرد خداشناس که تقوی طلب بود
خواهی سفید جامه و خواهی سیاه‌باش
صدق و صفا صغیر شعار همیشه کن
انصاف را تو در کف تحقیق تیشه کن
قطع نهال خویش پرستی ز ریشه کن
حافظ طریق بندگی شاه پیشه کن
وانگاه در طریق چو مردان راه باش

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: ترکیب بند
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نی در خیال مال و نه در فکر جاه باش
نی در پی تدارک تخت و کلاه باش
هوش مصنوعی: به جای اینکه به دنبال ثروت و مقام باشی، بهتر است به دنبال آرامش درون و معنویت باشی. در پی دارایی‌های فانی و ظاهری مثل تخت و کلاه نباش، بلکه بر روی چیزهای ارزشمندتر تمرکز کن.
رو بنده علی شه ایمان پناه باش
ایدل غلام شاه جهان باش و شاه باش
هوش مصنوعی: به علی، که حامی و پشتیبان مؤمنان است، تکیه کن. ای دل، تسلیم پرچمدار هستی باش و خود را در زمره پادشاهان دانسته و به عظمت برسان.
پیوسته در حمایت لطف اله باش
هوش مصنوعی: همواره زیر حمایت و رحمت خداوند قرار داشته باش.
یوم‌الجزا که هیچ ندارم ره گریز
چشمم بمصطفی است در آن روز هول خیز
هوش مصنوعی: در روز قیامت که هیچ راه فراری وجود ندارد، تنها امیدم به چشمان پیامبر (مصطفی) است.
زاهد چه غم گرم دهد از هالکین تمیز
چون احمدم شفیع بود روز رستخیز
هوش مصنوعی: زاهد، نگران نباش که من از یک دنیای خراب و بی‌خبرم؛ چون در روز قیامت، احمد (پیامبر) شفاعت‌گر من خواهد بود.
گو این تن بلاکش من پرگناه باش
هوش مصنوعی: اگرچه این بدن پر از درد و رنج من گناهکار است، اما...
در حشر غیر پرده ناکس نمی‌درند
وان دوزخی طیور به طوبی نمی‌برند
هوش مصنوعی: در روز قیامت، هیچ‌کس نمی‌تواند پرده‌ها را کنار بزند و اسرار را فاش کند. همچنین، پرندگان جهنمی به بهشت نمی‌توانند بروند.
جز شیعه علی سوی جنت نمی‌برند
از خارجی هزار به یک جو نمیخرند
هوش مصنوعی: تنها پیروان علی به بهشت می‌روند و دیگران را ارزشی نمی‌دهند، به‌طوری‌که هزار خارجی را به یک جو نمی‌خرند.
گو کوه تا بکوه منافق سپاه باش
هوش مصنوعی: بیا تا برای مبارزه با منافقان مانند کوهی استوار و قوی باشیم و در برابر آنها دوشادوش یکدیگر قرار بگیریم.
مهر علی و آل به هر دل که اندر است
سرمایه نجات وی از هول محشر است
هوش مصنوعی: عشق و محبت به علی و خاندان او در هر قلبی که وجود داشته باشد، به عنوان وسیله‌ای برای نجات از ترس‌های روز قیامت در نظر گرفته می‌شود.
ایمان بدون ریب تولای حیدر است
آن را که دوستی علی نیست کافر است
هوش مصنوعی: ایمان واقعی و بی‌حقه، از محبت و دوستی امام علی (ع) نشأت می‌گیرد. کسی که علی را دوست نداشته باشد، از نظر دینی درست و مسلمان نیست.
گو زاهد زمانه و گو شیخ راه باش
هوش مصنوعی: زندگی را به گونه‌ای بگذران که همواره در نظر دیگران شخصی آگاه و با تجربه به نظر بیایی و در مسیر درست و روشن حرکت کنی.
من بنده توام به خدای تو یا علی
دل بسته‌ام به مهر و وفای تو یا علی
هوش مصنوعی: من خدمتگزار توام و به خداوندی تو ایمان دارم، قلبم به عشق و وفاداری تو سپرده شده است، ای علی.
جان می‌دهم به شوق لقای تو یا علی
امروز زنده‌ام به ولای تو یا علی
هوش مصنوعی: به خاطر دیدن تو جانم را فدای تو می‌کنم، امروز زندگی‌ام به خاطر محبت و سالاری توست، ای علی!
فردا بروح پاک امامان گواه باش
هوش مصنوعی: فردا، به روح مطهر پیشوایان دین شهادت بده.
عرش آستان خدیو زمان و زمین رضا
صاحب حریم کعبه اهل یقین رصا
هوش مصنوعی: عرش و آسمان و زمین همه در تسلیم و رضای خداوندی هستند، و در این میان، رضا (علیه‌السلام) به عنوان صاحب حریم کعبه و اهل یقین، جایگاه ویژه‌ای دارد.
ای دل برو به کوی امام مبین رضا
قبر امام هشتم و سلطان دین رضا
هوش مصنوعی: ای دل، برو به محلی که مقام امام علی بن موسی الرضا واقع است؛ جایی که قبر امام هشتم و پادشاه دین قرار دارد.
از جان ببوس و بر در آن بارگاه باش
هوش مصنوعی: به محبوب خود عشق و احترام بگذار و در کنار او حاضر باش.
این گلستان ک بهره از آن می‌برد کلاخ
تو بلبلی برای چه گردی به سنگلاخ
هوش مصنوعی: این باغ به کسی سود می‌رساند که مانند بلبل از زیبایی‌های آن لذت ببرد، نه اینکه مانند کلاغی که در محیطی ناهموار و سخت پرسه می‌زند، از آن دور بماند.
در آن درا بدست فرا دامن فراخ
دستت نمی‌رسد که بچینی گلی ز شاخ
هوش مصنوعی: در آن دنیا، به‌راحتی نمی‌توانی به گلی از درخت دسترسی پیدا کنی، زیرا دامن تو بسیار بزرگ است و مانع می‌شود که به آن برسید.
باری به پای گلبن ایشان گیاه باش
هوش مصنوعی: به ویژگی‌های خوب و زیبای شخصیت آن‌ها احترام بگذار و در کنار آنها رشد کن.
در بندگی نه شرط حسب نی نسب بود
نی فرق در میان عجم با عرب بود
هوش مصنوعی: در خدمت و بندگی، اهمیت جایگاه اجتماعی یا نسب و اصل و نژاد وجود ندارد و هیچ تفاوتی میان مردم از نژادهای مختلف نیست.
نی جامه سفید جنان را سبب بود
مرد خداشناس که تقوی طلب بود
هوش مصنوعی: تنها شخصی که به درک عمیق و شناخت واقعی از خداوند می‌رسد، به خاطر تقوا و پرهیزگاری‌اش، به مقام و منزلت اعلی در بهشت نائل می‌آید.
خواهی سفید جامه و خواهی سیاه‌باش
هوش مصنوعی: هر طور که بخواهی، می‌توانی لباس سفید بپوشی یا لباس سیاه.
صدق و صفا صغیر شعار همیشه کن
انصاف را تو در کف تحقیق تیشه کن
هوش مصنوعی: همیشه دقت و صداقت را در کارهایت مد نظر داشته باش و به انصاف توجه کن. برای رسیدن به حقیقت، باید با تلاش و کوششی مستمر، به جستجو و تحقیق بپردازی.
قطع نهال خویش پرستی ز ریشه کن
حافظ طریق بندگی شاه پیشه کن
هوش مصنوعی: خودپرستی و خودخواهی را از ریشه برکن و به جای آن، راه بندگی و خدمت به خالق را در پیش بگیر.
وانگاه در طریق چو مردان راه باش
هوش مصنوعی: در آن زمان، در مسیر زندگی مانند مردان با اعتماد و استقامت حرکت کن.

حاشیه ها

1403/10/10 09:01
حمیدرضا ابراهیم زاده

ارادت  دارای نشانه های عملی و باز خوردهای پررنگ رفتاری است  که این نشانه ها در متن زندگی وسلوک رفتاری مرید  نمایان است.

ارادت زبانی و ظاهر و قشری به تنهایی نشانگر حقیقت پیروی نیست.

پیرو خط خاتم انبیا و حاتم اوصیا به بایدها ونبایدهای این حرکت التزام قلبی و عملی دارد

دروغ و غیبت و خیانت و دزدی و ربا وریا و زنا و تجسس و حسد و بخل وعجب و....گناهان برایش بد است

و به امانت داری و مسئولیت پذیری و خوش قولی و وفای به عهد و خوش رویی وراستگویی و مهربانی ونیک کرداری و...ملتزم است.

چگونه کسی می تواند مورد حمایت ما قرار بگیرد در حالی که هیچ جایی از پندار وگفتار وکردارش در پیروی از ما نیست؟؟؟

پیرو علی پارسایی و ادب و وقار ومتانت وحیا وغیرت دارد و به پیروی از پیشوایش سر خم می کند..

پارسایی ومهرورزی برگ هویت شیعه ودوستدار علی واهل بیت است

که حضرت حق در آغاز سوره عنکبوت فرمود؛

احسب الناس ان یترکوا ان یقولوا آمنا و هم لایفتنون؟

آیا مردم گمان می برند به ایمان گفتاریشان بسنده می کنیم و آنها را نمی آزماییم؟؟؟

والی الله المصیر