شمارهٔ ۹۸ - در تعریف ادب
بدین دلیل ادب جان جان انسانست
که هرکه بیادب افتاد کم ز حیوانست
ادب مده ز کف و باش ایمن از خسران
که بیادب بدو گیتی دچار خسرانست
مراد از ادب اینجا ستوده آدابیست
که آن وظایف شخص شریف انسانست
به نظم و نثر نشان داد هرکس آن آداب
ادیب با هنر و ناصح و سخن دانست
رقم شود ادبیات چون ز کلک ادیب
به نقد جان بخر از وی که باز ارزانست
نگویمت که به هر گفته جانفشانی کن
سخن کم است اگرچه سخن فراوانست
سخن که بر ادب مستمع نیفزاید
نباشد آن ادبیات بلکه هذیانست
سعادت ار طلبی همدم ادیبان باش
کلید گنج سعادت به بدست ایشانست
ببین به دیدهی انصاف در خلایق کیست
که بر سعادت نوع بشر نگهبانست
همیشه گرمی بازار از ادیبانیست
که طبعشان به مثل کوه آتش افشانست
بزرگواری اهل ادب به خلق جهان
مسلم است چه جای دلیل و برهانست
هر آن دیار رهین ادیب و آدابست
بود هر آینه آباد ور نه ویرآنست
چه افتخار از این به برای ایرانی
که تربیت شدهٔ آب و خاک ایرانست
از این افق شده طالع بس آفتاب ادب
که تا بحشر بر اقطاع ارض تابانست
چرا بنوع بشر میدهد حیات ابد
اگر نه گفت ادیبانش آب حیوانست
هزار سال شد و کاخ نظم فردوسی
مصون ز تابش خورشید و باد و بارانست
ببین به مولوی و حافظ و دگر سعدی
که عالم از ادبیاتشان گلستانست
بسا ادیب دگر کز فضیلت آنان
من آنچه شرح دهم صدهزار چندانست
چه سالهاست به پاداش خدمت ایشان
روان جامعه بر روحشان ثنا خوانست
برای جامعه گستردهاند خوان ادب
صغیر هم بجهان ریزهخوار آن خوانست
شمارهٔ ۹۷ - تاریخ: حیف رضای جنانی آنکه وجودششمارهٔ ۹۹ - بمناسبت مراجعت جناب آقایام یرعباس نعمتاللهی: باد این بوی خوش از دشت ختا آورده است
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
بدین دلیل ادب جان جان انسانست
که هرکه بیادب افتاد کم ز حیوانست
هوش مصنوعی: ادب جزء جدایی ناپذیر زندگی انسان است، زیرا هر فردی که بیادب باشد، تفاوت چندانی با حیوانات نخواهد داشت.
ادب مده ز کف و باش ایمن از خسران
که بیادب بدو گیتی دچار خسرانست
هوش مصنوعی: آداب و ادب را از دست نده و در زندگی خود به طور ایمن بمان، زیرا کسی که ادب ندارد، در این دنیا دچار زیان و شکست خواهد شد.
مراد از ادب اینجا ستوده آدابیست
که آن وظایف شخص شریف انسانست
هوش مصنوعی: این عبارت به این معناست که ادب به آداب و رفتارهایی اشاره دارد که به عنوان وظایف و مسئولیتهای یک انسان موجه و محترم شناخته میشود.
به نظم و نثر نشان داد هرکس آن آداب
ادیب با هنر و ناصح و سخن دانست
هوش مصنوعی: هر کسی که قواعد ادب و هنر را خوب بداند و در سخنوری توانایی داشته باشد، به خوبی میتواند در نظم و نثر خود را نشان دهد.
رقم شود ادبیات چون ز کلک ادیب
به نقد جان بخر از وی که باز ارزانست
هوش مصنوعی: ادبیات با قلم نویسنده شکل میگیرد. از او بیاموز و با نقد زندگیات را بهبود بخش، زیرا این کار در نهایت به صرفه و مفید است.
نگویمت که به هر گفته جانفشانی کن
سخن کم است اگرچه سخن فراوانست
هوش مصنوعی: به من نگو که برای هر حرفی جانفشانی کن، زیرا حتی اگر حرفها زیاد باشند، باز هم کم است.
سخن که بر ادب مستمع نیفزاید
نباشد آن ادبیات بلکه هذیانست
هوش مصنوعی: اگر سخن به آداب شنونده افزوده نشود، آن سخن ادب نیست و فقط به گفتههای بیپایه و بیمعنی شبیه است.
سعادت ار طلبی همدم ادیبان باش
کلید گنج سعادت به بدست ایشانست
هوش مصنوعی: اگر به دنبال خوشبختی هستی، با ادیبان همراه شو، زیرا آنها کلید رسیدن به سعادت را در اختیار دارند.
ببین به دیدهی انصاف در خلایق کیست
که بر سعادت نوع بشر نگهبانست
هوش مصنوعی: نگاهی عادلانه به مردم بینداز و ببین چه کسی حامی خوشبختی بشریت است.
همیشه گرمی بازار از ادیبانیست
که طبعشان به مثل کوه آتش افشانست
هوش مصنوعی: بازار همیشه گرم و پر رونق به خاطر ادیبان و نویسندگانی است که مانند کوهی دارای جوش و خروش آتش هستند و تفکرات و احساساتشان را به شکل انرژی و شور و اشتیاق بیان میکنند.
بزرگواری اهل ادب به خلق جهان
مسلم است چه جای دلیل و برهانست
هوش مصنوعی: شایستگی و بزرگواری کسانی که به ادبیات و فرهنگ علاقهمند هستند، برای همه آشکار و روشن است و نیاز به هیچ دلیلی برای اثبات آن وجود ندارد.
هر آن دیار رهین ادیب و آدابست
بود هر آینه آباد ور نه ویرآنست
هوش مصنوعی: هر سرزمین و دیاری که به ادب و آداب و فرهنگ ارزش قائل باشد، به طور حتم آباد و شکوفا خواهد بود، وگرنه آن مکان متروک و ویران خواهد شد.
چه افتخار از این به برای ایرانی
که تربیت شدهٔ آب و خاک ایرانست
هوش مصنوعی: چه افتخاری برای ایرانی وجود دارد که از آب و خاک ایران رشد کرده و تربیت شده است.
از این افق شده طالع بس آفتاب ادب
که تا بحشر بر اقطاع ارض تابانست
هوش مصنوعی: از این افق، خورشید ادب طلوع کرده است و تا روز قیامت بر سرزمینهای مختلف درخشان خواهد بود.
چرا بنوع بشر میدهد حیات ابد
اگر نه گفت ادیبانش آب حیوانست
هوش مصنوعی: چرا حیات جاودانی به انسان داده میشود اگر نه این که ادیبانش میگویند که این حیات مانند آب حیات است؟
هزار سال شد و کاخ نظم فردوسی
مصون ز تابش خورشید و باد و بارانست
هوش مصنوعی: هزار سال است که اثر جاودانه فردوسی، مثل کاخی محکم و استوار، از گزند طبیعت و عوامل خارجی برکنار و محفوظ مانده است.
ببین به مولوی و حافظ و دگر سعدی
که عالم از ادبیاتشان گلستانست
هوش مصنوعی: به آثار مولوی، حافظ و دیگر شاعران مانند سعدی نگاهی بینداز، که جهانیان از زیبایی و عمق ادبیات آنها بهرهمندند و این ادبیات موجب شکوفایی فرهنگ شده است.
بسا ادیب دگر کز فضیلت آنان
من آنچه شرح دهم صدهزار چندانست
هوش مصنوعی: بسیاری از فرهیختگان وجود دارند که فضیلتهایشان فراتر از آن چیزی است که من بتوانم توصیف کنم؛ من چیزی که میگویم، حتی هزاران برابر کمتر از آن است که آنها شایستهاش هستند.
چه سالهاست به پاداش خدمت ایشان
روان جامعه بر روحشان ثنا خوانست
هوش مصنوعی: سالهاست که مردم در پاداش خدمات آنها، از روحشان یاد میکنند و برایشان دعا و تحسین میفرستند.
برای جامعه گستردهاند خوان ادب
صغیر هم بجهان ریزهخوار آن خوانست
هوش مصنوعی: برای جامعه بزرگ، خوان ادب مانند سفرهای است که حتی کوچکترین افراد هم میتوانند از آن بهرهمند شوند.