گنجور

شمارهٔ ۲۵ - کیفیت صلحیهٔ اصفهان

گوش فرا دار که سازم بیان
کیفیت صلحیهٔ اصفهان
بودم از این اسم بسی در شگفت
کش به چه منظور توانم گرفت
مصلح این عالم اضداد کیست
معنی این اسم بلا رسم چیست
دهر پر از شرک و نفاق و جفاست
صلحیه یعنی چه و صلح از کجاست
صلحیه بیرون بود از چار طبع
نیست در این جامعهٔ مار طبع
صلحیه چندان نبود دست رس
صلحیه در محضر حق است و بس
الغرض این سر شودم تا پدید
کار به صلحیهٔ شهرم کشید
در پی جزئی‌طلبی عرض حال
دادم و عاید نشدم جز ملال
بس به ره صلحیه پویان شدم
جان تو از کرده پشیمان شدم
بعد ثبوت و سند معتبر
از طلب خویش به بستم نظر
شد ضرر فرع چو از اصل بیش
صلح نمودم به طرف حق خویش
رو ز در صلحیه بر تافتم
معنی صلحیه همین یافتم
کانکه بدین‌جا سر وکارش فتاد
حق و طلب بایدش از دست داد
هرچه طلبکار بود آن طلب
صلح کند تا برهد از تعب
زین سببش صلحیه کردند نام
جان عمو قصه ما شد تمام
گر که یجوز است و گر لایجور
بر نخورد بنده صغیرم هنوز

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گوش فرا دار که سازم بیان
کیفیت صلحیهٔ اصفهان
هوش مصنوعی: گوش فراده که می‌خواهم درباره‌ی ویژگی‌های صلح و آرامش در اصفهان صحبت کنم.
بودم از این اسم بسی در شگفت
کش به چه منظور توانم گرفت
هوش مصنوعی: من از این نام بسیار شگفت‌زده‌ام و نمی‌دانم چه هدفی می‌توانم از آن به دست آورم.
مصلح این عالم اضداد کیست
معنی این اسم بلا رسم چیست
هوش مصنوعی: در این دنیا که پر از تضادها و متناقضات است، چه کسی می‌تواند اصلاح‌کننده و راه‌حل‌دهنده‌ی این اوضاع باشد؟ و این نام به ظاهر بی‌معنا که به گوش می‌رسد، چه مفهومی را در خود نهفته دارد؟
دهر پر از شرک و نفاق و جفاست
صلحیه یعنی چه و صلح از کجاست
هوش مصنوعی: جهان پر از کفر و دروغ و بی‌وفایی است، پس صلح و آرامش از کجا به وجود می‌آید؟
صلحیه بیرون بود از چار طبع
نیست در این جامعهٔ مار طبع
هوش مصنوعی: در این جامعه، صلح و آرامش به سادگی امکان‌پذیر نیست و این موضوع به طبیعت انسان‌ها برمی‌گردد که خود را شبیه به مار می‌کنند؛ یعنی خودخواه و ناهم‌دل هستند.
صلحیه چندان نبود دست رس
صلحیه در محضر حق است و بس
هوش مصنوعی: صلح واقعی فقط در نزد خداوند وجود دارد و چیز دیگری نمی‌تواند به آن نزدیک شود.
الغرض این سر شودم تا پدید
کار به صلحیهٔ شهرم کشید
هوش مصنوعی: در نهایت، من به این نتیجه رسیدم که برای برطرف کردن مشکلات به صلح و آرامش در شهرم نیاز دارم.
در پی جزئی‌طلبی عرض حال
دادم و عاید نشدم جز ملال
هوش مصنوعی: در جستجوی جزئیات و کوچک‌نگری به دیگران شکایت کردم، اما جز افسردگی نصیبم نشد.
بس به ره صلحیه پویان شدم
جان تو از کرده پشیمان شدم
هوش مصنوعی: من در مسیر صلح حرکت کردم و از کارهایی که انجام دادم پشیمان شدم.
بعد ثبوت و سند معتبر
از طلب خویش به بستم نظر
هوش مصنوعی: پس از اینکه مدارک و دلایل معتبر را جمع‌آوری کردم، بر خواسته‌ام تأکید کردم و به آن توجه کردم.
شد ضرر فرع چو از اصل بیش
صلح نمودم به طرف حق خویش
هوش مصنوعی: وقتی ضرر از اصل فرعی بیشتر شد، به سمت حق خود صلح کردم.
رو ز در صلحیه بر تافتم
معنی صلحیه همین یافتم
هوش مصنوعی: وقتی به دروازه‌ی صلح نگاه کردم، همین مفهوم صلح را در آنجا یافتم.
کانکه بدین‌جا سر وکارش فتاد
حق و طلب بایدش از دست داد
هوش مصنوعی: کسی که به این مرحله و وضعیت رسیده است، باید حق و خواسته‌اش را از دست بدهد و با آن کنار بیاید.
هرچه طلبکار بود آن طلب
صلح کند تا برهد از تعب
هوش مصنوعی: هر چیزی که از دنیا می‌خواهی، باید با صلح و آرامش طلب کنی تا از رنج و زحمت آزاد شوی.
زین سببش صلحیه کردند نام
جان عمو قصه ما شد تمام
هوش مصنوعی: به همین دلیل، او را صلحی نامیدند و جان عمو داستان ما به پایان رسید.
گر که یجوز است و گر لایجور
بر نخورد بنده صغیرم هنوز
هوش مصنوعی: اگر چه ممکن است که مورد تهاجم قرار گیرد یا نشود، اما من هنوز در حال جست‌وجو و یادگیری هستم.