گنجور

شمارهٔ ۳۶

پایهٔ آمال محکم در جهان کردن چرا
خویش را غافل ز مرگ ناگهان کردن چرا
خلقت باغ جنان بهر تو شد ای بیخبر
اندرین ویرانه چون جغد آشیان کردن چرا
پای لنگ و راه دور و تن ضعیف وتوشه کم
اینقدر بار گناه خود گران کردن چرا
مرکب نفس اردهی جولان لگدکوبت کند
این شرارت پیشه آزاد از عنان کردن چرا
حب دنیا بت بود دل خانهٔ حق ای عجب
در درون خانهٔ حق بت نهان کردن چرا
مرگ لایستأخرونست و لایستقدمون
عمر طی بیهوده در وقت امان کردن چرا
خلق را دانی چو عاجز در گذر از زید و عمر
شرح عجز خویش نزد این و آن کردن چرا
پخته شو خامی بنه تا ایمن از آتش شوی
همچو گندم سینه چاک از بهر نان کردن چرا
ناتوانی ها تو را بعد از توانائی بود
بی مروت ظلم بر هر ناتوان کردن چرا
گوش کن پند صغیر و مردم آزاری مکن
زانچه رنجد از تو یکدل آنچنان کردن چرا

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پایهٔ آمال محکم در جهان کردن چرا
خویش را غافل ز مرگ ناگهان کردن چرا
هوش مصنوعی: چرا باید در پی برآورده کردن آرزوها و اهداف خود در این دنیا باشیم، در حالی که فراموش کنیم مرگ ناگهانی ممکن است ما را غافلگیر کند؟
خلقت باغ جنان بهر تو شد ای بیخبر
اندرین ویرانه چون جغد آشیان کردن چرا
هوش مصنوعی: این دنیا به مانند باغی زیبا برای تو خلق شده است، اما تو که از آن بی‌خبری، چرا در این ویرانه مثل جغد زندگی می‌کنی و آشیانه می‌سازی؟
پای لنگ و راه دور و تن ضعیف وتوشه کم
اینقدر بار گناه خود گران کردن چرا
هوش مصنوعی: چرا با پای لنگ، راه دور برویم و با تن ضعیف و توشه کم، بار سنگین گناه را بر دوش خود بگذاریم؟
مرکب نفس اردهی جولان لگدکوبت کند
این شرارت پیشه آزاد از عنان کردن چرا
هوش مصنوعی: نفس تو مانند اسبی است که در حال دویدن و به هم ریختن است؛ چرا به راحتی آن را رها می‌کنی تا به این کارهای ناپسند ادامه دهد؟
حب دنیا بت بود دل خانهٔ حق ای عجب
در درون خانهٔ حق بت نهان کردن چرا
هوش مصنوعی: عشق به دنیا مانند بت است و این عجیب است که در دل خانه حق، بت را پنهان کرده‌اند. چرا باید بت را در آنجا نهان کرد؟
مرگ لایستأخرونست و لایستقدمون
عمر طی بیهوده در وقت امان کردن چرا
هوش مصنوعی: مرگ نه جلو می‌افتد و نه عقب می‌افتد. عمر ما در حالتی بی‌فایده سپری می‌شود، با این حال ما همیشه در انتظار زمان مناسب هستیم.
خلق را دانی چو عاجز در گذر از زید و عمر
شرح عجز خویش نزد این و آن کردن چرا
هوش مصنوعی: آیا می‌دانی که مردم چگونه ناتوانند در گذر از افراد بزرگ مانند زید و عمر؟ چرا باید عجز خود را به دیگران شرح دهند و از آن صحبت کنند؟
پخته شو خامی بنه تا ایمن از آتش شوی
همچو گندم سینه چاک از بهر نان کردن چرا
هوش مصنوعی: برای اینکه از خطرات محفوظ بمانی، باید به اندازه لازم رشد کنی و پخته شوی. همان‌طور که گندم برای به دست آوردن نان، باید دچار تغییرات و رشد شود، تو نیز باید از خامی و ناپختگی دوری کنی.
ناتوانی ها تو را بعد از توانائی بود
بی مروت ظلم بر هر ناتوان کردن چرا
هوش مصنوعی: یعنی ناتوانی‌های تو، پس از اینکه توانمند شدی، نمایان می‌شود. بنابراین، بی‌رحمی است که بر هر ناتوانی ظلم کنی و او را در سختی قرار دهی.
گوش کن پند صغیر و مردم آزاری مکن
زانچه رنجد از تو یکدل آنچنان کردن چرا
هوش مصنوعی: به حرف کودک گوش بده و به دیگران آسیب نزن، زیرا اگر دل کسی از تو رنجیده شود، چرا باید آنچنان رفتار کنی؟