گنجور

شمارهٔ ۳۳

دور کن یکدم ز خود جهل هوی اندیش را
چشم خودبین باز کن بنگر خدای خویش را
چند روزی هم مسلمان شو ببر فرمان حق
چند فرمان می‌بری این نفس کافر کیش را
چند بهر مال دنیا می‌دهی عقبی به باد
قسمتت اینست قانع باش کم یا بیش را
هیچ سلطان بیشتر از یک کفن همره نبرد
وان کفن هم در دم رفتن بود درویش را
از برای لقمه نان دشنام بر سائل مگوی
نه بده آن نوش را و نه بزن این نیش را
عاقبتها را خدا فرموده فانظر کیف کان
پس تو عبرت گیر زین پس مردمان پیش را
ای صغیر افعال خود را پیش عاقل خود بسنج
کاین بود فن مردمان مصلحت اندیش را

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دور کن یکدم ز خود جهل هوی اندیش را
چشم خودبین باز کن بنگر خدای خویش را
هوش مصنوعی: لحظه‌ای از خودت دور شو و از فکرهای نادرست و خودخواهانه فاصله بگیر. چشم خود را باز کن و به خداوند خود نگاه کن.
چند روزی هم مسلمان شو ببر فرمان حق
چند فرمان می‌بری این نفس کافر کیش را
هوش مصنوعی: چند روزی خود را مسلمان معرفی کن و دستورات حق را جدی بگیر؛ این نفس کافر را که همیشه دنبال خواسته‌هایش است، کمتر دنبال کن.
چند بهر مال دنیا می‌دهی عقبی به باد
قسمتت اینست قانع باش کم یا بیش را
هوش مصنوعی: چندین بار به خاطر مال و اموال دنیوی زحمت می‌کشی، در حالی که سرنوشت تو در این راستا مشخص شده است. بنابراین، باید راضی باشی خواه کم باشد یا زیاد.
هیچ سلطان بیشتر از یک کفن همره نبرد
وان کفن هم در دم رفتن بود درویش را
هوش مصنوعی: هیچ پادشاهی چیزی بیشتر از یک کفن در زمان مرگ همراه خود ندارد و این کفن نیز تنها برای لحظه‌ی وداع با زندگی است.
از برای لقمه نان دشنام بر سائل مگوی
نه بده آن نوش را و نه بزن این نیش را
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن لقمه‌ای نان، به کسی که تقاضا می‌کند بد و بیراه نگو. نه به او چیزی بده و نه به او آسیب برسان.
عاقبتها را خدا فرموده فانظر کیف کان
پس تو عبرت گیر زین پس مردمان پیش را
هوش مصنوعی: در پایان کارها، خداوند سرنوشت‌ها را رقم زده است. پس به دقت بنگر که سرنوشت‌ها چگونه رقم خورده و از این داستان‌ها عبرت بگیر، ای انسان، درباره‌ی آینده‌ی دیگران.
ای صغیر افعال خود را پیش عاقل خود بسنج
کاین بود فن مردمان مصلحت اندیش را
هوش مصنوعی: ای نوجوان، کارهایت را با عقل و اندیشه سنجش کن، زیرا این کار از ویژگی‌های مردان با مصلحت و دوراندیش است.