شمارهٔ ۲۷
جز می کشیدن حاصلی کو گردش ایام را
ساقی بنازم دست تو در گردش آور جام را
دانی چرا زاهد نبرد از می کشیدن بهرهای
ز آغاز میپنداشت بد اینکار نیک انجام را
مغبچه یی از میکده آید اگر در مدرسه
چون خم میآرد بجوش این زاهدان خام را
بر من شبی پیر مغان بنمود جامی مرحمت
کز مستیش دادم ز کف هم ننگرا هم نام را
منمای بر من زاهدا این سبحهٔ صد دانه ات
من مرغ نادان نیستم برچین ز ره این دام را
دین و دل خود باختم بر روی و موی دلبری
کز موی و رو طرح افکند هم کفر و هم اسلام را
آن عام کالانعام را خواهی شناسی بازبین
آن کو بهمره میبرد در بزم خاصان عام را
سازد صغیر از حق طلب رسم حیا شرط ادب
تا حق حرمت وانهد رندان درد آشام را
اطلاعات
وزن: مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
جز می کشیدن حاصلی کو گردش ایام را
ساقی بنازم دست تو در گردش آور جام را
هوش مصنوعی: ای ساقی، جز نوشیدن شراب، چیزی دیگر ارزش ندارد، به خاطر اینکه روزگار دائماً در حال تغییر است. از دست تو، که همچون چرخش روزگار است، بسیار سپاسگزارم و با تمام وجود از تو میخواهم که جام را برایم پر کنی.
دانی چرا زاهد نبرد از می کشیدن بهرهای
ز آغاز میپنداشت بد اینکار نیک انجام را
هوش مصنوعی: میدانی چرا روزهداران از نوشیدن شراب دوری میکنند؟ زیرا آنها فکر میکنند که این کار بدی است و عاقبت خوبی ندارد.
مغبچه یی از میکده آید اگر در مدرسه
چون خم میآرد بجوش این زاهدان خام را
هوش مصنوعی: اگر دختری از میکده به مدرسه بیاید، چنانکه خم میشود و شراب میخورد، میتواند به راحتی زاهدان خام و بیخبر را به شور و هیجان درآورد.
بر من شبی پیر مغان بنمود جامی مرحمت
کز مستیش دادم ز کف هم ننگرا هم نام را
هوش مصنوعی: در یک شب، پیر مغان (رئیس مغان) جامی به من نشان داد که لطفش شامل حالم شد. از آن شرابی که خوردم، به حدی مست شدم که نه به چیزی توجه کردم و نه به نام و جایگاهم.
منمای بر من زاهدا این سبحهٔ صد دانه ات
من مرغ نادان نیستم برچین ز ره این دام را
هوش مصنوعی: ای زاهد، سبحهٔ صد دانهات را برای من به نمایش نگذار. من پرندهای نادان نیستم که به دام تو بیفتم.
دین و دل خود باختم بر روی و موی دلبری
کز موی و رو طرح افکند هم کفر و هم اسلام را
هوش مصنوعی: من ایمان و دل خود را برای زیباییها و جذابیتهای دلبری فدای کردم که از جذابیتهای ظاهریاش هم کفر و هم دیانت را به چالش کشیده است.
آن عام کالانعام را خواهی شناسی بازبین
آن کو بهمره میبرد در بزم خاصان عام را
هوش مصنوعی: اگر میخواهی آن جماعت نادان را بشناسی، به آن کسی توجه کن که آنها را به دور خود میگرداند و در مجالس خاص افراد مهم و برجسته میبرد.
سازد صغیر از حق طلب رسم حیا شرط ادب
تا حق حرمت وانهد رندان درد آشام را
هوش مصنوعی: کودکانی که از حق و حقوق خود آگاهی دارند، با رعایت موازین و ادب، به جایگاه والای خود احترام میگذارند. این رفتار باعث میشود که افرادی که با درد و رنج دست و پنجه نرم میکنند، مورد قبول و احترام قرار گیرند.