صغیر اصفهانیشمارهٔ ۱۰
به چنگ آرم شبی گر طره جانانهٔ خود را
بپرسم مو به مو حال دل دیوانهٔ خود را
اسیر دانهٔ خال لب یارم من ای زاهد
مکن دام دل من سبحهٔ صددانهٔ خود را
کجا منت کشم از ساقی تا مشفق گردون
که من پر کرده ام از خون دل پیمانهٔ خود را
کسان بندند سد در راه سیل از بیم ویرانی
خلاف من که وقف سیل کردم خانهٔ خود را
مکافات ار نخواهی برمیفکن خانمان از کس
که دارد دوست هر مرغ ضعیفی لانهٔ خود را
چو خواهی رفتن و بگذاشتن افسانه‌ای از خود
به نیکی در جهان بگذار هان افسانهٔ خود را
سر و کار است هر کس را صغیر آخر بگورستان
چه کم بینی کنون از قصر شه ویرانهٔ خود را
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به چنگ آرم شبی گر طره جانانهٔ خود را
بپرسم مو به مو حال دل دیوانهٔ خود را
هوش مصنوعی: اگر شبی بتوانم موهای زیبای محبوبم را به دست آورم، به دقت از او حال و روز دیوانه‌وار قلب خود را می‌پرسم.
اسیر دانهٔ خال لب یارم من ای زاهد
مکن دام دل من سبحهٔ صددانهٔ خود را
هوش مصنوعی: من در محبت یارم به قدری گرفتار شده‌ام که ای زاهد، خواهش می‌کنم دل من را در دام خودت نگیر و از عبادت و ذکر خوش‌حالی‌ات دور نکن.
کجا منت کشم از ساقی تا مشفق گردون
که من پر کرده ام از خون دل پیمانهٔ خود را
هوش مصنوعی: کجا می‌توانم از ساقی درخواست کمک کنم تا مرا مورد لطف قرار دهد؟ زیرا من پیمانه‌ام را از اشک و خون دل خود پُر کرده‌ام.
کسان بندند سد در راه سیل از بیم ویرانی
خلاف من که وقف سیل کردم خانهٔ خود را
هوش مصنوعی: بعضی افراد برای جلوگیری از خرابی سیل، سد می‌زنند و موانع ایجاد می‌کنند، اما من برعکس، خانه‌ام را در مسیر سیل قرار داده‌ام و آن را وقف آن کرده‌ام.
مکافات ار نخواهی برمیفکن خانمان از کس
که دارد دوست هر مرغ ضعیفی لانهٔ خود را
هوش مصنوعی: اگر نمی‌خواهی به کیفر گرفتار شوی، از کسی که دوست دارد، خانه‌اش را خراب نکن. هر پرنده‌ی ضعیف برای خودش سرپناهی دارد.
چو خواهی رفتن و بگذاشتن افسانه‌ای از خود
به نیکی در جهان بگذار هان افسانهٔ خود را
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی بعد از رفتنت یاد و خاطره‌ای نیکو از خود در جهان به جا بگذاری، پس حتماً داستانی خوب از خودت در یادها بکار بگذار.
سر و کار است هر کس را صغیر آخر بگورستان
چه کم بینی کنون از قصر شه ویرانهٔ خود را
هوش مصنوعی: هر کسی در نهایت به سرنوشت خود می‌رسد و باید به مرگ فکر کند. در این زمان، تفاوتی میان فقیر و غنی نیست و همه در برابر مرگ برابرند. از قصر و زندگی مجلل خود چیزی باقی نمی‌ماند و در نهایت، همه به گورستان خواهند رفت.