گنجور

شمارهٔ ۴۲ - در مدح مولی‌الموالی حضرت علی علیه‌السلام

مکین مسند شاهی علیست جل‌جلال
خدیو ملک الهی علیست جل جلال
اگر که تشنه فیضی بیا بسوی علی
که بحر نامتناهی علیست جل جلال
شهی کز او ز ازل تا ابد بملک وجود
بپاست رایت شاهی علیست جل جلال
شهنشهی که بخیلش ز فرط جاه و شرف
ملایکند سپاهی علیست جل جلال
جمال آنکه ز هر آینه توانی دید
برون ز فکرت واهی علیست جل جلال
کسیکه جملهٔ ذرات بر ولایت او
ز جان دهند گواهی علیست جل جلال
یگانهٔی که ز ذاتش صفات حضرت حق
ظهور یافت کماهی علیست جل جلال
جلیس احمد عرشی علی است عز علا
انیس یوسف چاهی علیست جل جلال
به یونس آنکه شد از راه لطف مونس و داد
نجاتش از دل ماهی علیست جل جلال
کلیم چون ارنی گفت هاتفی گفتش
حق ار مشاهده خواهی علیست جل جلال
شهی که سلسلهٔ انبیا بوقت بلا
به او شدند پناهی علیست جل جلال
زمین معرکه و روی خصم آنکه نمود
برنک لعلی و کاهی علیست جل جلال
مهی که داده بر ایام بهر نظم جهان
نظام سالی و ماهی علیست جل جلال
کسی کز اوست بجا هر قدر شریعت را
اوامر است و نواهی علیست جل جلال
بامر و نهی الهی چو نیک درنگری
همیشه آمر و ناهی علیست جل جلال
همان کسی که جهان پر کند ز عدل و دهد
بظلم و جور تباهی علیست جل جلال
صغیر را ز کرم آنکه رو سفید نمود
بحال نامه سیاهی علیست جل جلال

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مکین مسند شاهی علیست جل‌جلال
خدیو ملک الهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: جایگاه سلطنت و پادشاهی علی، حکمران بزرگ و خداوندی در ملک الهی است که عظمتی خاص دارد.
اگر که تشنه فیضی بیا بسوی علی
که بحر نامتناهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: اگر به دنبال صفا و برکت الهی هستی، به سوی علی بیا؛ زیرا او همچون دریای بی‌کرانی از فیض و رحمت است.
شهی کز او ز ازل تا ابد بملک وجود
بپاست رایت شاهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: پادشاهی که از ابتدای جهان تا همیشه در عرصه وجود و سلطنت برقرار است، پرچم شاهی او متعلق به علی (علیه‌السلام) است.
شهنشهی که بخیلش ز فرط جاه و شرف
ملایکند سپاهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: شخصی که از روی بخل و تکبرش به رغم جایگاه و عظمتش، مانند یک داعی برای سپاه علی (علیه‌السلام) به نظر می‌رسد.
جمال آنکه ز هر آینه توانی دید
برون ز فکرت واهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: زیبایی کسی که می‌توان او را در هر آینه‌ای مشاهده کرد، فراتر از خیال و اندیشه است و عظمت او مخصوص به خودش است.
کسیکه جملهٔ ذرات بر ولایت او
ز جان دهند گواهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: هر کسی که از ذرات هستی آگاه باشد و زندگی‌اش را بر اساس ولایت و رهبری او تنظیم کند، گواهی می‌دهد که علی، بزرگ و محترم، حق‌دار و سرور است.
یگانهٔی که ز ذاتش صفات حضرت حق
ظهور یافت کماهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: فردی که از وجود او ویژگی‌های الهی نمایان شده است، مانند مقام والای علی (علیه‌السلام) است.
جلیس احمد عرشی علی است عز علا
انیس یوسف چاهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: نشسته با احمد کسی است که در مقام و مرتبه‌ای بس والا قرار دارد، و همدم علی است که از عزت و بزرگی برخوردار است. یوسف نیز در دل چاهی است که اشاره به علی دارد و جلال و عظمت او را نشان می‌دهد.
به یونس آنکه شد از راه لطف مونس و داد
نجاتش از دل ماهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: یونس، آن کسی که به خاطر رحمت الهی مورد محبت قرار گرفت و نجاتش را از دل ماهی به دست آورد، شخصیتی است که عظمت و جلال خداوند بر او نمایان شد.
کلیم چون ارنی گفت هاتفی گفتش
حق ار مشاهده خواهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: کلیم، وقتی خدای خود را طلب کرد، صدایی به او گفت که اگر می‌خواهی حقیقت را ببینی، باید علی را بنگری.
شهی که سلسلهٔ انبیا بوقت بلا
به او شدند پناهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: شهری که در زمان سختی و بلا، انبیا به او پناه می‌برند، حضرت علی (ع) است.
زمین معرکه و روی خصم آنکه نمود
برنک لعلی و کاهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: زمین به میدان نبرد تبدیل شده و بر روی دشمن، آن کسی که خود را به زیبایی و زینت نشان داده، فقط علی است که در عظمت خود بی‌نظیر است.
مهی که داده بر ایام بهر نظم جهان
نظام سالی و ماهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: ماه که به روزگار می‌تابد، نظم و نظامی به جهان می‌بخشد که همچون سال و ماه، بر مبنای ترتیب و نظام الهی تحت غلبه علی، برپا است.
کسی کز اوست بجا هر قدر شریعت را
اوامر است و نواهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: هر کسی که از او نشئت می‌گیرد، تمام دستورات و نهی‌هایی که در شریعت وجود دارد، به او مربوط می‌شود و او بزرگ‌ترین و با عظمت‌ترین است.
بامر و نهی الهی چو نیک درنگری
همیشه آمر و ناهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: اگر به فرمان‌ها و نهی‌های خداوند با دقت توجه کنی، خواهی دید که همواره فرمانده و نهی‌کننده اصلی، خداوند علی و بزرگ است.
همان کسی که جهان پر کند ز عدل و دهد
بظلم و جور تباهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: همان کسی که جهان را با عدالت پر می‌کند و ظلم و فساد را از بین می‌برد، علی است که دارای عظمت و جلال خاصی است.
صغیر را ز کرم آنکه رو سفید نمود
بحال نامه سیاهی علیست جل جلال
هوش مصنوعی: کودک از لطف و سخاوت کسی بهره‌مند شد که موجب نورانی شدن چهره‌اش گشت و حالتی چون نامه‌ای سیاه و تیره ندارد.