گنجور

بخش ۲۶ - و امّا بنعمه‌ ربک‌ فحدث

کن‌ حدیث‌ از نعمت‌ ما بر گروه
زآنچه‌ دادم بر تو ز اعزاز و شکوه
نعمت تام خداوند ولی‌
بر تو و خلق‌ است‌ در معنی‌ علی‌
در ره مهر علی‌ آن کو شتافت‌
نعمت‌ خاص مرا همچون تو یافت‌
تو از این‌ نعمت‌ که‌ داری ای فتی‌
هم‌ بده بر بندگانم‌ قسمتی‌
مهربانم‌ من‌ ز بس‌ بر بندگان
خواهم‌ این‌ نعمت‌ بر ایشان جاودان
هرکه‌ زین‌ نعمت‌ نگردد بهره ور
نیست‌ اندر جسم‌ او روح بشر
نعمت‌ ما بهر خاصان شد تمام
گرچه‌ زآن بی‌بهره مانَد جان عام
زین‌ نعم‌ جان بشر کامل‌ شود
جان حیوان گرچه‌ زآن غافل‌ بود
احمدا زین‌ نعمت‌ خاصم‌ به‌ خلق‌
بهره ده تا ما که‌ را بدهیم‌ حلق‌
گر چه‌ زین‌ اِنعام خاص بی‌نها
بر خلایق‌ هست‌ مِنّت‌ ها مرا
لیک‌ بر ما احمدا منّت‌ نهد
دست‌ بیعت‌ بر علی‌ هر کس‌ دهد
چیست‌ بیعت‌ جان به‌ حق‌ بفروختن‌
خویش‌ را در نار عشقم‌ سوختن‌
عشق‌ حیدر در حقیقت‌ عشق‌ ماست‌
عاشق‌ او عاشق‌ ذات‌ خداست‌
جان فروشی‌ بهر عشق‌ حیدری
سهل‌ باشد،حق‌ چو باشد مشتری
مشتری حق‌ّ است‌ تا بایع‌ که‌ شد
عشق‌ حیدر را به‌ جان تابع‌ که‌ شد
ترک جان را، عاشقی‌ فرزانه‌ کو
شمع‌ ما روشن‌ شود پروانه‌ کو
هرکه‌ شد پروانه‌ پیش‌ شمع‌ من‌
گشت‌ جانش‌ غرق بحر جمع‌ من‌

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کن‌ حدیث‌ از نعمت‌ ما بر گروه
زآنچه‌ دادم بر تو ز اعزاز و شکوه
هوش مصنوعی: داستان نعمت‌های ما را برای دیگران بگو و از آنچه به تو دادم، از عظمت و افتخار آن بگو.
نعمت تام خداوند ولی‌
بر تو و خلق‌ است‌ در معنی‌ علی‌
هوش مصنوعی: نعمت کامل خداوند بر تو و دیگران، به معنای علی نیز به همین صورت است.
در ره مهر علی‌ آن کو شتافت‌
نعمت‌ خاص مرا همچون تو یافت‌
هوش مصنوعی: کسی که در مسیر محبت علی گام بردارد، به نعمتی خاص دست می‌یابد که تو نیز مانند او از آن بهره‌مند می‌شوی.
تو از این‌ نعمت‌ که‌ داری ای فتی‌
هم‌ بده بر بندگانم‌ قسمتی‌
هوش مصنوعی: ای جوان با فضیلت، تو که از این نعمت‌ها بهره‌مند هستی، بخشی از آن را نیز به بندگانم عطا کن.
مهربانم‌ من‌ ز بس‌ بر بندگان
خواهم‌ این‌ نعمت‌ بر ایشان جاودان
هوش مصنوعی: من به خاطر محبت و مهربانی‌ام، به بندگان می‌خواهم این نعمت را برای همیشه ارزانی دارم.
هرکه‌ زین‌ نعمت‌ نگردد بهره ور
نیست‌ اندر جسم‌ او روح بشر
هوش مصنوعی: هر کسی که از این نعمت بهره‌مند نشود، در حقیقت در وجودش روح انسانی وجود ندارد.
نعمت‌ ما بهر خاصان شد تمام
گرچه‌ زآن بی‌بهره مانَد جان عام
هوش مصنوعی: نعمت‌های ما فقط به افرادی خاص تعلق دارد، هرچند که دیگران از آن بی‌نصیب می‌مانند.
زین‌ نعم‌ جان بشر کامل‌ شود
جان حیوان گرچه‌ زآن غافل‌ بود
هوش مصنوعی: این متن درباره تاثیرات نیکویی است که نعمت‌ها بر روح انسان دارند. برای انسان‌ها، نعمت‌ها باعث کمال روح و بالارفتن انسانیت‌شان می‌شود، در حالی که حتی ممکن است موجودات دیگر از آن نعمت‌ها بی‌خبر باشند. در واقع، انسان با بهره‌مندی از این نعمت‌ها می‌تواند به سطوح بالاتری از آگاهی و روحانیت برسد، در حالی که دیگر موجودات ممکن است از این موضوع غافل بمانند.
احمدا زین‌ نعمت‌ خاصم‌ به‌ خلق‌
بهره ده تا ما که‌ را بدهیم‌ حلق‌
هوش مصنوعی: ای احمق، از این نعمت خاص من، به دیگران نیز بهره‌ای برسان تا ما چه کسی را حلقه‌وار از این بخشش‌ها بهره‌مند کنیم.
گر چه‌ زین‌ اِنعام خاص بی‌نها
بر خلایق‌ هست‌ مِنّت‌ ها مرا
هوش مصنوعی: هرچند که این نعمت بزرگ و ویژه‌ای که به مخلوقات اعطا شده، بر من نیز لطف و احسانی وجود دارد.
لیک‌ بر ما احمدا منّت‌ نهد
دست‌ بیعت‌ بر علی‌ هر کس‌ دهد
هوش مصنوعی: به‌راستی بر ما، سپاس که دست بیعت خود را بر علی می‌نهد، هر کس که این کار را انجام دهد.
چیست‌ بیعت‌ جان به‌ حق‌ بفروختن‌
خویش‌ را در نار عشقم‌ سوختن‌
هوش مصنوعی: آیا کسی هست که جان خود را به حق بفروشد و در آتش عشق بسوزد؟
عشق‌ حیدر در حقیقت‌ عشق‌ ماست‌
عاشق‌ او عاشق‌ ذات‌ خداست‌
هوش مصنوعی: دوست حقیقی ما عشق به حیدر است و هر کسی که او را دوست دارد، در واقع به ذات خدا هم عشق می‌ورزد.
جان فروشی‌ بهر عشق‌ حیدری
سهل‌ باشد،حق‌ چو باشد مشتری
هوش مصنوعی: فروختن جان برای عشق امام علی آسان است، وقتی که خداوند خود خریدار باشد.
مشتری حق‌ّ است‌ تا بایع‌ که‌ شد
عشق‌ حیدر را به‌ جان تابع‌ که‌ شد
هوش مصنوعی: عشق به حیدر، مانند یک مشتری است که همیشه حق دارد و باید از بایع که همان عشق است تبعیت کند.
ترک جان را، عاشقی‌ فرزانه‌ کو
شمع‌ ما روشن‌ شود پروانه‌ کو
هوش مصنوعی: عاشقانی که بی‌تابی می‌کنند و از دل می‌سوزند، کجا هستند تا جان ما را از عشقشان روشن کنند؟ کجا هستند آن پروانه‌هایی که به دور شمع وجود ما بچرخند و جان ما را به آتش عشق بیفروزند؟
هرکه‌ شد پروانه‌ پیش‌ شمع‌ من‌
گشت‌ جانش‌ غرق بحر جمع‌ من‌
هوش مصنوعی: هرکس که به عشق من نزدیک شود، مانند پروانه‌ای است که به دور شمع می‌چرخد و روحش در عشق و زیبایی من غرق می‌شود.