برگردان به زبان ساده
أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْیٰانَهُ عَلیٰ تَقْویٰ مِنَ اَللّٰهِ وَ رِضْوٰانٍ خَیْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْیٰانَهُ عَلیٰ شَفٰا جُرُفٍ هٰارٍ فَانْهٰارَ بِهِ فِی نٰارِ جَهَنَّمَ وَ اَللّٰهُ لاٰ یَهْدِی اَلْقَوْمَ اَلظّٰالِمِینَ (۱۰۹) لاٰ یَزٰالُ بُنْیٰانُهُمُ اَلَّذِی بَنَوْا رِیبَةً فِی قُلُوبِهِمْ إِلاّٰ أَنْ تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ وَ اَللّٰهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ (۱۱۰) إِنَّ اَللّٰهَ اِشْتَریٰ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوٰالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ اَلْجَنَّةَ یُقٰاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اَللّٰهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی اَلتَّوْرٰاةِ وَ اَلْإِنْجِیلِ وَ اَلْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفیٰ بِعَهْدِهِ مِنَ اَللّٰهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ اَلَّذِی بٰایَعْتُمْ بِهِ وَ ذٰلِکَ هُوَ اَلْفَوْزُ اَلْعَظِیمُ (۱۱۱)
هوش مصنوعی: آیا کسی که بنای خود را بر اساس تقوای الهی و رضایت خدا بنا کرده، بهتر است یا کسی که بنایش را بر لبه پرتگاهی سست و ناپایدار بنا کرده و به سمت آتش جهنم سقوط میکند؟ خداوند قوم ظالم را هدایت نمیکند. بنیاد آنان که اینگونه بنا کردهاند، همواره در دلهایشان شک و تردید دارد، مگر اینکه دلهایشان مَریض شود و خداوند دانا و حکیم است. خداوند از مؤمنان جانها و مالهایشان را با این شرط خریده که به آنان بهشت داده میشود؛ آنان در راه خدا میجنگند، میکشند و کشته میشوند. این وعدهای است حق که در تورات، انجیل و قرآن آمده است و چه کسی بهتر از خدا به عهد خود وفا میکند؟ پس به معاملهتان که با آن معامله کردید، شاد باشید، زیرا آن این است پیروزی بزرگ.
آیا پس آنکه اساس نهاده باشد بنایش را بر پرهیزکاری از خدا و خشنودی بهتر است یا آنکه اساس نهاده باشد بنایش را بر کنار گذرگاه سبیل خالی شده شکست خورده پس فرود آمد بآن در آتش دوزخ و خدا هدایت نمیکند گروه ستمکاران را (۱۰۹) همیشه باشد بناشان که ساختند شکی در دلهاشان مگر آنکه پاره شود دلهاشان و خدا دانای درستکار است (۱۱۰) بدرستی که خدا خرید از گروندگان جانهاشان و مالهاشان را بآنکه مر ایشان را باشد بهشت کارزار میکنند در راه خدا پس میکشند و کشته میشوند وعده دادنی بر آن حق در توریت و انجیل و قرآن و کیست وفاکنندهتر بعهدش از خدا پس شاد شوید بسبب فروختنشان که مبایعت کردید بآن و آنست آن کامیابی بزرگ (۱۱۱)
هوش مصنوعی: آیا بهتر است که کسی بنیاد کارش را بر اساس تقوا و رضایت خدا قرار دهد یا اینکه بر پایه ناکامی و شکست بنا کند که در نهایت او را به آتش دوزخ میکشاند؟ خداوند گروه ستمکاران را هدایت نمیکند. ساختارهایی که این افراد بنا کردهاند، همیشه در دلهایشان تردید ایجاد میکند مگر اینکه دلهایشان از هم بپاشد. خداوند بهخوبی از نیتهای خوب و راستین معلمان آگاه است. بهراستی، خداوند جانها و مالهای کسانی را که ایمان آوردهاند، در ازای بهشت خریدار است؛ آنها در راه خدا میجنگند و برخی میکشند و برخی دیگر کشته میشوند. این وعدهای است راست که در تورات، انجیل و قرآن آمده است. و چه کسی به عهد خود بهتر از خدا عمل میکند؟ پس به خاطر این معاملهتان خوشحال باشید که این، کامیابی بزرگی است.
هر کس آیا کو بنای دین خود
هِشت بر تقوی ز حق نزد خرد
هوش مصنوعی: هر کسی که بخواهد پایه و اساس دین خود را بر اساس تقوا و درستکاری قرار دهد، نزد افراد با خرد و دانا مورد احترام خواهد بود.
هم به رضوان بهتر آن یا ز اعتماد
بر شَفَا جُرُف ار بنائی کس نهاد
هوش مصنوعی: بهتر است به بهشت که در آن نعمتها و خوشبختیهای فراوان وجود دارد، اعتماد کنیم تا اینکه به یک لبه خطرناک تکیه کنیم که ممکن است ما را به سقوط برساند.
بر کنار رودی اعنی بر نهی
که ز سیلی گشته زیر آن تهی
هوش مصنوعی: در کنار یک رود، جایی که به خاطر طغیانی که رخ داده، تهی و خالی شده است.
ظاهرش برپا ستاده با شکاف
لیک مشرف بر فتادن بی خلاف
هوش مصنوعی: ظاهرش به خوبی به چشم میآید و پا برجا است، ولی واقعاً ممکن است که به زودی شکست بخورد و سقوط کند.
بر زمینی این چنین هِشتن بنا
سست تر بس باشد از بنیادها
هوش مصنوعی: بنا کردن چیزی بر اساس شواهد و اصول ناپایدار، از ابتداییترین ساختارها هم ضعیفتر خواهد بود.
سست گردد اوفتد گر دانی اش
در جهنم آن بناء با بانی اش
هوش مصنوعی: اگر آن سازنده ی جهنم را بشناسی و بدانی او به چه دلیلی چنین جهنمی را میسازد، آنگاه میبینی که او خود نیز در خطر سقوط و ضعف است.
راه ننماید خدا بر ظالمان
زاید از مقصودشان اندر جهان
هوش مصنوعی: خداوند بر ظالمان راهی نمینمود، و این باعث میشود که آنها در دنیا به مقصود خود نرسند.
لایزال است آن بناشان تا ابد
که نهادند از عناد و از حسد
هوش مصنوعی: آن سازهای که با کینه و حسد ساخته شده، همواره پابرجا و باقی خواهد ماند.
زاید از چیزی که در دلهایشان
باشد از شک وز فساد رایشان
هوش مصنوعی: آنچه در دلها نهفته است، به تدریج از آن سر برمیآورد و آشکار میشود. این احساسات و افکار، به شکل تردید و اختلال، در رفتار و تفکراتشان نمایان میشود.
حقدشان افزود یعنی زآن مهم
چون نمودند آن بناشان منهدم
هوش مصنوعی: نفرت و کینه آنها بیشتر شد، زیرا بر اثر آن کار مهم که انجام دادند، پایههای ساختارشان ویران گردید.
از نفاق و حقد و حسرت خسته اند
واندر آن اندوه و غم پیوسته اند
هوش مصنوعی: آنها از نفاق، کینه و حسرت خسته شدهاند و در این حال در غم و اندوهی همیشگی به سر میبرند.
یا همیشه باشد آن تحزیبشان
هم به دوزخ متصل تعذیبشان
هوش مصنوعی: یا اینکه همیشه درد و عذابی که بر آنها وارد میشود، به جهنم متصل باشد.
پاره پاره جز که گرددشان قلوب
بی ز ادراک از خصال زشت و خوب
هوش مصنوعی: این بیت به این نکته اشاره دارد که زمانی که قلبها از درک و فهم ویژگیهای خوب و بد تهی باشند، تنها تکهتکه و پراکنده میشوند. در واقع، عدم آگاهی و درک باعث میشود که انسانها نتوانند به درستی خود را هدایت کنند و به آرامش برسند.
یا به توبه وز ندم بر مثل آن
نزد آن دانای پیدا و نهان
هوش مصنوعی: من به توبه و بازگشت از کارهای ناپسند و خطاهایی که کردهام، تصمیم دارم و به پیش آن دانا و آگاه، چه در باطن و چه در ظاهر، میروم.
حق بود دانا به نیّت ها تمام
هم به حکمت حاکم اندر انتقام
هوش مصنوعی: دانا به نیتها و افکار انسانهاست و به همین دلیل بر اساس حکمت خود در زمان انتقامگیری، تصمیمگیری میکند.
حق خرید از مؤمنان خوش سرشت
جان و هم اموالشان را بر بهشت
هوش مصنوعی: خدا از مؤمنان نیکوکار، جان و اموالشان را به بهای بهشت خریداری کرده است.
این به تحریص است از بهر جهاد
ور نه مال و جان هم او بر بنده داد
هوش مصنوعی: اینجا به تشویق و ترغیب به جهاد اشاره شده است، چرا که در غیر این صورت، خداوند هم مال و هم جان را به بنده خود عطا کرده است.
عبد مملوکی که خود معدوم بود
از وجود و بود خود محروم بود
هوش مصنوعی: بندهای که به طور کامل از وجود خود بیبهره و ناآگاه است، نه تنها از داراییهای وجودیاش محروم است، بلکه در حقیقت خود را هم نمیشناسد.
مالک مطلق ، مر او را بود داد
نی به سود خود که محض جود داد
هوش مصنوعی: مالک واقعی و حقیقی، کسی است که به خاطر خیر و نیکی به دیگران، بخشش میکند و نه به خاطر بهرهمندی شخصی خود.
چیست او را تا که بفروشد به حق
هر دمی باشد به فیضی مستحق
هوش مصنوعی: چه چیزی در او وجود دارد که هر لحظه به حق میفروشد و مستحق فیض و بخشش است؟
گر که آنی قطع فیض از وی شود
نیست موجود او دگر لاشیء شود
هوش مصنوعی: اگر لحظهای نعمت و بخشش او قطع شود، وجود او از بین میرود و به هیچ تبدیل میشود.
لطف دیگر بود گفت ار ذوالجلال
میخرم از بندگانم جان و مال
هوش مصنوعی: اگر خداوند بزرگ بخواهد، میتواند جان و مال بندگانش را از آنها بگیرد.
میدهم جنّت مر ایشان را عوض
دادن جنّت بر ایشان بُد غرض
هوش مصنوعی: من به آنها بهشت میدهم، چون هدف من این نیست که بهشت را به آنها بدهم.
خواست تا گردند راغب بر جهاد
زآن هم ایشان را بود خیر و مراد
هوش مصنوعی: او خواست که آنها را به جهاد ترغیب کند، زیرا در این کار برای آنان خیر و هدف نیکویی وجود داشت.
از جهاد دشمنان ذی فر شوند
بر خلایق در دو عالم سر شوند
هوش مصنوعی: دشمنان در میدان جهاد با نیروی خود، بر مردم در دو جهان تسلط پیدا میکنند و بر آنها سروری میکنند.
از زمین بیرون فتد تخم فساد
پس رس ند از دین و دنیا بر مراد
هوش مصنوعی: اگر نطفههای فساد از زمین سر برآورند، پس باید به دین و دنیا از آنچه میسازند بگذریم و به خواستههای خود دست یابیم.
نفس باشد مایۀ صد شرّ و شور
مال هم اسباب طغیان و غرور
هوش مصنوعی: نفْس انسان، منشأ بسیاری از بدیها و مشکلات است و ثروت نیز میتواند باعث طغیان و خودبزرگبینی شود.
گفت میکن این دو فاسد را فداء
در رهم بستان بهشت اندر جزاء
هوش مصنوعی: میگوید این دو انسان فاسد را رها کن و در عوض، بهشت را در پاداش بگیر.
چون خَرَد او آنچه کآن مُلک وی است
هر که نفروشد نه در سلک وی است
هوش مصنوعی: هر کس که ذهن و فهم او به اندازهای باشد که بداند چه چیزهایی متعلق به اوست، اگر چیزی را که به او تعلق دارد نفروشد، نمیتواند در زمره کسانی باشد که به آن ملک تعلق دارند.
در ره حق می کنند از جان قتال
میکُشند و کُشته گردند آن رجال
هوش مصنوعی: در مسیر حقیقت، جان خود را فدای مبارزه میکنند؛ آنان که در این راه جانشان را از دست میدهند و جان میگیرند، انسانهای بزرگی هستند.
وعده حق داده است ایشان را بر آن
وعدة حق است ثابت بی گمان
هوش مصنوعی: ایشان را به وعدهای که حق است، مطمئناً ثابت کردهاند.
هست در تورات و انجیل این خطاب
هم به قرآن وعده یعنی بر ثواب
هوش مصنوعی: در کتابهای مقدس تورات و انجیل، پیامهایی وجود دارد که به قرآن نیز اشاره کرده و به پاداش و ثواب آن اشاره میکند.
کیست وافی تر به عهد از شاه جود
شاد پس باشید بر آن بیع و سود
هوش مصنوعی: کیست که به پیمان وفادارتر از شاه بخشنده و خوشحال باشد؟ پس بر همین معامله و سود بایستید.
شاد یعنی بر شراء و بیع خویش
که به او کردید این سوداء ز پیش
هوش مصنوعی: شادی یعنی از خرید و فروشی که با او داشتید، از آن معاملهای که انجام دادید.
هست این بیع نکو ب هر شما
رستگاریِ بزرگ از ذوالعطا
هوش مصنوعی: این معامله خوب است و باعث میشود که هر کدام از شما به رستگاری بزرگی دست یابید که از جانب بخشندهای بزرگ به شما اهدا شده است.