برگردان به زبان ساده
وَ مِنَ اَلْأَعْرٰابِ مَنْ یُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَ اَلْیَوْمِ اَلْآخِرِ وَ یَتَّخِذُ مٰا یُنْفِقُ قُرُبٰاتٍ عِنْدَ اَللّٰهِ وَ صَلَوٰاتِ اَلرَّسُولِ أَلاٰ إِنَّهٰا قُرْبَةٌ لَهُمْ سَیُدْخِلُهُمُ اَللّٰهُ فِی رَحْمَتِهِ إِنَّ اَللّٰهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۹۹) وَ اَلسّٰابِقُونَ اَلْأَوَّلُونَ مِنَ اَلْمُهٰاجِرِینَ وَ اَلْأَنْصٰارِ وَ اَلَّذِینَ اِتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسٰانٍ رَضِیَ اَللّٰهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَنّٰاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا اَلْأَنْهٰارُ خٰالِدِینَ فِیهٰا أَبَداً ذٰلِکَ اَلْفَوْزُ اَلْعَظِیمُ (۱۰۰) وَ مِمَّنْ حَوْلَکُمْ مِنَ اَلْأَعْرٰابِ مُنٰافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ اَلْمَدِینَةِ مَرَدُوا عَلَی اَلنِّفٰاقِ لاٰ تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَیْنِ ثُمَّ یُرَدُّونَ إِلیٰ عَذٰابٍ عَظِیمٍ (۱۰۱) وَ آخَرُونَ اِعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلاً صٰالِحاً وَ آخَرَ سَیِّئاً عَسَی اَللّٰهُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اَللّٰهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۱۰۲)
هوش مصنوعی: در میان اعراب کسی هست که به خدا و روز قیامت ایمان دارد و از هزینههایی که میکند، نزد خدا و رسولش پاداش میطلبد. بدانید که این هزینهها برای او قربانی است و خدا او را وارد رحمتش خواهد کرد. حقیقت این است که خداوند آمرزنده و مهربان است. همچنین پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار و کسانی که به نیکی از آنها پیروی کردند، مورد رضایت خدا قرار گرفتهاند و خدا هم از آنها راضی است و برای آنها باغهایی آماده کرده که نهرها از زیر آن جاری است و در آنجا به永و خواهند ماند. این پیروزی بزرگ است. اما در میان کسانی که در اطراف شما هستند، منافقینی وجود دارند و در اهل مدینه نیز افرادی هستند که به نفاق گرایش دارند، شما آنها را نمیشناسید، اما ما میشناسیم و آنها را دو بار عذاب خواهیم کرد و سپس به عذاب عظیم بازگردانده خواهند شد. همچنین برخی دیگر هستند که به گناهان خود اعتراف کردهاند و اعمال نیکی را با اعمال بد خلط کردهاند. امید است که خداوند به آنها توبه کند، زیرا او آمرزنده و مهربان است.
و از بادیهنشینان کسی است که میگرود بخدا و روز بازپسین و میگیرد آنچه را صرف میکند نزدیکیها نزد خدا و دعاهای رسول آگاه باشید که آنها نزدیکست برای آنها زود باشد که درآورد ایشان را خدا در رحمتش بدرستی که خدا آمرزنده مهربانست (۹۹) و سبقتداران نخستان از مهاجران و انصار و آنان که پیروی کردند ایشان را به نیکویی خشنود شد خدا از ایشان و خشنود شدند از او و مهیا کرده برای ایشان بهشتهایی که میرود از زیرشان نهرها جاودانیان در آن همیشه آنست کامیابی بزرگ (۱۰۰) و از آنکه پیرامون شمایند از بادیهنشینان منافقانند و از اهل مدینه ایستادند بر نفاق نمیدانی ایشان را ما میدانیم زود باشد عذاب کنیم ایشان را دو بار پس برگردانیده میشوند بسوی عذابی بزرگ (۱۰۱) و دیگران اقرار کردند بگناهانشان آمیختند کرداری نیکو و دیگری بد شاید خدا که توبه پذیرد از ایشان بدرستی که خدا آمرزنده مهربانست (۱۰۲)
هوش مصنوعی: در میان اعراب بیاباننشین افرادی هستند که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و از هر چیزی که خرج میکنند، نزد خدا پاداش میطلبند. دعاهای پیامبر هم به آنها نزدیک است و خداوند به زودی رحمتش را بر آنها نازل خواهد کرد؛ او آمرزنده و رحیم است. پیشگامان از مهاجران و انصار، و کسانی که به نیکی از آنها پیروی کردند، مورد رضایت خدا قرار گرفتهاند و خداوند نیز از آنان راضی است. برای آنها بهشتهایی آماده شده که نهرها از زیر آنها جاری است و این، کامیابی بزرگی است. اما در میان شما، برخی از بیاباننشینان منافق هستند و در مدینه نیز افرادی هستند که پیوسته بر نفاق خود ایستادهاند. آنها را نمیشناسید، ولی ما آنها را میشناسیم و به زودی دو بار عذابشان خواهیم کرد و سپس به عذاب بزرگتری بازگردانده خواهند شد. همچنین، برخی دیگر به گناهان خود اعتراف کردهاند و کارهای نیک و بدی را با هم آمیختهاند. شاید خداوند از آنها توبه بپذیرد؛ او آمرزنده و مهربان است.
هم ز اعرابند باز از مؤمنین
بر خدا و هم به روز واپسین
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که مؤمنان به خدا و روز قیامت ایمان دارند و به این باورند که همه چیز در نهایت به خداوند و روز حساب مرتبط است. آنها در تمام رفتار و کردار خود به این اعتقادات پایبند هستند.
می بگیرند آنچه بدهند از وداد
اندر انفاق از تصدّق یا جهاد
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره شده که افرادی که در کارهای نیک و خیرخواهانه نیز فعالیت میکنند، در واقع از جانب خداوند به پاداشهایی خواهند رسید. آنها از محبت و حمایت الهی بهرهمند میشوند که این محبت میتواند در قالب انفاق (بخشیدن مال به دیگران) یا جهاد (تلاش و کوشش برای هدفی بزرگ) نمایان شود. به عبارت دیگر، هر چه انسانها در راه کمک به دیگران و خدمت به جامعه و دین تلاش کنند، به همان میزان از برکات و نعمتهای الهی برخوردار خواهند شد.
جمله را اسباب نزدیکی به رب
بر دعاهای پیمبر هم سبب
هوش مصنوعی: تمام وسایل و ابزارها موجب نزدیکی به خداوند هستند، و دعاهای پیامبر نیز خود دلیلی برای این نزدیکی به حساب میآید.
که کند بر منفقان دائم دعا
تا رسدشان خیر دارَین از خدا
هوش مصنوعی: از خداوند بخواهید که همیشه برای نیکوکاران و افرادی که به دیگران کمک میکنند دعا کند، تا خیر و برکت از دو جهان به آنها برسد.
می بدانید اینکه انفاق از قبول
یا که صلوات دعاهای رسول
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که میدانید بخشش و انفاق از جمله کارهایی است که مورد پذیرش قرار میگیرد، یا اینکه دعای پیامبر خدا و صلوات بر او نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
موجب قرب است بر درگاه حق
آنکه را شد بر عنایت مستحق
هوش مصنوعی: کسی که به درگاه خداوند نزدیک میشود، باید در نظر داشته باشد که لیاقت دریافت رحمت و عنایت الهی را داشته باشد.
زودشان داخل کند حق در بهشت
کآن محل رحمت آمد در سرشت
هوش مصنوعی: خداوند به سرعت اهل بهشت را وارد بهشت میکند، زیرا این مکان نشانه رحمت و فطرت الهی است.
چون حق آمرزنده است و مهربان
بر همه مستغفران و منفقان
هوش مصنوعی: خداوند بخشنده و مهربان است و به کسانی که از او طلب بخشش میکنند و در راه کمک به دیگران تلاش میکنند، توجه ویژهای دارد.
سابِقُونَ الْاَّولُون اندر نشان
کآن بوند انصار و هجرت کردگان
هوش مصنوعی: افرادی که پیشتاز و اولیه بودند، در حقیقت، کسانی هستند که کمککنندگان و مهاجرانی بودند.
وآن کسان کز سابقین تابع شدند
بر قبول امر حق ساعی بدند
هوش مصنوعی: افرادی که از گذشتگان پیروی کردند و در پذیرش حقیقت تلاش نمودند.
حق از ایشان راضی و ایشان ز حق
نامشان باشد به نیکی بر ورق
هوش مصنوعی: حق از آنها خشنود است و آنها هم به خوبی در جهان شناخته میشوند.
بهرشان آماده باشد از خدا
جنّتی جاری ز زیرش جویها
هوش مصنوعی: برای آنان، بهشت آماده است که زیر آن نهرهایی روان است که از طرف خدا برایشان فراهم شده است.
اندر آن باشند جاویدان مقیم
این بود فیروزی و فوزی عظیم
هوش مصنوعی: در آنجا افرادی جاودانه و همیشه حضور دارند و این نشاندهنده برکت و پیروزی بزرگ است.
هست اندر سابقین بس اختلاف
تا که بود است اول آن بی خلاف
هوش مصنوعی: در گذشته اختلافات زیادی وجود داشته که نشان میدهد هیچ چیزی در آغاز کار بدون اختلاف نبوده است.
نیست چندان حاصلی در ذکر آن
خود تو باش از سابقین در عقل و جان
هوش مصنوعی: در یادآوری خودت چندان فایدهای نیست؛ خودت به عنوان یک فرد باهوش و با جان، از گذشتهها باقی بمان.
آنکه بر ادراک معنی لایق است
اندر اسلام از حقیقت سابق است
هوش مصنوعی: کسی که توانایی درک معانی عمیق و مناسب را دارد، در حقیقت در اسلام از نظر معرفت و آگاهی، سابقهای دارد.
متصل هر قطره با دریا و جوست
این زمان یا آن زمان ، سابقتر اوست
هوش مصنوعی: هر قطرهای که به دریا میپیوندد، در هر زمانی، پیشینهای دارد که به زمانهای گذشته برمیگردد.
وآنکه ز اعرابند در حول شما
یعنی اندر دور شهر از هر کجا
هوش مصنوعی: کسی که در اطراف شما و در نزدیکی شهر زندگی میکند و از مناطق مختلف آمده است.
آن دورویانند و آیند از مجاز
بر شهادت یا به تهلیل و نماز
هوش مصنوعی: شخصیتهایی که به دو رو بودن مشهورند، به شکل نادرست و با ظاهری فریبنده ظهور میکنند تا یا شهادت دهند یا در قالب دعا و عبادت ظاهر شوند.
هم ز اهل شهرتان قومی دو رو
میبود کاندر دو رویی کرده خو
هوش مصنوعی: از اهل شهر شما افرادی وجود دارند که به دو رویی مشهورند و به خاطر داشتن این ویژگی، به رفتارهای ناپسند و نفاق آلوده شدهاند.
تو نه ای از حالشان آگاه و ما
می بدانیم آن کسان را در خفا
هوش مصنوعی: تو از حال آنها خبر نداری، ولی ما خوب میدانیم که آنها در خفا چه میکنند.
کفرشان پنهان بود اندر قلوب
کس نداند غیر علام الغیوب
هوش مصنوعی: کفر آنها در دلها پنهان بود و هیچکس جز خداوند از آن خبر نداشت.
میکنند اظهار ایمان از نفاق
زآن شما آگه نه اید اندر وثاق
هوش مصنوعی: آنها با نفاق خود از ایمانشان صحبت میکنند، ولی شما از این موضوع بیخبر هستید و در بند آن گرفتارید.
ما کنیم آن قوم را تعذیب زود
بر دو نوبت اندر اجرای حدود
هوش مصنوعی: ما آن گروه را به سرعت مجازات میکنیم؛ در دو مرحله و با اجرای قوانین.
کآن بود اخذ زکات از روی داد
هم دگر تکلیف بر جنگ و جهاد
هوش مصنوعی: اجباری که برای پرداخت زکات وجود دارد، به معنای این است که هر فرد باید در قبال این مسئولیت، آماده مقابله و جهاد هم باشد.
زآنکه نبود گر خود از عشق و ادب
هر دو ایشان را عذاب است و تعب
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه اگر خودشان را از عشق و ادب جدا کنند، هر دو برای آنها درد و رنج خواهد بود.
یا بود معنای لفظ مرَّتَین
مر عذاب جسم و جان در نشأتین
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که ممکن است معنای دو بار گذر کردن از چیزی، به درد و عذابی که هم در جسم و هم در روح در دو مرحله مختلف زندگی تجربه میشود، اشاره داشته باشد. در واقع، این عذاب میتواند هم مربوط به زندگی مادی و هم به زندگی معنوی انسان باشد.
بل منافق را که باشد در حسد
هر دم او را دو عذاب از حق رسد
هوش مصنوعی: منافقی که همیشه در حسد و بدخواهی است، هر لحظه دو نوع عذاب از سوی حقیقت بر او نازل میشود.
در قیامت بعد از آن گردند باز
بر عذابی بس بزرگ و بس دراز
هوش مصنوعی: در روز قیامت، انسانها دوباره به محشری بازمیگردند که عذابش بسیار بزرگ و طولانی خواهد بود.
چند تن بودند ز اهل دین دگر
که تخلّف کرده بودند از سفر
هوش مصنوعی: گروهی از افرادی که به دین و مذهب خود پایبند بودند، از سفر و سفر کردن منحرف شده بودند و در راه خود تخطی کرده بودند.
نادم و خائف شدند از فعل خویش
خوفشان بود از فساد دین و کیش
هوش مصنوعی: آنها از کارهای خود پشیمان و ترسان شدند، زیرا نگران فساد دین و مذهبشان بودند.
منفعل گشتند و گفتند از ندم
بر رسول حق ز ما رفت این ستم
هوش مصنوعی: آنها ساکت شدند و گفتند از بیتوجهی ما، این ظلم از جانب ما به پیامبر حق رفته است.
او بود در رنج و ما آسوده حال
هر دم ایشان را فزون بودی ملال
هوش مصنوعی: او در درد و رنج به سر میبرد و ما در آسودگی زندگی میکردیم، در هر حال، غم و اندوه آنها بیشتر میشد.
آن تخلّف بودشان از کاهلی
نه از نفاق و کافری و بَددلی
هوش مصنوعی: آنها از روی تنبلی و بیتوجهی کوتاهی کردند، نه به خاطر نفاق یا کفر و نیتهای بد.
خویش را بستند با سوگندها
بر ستون مسجد اندر بندها
هوش مصنوعی: خود را با سوگندها به ستون مسجد گره زده و در قید و بند نگه داشتند.
هیچ نگشایند خود را ز اختیار
تا که ناید امر از پروردگار
هوش مصنوعی: افراد هیچگاه نباید اختیار خود را به راحتی فاش کنند و تا زمانی که فرمانی از خداوند نرسد، نباید اقدام کنند.
توبه میبود و تضرّع کارشان
تا مگر بخشد گنه غفارشان
هوش مصنوعی: اگر به توبه و ندامت برگردند و با دلسوزی و درخواست از خداوند دست یابند، شاید خداوند گناهان آنها را ببخشد.
چون پیمبر بازگردید از تبوک
دید ایشان را در آن سوداء و سوگ
هوش مصنوعی: زمانی که پیامبر از سفر تبوک به شهر بازگشت، متوجه شد که مردم در حال غم و اندوه و در شرایط سختی به سر میبرند.
گفت باالله من هم ایشان را رها
نکنم آید تا که فرمان از خدا
هوش مصنوعی: او گفت به خدا که من هم آنها را رها نمیکنم تا زمانی که فرمان از جانب خدا برسد.
در دم این آیت ز خلاّق مجید
بر قبول توبۀ ایشان رسید
هوش مصنوعی: در این لحظه، نشانهای از خداوند مهربان نشان داده شده که نشاندهنده پذیرش توبه آنها است.
قوم دیگر کاعتراف اندر گناه
میکنند ایشان به درگاه اِله
هوش مصنوعی: گروهی دیگر در اعتراف به گناهان خود در برابر خداوند به سر میبرند.
مختلط کردند از ضعف بشر
کرده های نیک با ذنب دگر
هوش مصنوعی: انسانها به دلیل ضعفشان، کارهای خوب را با گناهان و اشتباهات خود آمیختهاند.
یعنی اندر جنگها بودند یار
این سفر گشتند ساکن در دیار
هوش مصنوعی: در جنگها، یاران در کنار هم بودند و در نتیجه این سفر باعث شد که آنها در سرزمین جدیدی ساکن شوند.
شاید از فرط عنایت ذوالکرم
توبۀ ایشان پذیرد باز هم
هوش مصنوعی: شاید به خاطر لطف و مرحمت پروردگار، او بار دیگر توبه آنها را بپذیرد.
کو بود آمرزگار و مهربان
رحمتش باشد پناه عاصیان
هوش مصنوعی: کسی که بخشنده و مهربان است، رحمت او میتواند مامن و پناهگاهی برای گناهکاران باشد.
پس پیمبر باز کرد از بندشان
هم ز بعد از سوز و غم خُرسندشان
هوش مصنوعی: پیمبر پس از رهایی از مشکلات و درد و رنج آنها، خوشحالی و شادی را برایشان به ارمغان آورد.
مال خود کردند پس بر وی نثار
تا به راه حق دهد فخر کبار
هوش مصنوعی: آنها اموال خود را صرف او کردند تا او به راه راست و درست افتخار بیافریند.
کز تو ما را حبّ مال افکند دور
لاجرم ما راست زین مانع نفور
هوش مصنوعی: به خاطر محبت پول از تو، ما دور افتادهایم و به همین دلیل نسبت به این مانع نفرت داریم.
گفت من بر اخذ اموال شما
نیستم مأمور و هم نبود روا
هوش مصنوعی: او گفت که من برای گرفتن اموال شما مأمور نیستم و این کار هم درست نیست.