گنجور

۴- آیات ۱۲ تا ۲۱

وَ لَقَدْ أَخَذَ اَللّٰهُ مِیثٰاقَ بَنِی إِسْرٰائِیلَ وَ بَعَثْنٰا مِنْهُمُ اِثْنَیْ عَشَرَ نَقِیباً وَ قٰالَ اَللّٰهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ اَلصَّلاٰةَ وَ آتَیْتُمُ اَلزَّکٰاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِی وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اَللّٰهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئٰاتِکُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذٰلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوٰاءَ اَلسَّبِیلِ (۱۲) فَبِمٰا نَقْضِهِمْ مِیثٰاقَهُمْ لَعَنّٰاهُمْ وَ جَعَلْنٰا قُلُوبَهُمْ قٰاسِیَةً یُحَرِّفُونَ اَلْکَلِمَ عَنْ مَوٰاضِعِهِ وَ نَسُوا حَظًّا مِمّٰا ذُکِّرُوا بِهِ وَ لاٰ تَزٰالُ تَطَّلِعُ عَلیٰ خٰائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلاّٰ قَلِیلاً مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اِصْفَحْ إِنَّ اَللّٰهَ یُحِبُّ اَلْمُحْسِنِینَ (۱۳) وَ مِنَ اَلَّذِینَ قٰالُوا إِنّٰا نَصٰاریٰ أَخَذْنٰا مِیثٰاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمّٰا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنٰا بَیْنَهُمُ اَلْعَدٰاوَةَ وَ اَلْبَغْضٰاءَ إِلیٰ یَوْمِ اَلْقِیٰامَةِ وَ سَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اَللّٰهُ بِمٰا کٰانُوا یَصْنَعُونَ (۱۴) یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ قَدْ جٰاءَکُمْ رَسُولُنٰا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیراً مِمّٰا کُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ اَلْکِتٰابِ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ قَدْ جٰاءَکُمْ مِنَ اَللّٰهِ نُورٌ وَ کِتٰابٌ مُبِینٌ (۱۵) یَهْدِی بِهِ اَللّٰهُ‌ مَنِ اِتَّبَعَ رِضْوٰانَهُ سُبُلَ اَلسَّلاٰمِ وَ یُخْرِجُهُمْ مِنَ اَلظُّلُمٰاتِ إِلَی اَلنُّورِ بِإِذْنِهِ وَ یَهْدِیهِمْ إِلیٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ (۱۶) لَقَدْ کَفَرَ اَلَّذِینَ قٰالُوا إِنَّ اَللّٰهَ هُوَ اَلْمَسِیحُ اِبْنُ مَرْیَمَ قُلْ فَمَنْ یَمْلِکُ مِنَ اَللّٰهِ شَیْئاً إِنْ أَرٰادَ أَنْ یُهْلِکَ اَلْمَسِیحَ اِبْنَ مَرْیَمَ وَ أُمَّهُ وَ مَنْ فِی اَلْأَرْضِ جَمِیعاً وَ لِلّٰهِ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا یَخْلُقُ مٰا یَشٰاءُ وَ اَللّٰهُ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۱۷) وَ قٰالَتِ اَلْیَهُودُ وَ اَلنَّصٰاریٰ نَحْنُ أَبْنٰاءُ اَللّٰهِ وَ أَحِبّٰاؤُهُ قُلْ فَلِمَ یُعَذِّبُکُمْ بِذُنُوبِکُمْ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ یَغْفِرُ لِمَنْ یَشٰاءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشٰاءُ وَ لِلّٰهِ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا وَ إِلَیْهِ اَلْمَصِیرُ (۱۸) یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ قَدْ جٰاءَکُمْ رَسُولُنٰا یُبَیِّنُ لَکُمْ عَلیٰ فَتْرَةٍ مِنَ اَلرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مٰا جٰاءَنٰا مِنْ بَشِیرٍ وَ لاٰ نَذِیرٍ فَقَدْ جٰاءَکُمْ بَشِیرٌ وَ نَذِیرٌ وَ اَللّٰهُ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۱۹) وَ إِذْ قٰالَ مُوسیٰ لِقَوْمِهِ یٰا قَوْمِ اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیٰاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً وَ آتٰاکُمْ مٰا لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ اَلْعٰالَمِینَ (۲۰) یٰا قَوْمِ اُدْخُلُوا اَلْأَرْضَ اَلْمُقَدَّسَةَ اَلَّتِی کَتَبَ اَللّٰهُ لَکُمْ وَ لاٰ تَرْتَدُّوا عَلیٰ أَدْبٰارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خٰاسِرِینَ (۲۱)

و بدرستی که گرفتیم پیمان بنی اسرائیل را و برانگیزانیدیم از ایشان و دوازده سالار و گفت خدا که من با شمایم هر آینه اگر بپا دارید نماز را و بدهید زکاة را و بگروید برسولانم و نیرو دهید ایشان را و وام دهید خدا را وامی نیکو هر آینه درگذرانم از شما بدیها شما را و در آورم شما را در بهشتها که می‌رود از زیرشان نهرها پس آنکه کافر شد پس از آن از شما پس بدرستی که گم شد میان راه (۱۲) پس بسبب شکستن ایشان بپیمانشان را لعنت کردیمشان و کردیم دلهای ایشان را سخت می‌گردانند سخنان را از جاهایش و فراموش کردند بهره از آنچه پند داده شدند بآن و همیشه دیده‌ور شوی بر ناراستی از ایشان مگر اندکی از ایشان پس درگذر از ایشان و رو بگردان بدرستی که خدا دوست دارد نیکوکاران را (۱۳) و از آنان که گفتند بدرستی که ما ترسایانیم گرفتیم پیمانشان را پس فراموش کردند بهره از آنچه پند داده شدند بآن پس برآغالاندیم میانشان دشمنی و کینه تا روز قیامت و زود باشد که آگاه گرداندشان خدا بآنچه بروند می‌کردند (۱۴) ای اهل نامه بدرستی که آمد شما را فرستاده ما که بیان کند برای شما بسیاری از آنچه بودید پنهان می‌داشتید از نامه و درگذرد از بسیاری بحقیقت آمد شما را از خدا نوری و کتابی روشن (۱۵) راه می‌نماید بآن خدا کسی را که پیروی می‌کند رضایش را براههای سلامتی و بیرون میارد ایشان را از تاریکیها بروشنایی باذنش و هدایت می‌کند ایشان را براه راست (۱۶) بتحقیق کافر شدند آنان که گفتند بدرستی که اوست مسیح پسر مریم بگو پس کیست که منع کند از خدا چیزی را اگر خواهد که هلاک کند مسیح پسر مریم و مادرش و هر که در زمین است همه و مر خدا راست پادشاهی آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست می‌آفریند آنچه خواهد و خدا بر همه چیزی تواناست (۱۷) و گفتند یهودان و ترسایان ماییم پسران خدا و دوستان او بگو پس چرا عذاب می‌کند شما را بگناهانتان بلکه شما انسانید از جمله آنکه آفرید می‌آمرزد مر آن را که خواهد و عذاب می‌کند آن را که خواهد و مر خدا راست پادشاهی آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست و بسوی اوست مرجع (۱۸) اهل اهل کتاب بتحقیق آمد شما را رسول ما بیان می‌کند برای شما بر فاصله از رسولان مبادا که بگویید نیامد ما را هیچ مژده‌دهنده‌ای و بیم‌کننده پس بدرستی که آمد شما را مژده‌دهنده و بیم‌کننده و خدا بر همه چیزی تواناست (۱۹) و هنگامی که گفت موسی مر قومش را ای قوم یاد کنید نعمت خدا را بر شما چون گردانید در شما پیغمبرانی و گردانید شما را پادشاهان و داد شما را آنچه را که نداد به هیچ یک از جهانیان (۲۰) ای قوم من داخل شوید آن زمین پاک گردانیده را که نوشت خدا برای شما و باز پس مروید بر پشتهاتان پس بگردید زیانکاران (۲۱)

حق ز اسرائیلیان بگرفت چون
عهد بهر جنگ جبّارانِ دون
تا موافق جمله با موسی شوند
سوی شام از مصر ز امر حق روند
پس دو و ده از نقیبان بصیر
بهرشان کردیم تعیین در مسیر
حق تعالی گفت با آنها که من
با شما هستم به هر جا بی سخن
در زمین شام چون آرید رو
میدهم نصرت شما را بر عدو
گر بپا دارید با شرطش صلات
هم دهید از مال بر مسکین زکات
بر رسولان آورید ایمان تمام
تقویت ز ایشان کنید از هر مقام
بر خدا بدهید قرض از رزق و مال
قرض نیکو یعنی از وجه حلال
قرض، انفاق است اندر راه حق
از خلوص و بندگی بر مستحق
درگذارم تا گناهان از شما
اندر آرم در بهشتِ پُر نوا
بوستانی کآن مصون است از خزان
نهرها از زیر آن باشد روان
پس هر آن کو بعد از این عهد اکید
گشت کافر غیر گمراهی ندید
گمرهی را کرده بر خویش اختیار
وز طریق راست باشد برکنار
پس یقین ز اشکستن پیمانشان
باز راندیم از در احسانشان
هم بگرداندیم زآن سستی بسی
در عقوبت قلبهاشان را قسی
قلب قاسی از نشان دوزخ است
درخور آن سست عهدی این فخ است
میکنند از عمد تحریف کلام
در قساوت این عمل باشد تمام
حرف تورات از مقام و موضعش
می بگردانند بر ناموقعش
منقلب یعنی به تأویلات خام
میکنند احکام تورات و کلام
حفظ وافی رفتشان یکجا ز یاد
که بر ایشان حق به وعظ و پند داد
نیست زایل اطلاعت بر یهود
وآن خیانتها کز ایشان رخ مود
دائم اعنی آگهی از حالشان
تا چه باشد پیشه و افعالشان
خائنند و بَد سیَر جز اندکی
که نماندند از دیانت در شکی
پس تو ز ایشان درگذر، یعنی بپوش
آن قبایح وز بیانش شو خموش
محسنان را دوست میدارد خدا
نیک باشد عفو و صَفح از هر خطا
عفو، احسان است و بس مستحسن است
گر به کافر یا که آن بر مؤمن است
همچنین زآنها که گفتندی صریح
ما نصاراییم و از شهر مسیح
بود نصران قریه ای کآنجا مکان
داشت عیسی، نام نصرانی است زآن
ما نصاراییم و ز انصار خدا
پس به هر تقدیر بگرفتیم ما
زآن جماعت نیز پیمانی که بود
بر همانسان که گرفتیم از یهود
همچنان کردند ترک آن قوم نیز
بهره ای کآن بود وافی در تمیز
داده بودیم آنچه را بر یادشان
از ظهور احمد کامل نشان
پس به آن شومی برافکندیم نیز
دشمنی مابینشان تا رستخیز
زود باشد که دهد حقشان خبر
بر هر آنچه می کنند از بَد سیَر
ای یهود و ای نصاری بر شما
مر رسولی با کتاب آمد ز ما
میکند روشن شما را از کتاب
آنچه مخفی میکنید از فصل و باب
وز کثیری زآن کند عفو از شما
که همی دارید آن را در خفا
آمد از حق بر شما نوری عیان
هم کتابی کوست روشن بالبیان
می نماید حق به خلق اندر ایاب
ره ز وی یعنی که از نور و کتاب
در هدایت نور حق، پیغمبر است
یا ولی ای کو به دانایی سر است
تابع رضوان او، راه سلام
هست باز از هر طرف بر وی تمام
یعنی آن کو خواست خوشنودیِ وی
باشد از آفات ایمن پی به پی
می نماید خارج از ظلماتشان
سوی نور و ایمن از آفاتشان
این بود با اذن او یعنی که خواست
بهر ایشان تا نماید راه راست
وآنکه کافر گشت و گفت از ناروا
مر مسیح ابن مریم را خدا
ابن مریم بودنش باشد گواه
اندر این کو بنده باشد نه اِله
زآنکه مریم بوده زو اکبر به سال
نیست حادث را خدایی در مجال
کیست کو پس مالک او تا از خدا
منع سازد هیچ شیئی برملا
گر عیان گردد اراده دیگرش
که هلاک آید مسیح و مادرش
یا هر آن چیزی که باشد در زمین
جمله را نابود فرماید چنین
از خدا باشد زمین و آسمان
وآنچه باشد این دو را اندر میان
آفریند هر چه خواهد در زمین
همچو آدم کآفرید از ماء و طین
خلق حو ّا بی ز اُم چون کرده بود
بی پدر هم خلقت عیسی نمود
بی اَب و اُم مینماید خلق گاه
همچو آدم را که از خاک سیاه
آفریند بی پدر همچون مسیح
یا که بی مادر چو حوّایی صریح
حق بود قادر به هر چیزی به راست
می تواند کرد هر کاری که خواست
از غلط گفتند ترسا و یهود
ما پسرهای خداییم از نمود
هم احبای خدا و ابناء و یار
کی معذّب گردد از پروردگار
گو چگونه پس نماید حق عذاب
مر شما را در ذنوب بیحساب
زآنکه فعلی هیچ بی پاداش نیست
ور بود بیرون ز عدل و ایمنی است
نیست هم پاداش فعل دیگری
بر دگر کس راجع اندر منظری
هر کسی یابد جزای کار خویش
خود رسد بر فخر خو یش و عار خویش
چون شما دارید هر یک اعتراف
بر عذاب هر دو عالم بی خلاف
عِجل را کردید سجده از فسون
حکم شد کز یکدگر ریزید خون
پس نه احباب و نه ابناء اللّهید
بل بشر باشید و خلق ار آگهید
همچو دیگرها که خلقند و بشر
از حق آیدشان جزای خیر و شرّ
بر ارداة اوست غفران و عذاب
مستحق تا کیست بر عفو و عِقاب
بر سماوات و زمین شاه است او
هم به او برگشت هر یار و عدو
آمد ای اهل کتاب از نزد ما
بر شما پیغمبری صاحب لوا
بر شما روشن نماید او سبل
بر زمان فترت از وحی و رسل
چونکه گویید از طریق اعتذار
بهر ما نامد رسول از کردگار
تا که بدهد مژده بر ما یا که بیم
آمد آن کس با چنین وصف عظیم
تا که باشد امتحان جزء و کل
خارها موضوع گردد هم ز گل
حق فرستاد انبیاء را پی به پی
چون توانا باشد او بر کلّ شیء
ای محمّد(ص) آور از موسی به یاد
چونکه گفت او قوم خود را از وداد
کای گروه از نعمت رب ّ العباد
که شما را داده او، آرید یاد
چونکه گردانید او پیغمبران
در شما هم باز شاهان و سران
بر شما داد آنچه از خلق جهان
بر کسی آن را نداد از انس و جان
چون شکاف بحر و نزل مائده
تا شما را باشد افزون فائده
ای گروه من درآیید از رضا
در زمینی پُر فواکه پُر نوا
کآن فلسطین است یا خود ارض شام
یا بود بیت المقدس آن به نام
آن زمین که حق نوشته بر شما
نزد قسمت تا در آن گیرید جا
چونکه ایشان را ز جبّاران هراس
بود در دل می نمودند التماس
تا به سوی مصر برگردند باز
با نقیبان بودشان این گونه راز
کاش ما را بود سالاری به پیش
بازمان میبرد تا بر جای خویش
۳- آیات ۴ تا ۱۱: یَسْئَلُونَکَ مٰا ذٰا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَکُمُ اَلطَّیِّبٰاتُ وَ مٰا عَلَّمْتُمْ مِنَ اَلْجَوٰارِحِ مُکَلِّبِینَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمّٰا عَلَّمَکُمُ اَللّٰهُ فَکُلُوا مِمّٰا أَمْسَکْنَ عَلَیْکُمْ وَ اُذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ عَلَیْهِ وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ سَرِیعُ اَلْحِسٰابِ (۴) اَلْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ اَلطَّیِّبٰاتُ وَ طَعٰامُ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعٰامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ اَلْمُحْصَنٰاتُ مِنَ اَلْمُؤْمِنٰاتِ وَ اَلْمُحْصَنٰاتُ مِنَ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ مِنْ قَبْلِکُمْ إِذٰا آتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسٰافِحِینَ وَ لاٰ مُتَّخِذِی أَخْدٰانٍ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمٰانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ هُوَ فِی اَلْآخِرَةِ مِنَ اَلْخٰاسِرِینَ (۵) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا إِذٰا قُمْتُمْ إِلَی اَلصَّلاٰةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَی اَلْمَرٰافِقِ وَ اِمْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَی اَلْکَعْبَیْنِ وَ إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضیٰ أَوْ عَلیٰ سَفَرٍ أَوْ جٰاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ اَلْغٰائِطِ أَوْ لاٰمَسْتُمُ اَلنِّسٰاءَ‌ فَلَمْ تَجِدُوا مٰاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدِیکُمْ مِنْهُ مٰا یُرِیدُ اَللّٰهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لٰکِنْ یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (۶) وَ اُذْکُرُوا نِعْمَةَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ وَ مِیثٰاقَهُ اَلَّذِی وٰاثَقَکُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنٰا وَ أَطَعْنٰا وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ عَلِیمٌ بِذٰاتِ اَلصُّدُورِ (۷) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوّٰامِینَ لِلّٰهِ شُهَدٰاءَ بِالْقِسْطِ وَ لاٰ یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلیٰ أَلاّٰ تَعْدِلُوا اِعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْویٰ وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ خَبِیرٌ بِمٰا تَعْمَلُونَ (۸) وَعَدَ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِیمٌ (۹) وَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیٰاتِنٰا أُولٰئِکَ أَصْحٰابُ اَلْجَحِیمِ (۱۰) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ یَبْسُطُوا إِلَیْکُمْ أَیْدِیَهُمْ فَکَفَّ أَیْدِیَهُمْ عَنْکُمْ وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ وَ عَلَی اَللّٰهِ فَلْیَتَوَکَّلِ اَلْمُؤْمِنُونَ (۱۱)۵- آیات ۲۲ تا ۲۶: قٰالُوا یٰا مُوسیٰ إِنَّ فِیهٰا قَوْماً جَبّٰارِینَ وَ إِنّٰا لَنْ نَدْخُلَهٰا حَتّٰی یَخْرُجُوا مِنْهٰا فَإِنْ یَخْرُجُوا مِنْهٰا فَإِنّٰا دٰاخِلُونَ (۲۲) قٰالَ رَجُلاٰنِ مِنَ اَلَّذِینَ یَخٰافُونَ أَنْعَمَ اَللّٰهُ عَلَیْهِمَا اُدْخُلُوا عَلَیْهِمُ اَلْبٰابَ فَإِذٰا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّکُمْ غٰالِبُونَ وَ عَلَی اَللّٰهِ فَتَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (۲۳) قٰالُوا یٰا مُوسیٰ إِنّٰا لَنْ نَدْخُلَهٰا أَبَداً مٰا دٰامُوا فِیهٰا فَاذْهَبْ أَنْتَ وَ رَبُّکَ فَقٰاتِلاٰ إِنّٰا هٰاهُنٰا قٰاعِدُونَ (۲۴) قٰالَ رَبِّ إِنِّی لاٰ أَمْلِکُ إِلاّٰ نَفْسِی وَ أَخِی فَافْرُقْ بَیْنَنٰا وَ بَیْنَ اَلْقَوْمِ‌ اَلْفٰاسِقِینَ (۲۵) قٰالَ فَإِنَّهٰا مُحَرَّمَةٌ عَلَیْهِمْ أَرْبَعِینَ سَنَةً یَتِیهُونَ فِی اَلْأَرْضِ فَلاٰ تَأْسَ عَلَی اَلْقَوْمِ اَلْفٰاسِقِینَ (۲۶)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ لَقَدْ أَخَذَ اَللّٰهُ مِیثٰاقَ بَنِی إِسْرٰائِیلَ وَ بَعَثْنٰا مِنْهُمُ اِثْنَیْ عَشَرَ نَقِیباً وَ قٰالَ اَللّٰهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ اَلصَّلاٰةَ وَ آتَیْتُمُ اَلزَّکٰاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِی وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اَللّٰهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئٰاتِکُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذٰلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوٰاءَ اَلسَّبِیلِ (۱۲) فَبِمٰا نَقْضِهِمْ مِیثٰاقَهُمْ لَعَنّٰاهُمْ وَ جَعَلْنٰا قُلُوبَهُمْ قٰاسِیَةً یُحَرِّفُونَ اَلْکَلِمَ عَنْ مَوٰاضِعِهِ وَ نَسُوا حَظًّا مِمّٰا ذُکِّرُوا بِهِ وَ لاٰ تَزٰالُ تَطَّلِعُ عَلیٰ خٰائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلاّٰ قَلِیلاً مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اِصْفَحْ إِنَّ اَللّٰهَ یُحِبُّ اَلْمُحْسِنِینَ (۱۳) وَ مِنَ اَلَّذِینَ قٰالُوا إِنّٰا نَصٰاریٰ أَخَذْنٰا مِیثٰاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمّٰا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنٰا بَیْنَهُمُ اَلْعَدٰاوَةَ وَ اَلْبَغْضٰاءَ إِلیٰ یَوْمِ اَلْقِیٰامَةِ وَ سَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اَللّٰهُ بِمٰا کٰانُوا یَصْنَعُونَ (۱۴) یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ قَدْ جٰاءَکُمْ رَسُولُنٰا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیراً مِمّٰا کُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ اَلْکِتٰابِ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ قَدْ جٰاءَکُمْ مِنَ اَللّٰهِ نُورٌ وَ کِتٰابٌ مُبِینٌ (۱۵) یَهْدِی بِهِ اَللّٰهُ‌ مَنِ اِتَّبَعَ رِضْوٰانَهُ سُبُلَ اَلسَّلاٰمِ وَ یُخْرِجُهُمْ مِنَ اَلظُّلُمٰاتِ إِلَی اَلنُّورِ بِإِذْنِهِ وَ یَهْدِیهِمْ إِلیٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ (۱۶) لَقَدْ کَفَرَ اَلَّذِینَ قٰالُوا إِنَّ اَللّٰهَ هُوَ اَلْمَسِیحُ اِبْنُ مَرْیَمَ قُلْ فَمَنْ یَمْلِکُ مِنَ اَللّٰهِ شَیْئاً إِنْ أَرٰادَ أَنْ یُهْلِکَ اَلْمَسِیحَ اِبْنَ مَرْیَمَ وَ أُمَّهُ وَ مَنْ فِی اَلْأَرْضِ جَمِیعاً وَ لِلّٰهِ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا یَخْلُقُ مٰا یَشٰاءُ وَ اَللّٰهُ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۱۷) وَ قٰالَتِ اَلْیَهُودُ وَ اَلنَّصٰاریٰ نَحْنُ أَبْنٰاءُ اَللّٰهِ وَ أَحِبّٰاؤُهُ قُلْ فَلِمَ یُعَذِّبُکُمْ بِذُنُوبِکُمْ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ یَغْفِرُ لِمَنْ یَشٰاءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشٰاءُ وَ لِلّٰهِ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا وَ إِلَیْهِ اَلْمَصِیرُ (۱۸) یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ قَدْ جٰاءَکُمْ رَسُولُنٰا یُبَیِّنُ لَکُمْ عَلیٰ فَتْرَةٍ مِنَ اَلرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مٰا جٰاءَنٰا مِنْ بَشِیرٍ وَ لاٰ نَذِیرٍ فَقَدْ جٰاءَکُمْ بَشِیرٌ وَ نَذِیرٌ وَ اَللّٰهُ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۱۹) وَ إِذْ قٰالَ مُوسیٰ لِقَوْمِهِ یٰا قَوْمِ اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیٰاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً وَ آتٰاکُمْ مٰا لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ اَلْعٰالَمِینَ (۲۰) یٰا قَوْمِ اُدْخُلُوا اَلْأَرْضَ اَلْمُقَدَّسَةَ اَلَّتِی کَتَبَ اَللّٰهُ لَکُمْ وَ لاٰ تَرْتَدُّوا عَلیٰ أَدْبٰارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خٰاسِرِینَ (۲۱)
هوش مصنوعی: خدا از فرزندان Israel پیمانی گرفت و از میان آنها دوازده رهبر برگزید و فرمود: من با شما هستم، اگر نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید و به پیامبران من ایمان آورید و آنها را یاری کنید و به خدا وام نیکو بدهید، من گناهان شما را می‌بخشم و شما را به بهشت‌هایی که از زیرشان نهرها جاری است وارد می‌کنم. هر کس بعد از این کافر شود، به بی‌راهه رفته است. به خاطر نقض پیمانشان آنان را لعنت کردیم و دل‌هایشان را سخت گردانیدیم، طوری که کلمات را از مواضع خود تحریف می‌کردند و از بخشی که به یادشان آورده شده بود غافل شدند. همیشه به خیانت‌هایی از جانب آنها برمی‌خورید، جز تعداد کمی از آنها. پس از آنها بگذرید و عفو کنید، زیرا خدا نیکوکاران را دوست دارد. و از کسانی که گفتند ما مسیحیان هستیم، پیمانی گرفتیم، اما آنها از قسمتی که به یادشان آورده شده بود غافل شدند. بر همین اساس، میان آنها را به دشمنی و کینه افکندیم تا روز قیامت و خدا به آنها از اعمالشان خبر خواهد داد. ای اهل کتاب، برای شما رسولی آمده است که بسیاری از آنچه را که پنهان می‌کردید برایتان بیان می‌کند و از بسیاری از آنچه خدا برای شما نازل کرده، می‌گذرد؛ نوری و کتابی روشنگر آمده است که خدا به وسیله آن هر کس را که به دنبال رضایتش باشد، به راه‌های سلام هدایت می‌کند و آنها را از تاریکی‌ها به سوی نور می‌برد و به صراطی مستقیم هدایتشان می‌کند. کسانی که گفتند: خدا همان مسیح پسر مریم است، قطعاً کافر شده‌اند. بگو: چه کسی می‌تواند چیزی از خدا بگیرد اگر بخواهد مسیح پسر مریم و مادرش و هر کس در زمین را هلاک کند؟ مالکیت آسمان‌ها و زمین و آنچه میان آنهاست از آن خداست و او هر چه بخواهد می‌آفریند و خدا بر هر چیزی توانمند است. یهودیان و مسیحیان گفتند: ما فرزندان خدا و محبوبان او هستیم. بگو: اگر چنین است، پس چرا شما را به خاطر گناهانتان عذاب می‌کند؟ بلکه شما انسانی از مخلوقات او هستید و او هر کس را بخواهد می‌بخشد و هر کس را بخواهد عذاب می‌کند و مالکیت آسمان‌ها و زمین از آن اوست و به سوی او بازگشت است. ای اهل کتاب، برای شما رسولی آمده است، پس از مدتی از پیامبران، تا نگوید: برای ما نه بشارت‌دهنده‌ای آمده و نه هشداردهنده‌ای. اما اینک بشارت‌دهنده و هشداردهنده‌ای برای شما آمده است و خدا بر همه چیز تواناست. و زمانی که موسی به قوم خود گفت: ای قوم، نعمت خدا را به یاد بیاورید که در میان شما انبیاء قرار داد و شما را پادشاه گردانید و آنچه را به هیچ کس از جهانیان نداده بود، به شما عطا کرد. ای قوم، به سرزمین مقدسی که خدا برای شما نوشته، وارد شوید و به عقب برنگردید تا زیانکار نشوید.
و بدرستی که گرفتیم پیمان بنی اسرائیل را و برانگیزانیدیم از ایشان و دوازده سالار و گفت خدا که من با شمایم هر آینه اگر بپا دارید نماز را و بدهید زکاة را و بگروید برسولانم و نیرو دهید ایشان را و وام دهید خدا را وامی نیکو هر آینه درگذرانم از شما بدیها شما را و در آورم شما را در بهشتها که می‌رود از زیرشان نهرها پس آنکه کافر شد پس از آن از شما پس بدرستی که گم شد میان راه (۱۲) پس بسبب شکستن ایشان بپیمانشان را لعنت کردیمشان و کردیم دلهای ایشان را سخت می‌گردانند سخنان را از جاهایش و فراموش کردند بهره از آنچه پند داده شدند بآن و همیشه دیده‌ور شوی بر ناراستی از ایشان مگر اندکی از ایشان پس درگذر از ایشان و رو بگردان بدرستی که خدا دوست دارد نیکوکاران را (۱۳) و از آنان که گفتند بدرستی که ما ترسایانیم گرفتیم پیمانشان را پس فراموش کردند بهره از آنچه پند داده شدند بآن پس برآغالاندیم میانشان دشمنی و کینه تا روز قیامت و زود باشد که آگاه گرداندشان خدا بآنچه بروند می‌کردند (۱۴) ای اهل نامه بدرستی که آمد شما را فرستاده ما که بیان کند برای شما بسیاری از آنچه بودید پنهان می‌داشتید از نامه و درگذرد از بسیاری بحقیقت آمد شما را از خدا نوری و کتابی روشن (۱۵) راه می‌نماید بآن خدا کسی را که پیروی می‌کند رضایش را براههای سلامتی و بیرون میارد ایشان را از تاریکیها بروشنایی باذنش و هدایت می‌کند ایشان را براه راست (۱۶) بتحقیق کافر شدند آنان که گفتند بدرستی که اوست مسیح پسر مریم بگو پس کیست که منع کند از خدا چیزی را اگر خواهد که هلاک کند مسیح پسر مریم و مادرش و هر که در زمین است همه و مر خدا راست پادشاهی آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست می‌آفریند آنچه خواهد و خدا بر همه چیزی تواناست (۱۷) و گفتند یهودان و ترسایان ماییم پسران خدا و دوستان او بگو پس چرا عذاب می‌کند شما را بگناهانتان بلکه شما انسانید از جمله آنکه آفرید می‌آمرزد مر آن را که خواهد و عذاب می‌کند آن را که خواهد و مر خدا راست پادشاهی آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست و بسوی اوست مرجع (۱۸) اهل اهل کتاب بتحقیق آمد شما را رسول ما بیان می‌کند برای شما بر فاصله از رسولان مبادا که بگویید نیامد ما را هیچ مژده‌دهنده‌ای و بیم‌کننده پس بدرستی که آمد شما را مژده‌دهنده و بیم‌کننده و خدا بر همه چیزی تواناست (۱۹) و هنگامی که گفت موسی مر قومش را ای قوم یاد کنید نعمت خدا را بر شما چون گردانید در شما پیغمبرانی و گردانید شما را پادشاهان و داد شما را آنچه را که نداد به هیچ یک از جهانیان (۲۰) ای قوم من داخل شوید آن زمین پاک گردانیده را که نوشت خدا برای شما و باز پس مروید بر پشتهاتان پس بگردید زیانکاران (۲۱)
هوش مصنوعی: خداوند به بنی اسرائیل وعده داد که اگر به دستوراتش عمل کنند، برکات و رحمت‌های زیادی شامل حالشان خواهد شد. او از آنها خواست تا نماز بخوانند، زکات بپردازند، و به پیامبرانش یاری رسانند. همچنین وعده داد که اگر از طریق نیکی به او قرض بدهند، گناهانشان را می‌بخشد و آنها را به بهشت‌های پرنعمت هدایت می‌کند. اما کسانی که به پیمان خدا پشت کردند، دچار عذاب و گمراهی خواهند شد. خداوند قلب‌های آنها را سختی بخشید و آنها را از یادآوری تعلیمات و نصایح غافل کرد. از سوی دیگر، کسانی که خود را پیرو مسیح می‌دانند، نیز به همین شکل به عذاب دچار خواهند شد اگر از دستورات خدا روی‌گردان شوند. خداوند با فرستادن پیامبران، حقیقت را برای انسان‌ها آشکار کرد و آنها را به هدایت و راه‌های شایسته هدایت نمود. همچنین، خداوند بر هر چیزی تواناست و انسانی که بخواهد، می‌تواند از رحمت یا عذاب او برخوردار شود. در نهایت، خداوند از قوم اسرائیل می‌خواهد تا به سرزمین پاکی که برای آن‌ها مقدر شده، وارد شوند و از سستی و برگشت به عقب پرهیز کنند.
حق ز اسرائیلیان بگرفت چون
عهد بهر جنگ جبّارانِ دون
هوش مصنوعی: خداوند حقّی را از بنی‌اسرائیل گرفت چرا که آن‌ها برای جنگیدن با انسان‌های ستمگر پیمان بستند.
تا موافق جمله با موسی شوند
سوی شام از مصر ز امر حق روند
هوش مصنوعی: برخی از مردم به فرمان خدا از سرزمین مصر به سمت شام حرکت کردند تا با موسی هم‌راستا شده و به او ملحق شوند.
پس دو و ده از نقیبان بصیر
بهرشان کردیم تعیین در مسیر
هوش مصنوعی: بنابراین از میان افراد آگاه و بینا، دو نفر و ده نفر را برای تعیین راه و مسیر مشخص کردیم.
حق تعالی گفت با آنها که من
با شما هستم به هر جا بی سخن
هوش مصنوعی: خداوند فرمود: با کسانی که با من هستند، هر جا که بروید، بدون نیاز به صحبت و گفتگو همراهی‌ام.
در زمین شام چون آرید رو
میدهم نصرت شما را بر عدو
هوش مصنوعی: وقتی که در سرزمین شام به میدان بیایید، من به شما کمک می‌کنم تا بر دشمن پیروز شوید.
گر بپا دارید با شرطش صلات
هم دهید از مال بر مسکین زکات
هوش مصنوعی: اگر به آداب و شرایط نماز توجه کنید، باید از مال خود زکات دهید و آن را به نیازمندان ببخشید.
بر رسولان آورید ایمان تمام
تقویت ز ایشان کنید از هر مقام
هوش مصنوعی: به پیامبران ایمان کامل بیاورید و با تقویت از آن‌ها در هر جایگاه و مقامی حمایت کنید.
بر خدا بدهید قرض از رزق و مال
قرض نیکو یعنی از وجه حلال
هوش مصنوعی: از خدا بخواهید که به شما کمک کند و از روزی و مالی که دارید، در راه درست و حلال قرض بگیرید. قرضی که خوب باشد، باید از منبع‌های حلال و مشروع باشد.
قرض، انفاق است اندر راه حق
از خلوص و بندگی بر مستحق
هوش مصنوعی: قرض دادن به دیگران به معنای هزینه کردن مال در مسیر صحیح و با نیت خالص و خدمت به نیازمندان است.
درگذارم تا گناهان از شما
اندر آرم در بهشتِ پُر نوا
هوش مصنوعی: من از گناهان شما می‌گذرم تا بتوانم در بهشتِ سرشار از نغمه و موسیقی، شما را بپذیرم.
بوستانی کآن مصون است از خزان
نهرها از زیر آن باشد روان
هوش مصنوعی: باغی وجود دارد که از پاییز محفوظ است و رودها از زیر آن به آرامی جریان دارند.
پس هر آن کو بعد از این عهد اکید
گشت کافر غیر گمراهی ندید
هوش مصنوعی: هر کسی که بعد از این پیمان محکم کافر شود، جز این نیست که بر گمراهی خود اقرار کرده است.
گمرهی را کرده بر خویش اختیار
وز طریق راست باشد برکنار
هوش مصنوعی: آدمی که به گمراهی می‌رود، خود به اختیار خود این راه را انتخاب کرده و از مسیر درست دور شده است.
پس یقین ز اشکستن پیمانشان
باز راندیم از در احسانشان
هوش مصنوعی: ما با یقین از در دوستی‌شان بیرون راندیم چون پیمانشان را شکستند.
هم بگرداندیم زآن سستی بسی
در عقوبت قلبهاشان را قسی
هوش مصنوعی: ما برگرداندیم و به سستی بسیار پرداخته‌ایم، در کیفر قلب‌هایشان که سخت و سنگین شده‌اند.
قلب قاسی از نشان دوزخ است
درخور آن سست عهدی این فخ است
هوش مصنوعی: دل شخص قاسدی که نشان‌هایی از دوزخ دارد، نشان‌دهنده این است که او به خاطر ضعف و عدم پایبندی به عهد و پیمان‌هایش، شایسته چنین عذابی است.
میکنند از عمد تحریف کلام
در قساوت این عمل باشد تمام
هوش مصنوعی: این کار به صورت عمدی، موجب تغییر و تحریف حرف‌ها می‌شود و چنین رفتاری نشان‌دهنده‌ی بی‌احساسی و سخت‌دلی است.
حرف تورات از مقام و موضعش
می بگردانند بر ناموقعش
هوش مصنوعی: پیام‌های کتاب مقدس گاهی به شکل نادرستی تفسیر می‌شوند و از معنا و موقعیت اصلی خود دور می‌شوند.
منقلب یعنی به تأویلات خام
میکنند احکام تورات و کلام
هوش مصنوعی: منقلب به این معنی است که احکام و کلام تورات به نحوی تغییر یافته و به تفاسیر نادرست برداشت می‌شوند.
حفظ وافی رفتشان یکجا ز یاد
که بر ایشان حق به وعظ و پند داد
هوش مصنوعی: تمام آنچه که از پند و اندرز در حق این افراد گفته شده، به کلی از یادشان رفته است.
نیست زایل اطلاعت بر یهود
وآن خیانتها کز ایشان رخ مود
هوش مصنوعی: اطلاع تو از رفتارهای ناپسند یهود و خیانت‌هایی که از آنها سر زده، هرگز از بین نمی‌رود.
دائم اعنی آگهی از حالشان
تا چه باشد پیشه و افعالشان
هوش مصنوعی: من همیشه باخبر هستم از وضعیت آنها و اینکه چه کارهایی می‌کنند و چه فعالیت‌هایی دارند.
خائنند و بَد سیَر جز اندکی
که نماندند از دیانت در شکی
هوش مصنوعی: اکثر افراد در کارهای خود خیانتکار و بدرفتار هستند، اما گروه اندکی هستند که از ایمان و صداقت خود محافظت کرده‌اند.
پس تو ز ایشان درگذر، یعنی بپوش
آن قبایح وز بیانش شو خموش
هوش مصنوعی: بنابراین، از آن‌ها دوری کن و نقاط منفی را نادیده بگیر و در مورد آن‌ها سکوت کن.
محسنان را دوست میدارد خدا
نیک باشد عفو و صَفح از هر خطا
هوش مصنوعی: خداوند افرادی که نیکوکار و خوب هستند را دوست دارد و به عفو و گذشت از اشتباهات آنها ارزش می‌دهد.
عفو، احسان است و بس مستحسن است
گر به کافر یا که آن بر مؤمن است
هوش مصنوعی: عفو و بخشش، عمل خوبی است و سزاوار است که حتی به کسانی که با ما موافق نیستند یا کافر هستند، نیز نشان داده شود. این عمل می‌تواند به مؤمنان هم شامل شود.
همچنین زآنها که گفتندی صریح
ما نصاراییم و از شهر مسیح
هوش مصنوعی: در میان افرادی که به روشنی اظهار می‌داشتند که ما پیروان مسیح هستیم و از شهری تعلق داریم که نامش به او مرتبط است.
بود نصران قریه ای کآنجا مکان
داشت عیسی، نام نصرانی است زآن
هوش مصنوعی: در آن زمان، در یک روستای خاصی که عیسی در آنجا زندگی می‌کرد، افرادی بودند که نصرانی خوانده می‌شدند.
ما نصاراییم و ز انصار خدا
پس به هر تقدیر بگرفتیم ما
هوش مصنوعی: ما پیروان مسیح هستیم و از یاران خدا به شمار می‌آییم، بنابراین هر شرایطی که پیش آید، ما آن را پذیرفته و قبول کرده‌ایم.
زآن جماعت نیز پیمانی که بود
بر همانسان که گرفتیم از یهود
هوش مصنوعی: مابه‌ازای پیمانی که از یهودیان گرفتیم، باید با آن جمعیت نیز همینگونه رفتار کنیم.
همچنان کردند ترک آن قوم نیز
بهره ای کآن بود وافی در تمیز
هوش مصنوعی: آن قوم ترک نیز کاری کردند که باعث شد چیزی از آن، به طور کامل و دقیق، درک شود.
داده بودیم آنچه را بر یادشان
از ظهور احمد کامل نشان
هوش مصنوعی: ما آنچه را که درباره ظهور احمد کامل به یادشان بود، به آنها داده بودیم.
پس به آن شومی برافکندیم نیز
دشمنی مابینشان تا رستخیز
هوش مصنوعی: بنابراین بر اساس آن شوم، دشمنی‌هایی را میان آن‌ها ایجاد کردیم تا در روز رستاخیز رخ نماید.
زود باشد که دهد حقشان خبر
بر هر آنچه می کنند از بَد سیَر
هوش مصنوعی: به زودی خواهد رسید که حق آنان از کارهای نادرست و بدی که انجام می‌دهند، آگاه خواهد شد.
ای یهود و ای نصاری بر شما
مر رسولی با کتاب آمد ز ما
هوش مصنوعی: ای یهودیان و ای مسیحیان، بر شما پیامبری با کتابی از طرف ما آمد.
میکند روشن شما را از کتاب
آنچه مخفی میکنید از فصل و باب
هوش مصنوعی: کتاب از آنچه در دل دارید و پنهان‌ کرده‌اید، شما را آگاه می‌سازد و روشن می‌کند.
وز کثیری زآن کند عفو از شما
که همی دارید آن را در خفا
هوش مصنوعی: بسیاری از افرادی که از شما عذرخواهی می‌کنند، به دلیل این است که شما آن را در دل نگه‌داشته‌اید و به دیگران نمی‌گویید.
آمد از حق بر شما نوری عیان
هم کتابی کوست روشن بالبیان
هوش مصنوعی: نور روشنی از حقیقت به شما رسیده است و کتابی وجود دارد که به وضوح و روشنایی سخن می‌گوید.
می نماید حق به خلق اندر ایاب
ره ز وی یعنی که از نور و کتاب
هوش مصنوعی: خداوند حق را به مردم نشان می‌دهد و راه را از طریق نور و کتاب به آن‌ها راهنمایی می‌کند.
در هدایت نور حق، پیغمبر است
یا ولی ای کو به دانایی سر است
هوش مصنوعی: در نور هدایت الهی، تنها پیامبر یا ولی وجود دارد که به مقام دانایی و شناخت دست یافته است.
تابع رضوان او، راه سلام
هست باز از هر طرف بر وی تمام
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که خدایی که همیشه موجب رضایت و خوشنودی است، درهای آرامش و سلامتی را به روی همه باز گذاشته و هر کس از هر سمت و سو به او روی آورد، می‌تواند به آرامش برسد.
یعنی آن کو خواست خوشنودیِ وی
باشد از آفات ایمن پی به پی
هوش مصنوعی: کسی که می‌خواهد رضایت او را جلب کند، باید از خطرات و آسیب‌ها در امان بماند.
می نماید خارج از ظلماتشان
سوی نور و ایمن از آفاتشان
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که فرد یا چیزی از تاریکی و مشکلات خارج شده و به سمت روشنایی و ایمنی حرکت می‌کند. در واقع، نشان‌دهنده عبور از وضعیت‌های سخت و رسیدن به حالتی بهتر و امن است.
این بود با اذن او یعنی که خواست
بهر ایشان تا نماید راه راست
هوش مصنوعی: این اتفاق با اجازه او بود، یعنی او خواسته تا به آنها راه درست را نشان دهد.
وآنکه کافر گشت و گفت از ناروا
مر مسیح ابن مریم را خدا
هوش مصنوعی: کسی که به خدا ایمان نیاورد و گفت که مسیح پسر مریم خدا نیست.
ابن مریم بودنش باشد گواه
اندر این کو بنده باشد نه اِله
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که اگر کسی وجود خداوند را انکار کند و به جای او به بندگی بپردازد، به عنوان یک نمونه می‌تواند به عیسی مسیح اشاره کند که به عنوان پسر مریم معرفی شده و در واقع بنده‌ای از بندگان خدا بود، نه خود خدا. این عبارت نشان می‌دهد که باید درک کرد که مقام الوهیت تنها مختص خداوند است و هیچ کس و هیچ چیز دیگری نمی‌تواند به این مقام دست یابد.
زآنکه مریم بوده زو اکبر به سال
نیست حادث را خدایی در مجال
هوش مصنوعی: مریم به عنوان یک مادر بزرگ و با فضیلت شناخته می‌شود و از آنجایی که او فرزندش را به دنیا آورده، این نشان‌دهنده‌ی قدرت خداوند است که در هر زمان و مکانی می‌تواند حادثه‌ای خارق‌العاده را به وجود آورد.
کیست کو پس مالک او تا از خدا
منع سازد هیچ شیئی برملا
هوش مصنوعی: چه کسی است که بتواند مالک چیزی باشد و مانع از آن شود که خدا هیچ چیز را آشکار کند؟
گر عیان گردد اراده دیگرش
که هلاک آید مسیح و مادرش
هوش مصنوعی: اگر اراده‌ی دیگری آشکار شود، به گونه‌ای که مسیح و مادرش نیز هلاک شوند.
یا هر آن چیزی که باشد در زمین
جمله را نابود فرماید چنین
هوش مصنوعی: هر چیزی که در زمین وجود دارد، به راحتی می‌تواند نابود شود.
از خدا باشد زمین و آسمان
وآنچه باشد این دو را اندر میان
هوش مصنوعی: تمامی هستی، شامل زمین و آسمان و هرچی که در میان این دو وجود دارد، از خدا ناشی می‌شود و به او تعلق دارد.
آفریند هر چه خواهد در زمین
همچو آدم کآفرید از ماء و طین
هوش مصنوعی: هر چه بخواهد در زمین خلق می‌کند، همان‌طور که آدم را از آب و گل آفرید.
خلق حو ّا بی ز اُم چون کرده بود
بی پدر هم خلقت عیسی نمود
هوش مصنوعی: آفرینش حوا از ضرر و بدون پدر مانند این است که عیسی نیز خلق شده است.
بی اَب و اُم مینماید خلق گاه
همچو آدم را که از خاک سیاه
هوش مصنوعی: بعضی از مردم گاهی اوقات مانند آدمی به نظر می‌رسند که از خاکی تیره‌ رنگ ساخته شده، بدون پدر و مادر.
آفریند بی پدر همچون مسیح
یا که بی مادر چو حوّایی صریح
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که مانند مسیح که بدون پدر به دنیا آمد و یا حوا که بدون مادر به وجود آمد، آفریدگاری وجود دارد که از هیچ و بدون وابستگی به دیگران ظهور کرده است. این نشان‌دهنده قدرت خالق و خاص بودن وجود دارد.
حق بود قادر به هر چیزی به راست
می تواند کرد هر کاری که خواست
هوش مصنوعی: حق قادر است و هر کاری که بخواهد می‌تواند به درستی انجام دهد.
از غلط گفتند ترسا و یهود
ما پسرهای خداییم از نمود
هوش مصنوعی: آن‌ها به اشتباه گفتند که مسیحی‌ها و یهودی‌ها، پیروان عیسی و موسی هستند. ما فرزندان خدا هستیم و این در واقعیت نشان داده می‌شود.
هم احبای خدا و ابناء و یار
کی معذّب گردد از پروردگار
هوش مصنوعی: دوستان و فرزندان خدا که در محبت او زندگی می‌کنند، هرگز از جانب پروردگار خود عذاب نخواهند دید.
گو چگونه پس نماید حق عذاب
مر شما را در ذنوب بیحساب
هوش مصنوعی: چگونه ممکن است خداوند بی‌حساب و کتاب شما را به خاطر گناهانتان عذاب کند؟
زآنکه فعلی هیچ بی پاداش نیست
ور بود بیرون ز عدل و ایمنی است
هوش مصنوعی: هیچ عملی بدون پاداش نمی‌ماند و اگر هم از عدالت و امنیت خارج باشد، باز هم تأثیری در پاداش آن ندارد.
نیست هم پاداش فعل دیگری
بر دگر کس راجع اندر منظری
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌تواند به خاطر اعمال دیگران پاداش یا مجازاتی دریافت کند. هر کسی مسئول اعمال خود است و نتایج آن به خود او بازمی‌گردد.
هر کسی یابد جزای کار خویش
خود رسد بر فخر خو یش و عار خویش
هوش مصنوعی: هر فردی بر اساس اعمال خود پاداش می‌گیرد و در نتیجه به فخر یا ننگ خود می‌رسد.
چون شما دارید هر یک اعتراف
بر عذاب هر دو عالم بی خلاف
هوش مصنوعی: شما هر کدام به طور بی‌چون و چرا اعتراف می‌کنید که در هر دو جهان عذاب‌هایی وجود دارد.
عِجل را کردید سجده از فسون
حکم شد کز یکدگر ریزید خون
هوش مصنوعی: شما با فریب، برای عجل (گوساله سامری) سجده کردید و این باعث شد که آهنگ سرکشی و نفاق در میان شما پدید آید و خون یکدیگر ریخته شود.
پس نه احباب و نه ابناء اللّهید
بل بشر باشید و خلق ار آگهید
هوش مصنوعی: پس نه دوستان و نه فرزندان خدا باشید، بلکه بشر باشید و اگر مردم را بشناسید.
همچو دیگرها که خلقند و بشر
از حق آیدشان جزای خیر و شرّ
هوش مصنوعی: همچون دیگران که انسان‌ها هستند، برای آن‌ها جزای نیک و بد از سوی حق می‌آید.
بر ارداة اوست غفران و عذاب
مستحق تا کیست بر عفو و عِقاب
هوش مصنوعی: آمرزش و کیفر او به اراده خودش بستگی دارد و هیچ‌کس صلاحیت دریافت عفو یا مجازات را ندارد.
بر سماوات و زمین شاه است او
هم به او برگشت هر یار و عدو
هوش مصنوعی: او بر آسمان‌ها و زمین سلطنت می‌کند و همه یاران و دشمنان به سوی او بازمی‌گردند.
آمد ای اهل کتاب از نزد ما
بر شما پیغمبری صاحب لوا
هوش مصنوعی: ای اهل کتاب، از سوی ما پیامبری بزرگواری به سوی شما آمده است که دارای پرچم و مقام والایی است.
بر شما روشن نماید او سبل
بر زمان فترت از وحی و رسل
هوش مصنوعی: بر شما راه‌ها را روشن می‌کند، زمانی که وحی و پیامبران به سکون و خاموشی رفته‌اند.
چونکه گویید از طریق اعتذار
بهر ما نامد رسول از کردگار
هوش مصنوعی: زمانی که از طریق عذرخواهی سخن گفته شود، هیچ پیامبری از جانب خداوند برای ما نخواهد آمد.
تا که بدهد مژده بر ما یا که بیم
آمد آن کس با چنین وصف عظیم
هوش مصنوعی: تا وقتی که کسی با ویژگی‌های بزرگ و باشکوهی که دارد بیاید و به ما خبر خوشی بدهد یا اینکه ما را از یک خطر آگاه کند.
تا که باشد امتحان جزء و کل
خارها موضوع گردد هم ز گل
هوش مصنوعی: زمانی که امتحان و آزمایش وجود داشته باشد، اجزا و عناصر مختلف مانند خارها به موضوعی تبدیل می‌شوند که به گل مربوط می‌شود. به عبارت دیگر، در شرایط خاص، چیزهایی که به نظر بی‌اهمیت یا منفی می‌آیند، ممکن است به تشخیص و درک بهتر زیبایی و ارزش واقعی کمک کنند.
حق فرستاد انبیاء را پی به پی
چون توانا باشد او بر کلّ شیء
هوش مصنوعی: خداوند به طور مداوم پیامبران را برای هدایت مردم فرستاده است، زیرا او بر همه چیز قادر و تواناست.
ای محمّد(ص) آور از موسی به یاد
چونکه گفت او قوم خود را از وداد
هوش مصنوعی: ای محمد (ص)، از موسی یاد کن که چگونه به قومش گفت: از بندگی و وابستگی رهایی یابید.
کای گروه از نعمت رب ّ العباد
که شما را داده او، آرید یاد
هوش مصنوعی: ای گروهی که از نعمت‌های پروردگار انسان‌ها بهره‌مند هستید، آنچه را که او به شما عطا کرده، به یاد آورید.
چونکه گردانید او پیغمبران
در شما هم باز شاهان و سران
هوش مصنوعی: زمانی که او پیامبران را در میان شما قرار داد، دوباره پادشاهان و بزرگان نیز به میدان آمدند.
بر شما داد آنچه از خلق جهان
بر کسی آن را نداد از انس و جان
هوش مصنوعی: بر شما چیزی را داد که هیچکس دیگری در این جهان از انسان‌ها و جان‌ها آن را دریافت نکرد.
چون شکاف بحر و نزل مائده
تا شما را باشد افزون فائده
هوش مصنوعی: زمانی که دریا شکافته شود و نعمت‌های الهی نازل گردد، به شما نیز نفع و فایده بیشتری خواهد رسید.
ای گروه من درآیید از رضا
در زمینی پُر فواکه پُر نوا
هوش مصنوعی: ای دوستان، بیایید به سرزمین خوش‌بو و پربار که سرشار از میوه‌ها و نواهای دل‌انگیز است.
کآن فلسطین است یا خود ارض شام
یا بود بیت المقدس آن به نام
هوش مصنوعی: این سرزمین، فلسطین است یا اینکه سرزمین شام است، یا شاید همان بیت المقدس است که به این نام شناخته می‌شود.
آن زمین که حق نوشته بر شما
نزد قسمت تا در آن گیرید جا
هوش مصنوعی: زمین مشخصی که حق بر شما رقم زده، به شما اختصاص دارد تا در آنجا زندگی کنید و جایگاه خود را بیابید.
چونکه ایشان را ز جبّاران هراس
بود در دل می نمودند التماس
هوش مصنوعی: آن‌ها به خاطر ترس از زورمندان، در دل خواهش و التماس داشتند.
تا به سوی مصر برگردند باز
با نقیبان بودشان این گونه راز
هوش مصنوعی: آنها منتظری هستند تا به مصر برگردند، و با رهبرانشان درباره این موضوع صحبت کردند.
کاش ما را بود سالاری به پیش
بازمان میبرد تا بر جای خویش
هوش مصنوعی: ای کاش کسی بود که ما را هدایت کند و به جلو ببرد تا به جایگاه واقعی‌مان برسیم.