گنجور

۳- آیات ۴ تا ۱۱

یَسْئَلُونَکَ مٰا ذٰا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَکُمُ اَلطَّیِّبٰاتُ وَ مٰا عَلَّمْتُمْ مِنَ اَلْجَوٰارِحِ مُکَلِّبِینَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمّٰا عَلَّمَکُمُ اَللّٰهُ فَکُلُوا مِمّٰا أَمْسَکْنَ عَلَیْکُمْ وَ اُذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ عَلَیْهِ وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ سَرِیعُ اَلْحِسٰابِ (۴) اَلْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ اَلطَّیِّبٰاتُ وَ طَعٰامُ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعٰامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ اَلْمُحْصَنٰاتُ مِنَ اَلْمُؤْمِنٰاتِ وَ اَلْمُحْصَنٰاتُ مِنَ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ مِنْ قَبْلِکُمْ إِذٰا آتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسٰافِحِینَ وَ لاٰ مُتَّخِذِی أَخْدٰانٍ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمٰانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ هُوَ فِی اَلْآخِرَةِ مِنَ اَلْخٰاسِرِینَ (۵) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا إِذٰا قُمْتُمْ إِلَی اَلصَّلاٰةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَی اَلْمَرٰافِقِ وَ اِمْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَی اَلْکَعْبَیْنِ وَ إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضیٰ أَوْ عَلیٰ سَفَرٍ أَوْ جٰاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ اَلْغٰائِطِ أَوْ لاٰمَسْتُمُ اَلنِّسٰاءَ‌ فَلَمْ تَجِدُوا مٰاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدِیکُمْ مِنْهُ مٰا یُرِیدُ اَللّٰهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لٰکِنْ یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (۶) وَ اُذْکُرُوا نِعْمَةَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ وَ مِیثٰاقَهُ اَلَّذِی وٰاثَقَکُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنٰا وَ أَطَعْنٰا وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ عَلِیمٌ بِذٰاتِ اَلصُّدُورِ (۷) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوّٰامِینَ لِلّٰهِ شُهَدٰاءَ بِالْقِسْطِ وَ لاٰ یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلیٰ أَلاّٰ تَعْدِلُوا اِعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْویٰ وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ خَبِیرٌ بِمٰا تَعْمَلُونَ (۸) وَعَدَ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِیمٌ (۹) وَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیٰاتِنٰا أُولٰئِکَ أَصْحٰابُ اَلْجَحِیمِ (۱۰) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ یَبْسُطُوا إِلَیْکُمْ أَیْدِیَهُمْ فَکَفَّ أَیْدِیَهُمْ عَنْکُمْ وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ وَ عَلَی اَللّٰهِ فَلْیَتَوَکَّلِ اَلْمُؤْمِنُونَ (۱۱)

می‌پرسند از تو که چه چیز حلال شد مر ایشان را بگو حلال شد مر شما را پاکیها و آنچه آموختید از مرغان و سگان شکارکنندگان آموختیدشان از آنچه آموختشان خدا پس بخورید از آنچه نگاه داشتند بر شما و یاد کنید نام خدا را بر آن و بترسید از خدا بدرستی که خداست زود شمار (۴) امروز حلال شد مر شما را پاکیها و خوراکی آنان که داده شدند نامه را شایسته است شما را و خوراکی شما شایسته است ایشان را و زنان آزاد از زنان گرونده و زنان آزاد از آنکه داده شدند نامه را پیش از شما چون دادیشان مزدهاشان پارسایان جز پلیدکاران و نه گیرندگان دوستان و هر که کافر شود بگرویدن پس بحقیقت ناچیز شد کردارش و او در آخرت از زیانکارانست (۵) ای آن کسانی که گرویدید چون برخیزید بنماز پس بشوئید روی‌هاتان را و دستهاتان را تا مرفقها و مسح کنید سرهاتان را و پایهاتان را تا دو کعب و اگر باشید جنابت رسیدگان پس پاکی جویید و اگر باشید بیماران یا بر سفری یا آمد یکی از شما از حدثی یا بودید زنان را پس نباید آب را پس قصد کنید خاکی پاک پس مسح کنید رویهاتان را و دستهاتان را از آن نخواهد خدا که کند بر شما هیچ تنگی و لیکن می‌خواهد تا پاک گرداندتان و تمام کند نعمت خود را بر شما باشد که شما سپاس گزارید (۶) و یاد کنید نعمت خدا را بر شما و پیمان او که استوار کردتان بآن چون گفتید شنیدیم و فرمانبردیم و بترسید از خدا بدرستی که خدا داناست بسرایر سینه‌ها (۷) ای آن کسانی که گرویدید باشید ایستادگان مر خدا را گواهان بعدل و ندارد شما را دشمنی گروهی بر آنکه داد نکنید داد کنید که آن نزدیکتر است مر پرهیزکاری را و بترسید از خدا بدرستی که خدا آگاه است بآنچه می‌کنید (۸) وعده داد خدا آن را که گرویدند و کردند شایسته که مر ایشان‌راست آمرزش و مزدی بزرگ (۹) و آنان که کافر شدند و تکذیب کردند آیتهای ما را آن گروه اهل دوزخند (۱۰) ای آن کسانی که گرویدید یاد کنید نعمت خدا را بر شما چون قصد کردند گروهی که دراز کنند بشما دستهای خود را پس بازداشت دستهاشان را از شما و بترسید از خدا و بر خدا پس باید توکل کنند گروندگان (۱۱)

مردمان را از تو می باشد سؤال
کز مطاعم چیست ایشان را حلال
گو حلال آمد شما را طیّبات
غیر از آنچه باشد از مستخبثات
هست هر چیزی حلال و رایگان
تا نکرده شرح استخباث آن
زآنکه اصل آمد اباحت در طعام
جز که سازد شرع چیزی را حرام
همچنین طیّب بود بی منع و قید
آنچه را کلب شکاری کرده صید
یا که عام است این ز هر چیزی به سیر
کو تواند کرد صید از کلب و طیر
آنچه آموزید ایشان را شکار
صیدشان باشد حلال از هر قرار
صید را بهر شما دارد نگاه
هم نه زآن چیزی خورد بی اشتباه
ور خورد نبود معلم، آن دد است
آنچه باقی مانده زو ضار و بد است
ور ز حملۀ سگ بمیرد جانور
تا رسد صاحب شکار او را به سر
برده باشد گر که نام کردگار
چون فرستد کلب را سوی شکار
آن حلال و پاک بهر مردم است
وارد اندر حکم مَا ذَکّیتُم است
می بترسید از خدا، کو با شتاب
از حلال و از حرام استش حساب
بر شما امروز حِل شد طیّبات
هر طعام پاک یعنی یا ثقات
هم طعام صاحبان نامه ها
بر شما باشد به هر حالی روا
هم بود جایز که بر اهل کتاب
از طعام خود دهید اندر نصاب
نیست با اهل کتاب اعنی حرام
گر بَدل سازید چیزی از طعام
اندر این باب است افزون گفتگو
از کتاب فقه گر خواهی بجو
مذهب جعفر در این باب ای غلام
غلّه را دانند گر دانی طعام
یا هر آن چیزی که هست از جامدات
نی ذبیحه یا طبیخ و مایعات
هم حلال آمد زنان پارسا
بنده یا آزاد از بهر شما
وآن زنان کاهل کتاب و اهل کیش
از شما میبوده اند ایشان به پیش
یعنی آن نسوان که در حصن حدود
محصناتند از نصاری و یهود
بهر خود دانند گر ایشان حلال
ور کنند اعراض دور است از مقال
اندر این هم هست افزون اختلاف
نسخ داند جعفر آن را بی خلاف
ذکر قول مختلف در هر مقام
نیست لازم کافی است اصل کلام
بر شما باشند این نسوان حلال
گر که بدهید اجرشان بی قیل و قال
دادن اجر التزام است آن به مهر
نی که گر ندهی حرام است آن به قهر
باید آن باشد به عفت در نکاح
نی به پنهانی و أخْدَان و سفاح
شرح آن بگذشت در سورة نساء
باز بنگر هوشت ار باشد رسا
ور که بر ایمان شود کافر کسی
بر حلال و بر حرام حق بسی
پس یقین باطل شود اعمال او
منقلب گردد به زشتی حال او
او زیانکار است اندر آخرت
بی نصیب و ناامید از مغفرت
ای کسانی کاهل ایمانید باز
چونکه برخیزید از بهر نماز
روی خود شویید و تا مرفق دو دست
شستن شرعی است این بر حق پرست
مسح رأس و رجل تا کعبین هم
کاستخوان برتر است آن بر قدم
ور جُنُب گردید از مسی ّ شما
شد طهارت واجب از سر تا به پا
در جنابت غسل باشد فرض دین
هم مساوی خواب و بیداری در این
ور که بیمارید یا اندر سفر
کآب باشد از شما بر دورتر
بیم خصم و جانور باشد به راه
یا که باشد آب اندر قعر چاه
نیست بندی تا کشید از چاه بر
یا که بفروشند و نبود سیم و زر
وآنگهی باشید حاجتمند آب
از جنابت یا حَدَث در ارتکاب
پس تیمّم کرد میباید به خاک
بر دو دست و روی زین ره نیست باک
شرح آن بگذشت زین پیش ار که هست
آن تیمّم یادت اندر روی و دست
حق نخواهد بر شما گیرد به تنگ
لیک خواهد پاکتان از رجس و ننگ
هم کند اتمام نعمت بر شما
در هر آن، جا و مقامی ز اقتضا
زآن یکی بُد بر تیمّم رخصتش
تا شما گویید شکر نعمتش
پس به یاد آرید از نعمت های او
جانب منعم کنید آنگاه رو
همچنین میثاق او آرید یاد
که به لیل العقبه بستید از وداد
چونکه گفتید این شنیدیم از تو ما
در اطاعت آمدیم و اقتدا
از خدا ترسید در نقض و داد
وز فراموشی نعمت ها که داد
حق بود آگاه بر سرّ صدور
میدهد بر قدر نیت ها اجور
ایستید ای مؤمنان از بهر حق
ثابت و راسخ ز عهد ماسَبَق
هم گواهانی به قسط، اعنی به راست
راستی از حُسن میثاق و وفاست
هم نباید تا که بغض مشرکان
بازتان دارد به نقض عهدشان
تا بگردانید رو از عدل و داد
حمل آن دور است از راه سداد
عدل بر تقوی شما را اقرب است
بل در ایمان عدل، اصل مطلب است
وز خدا ترسید کو باشد خبیر
بر هر آنچه می کنید از ناگزیر
وعده فرموده است حق بر مؤمنان
وآنکه کاری کرده نیکو در جهان
دل به پاس عهد و پیمان داشتن
هم قدم بر راستی بگذاشتن
بهر ای شان است آمرزش یقین
همچنین اجری بزرگ از رب دین
و آنکه بر آیات ما کافر شدند
یا مکذب پس به دوزخ واردند
بیشک این قومند اصحاب جحیم
عین دوزخ باشد آن خُلق وخیم
ای گروه مؤمنان آرید یاد
نعمتی کو بر شما ز اکرام داد
قصد چون کردند قوم آنگه که دست
بر گشایند از پی قتل و شکست
دستشان را از شما حق داشت باز
تا نماندید از جهاد و از نماز
می بترسید از خدای ذوالکرم
از خلاف عهد و کفران نعم
مؤمنان را پس توکل بر خدا
کرد باید در نوا و در عنا
۲- آیه ۳: حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ اَلْمَیْتَةُ وَ اَلدَّمُ وَ لَحْمُ اَلْخِنْزِیرِ وَ مٰا أُهِلَّ لِغَیْرِ اَللّٰهِ بِهِ وَ اَلْمُنْخَنِقَةُ وَ اَلْمَوْقُوذَةُ وَ اَلْمُتَرَدِّیَةُ وَ اَلنَّطِیحَةُ وَ مٰا أَکَلَ اَلسَّبُعُ إِلاّٰ مٰا ذَکَّیْتُمْ وَ مٰا ذُبِحَ عَلَی اَلنُّصُبِ وَ أَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلاٰمِ ذٰلِکُمْ فِسْقٌ اَلْیَوْمَ یَئِسَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلاٰ تَخْشَوْهُمْ وَ اِخْشَوْنِ اَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ اَلْإِسْلاٰمَ دِیناً فَمَنِ اُضْطُرَّ فِی مَخْمَصَةٍ غَیْرَ مُتَجٰانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اَللّٰهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۳)۴- آیات ۱۲ تا ۲۱: وَ لَقَدْ أَخَذَ اَللّٰهُ مِیثٰاقَ بَنِی إِسْرٰائِیلَ وَ بَعَثْنٰا مِنْهُمُ اِثْنَیْ عَشَرَ نَقِیباً وَ قٰالَ اَللّٰهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ اَلصَّلاٰةَ وَ آتَیْتُمُ اَلزَّکٰاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِی وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اَللّٰهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئٰاتِکُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذٰلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوٰاءَ اَلسَّبِیلِ (۱۲) فَبِمٰا نَقْضِهِمْ مِیثٰاقَهُمْ لَعَنّٰاهُمْ وَ جَعَلْنٰا قُلُوبَهُمْ قٰاسِیَةً یُحَرِّفُونَ اَلْکَلِمَ عَنْ مَوٰاضِعِهِ وَ نَسُوا حَظًّا مِمّٰا ذُکِّرُوا بِهِ وَ لاٰ تَزٰالُ تَطَّلِعُ عَلیٰ خٰائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلاّٰ قَلِیلاً مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اِصْفَحْ إِنَّ اَللّٰهَ یُحِبُّ اَلْمُحْسِنِینَ (۱۳) وَ مِنَ اَلَّذِینَ قٰالُوا إِنّٰا نَصٰاریٰ أَخَذْنٰا مِیثٰاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمّٰا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنٰا بَیْنَهُمُ اَلْعَدٰاوَةَ وَ اَلْبَغْضٰاءَ إِلیٰ یَوْمِ اَلْقِیٰامَةِ وَ سَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اَللّٰهُ بِمٰا کٰانُوا یَصْنَعُونَ (۱۴) یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ قَدْ جٰاءَکُمْ رَسُولُنٰا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیراً مِمّٰا کُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ اَلْکِتٰابِ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ قَدْ جٰاءَکُمْ مِنَ اَللّٰهِ نُورٌ وَ کِتٰابٌ مُبِینٌ (۱۵) یَهْدِی بِهِ اَللّٰهُ‌ مَنِ اِتَّبَعَ رِضْوٰانَهُ سُبُلَ اَلسَّلاٰمِ وَ یُخْرِجُهُمْ مِنَ اَلظُّلُمٰاتِ إِلَی اَلنُّورِ بِإِذْنِهِ وَ یَهْدِیهِمْ إِلیٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ (۱۶) لَقَدْ کَفَرَ اَلَّذِینَ قٰالُوا إِنَّ اَللّٰهَ هُوَ اَلْمَسِیحُ اِبْنُ مَرْیَمَ قُلْ فَمَنْ یَمْلِکُ مِنَ اَللّٰهِ شَیْئاً إِنْ أَرٰادَ أَنْ یُهْلِکَ اَلْمَسِیحَ اِبْنَ مَرْیَمَ وَ أُمَّهُ وَ مَنْ فِی اَلْأَرْضِ جَمِیعاً وَ لِلّٰهِ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا یَخْلُقُ مٰا یَشٰاءُ وَ اَللّٰهُ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۱۷) وَ قٰالَتِ اَلْیَهُودُ وَ اَلنَّصٰاریٰ نَحْنُ أَبْنٰاءُ اَللّٰهِ وَ أَحِبّٰاؤُهُ قُلْ فَلِمَ یُعَذِّبُکُمْ بِذُنُوبِکُمْ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ یَغْفِرُ لِمَنْ یَشٰاءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشٰاءُ وَ لِلّٰهِ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا وَ إِلَیْهِ اَلْمَصِیرُ (۱۸) یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ قَدْ جٰاءَکُمْ رَسُولُنٰا یُبَیِّنُ لَکُمْ عَلیٰ فَتْرَةٍ مِنَ اَلرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مٰا جٰاءَنٰا مِنْ بَشِیرٍ وَ لاٰ نَذِیرٍ فَقَدْ جٰاءَکُمْ بَشِیرٌ وَ نَذِیرٌ وَ اَللّٰهُ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۱۹) وَ إِذْ قٰالَ مُوسیٰ لِقَوْمِهِ یٰا قَوْمِ اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیٰاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً وَ آتٰاکُمْ مٰا لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ اَلْعٰالَمِینَ (۲۰) یٰا قَوْمِ اُدْخُلُوا اَلْأَرْضَ اَلْمُقَدَّسَةَ اَلَّتِی کَتَبَ اَللّٰهُ لَکُمْ وَ لاٰ تَرْتَدُّوا عَلیٰ أَدْبٰارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خٰاسِرِینَ (۲۱)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یَسْئَلُونَکَ مٰا ذٰا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَکُمُ اَلطَّیِّبٰاتُ وَ مٰا عَلَّمْتُمْ مِنَ اَلْجَوٰارِحِ مُکَلِّبِینَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمّٰا عَلَّمَکُمُ اَللّٰهُ فَکُلُوا مِمّٰا أَمْسَکْنَ عَلَیْکُمْ وَ اُذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ عَلَیْهِ وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ سَرِیعُ اَلْحِسٰابِ (۴) اَلْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ اَلطَّیِّبٰاتُ وَ طَعٰامُ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعٰامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ اَلْمُحْصَنٰاتُ مِنَ اَلْمُؤْمِنٰاتِ وَ اَلْمُحْصَنٰاتُ مِنَ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ مِنْ قَبْلِکُمْ إِذٰا آتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسٰافِحِینَ وَ لاٰ مُتَّخِذِی أَخْدٰانٍ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمٰانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ هُوَ فِی اَلْآخِرَةِ مِنَ اَلْخٰاسِرِینَ (۵) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا إِذٰا قُمْتُمْ إِلَی اَلصَّلاٰةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَی اَلْمَرٰافِقِ وَ اِمْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَی اَلْکَعْبَیْنِ وَ إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضیٰ أَوْ عَلیٰ سَفَرٍ أَوْ جٰاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ اَلْغٰائِطِ أَوْ لاٰمَسْتُمُ اَلنِّسٰاءَ‌ فَلَمْ تَجِدُوا مٰاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدِیکُمْ مِنْهُ مٰا یُرِیدُ اَللّٰهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لٰکِنْ یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (۶) وَ اُذْکُرُوا نِعْمَةَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ وَ مِیثٰاقَهُ اَلَّذِی وٰاثَقَکُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنٰا وَ أَطَعْنٰا وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ عَلِیمٌ بِذٰاتِ اَلصُّدُورِ (۷) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوّٰامِینَ لِلّٰهِ شُهَدٰاءَ بِالْقِسْطِ وَ لاٰ یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلیٰ أَلاّٰ تَعْدِلُوا اِعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْویٰ وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ خَبِیرٌ بِمٰا تَعْمَلُونَ (۸) وَعَدَ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِیمٌ (۹) وَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیٰاتِنٰا أُولٰئِکَ أَصْحٰابُ اَلْجَحِیمِ (۱۰) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ یَبْسُطُوا إِلَیْکُمْ أَیْدِیَهُمْ فَکَفَّ أَیْدِیَهُمْ عَنْکُمْ وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ وَ عَلَی اَللّٰهِ فَلْیَتَوَکَّلِ اَلْمُؤْمِنُونَ (۱۱)
هوش مصنوعی: به آن‌ها که از تو می‌پرسند چه چیزهایی برایشان حلال است، بگو که چیزهای پاکیزه برای شما حلال شده و همچنین آنچه را که از جانوران شکاری آموخته‌اید و به‌کار می‌برید، می‌توانید بخورید. زمانی که آنها را صید کردید، نام خدا را بر آن‌ها ببرید و از خدا بترسید؛ زیرا او سریع‌الحساب است. امروز چیزهای پاکیزه برای شما حلال شده و غذای کسانی که به آنها کتاب داده شده، برای شما حلال است و غذای شما برای آنها حلال است. همچنین زنان پاک‌دامن از مؤمنان و زنان پاک‌دامن از کسانی که قبل از شما به آنها کتاب داده شده، به شرطی که مهرهایشان را بپردازید و آنان را به نکاح درآورید و نه برای فساد و نه برای برقراری دوستی با آنها. و هر کس به ایمان کافر شود، عملش باطل شده و در آخرت از زیانکاران خواهد بود. ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هنگامی که برای نماز می‌روید، صورت و دستان خود را تا آرنج بشویید و بر سریتان مسح کنید و پاهایتان را تا مچ بشویید. و اگر جنابت داشتید، خود را پاک کنید و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا یکی از شما از توالت آمد و یا با زنان تماس گرفتید و آبی نیافتید، باید با خاک پاک تیمم کنید و صورت و دستان خود را به آن بزنید. خدا نمی‌خواهد بر شما در سختی بیفتد، بلکه خواهان پاکی شما و کامل کردن نعمتش بر شماست، باشد که شکرگزار باشید. نعمت خدا را بر خود یاد کنید و عهدی را که با شما بست یادآور شوید؛ زمانی که گفتید: «شنیدیم و اطاعت کردیم» و از خدا بترسید؛ زیرا خدا به آنچه در دل‌هاست آگاه است. ای کسانی که ایمان آورده‌اید، برای خدا قیام کنید و به انصاف شهادت دهید و دشمنی گروهی شما را بر آن نداشته باشد که عدالت نکنید. عدالت کنید که این به تقوا نزدیکتر است و از خدا بترسید؛ چون خدا به آنچه انجام می‌دهید آگاه است. خدا وعده داده به کسانی که ایمان آورده و اعمال صالح انجام دهند، آمرزش و پاداش بزرگ خواهد داد. و کسانی که کافرند و آیات ما را دروغ می‌زنند، آنان اهل جحیم خواهند بود. ای کسانی که ایمان آورده‌اید، نعمت خدا را بر خود به خاطر بیاورید؛ زمانی که قومی می‌خواستند به شما دست بزنند، و خدا دست‌های آن‌ها را از شما باز داشت. از خدا بترسید و مومنان باید بر خدا توکل کنند.
می‌پرسند از تو که چه چیز حلال شد مر ایشان را بگو حلال شد مر شما را پاکیها و آنچه آموختید از مرغان و سگان شکارکنندگان آموختیدشان از آنچه آموختشان خدا پس بخورید از آنچه نگاه داشتند بر شما و یاد کنید نام خدا را بر آن و بترسید از خدا بدرستی که خداست زود شمار (۴) امروز حلال شد مر شما را پاکیها و خوراکی آنان که داده شدند نامه را شایسته است شما را و خوراکی شما شایسته است ایشان را و زنان آزاد از زنان گرونده و زنان آزاد از آنکه داده شدند نامه را پیش از شما چون دادیشان مزدهاشان پارسایان جز پلیدکاران و نه گیرندگان دوستان و هر که کافر شود بگرویدن پس بحقیقت ناچیز شد کردارش و او در آخرت از زیانکارانست (۵) ای آن کسانی که گرویدید چون برخیزید بنماز پس بشوئید روی‌هاتان را و دستهاتان را تا مرفقها و مسح کنید سرهاتان را و پایهاتان را تا دو کعب و اگر باشید جنابت رسیدگان پس پاکی جویید و اگر باشید بیماران یا بر سفری یا آمد یکی از شما از حدثی یا بودید زنان را پس نباید آب را پس قصد کنید خاکی پاک پس مسح کنید رویهاتان را و دستهاتان را از آن نخواهد خدا که کند بر شما هیچ تنگی و لیکن می‌خواهد تا پاک گرداندتان و تمام کند نعمت خود را بر شما باشد که شما سپاس گزارید (۶) و یاد کنید نعمت خدا را بر شما و پیمان او که استوار کردتان بآن چون گفتید شنیدیم و فرمانبردیم و بترسید از خدا بدرستی که خدا داناست بسرایر سینه‌ها (۷) ای آن کسانی که گرویدید باشید ایستادگان مر خدا را گواهان بعدل و ندارد شما را دشمنی گروهی بر آنکه داد نکنید داد کنید که آن نزدیکتر است مر پرهیزکاری را و بترسید از خدا بدرستی که خدا آگاه است بآنچه می‌کنید (۸) وعده داد خدا آن را که گرویدند و کردند شایسته که مر ایشان‌راست آمرزش و مزدی بزرگ (۹) و آنان که کافر شدند و تکذیب کردند آیتهای ما را آن گروه اهل دوزخند (۱۰) ای آن کسانی که گرویدید یاد کنید نعمت خدا را بر شما چون قصد کردند گروهی که دراز کنند بشما دستهای خود را پس بازداشت دستهاشان را از شما و بترسید از خدا و بر خدا پس باید توکل کنند گروندگان (۱۱)
هوش مصنوعی: از تو می‌پرسند که چه چیزهایی برای آنها حلال شده است. بگو که برای شما پاکی‌ها حلال شده و آنچه را از پرندگان و سگ‌ها برای شکار آموخته‌اید، از آنچه خدا به شما آموخته، بهره ببرید. از آنچه را که برای شما حلال کرده‌اند، بخورید و نام خدا را بر آن یاد کنید و از خدا بترسید، زیرا او زودشمار است. امروز برای شما پاکی‌ها حلال شده و خوراک اهل کتاب برای شما حلال است و خوراک شما برای آنها حلال است. زنان پاک و آزاد برای شما حلالند و نیز زنان اهل کتاب، البته به شرطی که مهرشان را داده باشید و در دامان پرهیزکاران باشید، نه فاسقان. و هر که کافر شود، کارش بی‌ارزش است و او در آخرت از زیانکاران خواهد بود. ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون به نماز می‌روید، صورت‌ها و دست‌هایتان را تا مرفق بشویید و بر سرتان مسح کنید و پاهایتان را تا قوزک بشویید. اگر جنابت داشته باشید، پاکیزگی جویید و اگر بیمار یا در سفر هستید یا به یکی از شما از حدثی برخورد، و یا با زنان باشید، نباید آب را بیابید. در این صورت، از خاک پاکی بردارید و صورت‌هایتان و دست‌هایتان را از آن مسح کنید. خدا نمی‌خواهد بر شما دشواری بیفکند، بلکه می‌خواهد شما را پاکیزه کند و نعمتش را بر شما تمام کند تا سپاس‌گزار باشید. نعمت خدا را بر خود یاد کنید و پیمانی را که با او بستید و در آن گفتید شنیدیم و فرمانبرداریم، به خاطر داشته باشید. از خدا بترسید، زیرا او به آنچه در دل‌هاست آگاه است. ای کسانی که ایمان آورده‌اید، در ایستادن به حق شهادت دهید و نباید دشمنی برخی از افراد شما را به بی‌عدالتی وادارد؛ زیرا این نزدیک‌تر به تقواست. از خدا بترسید، زیرا او به آنچه می‌کنید آگاه است. خدا به کسانی که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند، وعده آمرزش و پاداش بزرگ داده است و کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند، اهل دوزخند. ای کسانی که ایمان آورده‌اید، نعمت خدا را بر خود یاد کنید، وقتی گروهی خواستند به شما آسیب برسانند، و خدا دست آنها را از شما بازداشت. از خدا بترسید و بر او توکل کنید.
مردمان را از تو می باشد سؤال
کز مطاعم چیست ایشان را حلال
هوش مصنوعی: مردم از تو می‌پرسند که غذای حلال برای آنها چیست.
گو حلال آمد شما را طیّبات
غیر از آنچه باشد از مستخبثات
هوش مصنوعی: اگرچه حلال است برای شما چیزهای خوب، اما از آنچه که ناپسند و آلوده است، خودداری کنید.
هست هر چیزی حلال و رایگان
تا نکرده شرح استخباث آن
هوش مصنوعی: هر چیزی در زندگی می‌تواند آزاد و قابل دسترسی باشد، اصولاً تا وقتی که به طور کامل و واضح، عواقب و ویژگی‌های آن را توضیح نداده‌ایم.
زآنکه اصل آمد اباحت در طعام
جز که سازد شرع چیزی را حرام
هوش مصنوعی: از آن‌جا که اصل بر جواز و حلیت در خوردن غذاست، تنها در صورتی که شرع چیزی را حرام کند، آن غذا حرام می‌شود.
همچنین طیّب بود بی منع و قید
آنچه را کلب شکاری کرده صید
هوش مصنوعی: چیزهایی که یک سگ شکاری شکار می‌کند، بدون هیچ مانع و محدودیتی، به مانند طیب و پاک هستند.
یا که عام است این ز هر چیزی به سیر
کو تواند کرد صید از کلب و طیر
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که آیا این موضوع عمومی است، یعنی هر کسی می‌تواند از هر چیزی بهره‌برداری کند. کسی که به شکار می‌پردازد، می‌تواند از سگ و پرنده نیز برای این کار استفاده کند.
آنچه آموزید ایشان را شکار
صیدشان باشد حلال از هر قرار
هوش مصنوعی: آنچه که به دیگران یاد می‌دهید، برایشان بهره‌مند شدن از آن در هر شرایطی مجاز است.
صید را بهر شما دارد نگاه
هم نه زآن چیزی خورد بی اشتباه
هوش مصنوعی: صیاد برای شما نگاه می‌کند و هر چیزی را بدون اشتباه شکار می‌کند.
ور خورد نبود معلم، آن دد است
آنچه باقی مانده زو ضار و بد است
هوش مصنوعی: اگر معلم نباشد، آنچه باقی می‌ماند وحشی و خبیث خواهد بود.
ور ز حملۀ سگ بمیرد جانور
تا رسد صاحب شکار او را به سر
هوش مصنوعی: اگر جانوری بر اثر حمله سگ بمیرد، باید صاحب شکار خودش را به سر او برساند.
برده باشد گر که نام کردگار
چون فرستد کلب را سوی شکار
هوش مصنوعی: اگر شخصی خداوند را بشناسد، مانند اینکه خداوند سگ را برای شکار می‌فرستد.
آن حلال و پاک بهر مردم است
وارد اندر حکم مَا ذَکّیتُم است
هوش مصنوعی: چیزهای حلال و پاک برای مردم است و می‌توان از آن‌ها استفاده کرد به شرطی که به روش صحیح ذبح شده باشند.
می بترسید از خدا، کو با شتاب
از حلال و از حرام استش حساب
هوش مصنوعی: از خدا بترسید، زیرا او با دقت اعمال و رفتار شما را که شامل کارهای حلال و حرام است، مورد بررسی قرار می‌دهد.
بر شما امروز حِل شد طیّبات
هر طعام پاک یعنی یا ثقات
هوش مصنوعی: امروز بر شما غذای حلال و پاکیزه حلال شده است، یعنی اینکه می‌توانید از آن استفاده کنید.
هم طعام صاحبان نامه ها
بر شما باشد به هر حالی روا
هوش مصنوعی: هر زمان که بخواهید، می‌توانید از غذای افرادی که دارای مقام و مسئولیت هستند استفاده کنید و این کار در هر شرایطی مجاز است.
هم بود جایز که بر اهل کتاب
از طعام خود دهید اندر نصاب
هوش مصنوعی: می‌توان به اهل کتاب از غذای خود داد در حالی که حق و قوانین رعایت شود.
نیست با اهل کتاب اعنی حرام
گر بَدل سازید چیزی از طعام
هوش مصنوعی: دوستان اهل کتاب را نباید از لحاظ حلال و حرام زیر سؤال برد، حتی اگر در غذای خود تغییراتی ایجاد کنند.
اندر این باب است افزون گفتگو
از کتاب فقه گر خواهی بجو
هوش مصنوعی: در این مورد بحث و گفتگو زیاد است، اگر می‌خواهی بدانید، به کتاب‌های فقه مراجعه کن.
مذهب جعفر در این باب ای غلام
غلّه را دانند گر دانی طعام
هوش مصنوعی: ای غلام، در مورد مذهب جعفر بدان که کسانی که علم و دانش دارند، غلّه و خوراک را می‌شناسند و فرق آن را می‌دانند.
یا هر آن چیزی که هست از جامدات
نی ذبیحه یا طبیخ و مایعات
هوش مصنوعی: هر چیزی که وجود دارد، چه جامد باشد مانند ذبیحه یا غذا و چه مایعات، باید در نظر گرفته شود.
هم حلال آمد زنان پارسا
بنده یا آزاد از بهر شما
هوش مصنوعی: زنان پارسا چه آزاد چه بنده، همگی برای شما حلال شده‌اند.
وآن زنان کاهل کتاب و اهل کیش
از شما میبوده اند ایشان به پیش
هوش مصنوعی: زنانی که نسبت به کتاب و دین سهل‌انگاری می‌کردند، از شما بوده‌اند و پیشتر با شما در ارتباط بوده‌اند.
یعنی آن نسوان که در حصن حدود
محصناتند از نصاری و یهود
هوش مصنوعی: این بیت به معنای زنانی است که در دنیایی از محدودیت‌ها و حریم‌های مخصوص به خود زندگی می‌کنند و به قومیت‌های خاصی از جمله مسیحیان و یهودیان تعلق دارند. در واقع، این زن‌ها به عنوان افرادی با حیا و با وقار معرفی شده‌اند که در جامعه‌ای بسته و محافظت شده قرار دارند.
بهر خود دانند گر ایشان حلال
ور کنند اعراض دور است از مقال
هوش مصنوعی: این جمله بیان می‌کند که اگر در موردی به نفع خودشان عمل کنند، این عمل را حلال می‌دانند؛ اما اگر از آن دور شوند و خود را کنار بکشند، به دور از بحث و جدل قرار می‌گیرند. به عبارتی دیگر، رفتارهای افراد بسته به منافع شخصی‌شان تغییر می‌کند و در مواقعی که از موضوعی فاصله می‌گیرند، بحث و گفتگو را ترک می‌کنند.
اندر این هم هست افزون اختلاف
نسخ داند جعفر آن را بی خلاف
هوش مصنوعی: در این موضوع نیز اختلافات زیادی وجود دارد و جعفر بدون شک آن را می‌داند.
ذکر قول مختلف در هر مقام
نیست لازم کافی است اصل کلام
هوش مصنوعی: در هر موقعیتی لازم نیست که هر قول و نظری را بیان کنیم، بلکه تنها کافی است که اصل مطلب را بیان کنیم.
بر شما باشند این نسوان حلال
گر که بدهید اجرشان بی قیل و قال
هوش مصنوعی: اگر این زنان به شما حلال هستند، پس به آن‌ها پاداش دهید و در این کار هیچ بهانه‌ای نیاورید.
دادن اجر التزام است آن به مهر
نی که گر ندهی حرام است آن به قهر
هوش مصنوعی: پاداشی که به انجام وظیفه و پایبندی به عهد داده می‌شود، مانند محبت و مهری است که اگر از آن امتناع کنی، نتیجه‌اش عذاب و قهر خواهد بود.
باید آن باشد به عفت در نکاح
نی به پنهانی و أخْدَان و سفاح
هوش مصنوعی: ازدواج باید بر اساس عفّت و پاکدامنی باشد، نه به صورت پنهانی و روابط نا مشروع.
شرح آن بگذشت در سورة نساء
باز بنگر هوشت ار باشد رسا
هوش مصنوعی: توضیح آن در سوره نساء گذشته است، دوباره نگاه کن اگر توجه‌ات کافی باشد.
ور که بر ایمان شود کافر کسی
بر حلال و بر حرام حق بسی
هوش مصنوعی: اگر کسی به ایمان خود کافر شود، در مورد حلال و حرام نیز حقایق فراوانی را نادیده می‌گیرد.
پس یقین باطل شود اعمال او
منقلب گردد به زشتی حال او
هوش مصنوعی: پس به طور حتم کارهای او بی‌اثر می‌شود و وضع او به حالت زشت و ناخوشایندی تغییر می‌کند.
او زیانکار است اندر آخرت
بی نصیب و ناامید از مغفرت
هوش مصنوعی: آن شخص در آخرت دچار ضرر و خسارت خواهد شد و از بخشش خداوند ناامید و بی‌نصیب خواهد ماند.
ای کسانی کاهل ایمانید باز
چونکه برخیزید از بهر نماز
هوش مصنوعی: ای افرادی که به ایمان خود سهل‌انگارید، اکنون وقت آن است که برای نماز از خواب غفلت بیدار شوید و قیام کنید.
روی خود شویید و تا مرفق دو دست
شستن شرعی است این بر حق پرست
هوش مصنوعی: شستن دست‌ها تا مرفق یک عمل لازم و واجب برای پاکیزگی است و این در راستای رعایت حق پروردگار اهمیت دارد.
مسح رأس و رجل تا کعبین هم
کاستخوان برتر است آن بر قدم
هوش مصنوعی: وقتی می‌گویی که باید پاها را تا مچ شست و سجده کرد، باید بدانیم که استخوان‌ها از پاها بالاتر هستند و این نشان دهنده احترام و توجه به جزئیات در انجام اعمال است.
ور جُنُب گردید از مسی ّ شما
شد طهارت واجب از سر تا به پا
هوش مصنوعی: اگر کسی به حالت جنابت درآید، برای او لازم است که از سر تا پا پاکی به دست آورد.
در جنابت غسل باشد فرض دین
هم مساوی خواب و بیداری در این
هوش مصنوعی: در زمان جنابت، غسل کردن یک واجب دینی است و این حکم شامل حالت خواب و بیداری می‌شود.
ور که بیمارید یا اندر سفر
کآب باشد از شما بر دورتر
هوش مصنوعی: اگر شما بیمار هستید یا در سفر هستید، آبی که در دسترس شماست، ممکن است از فاصله دورتر باشد.
بیم خصم و جانور باشد به راه
یا که باشد آب اندر قعر چاه
هوش مصنوعی: بیم از دشمن و حیوانات در راه وجود دارد، مانند اینکه آب در عمق چاه ممکن است باشد.
نیست بندی تا کشید از چاه بر
یا که بفروشند و نبود سیم و زر
هوش مصنوعی: هیچ کس نیست که از چاه بیرون بیاید یا چیزی بفروشد، در حالی که نه نقره‌ای وجود دارد و نه طلا.
وآنگهی باشید حاجتمند آب
از جنابت یا حَدَث در ارتکاب
هوش مصنوعی: پس از آن، از شما خواهش می‌کنم که در صورتی که به جنابت یا حالتی غیر پاک هستید، آب بخواهید.
پس تیمّم کرد میباید به خاک
بر دو دست و روی زین ره نیست باک
هوش مصنوعی: بنابراین باید به خاک دست و صورت را لمس کرد و در این مسیر ترسی وجود ندارد.
شرح آن بگذشت زین پیش ار که هست
آن تیمّم یادت اندر روی و دست
هوش مصنوعی: در گذشته توضیحی درباره این موضوع داده شده است، پس قبل از اینکه به یاد تیمم برسی، به خاطر داشته باش که روی و دستت را به یاد بیاوری.
حق نخواهد بر شما گیرد به تنگ
لیک خواهد پاکتان از رجس و ننگ
هوش مصنوعی: خداوند بر شما سخت نخواهد گرفت و شما را در تنگنا قرار نخواهد داد، اما خواسته‌اش این است که شما را از آلودگی‌ها و ننگ‌ها پاک کند.
هم کند اتمام نعمت بر شما
در هر آن، جا و مقامی ز اقتضا
هوش مصنوعی: در هر لحظه و مکان، نعمت‌ها و برکاتی که به شما می‌رسد، نشان‌دهنده ی کفایت و رحمت الهی است.
زآن یکی بُد بر تیمّم رخصتش
تا شما گویید شکر نعمتش
هوش مصنوعی: به خاطر یکی از شما، درست است که ما به تیمم احتیاج داریم، تا شما بتوانید شکر نعمت او را بگویید.
پس به یاد آرید از نعمت های او
جانب منعم کنید آنگاه رو
هوش مصنوعی: بنابراین، نعمت‌های او را به یاد آورید و شکرگزاری کنید، سپس به جلو بروید.
همچنین میثاق او آرید یاد
که به لیل العقبه بستید از وداد
هوش مصنوعی: به یاد بیاورید که در شب عقبه، پیمانی را با او بستید و محبت و دوستی را اعلام کردید.
چونکه گفتید این شنیدیم از تو ما
در اطاعت آمدیم و اقتدا
هوش مصنوعی: وقتی شما این را گفتید، ما از شما شنیدیم و به پیروی و اطاعت شما درآمدیم.
از خدا ترسید در نقض و داد
وز فراموشی نعمت ها که داد
هوش مصنوعی: از خدا بیم داشت به خاطر حقوقی که زیر پا می‌گذارد و به یاد نعمت‌هایی که به او داده فراموشی می‌آورد.
حق بود آگاه بر سرّ صدور
میدهد بر قدر نیت ها اجور
هوش مصنوعی: خداوند به اسرار نیت‌ها آگاه است و بر اساس آن‌ها پاداش می‌دهد.
ایستید ای مؤمنان از بهر حق
ثابت و راسخ ز عهد ماسَبَق
هوش مصنوعی: ای مؤمنان، برای حق ثابت و استوار بایستید و به یاد داشته باشید که از عهد و پیمان خود غافل نشوید.
هم گواهانی به قسط، اعنی به راست
راستی از حُسن میثاق و وفاست
هوش مصنوعی: شاهدان عدالت و راستی، به دلیل زیبایی پیمان و وفای به آن هستند.
هم نباید تا که بغض مشرکان
بازتان دارد به نقض عهدشان
هوش مصنوعی: نباید اجازه دهید که خشم و نفرت مشرکان شما را از وفای به عهد و پیمان بازدارد.
تا بگردانید رو از عدل و داد
حمل آن دور است از راه سداد
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد از عدالت و انصاف روی گردان شود، باید بداند که نتیجه‌ی این کار نادرست و دور از حقیقت خواهد بود.
عدل بر تقوی شما را اقرب است
بل در ایمان عدل، اصل مطلب است
هوش مصنوعی: عدالت به تقوای شما نزدیک‌تر است، اما در ایمان، عدالت اصل و بنیاد کار است.
وز خدا ترسید کو باشد خبیر
بر هر آنچه می کنید از ناگزیر
هوش مصنوعی: هرکس از خدا می‌ترسد، او از همه کارهایی که انجام می‌دهد آگاه است و نمی‌تواند از تقدیر رهایی یابد.
وعده فرموده است حق بر مؤمنان
وآنکه کاری کرده نیکو در جهان
هوش مصنوعی: خداوند به مؤمنان وعده داده است که افرادی که در زندگی خود کارهای نیک و پسندیده انجام داده‌اند، پاداش خواهند گرفت.
دل به پاس عهد و پیمان داشتن
هم قدم بر راستی بگذاشتن
هوش مصنوعی: دل به خاطر وفای به عهد و پیمان، راه راست و درست را انتخاب کرد.
بهر ای شان است آمرزش یقین
همچنین اجری بزرگ از رب دین
هوش مصنوعی: بخاطر این ویژگی، بخشش بی‌تردید وجود دارد و همچنین پاداشی بزرگ از سوی پروردگار.
و آنکه بر آیات ما کافر شدند
یا مکذب پس به دوزخ واردند
هوش مصنوعی: کسانی که به نشانه‌ها و معجزات ما اعتقاد ندارند یا آن‌ها را دروغ می‌پندارند، به جهنم خواهند رفت.
بیشک این قومند اصحاب جحیم
عین دوزخ باشد آن خُلق وخیم
هوش مصنوعی: بی‌شک این مردم همان کسانی هستند که به جهنم تعلق دارند و خلق و خوی ناپسند آن‌ها مانند آتش جهنم است.
ای گروه مؤمنان آرید یاد
نعمتی کو بر شما ز اکرام داد
هوش مصنوعی: ای مؤمنان، به یاد بیاورید نعمتی را که به شما عطا شده و از روی احترام به شما داده شده است.
قصد چون کردند قوم آنگه که دست
بر گشایند از پی قتل و شکست
هوش مصنوعی: وقتی گروهی تصمیم به انجام کاری می‌گیرند، آن‌گاه که دست به عمل می‌زنند، پی‌گیر هدف‌هایشان که شامل کشتن و شکست دیگران است، می‌شوند.
دستشان را از شما حق داشت باز
تا نماندید از جهاد و از نماز
هوش مصنوعی: به معنای این است که افراد باید از فرصت‌های عبادی و تلاش‌های معنوی خود بهره‌برداری کنند و به هیچ دلیلی از انجام وظایف مذهبی و جهادی خود غافل نشوند.
می بترسید از خدای ذوالکرم
از خلاف عهد و کفران نعم
هوش مصنوعی: از خداوند بزرگ و با کرامت بترسید و از شکستن عهد و ناسپاسی نسبت به نعمت‌ها.
مؤمنان را پس توکل بر خدا
کرد باید در نوا و در عنا
هوش مصنوعی: مؤمنان باید بعد از اینکه به خدا اعتماد کردند، در کارها و فعالیت‌های خود تلاش و کوشایی داشته باشند.