گنجور

۵- آیات ۱۵ تا ۲۰

وَ اَللاّٰتِی یَأْتِینَ اَلْفٰاحِشَةَ مِنْ نِسٰائِکُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَیْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْکُمْ فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِکُوهُنَّ‌ فِی اَلْبُیُوتِ حَتّٰی یَتَوَفّٰاهُنَّ اَلْمَوْتُ أَوْ یَجْعَلَ اَللّٰهُ لَهُنَّ سَبِیلاً (۱۵) وَ اَلَّذٰانِ یَأْتِیٰانِهٰا مِنْکُمْ فَآذُوهُمٰا فَإِنْ تٰابٰا وَ أَصْلَحٰا فَأَعْرِضُوا عَنْهُمٰا إِنَّ اَللّٰهَ کٰانَ تَوّٰاباً رَحِیماً (۱۶) إِنَّمَا اَلتَّوْبَةُ عَلَی اَللّٰهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ اَلسُّوءَ بِجَهٰالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَرِیبٍ فَأُولٰئِکَ یَتُوبُ اَللّٰهُ عَلَیْهِمْ وَ کٰانَ اَللّٰهُ عَلِیماً حَکِیماً (۱۷) وَ لَیْسَتِ اَلتَّوْبَةُ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ اَلسَّیِّئٰاتِ حَتّٰی إِذٰا حَضَرَ أَحَدَهُمُ اَلْمَوْتُ قٰالَ إِنِّی تُبْتُ اَلْآنَ وَ لاَ اَلَّذِینَ یَمُوتُونَ وَ هُمْ کُفّٰارٌ أُولٰئِکَ أَعْتَدْنٰا لَهُمْ عَذٰاباً أَلِیماً (۱۸) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا لاٰ یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَرِثُوا اَلنِّسٰاءَ کَرْهاً وَ لاٰ تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مٰا آتَیْتُمُوهُنَّ إِلاّٰ أَنْ یَأْتِینَ بِفٰاحِشَةٍ مُبَیِّنَةٍ وَ عٰاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسیٰ أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اَللّٰهُ فِیهِ خَیْراً کَثِیراً (۱۹) وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اِسْتِبْدٰالَ زَوْجٍ مَکٰانَ زَوْجٍ وَ آتَیْتُمْ إِحْدٰاهُنَّ قِنْطٰاراً فَلاٰ تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتٰاناً وَ إِثْماً مُبِیناً (۲۰)

و آنان که کنند کار بدی از زنانتان پس گواه طلبید برایشان چهار تا از شما پس اگر شهادت دادند پس نگاهداریدشان در خانه‌ها تا برداردشان مرگ یا بگرداند خدا از برای ایشان و راهی (۱۵) و آن دو کس که می‌کنند کار بدر را از شما پس آزار کنید ایشان را پس اگر توبه کردند و باصلاح آوردند پس بگذرید از ایشان بدرستی که خدا باشد توبه‌پذیر مهربان (۱۶) جز این نیست که توبه پذیرفتنی بر خداست از برای آنان که می‌کنند بد را بنادانی پس توبه می‌کنند از نزدیک پس آنها توبه می‌پذیرد خدا از ایشان و باشد خدا دانای درست کردار (۱۷) و نیست توبه از برای آنانی که می‌کنند گناهان را تا چون حاضر شود یکیشان مرگ می‌گوید بدرستی که من توبه کردم اکنون و نه آنان که می‌میرند و ایشانند کافران آن گروه آماده کرده‌ایم از برایشان عذابی دردناک (۱۸) ای آن کسانی که گرویده‌اید حلال نیست مر شما را که میراث برید از زنان باکراه و منع مکنید آنها را که ببرید پاره‌ای از آنچه داده‌اید آنها را مگر آنکه کنند کار بد آشکاری را و معاشرت کنیدشان بخوبی پس اگر خوش نداشته باشید از ایشان پس شاید که ناخوش دارید چیزی را و بگرداند خدا در آن خبر بسیار (۱۹) و اگر خواستید عوض دادن جفتی بجای جفتی و داده باشید یکیشان را مال بسیار پس مگیرید از آن چیزی را آیا می‌گیرید آن را بدروغ بستن و بدی آشکار (۲۰)

« در بیان احکام زناء »

وآن زنان کآیند در فحش از شما
از هوای نفس یعنی بر زنا
پس بر ایشان چار مرد آید گواه
عاقل و کامل که ترسند از اِله
چونکه دادند این شهادت چار مرد
در سرایی حبسشان بایست کرد
تا بمیرند اندر آن محنت سرا
یا نماید راهی آنها را خدا
ره مگر بر توبه و تقوی برند
وز فعال زشت خود حسرت خورند
حق بر ایشان بخشد و یاری کند
پرده پوشد باز و ستّاری کند
وآن دو تن که زانیند و زانیه
گر نباشد فعل ایشان محصنه
از شما پس بر ملامت درخورند
جز که ره بر توبه و تقوی برند
پس کنید اعراز از آزارشان
بگذرید از فعل ناهموارشان
حق ببخشد جرم خلق از رحمتش
چونکه برگردند اندر حضرتش
مر قبول توبه با شد بر خدا
از خلایق در فعال ناسزا
گر که آن باشد ز جهل و غفلتی
نی ز خودبینی که نارد خجلتی
پس چو پیش از موت برگردند باز
حق پذیرد توبه ز ایشان در نیاز
داند او گر باشد از دل توبتی
می نگیرد بر خطاش از حکمتی
نیست بعضی را مگر در وقت موت
توبه از چیزی که ز ایشان گشت فوت
گوید إنِّی تُبت الْئان آن زمان
نیست آن مقبول درگه بی گمان
همچو توبۀ کافر اندر مردنش
نیست موقع وقت جان بسپردنش
وقت مردن یعنی ار مؤمن شود
مرغ بی هنگام را کشتن سزد
چون امیدش قطع گردد از حیات
آن زمان بر حق کند رو از جهات
کس نداند سِرّ باطن را که چیست
لیک زین نوبت به ظاهر سود نیست
توبه از دل سوی حق برگشتن است
وز هوای نفس خود بگذشتن است
در شریعت ترک عصیان و خطاست
کآن خلاف امر و فرمان خداست
در طریقت ترک پاداش عمل
وآنچه باشد غیر ذات لم یزل
توبۀ اهل حقیقت دیگر است
زآنچه آید در تصور برتر است
شرح آن گویم چو آید نوبتش
تا موحد چیست ترک و توبتش
گفت آن کو مرد در کفر و گناه
یابد از ما کیفری بی اشتباه
ای گروه مؤمنان نبود حلال
بر شما میراث نسوان با جدال
یعنی از اکراهشان کز سوء بخت
می بر ایشان از طمع گیرید سخت
یا که بر تزویجشان مانع شوید
بر منال و مهرشان طامع شوید
مر رسد موتی بر ایشان ناگهان
بر شما عاید شود میراثشان
تنگ زآن گیرید بر زنها به قهر
تا به عنفی بگذرند از ارث و مهر
میگرفتند از جهالت کار تنگ
بر زنان از روی منع و خشم و جنگ
تا ز شوهر باز مانند و ولد
مالشان تا بعد مرگ او را رسد
آمد این آیت پی انذارشان
تا که نبود بر غلط رفتارشان
سخت یا گیرید بهر مهرشان
تا برید آن را به زور و قهرشان
این بود دور از مروت وز سداد
بل ز رسم آدمیّت در نهاد
جز که از وی سر زند فعلی شنیع
شاید ار ندهند مهرش را جمیع
وآن نشوز است و تجاوز از عفاف
باشد ار آن فاش نی کذب و گزاف
۴- آیات ۱۱ تا ۱۴: یُوصِیکُمُ اَللّٰهُ فِی أَوْلاٰدِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ اَلْأُنْثَیَیْنِ فَإِنْ کُنَّ نِسٰاءً فَوْقَ اِثْنَتَیْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثٰا مٰا تَرَکَ وَ إِنْ کٰانَتْ وٰاحِدَةً فَلَهَا اَلنِّصْفُ وَ لِأَبَوَیْهِ لِکُلِّ وٰاحِدٍ مِنْهُمَا اَلسُّدُسُ مِمّٰا تَرَکَ إِنْ کٰانَ لَهُ وَلَدٌ فَإِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلَدٌ وَ وَرِثَهُ أَبَوٰاهُ فَلِأُمِّهِ اَلثُّلُثُ فَإِنْ کٰانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ اَلسُّدُسُ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصِی بِهٰا أَوْ دَیْنٍ آبٰاؤُکُمْ وَ أَبْنٰاؤُکُمْ لاٰ تَدْرُونَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ لَکُمْ نَفْعاً فَرِیضَةً مِنَ اَللّٰهِ إِنَّ اَللّٰهَ کٰانَ عَلِیماً حَکِیماً (۱۱) وَ لَکُمْ نِصْفُ مٰا تَرَکَ أَزْوٰاجُکُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ فَإِنْ کٰانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَکُمُ اَلرُّبُعُ مِمّٰا تَرَکْنَ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصِینَ بِهٰا أَوْ دَیْنٍ وَ لَهُنَّ اَلرُّبُعُ مِمّٰا تَرَکْتُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ وَلَدٌ فَإِنْ کٰانَ لَکُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ اَلثُّمُنُ مِمّٰا تَرَکْتُمْ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ تُوصُونَ بِهٰا أَوْ دَیْنٍ وَ إِنْ کٰانَ رَجُلٌ یُورَثُ کَلاٰلَةً أَوِ اِمْرَأَةٌ وَ لَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِکُلِّ وٰاحِدٍ مِنْهُمَا اَلسُّدُسُ فَإِنْ کٰانُوا أَکْثَرَ مِنْ ذٰلِکَ فَهُمْ شُرَکٰاءُ فِی اَلثُّلُثِ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصیٰ بِهٰا أَوْ دَیْنٍ غَیْرَ مُضَارٍّ وَصِیَّةً مِنَ اَللّٰهِ وَ اَللّٰهُ عَلِیمٌ حَلِیمٌ (۱۲) تِلْکَ حُدُودُ اَللّٰهِ وَ مَنْ یُطِعِ اَللّٰهَ وَ رَسُولَهُ یُدْخِلْهُ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ خٰالِدِینَ فِیهٰا وَ ذٰلِکَ اَلْفَوْزُ اَلْعَظِیمُ (۱۳) وَ مَنْ یَعْصِ اَللّٰهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَتَعَدَّ حُدُودَهُ یُدْخِلْهُ نٰاراً خٰالِداً فِیهٰا وَ لَهُ عَذٰابٌ مُهِینٌ (۱۴)۶- آیات ۲۱ تا ۲۸: وَ کَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضیٰ بَعْضُکُمْ إِلیٰ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْکُمْ مِیثٰاقاً غَلِیظاً (۲۱) وَ لاٰ تَنْکِحُوا مٰا نَکَحَ آبٰاؤُکُمْ مِنَ اَلنِّسٰاءِ إِلاّٰ مٰا قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ کٰانَ فٰاحِشَةً وَ مَقْتاً وَ سٰاءَ سَبِیلاً (۲۲) حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهٰاتُکُمْ وَ بَنٰاتُکُمْ وَ أَخَوٰاتُکُمْ وَ عَمّٰاتُکُمْ وَ خٰالاٰتُکُمْ وَ بَنٰاتُ اَلْأَخِ وَ بَنٰاتُ اَلْأُخْتِ وَ أُمَّهٰاتُکُمُ اَللاّٰتِی أَرْضَعْنَکُمْ وَ أَخَوٰاتُکُمْ مِنَ اَلرَّضٰاعَةِ وَ أُمَّهٰاتُ نِسٰائِکُمْ وَ رَبٰائِبُکُمُ اَللاّٰتِی فِی حُجُورِکُمْ مِنْ نِسٰائِکُمُ اَللاّٰتِی دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلاٰ جُنٰاحَ عَلَیْکُمْ وَ حَلاٰئِلُ أَبْنٰائِکُمُ اَلَّذِینَ مِنْ أَصْلاٰبِکُمْ وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ اَلْأُخْتَیْنِ إِلاّٰ مٰا قَدْ سَلَفَ إِنَّ اَللّٰهَ کٰانَ غَفُوراً رَحِیماً (۲۳) وَ اَلْمُحْصَنٰاتُ مِنَ اَلنِّسٰاءِ إِلاّٰ مٰا مَلَکَتْ أَیْمٰانُکُمْ کِتٰابَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ وَ أُحِلَّ لَکُمْ مٰا وَرٰاءَ ذٰلِکُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوٰالِکُمْ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسٰافِحِینَ فَمَا اِسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً وَ لاٰ جُنٰاحَ عَلَیْکُمْ فِیمٰا تَرٰاضَیْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ اَلْفَرِیضَةِ إِنَّ اَللّٰهَ کٰانَ عَلِیماً حَکِیماً (۲۴) وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلاً أَنْ یَنْکِحَ اَلْمُحْصَنٰاتِ اَلْمُؤْمِنٰاتِ فَمِنْ مٰا مَلَکَتْ أَیْمٰانُکُمْ مِنْ فَتَیٰاتِکُمُ اَلْمُؤْمِنٰاتِ وَ اَللّٰهُ أَعْلَمُ بِإِیمٰانِکُمْ بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ فَانْکِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنٰاتٍ غَیْرَ مُسٰافِحٰاتٍ وَ لاٰ مُتَّخِذٰاتِ أَخْدٰانٍ فَإِذٰا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَیْنَ بِفٰاحِشَةٍ فَعَلَیْهِنَّ نِصْفُ‌ مٰا عَلَی اَلْمُحْصَنٰاتِ مِنَ اَلْعَذٰابِ ذٰلِکَ لِمَنْ خَشِیَ اَلْعَنَتَ مِنْکُمْ وَ أَنْ تَصْبِرُوا خَیْرٌ لَکُمْ وَ اَللّٰهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۲۵) یُرِیدُ اَللّٰهُ لِیُبَیِّنَ لَکُمْ وَ یَهْدِیَکُمْ سُنَنَ اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ وَ اَللّٰهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ (۲۶) وَ اَللّٰهُ یُرِیدُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ وَ یُرِیدُ اَلَّذِینَ یَتَّبِعُونَ اَلشَّهَوٰاتِ أَنْ تَمِیلُوا مَیْلاً عَظِیماً (۲۷) یُرِیدُ اَللّٰهُ أَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ وَ خُلِقَ اَلْإِنْسٰانُ ضَعِیفاً (۲۸)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ اَللاّٰتِی یَأْتِینَ اَلْفٰاحِشَةَ مِنْ نِسٰائِکُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَیْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْکُمْ فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِکُوهُنَّ‌ فِی اَلْبُیُوتِ حَتّٰی یَتَوَفّٰاهُنَّ اَلْمَوْتُ أَوْ یَجْعَلَ اَللّٰهُ لَهُنَّ سَبِیلاً (۱۵) وَ اَلَّذٰانِ یَأْتِیٰانِهٰا مِنْکُمْ فَآذُوهُمٰا فَإِنْ تٰابٰا وَ أَصْلَحٰا فَأَعْرِضُوا عَنْهُمٰا إِنَّ اَللّٰهَ کٰانَ تَوّٰاباً رَحِیماً (۱۶) إِنَّمَا اَلتَّوْبَةُ عَلَی اَللّٰهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ اَلسُّوءَ بِجَهٰالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَرِیبٍ فَأُولٰئِکَ یَتُوبُ اَللّٰهُ عَلَیْهِمْ وَ کٰانَ اَللّٰهُ عَلِیماً حَکِیماً (۱۷) وَ لَیْسَتِ اَلتَّوْبَةُ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ اَلسَّیِّئٰاتِ حَتّٰی إِذٰا حَضَرَ أَحَدَهُمُ اَلْمَوْتُ قٰالَ إِنِّی تُبْتُ اَلْآنَ وَ لاَ اَلَّذِینَ یَمُوتُونَ وَ هُمْ کُفّٰارٌ أُولٰئِکَ أَعْتَدْنٰا لَهُمْ عَذٰاباً أَلِیماً (۱۸) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا لاٰ یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَرِثُوا اَلنِّسٰاءَ کَرْهاً وَ لاٰ تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مٰا آتَیْتُمُوهُنَّ إِلاّٰ أَنْ یَأْتِینَ بِفٰاحِشَةٍ مُبَیِّنَةٍ وَ عٰاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسیٰ أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اَللّٰهُ فِیهِ خَیْراً کَثِیراً (۱۹) وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اِسْتِبْدٰالَ زَوْجٍ مَکٰانَ زَوْجٍ وَ آتَیْتُمْ إِحْدٰاهُنَّ قِنْطٰاراً فَلاٰ تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتٰاناً وَ إِثْماً مُبِیناً (۲۰)
هوش مصنوعی: اگر برخی از زنان شما اعمال ناشایستی انجام دهند، چهار نفر از شما باید بر آنها شهادت دهند. اگر شهادت آنها پذیرفته شود، باید این زنان را در خانه‌ها حبس کنید تا مرگشان فرا رسد یا خداوند برای آنها راهی بگشاید. و اگر دو نفر از شما چنین چیزی انجام دهند، آنها را آزار دهید؛ اما اگر توبه کردند و اصلاح شدند، از آنها چشم‌پوشی کنید، زیرا خداوند بسیار پذیرنده و رحیم است. توبه فقط برای کسانی است که از روی نادانی گناه مرتکب می‌شوند و بعد از آن به زودی توبه می‌کنند؛ این افراد مورد رحمت خدا قرار خواهند گرفت. اما توبه برای کسانی که مرتکب گناه می‌شوند تا زمانی که مرگ نزدیکشان برسد و بگویند «اکنون توبه می‌کنم» یا کسانی که در حال کفر از دنیا می‌روند، نیست. برای این افراد عذابی دردناک آماده کرده‌ایم. ای کسانی که ایمان آورده‌اید، برای شما جایز نیست که زنان را از روی اجبار به ارث ببرید و آنها را تحت فشار قرار دهید تا بخشی از آنچه را به آنها داده‌اید، بگیرید، مگر اینکه آنها مرتکب زنا شوند. با زنان به شیوه‌‏ای شایسته رفتار کنید؛ اگر از آنها نفرت دارید، چه بسا چیزی را که کراهت دارید، خداوند در آن خیر بسیاری قرار دهد. اگر خواستید همسر خود را با دیگری عوض کنید و به یکی از آنها مهری بالا داده‌اید، حق ندارید چیزی از آن را بگیرید؛ آیا می‌خواهید آن را به ناحق و گناهی آشکار بگیرید؟
و آنان که کنند کار بدی از زنانتان پس گواه طلبید برایشان چهار تا از شما پس اگر شهادت دادند پس نگاهداریدشان در خانه‌ها تا برداردشان مرگ یا بگرداند خدا از برای ایشان و راهی (۱۵) و آن دو کس که می‌کنند کار بدر را از شما پس آزار کنید ایشان را پس اگر توبه کردند و باصلاح آوردند پس بگذرید از ایشان بدرستی که خدا باشد توبه‌پذیر مهربان (۱۶) جز این نیست که توبه پذیرفتنی بر خداست از برای آنان که می‌کنند بد را بنادانی پس توبه می‌کنند از نزدیک پس آنها توبه می‌پذیرد خدا از ایشان و باشد خدا دانای درست کردار (۱۷) و نیست توبه از برای آنانی که می‌کنند گناهان را تا چون حاضر شود یکیشان مرگ می‌گوید بدرستی که من توبه کردم اکنون و نه آنان که می‌میرند و ایشانند کافران آن گروه آماده کرده‌ایم از برایشان عذابی دردناک (۱۸) ای آن کسانی که گرویده‌اید حلال نیست مر شما را که میراث برید از زنان باکراه و منع مکنید آنها را که ببرید پاره‌ای از آنچه داده‌اید آنها را مگر آنکه کنند کار بد آشکاری را و معاشرت کنیدشان بخوبی پس اگر خوش نداشته باشید از ایشان پس شاید که ناخوش دارید چیزی را و بگرداند خدا در آن خبر بسیار (۱۹) و اگر خواستید عوض دادن جفتی بجای جفتی و داده باشید یکیشان را مال بسیار پس مگیرید از آن چیزی را آیا می‌گیرید آن را بدروغ بستن و بدی آشکار (۲۰)
هوش مصنوعی: اگر زنان شما کار بدی انجام دهند، باید چهار نفر از شما گواهی دهند. اگر آنها شهادت دادند، باید در خانه نگه‌داشته شوند تا مرگشان فرا برسد یا خدا راهی برای آنها بگشاید. اگر دو نفر از شما کار زشت کردند، باید به آنها آزار دهید، اما اگر توبه کردند و اصلاح شدند، باید از آنها بگذرید، زیرا خدا توبه‌پذیر و مهربان است. توبه‌ای که خدا می‌پذیرد، مربوط به کسانی است که نادانسته کار بدی کرده و سپس توبه می‌کنند. خدا جزای آنان را می‌دهد و او به آنچه انجام می‌دهند دقت دارد. اما توبه‌ای برای کسانی که در گناه غوطه‌ورند وجود ندارد، به‌ویژه زمانی که مرگ به سراغشان آید و بگویند حالا توبه می‌کنیم. آنها کافرند و برایشان عذاب دردناکی آماده شده است. همچنین، ای مؤمنان، شما حق ندارید از زنان ارث ببرید و آنها را مجبور کنید که بخشی از آنچه به آنها داده‌اید را برگردانند، مگر اینکه کار بدی از آنها صادر شود. باید با آنها به خوبی رفتار کنید و اگر از آنها خوش‌تان نمی‌آید، ممکن است چیزی را ناخوش داشته باشید و خدا در آن موضوع خیر زیادی قرار دهد. اگر بخواهید جفتی را به جای جفت دیگر بدهید و یکی از آنها را با مال زیادی بدهید، نباید از آنچه به آنها داده‌اید چیز دیگری بگیرید، آیا می‌خواهید با دروغ و بدی، چیزی را به دست آورید؟
« در بیان احکام زناء »
هوش مصنوعی: در مورد قوانین مربوط به زنا، باید بگوییم که این موضوع از دیدگاه شرعی و اجتماعی اهمیت زیادی دارد. زنا به معنای ارتباط جنسی غیرقانونی بین افراد است و غالباً به عنوان یک عمل ناپسند تلقی می‌شود. در بسیاری از فرهنگ‌ها و ادیان، زنا نه تنها از نظر اخلاقی نادرست است، بلکه ممکن است تبعات قانونی و اجتماعی نیز داشته باشد. بیان این احکام معمولاً شامل ملاحظات مختلفی مانند مجازات‌ها، شرایط و اوضاع مختلف است که به طور خاص در متون دینی و فقهی وجود دارد.
وآن زنان کآیند در فحش از شما
از هوای نفس یعنی بر زنا
هوش مصنوعی: زنان که به خاطر خواسته‌های نفسانی خود شما را مورد فحش و سرزنش قرار می‌دهند، در واقع به زنا تمایل دارند.
پس بر ایشان چار مرد آید گواه
عاقل و کامل که ترسند از اِله
هوش مصنوعی: پس چهار مرد عاقل و کامل بر آنها حضور می‌یابند که از خداوند می‌ترسند و به عنوان شاهد به حساب می‌آیند.
چونکه دادند این شهادت چار مرد
در سرایی حبسشان بایست کرد
هوش مصنوعی: وقتی که چهار مرد این گواهی را دادند، باید آنها را در یک مکان نگه داشت.
تا بمیرند اندر آن محنت سرا
یا نماید راهی آنها را خدا
هوش مصنوعی: تا زمانی که در آن مکان پر از درد و رنج هستند، یا اینکه خداوند راهی را به آنها نشان دهد.
ره مگر بر توبه و تقوی برند
وز فعال زشت خود حسرت خورند
هوش مصنوعی: روند زندگی باید به سمت توبه و تقوا باشد و آدم‌ها باید از کارهای ناپسند خود پشیمان شوند.
حق بر ایشان بخشد و یاری کند
پرده پوشد باز و ستّاری کند
هوش مصنوعی: خداوند بر آنها رحمت می‌آورد و یاری‌شان می‌کند، پرده‌ها را کنار می‌زند و عیب‌هایشان را می‌پوشاند.
وآن دو تن که زانیند و زانیه
گر نباشد فعل ایشان محصنه
هوش مصنوعی: اگر آن دو نفر که با یکدیگر رابطه دارند، به ازدواج رسمی نرسیده باشند، عملشان قابل قبول و از نظر اخلاقی پذیرفتنی نیست.
از شما پس بر ملامت درخورند
جز که ره بر توبه و تقوی برند
هوش مصنوعی: تنها کسانی که در مقام سرزنش شما قرار می‌گیرند، لایق این انتقاد هستند که به راهی از توبه و پرهیزکاری قدم بگذارند.
پس کنید اعراز از آزارشان
بگذرید از فعل ناهموارشان
هوش مصنوعی: از آزار آن‌ها عبور کنید و از رفتار نامناسبشان بگذرید.
حق ببخشد جرم خلق از رحمتش
چونکه برگردند اندر حضرتش
هوش مصنوعی: خداوند از روی رحمتش می‌تواند گناهان مردم را ببخشد، به شرطی که آنان به سوی او بازگردند و در حضورش قرار بگیرند.
مر قبول توبه با شد بر خدا
از خلایق در فعال ناسزا
هوش مصنوعی: خداوند توبه بندگانش را می‌پذیرد، حتی اگر آنها در برابر او و دیگران کارهای ناپسند انجام دهند.
گر که آن باشد ز جهل و غفلتی
نی ز خودبینی که نارد خجلتی
هوش مصنوعی: اگر این مشکل ناشی از نادانی و بی‌خبری باشد و نه به خاطر خودبینی، هیچ اشکالی ندارد که انسان احساس خجالت کند.
پس چو پیش از موت برگردند باز
حق پذیرد توبه ز ایشان در نیاز
هوش مصنوعی: پس از آن که انسان قبل از مرگ به حق بازگردد و پشیمان شود، خداوند توبه او را می‌پذیرد و به او درخواست کمک می‌کند.
داند او گر باشد از دل توبتی
می نگیرد بر خطاش از حکمتی
هوش مصنوعی: او می‌داند که اگر دلش توبه کند، به خاطر حکمتش بر خطاهایش توبه نمی‌کند.
نیست بعضی را مگر در وقت موت
توبه از چیزی که ز ایشان گشت فوت
هوش مصنوعی: بعضی از افراد تنها در آخرین لحظات زندگی‌شان به فکر توبه و جبران خطاهایشان می‌افتند، بعد از اینکه فرصتی برای اصلاح چیزی که از دست داده‌اند، دیگر وجود ندارد.
گوید إنِّی تُبت الْئان آن زمان
نیست آن مقبول درگه بی گمان
هوش مصنوعی: می‌گوید: اکنون من توبه کرده‌ام، اما زمان توبه در آن درگاه مورد قبول نیست و بدون شک این موضوع مشخص است.
همچو توبۀ کافر اندر مردنش
نیست موقع وقت جان بسپردنش
هوش مصنوعی: نظیر توبه‌ی کافری، هنگام مرگش فرصتی برای بازگشت و جبران ندارد.
وقت مردن یعنی ار مؤمن شود
مرغ بی هنگام را کشتن سزد
هوش مصنوعی: زمانی که مرگ فرا رسد، اگر کسی مومن باشد، کشتن پرنده‌ای که در زمان نامناسبی به دام می‌افتد، کار درستی است.
چون امیدش قطع گردد از حیات
آن زمان بر حق کند رو از جهات
هوش مصنوعی: زمانی که امیدش از زندگی قطع شود، به حق و واقعیت روی خواهد آورد و به سوی حقیقت خواهد رفت.
کس نداند سِرّ باطن را که چیست
لیک زین نوبت به ظاهر سود نیست
هوش مصنوعی: هیچ‌کس راز درون را نمی‌داند، اما این که در ظاهر چیزی به دست آید، فایده‌ای ندارد.
توبه از دل سوی حق برگشتن است
وز هوای نفس خود بگذشتن است
هوش مصنوعی: توبه یعنی اینکه انسان با تمام وجود به سمت خدا برگردد و از خواسته‌های نفسانی و نفس خود فاصله بگیرد.
در شریعت ترک عصیان و خطاست
کآن خلاف امر و فرمان خداست
هوش مصنوعی: در دین و قوانین الهی، گناه و سرپیچی از دستورات خداوند پذیرفته نیست، زیرا این عمل بر ضد فرمان او محسوب می‌شود.
در طریقت ترک پاداش عمل
وآنچه باشد غیر ذات لم یزل
هوش مصنوعی: در مسیر سلوک، از پاداش عمل و هر چیزی که غیر از ذات ابدی و ازلی باشد، دست بکش.
توبۀ اهل حقیقت دیگر است
زآنچه آید در تصور برتر است
هوش مصنوعی: توبه واقعی کسانی که به حقیقت رسیده‌اند، با آنچه در ذهن می‌تواند تصور شود، متفاوت است و بالاتر از آن است.
شرح آن گویم چو آید نوبتش
تا موحد چیست ترک و توبتش
هوش مصنوعی: وقتی نوبت به توضیح آن برسد، شرح می‌دهم که چه کسی موحد (تک‌خداپرست) است و چه حسی به ترک کردن و بازگشت به اصل دارد.
گفت آن کو مرد در کفر و گناه
یابد از ما کیفری بی اشتباه
هوش مصنوعی: پس آن کسی که در کفر و گناه زندگی می‌کند، از ما عذاب و کیفری را بدون خطا خواهد یافت.
ای گروه مؤمنان نبود حلال
بر شما میراث نسوان با جدال
هوش مصنوعی: ای مؤمنان، بدانید که ارث زنان برای شما حلال نیست، مگر با داشتن مدرک و دلیل و بی‌جدل و بحث.
یعنی از اکراهشان کز سوء بخت
می بر ایشان از طمع گیرید سخت
هوش مصنوعی: به دلیل بدشانسی و ناخوشی‌هایی که دارند، از روی اجبار و ناراحتی نمی‌توانند به خواسته‌هایشان برسند.
یا که بر تزویجشان مانع شوید
بر منال و مهرشان طامع شوید
هوش مصنوعی: یا اینکه مانع ازدواج آنان شوید یا اینکه خواهان مهریه آن‌ها نشوید.
مر رسد موتی بر ایشان ناگهان
بر شما عاید شود میراثشان
هوش مصنوعی: ناگهان حادثه‌ای برای آن‌ها رخ می‌دهد که بر شما تأثیر خواهد گذاشت و به نوعی میراث و نتیجۀ کارشان به شما منتقل خواهد شد.
تنگ زآن گیرید بر زنها به قهر
تا به عنفی بگذرند از ارث و مهر
هوش مصنوعی: با عصبانیت بر زن‌ها فشار می‌آورد تا از ارث و مهریه خود دست بردارند و فرار کنند.
میگرفتند از جهالت کار تنگ
بر زنان از روی منع و خشم و جنگ
هوش مصنوعی: به خاطر نادانی، کارها بر زنان با سختی و فشار مواجه بود و این موضوع نتیجه‌ی منع، خشم و نزاع بود.
تا ز شوهر باز مانند و ولد
مالشان تا بعد مرگ او را رسد
هوش مصنوعی: تا زمانی که شوهر زنده است و فرزندانشان هنوز کوچک هستند، دارایی و اموال آنها باید به او تعلق داشته باشد و پس از مرگ او به فرزندان برسد.
آمد این آیت پی انذارشان
تا که نبود بر غلط رفتارشان
هوش مصنوعی: این آیه برای هشدار دادن به آن‌ها نازل شده است، تا رفتاری نادرست نداشته باشند.
سخت یا گیرید بهر مهرشان
تا برید آن را به زور و قهرشان
هوش مصنوعی: برای عشق آنها تلاش زیادی می‌کنید، اما اگر نیاز شود، باید با قدرت و قهر آن را قطع کنید.
این بود دور از مروت وز سداد
بل ز رسم آدمیّت در نهاد
هوش مصنوعی: این وضعیت نشان‌دهنده دوری از جوانمردی و انصاف است و حتی برخلاف اصول انسانی و ویژگی‌های فطری آدمی است.
جز که از وی سر زند فعلی شنیع
شاید ار ندهند مهرش را جمیع
هوش مصنوعی: تنها از اوست که عملی زشت و ناپسند سر می‌زند؛ شاید اگر همه او را دوست نداشته باشند.
وآن نشوز است و تجاوز از عفاف
باشد ار آن فاش نی کذب و گزاف
هوش مصنوعی: اینجا به موضوع تجاوز از حدود و از دست رفتن عفت اشاره شده است. اگر حقیقتی در میان نباشد، این رفتار از تنهایی و بی‌نظمی ناشی می‌شود.