برگردان به زبان ساده
وَ رُسُلاً قَدْ قَصَصْنٰاهُمْ عَلَیْکَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْکَ وَ کَلَّمَ اَللّٰهُ مُوسیٰ تَکْلِیماً (۱۶۴) رُسُلاً مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ لِئَلاّٰ یَکُونَ لِلنّٰاسِ عَلَی اَللّٰهِ حُجَّةٌ بَعْدَ اَلرُّسُلِ وَ کٰانَ اَللّٰهُ عَزِیزاً حَکِیماً (۱۶۵) لٰکِنِ اَللّٰهُ یَشْهَدُ بِمٰا أَنْزَلَ إِلَیْکَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَ اَلْمَلاٰئِکَةُ یَشْهَدُونَ وَ کَفیٰ بِاللّٰهِ شَهِیداً (۱۶۶) إِنَّ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اَللّٰهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلاٰلاً بَعِیداً (۱۶۷) إِنَّ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ ظَلَمُوا لَمْ یَکُنِ اَللّٰهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَ لاٰ لِیَهْدِیَهُمْ طَرِیقاً (۱۶۸) إِلاّٰ طَرِیقَ جَهَنَّمَ خٰالِدِینَ فِیهٰا أَبَداً وَ کٰانَ ذٰلِکَ عَلَی اَللّٰهِ یَسِیراً (۱۶۹) یٰا أَیُّهَا اَلنّٰاسُ قَدْ جٰاءَکُمُ اَلرَّسُولُ بِالْحَقِّ مِنْ رَبِّکُمْ فَآمِنُوا خَیْراً لَکُمْ وَ إِنْ تَکْفُرُوا فَإِنَّ لِلّٰهِ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ کٰانَ اَللّٰهُ عَلِیماً حَکِیماً (۱۷۰)
هوش مصنوعی: خداوند فرستادگانی را به سوی شما فرستاده که برخی از آنها را برایت تعریف کردهایم و بعضی دیگر را نه. خداوند با موسی مستقیم صحبت کرد. این فرستادگان، تو را به چیزهای خوب بشارت میدهند و از عذاب خداوند هشدار میدهند تا بعد از فرستادگان، برای مردم بهانهای در برابر خداوند نماند. خداوند قوی و داناست. اما خداوند به آنچه که بر تو نازل کرده، گواهی میدهد و فرشتگان نیز گواهی میدهند و خداوند به عنوان گواهی کافی است. کسانی که کافر شدند و از راه خدا مانع شدند، به تاریكی عمیقی افتادهاند. کسانی که کافر شدند و به خود ظلم کردند، خداوند هرگز آنان را نخواهد بخشید و هدایت نخواهد کرد، مگر اینکه آنان را به جهنم راهنمایی کند و در آنجا همیشه خواهند ماند؛ و این برای خدا آسان است. ای مردم، پیامبر از سوی پروردگارتان با حقیقت به شما آمده است پس ایمان آورید که برای شما خوب است و اگر کافر شوید، بدانید که آنچه در آسمانها و زمین است از آن خداوند است و خداوند دانا و حکیم است.
و پیغمبرانی چند که بدرستی که قصه خواندیمشان بر تو از پیش و پیغمبرانی که نخواندیم قصه ایشان را بر تو و سخن کرد خدا با موسی سخن کردنی (۱۶۴) فرستادگانی مژدهدهندگان و بیمکنندگان تا نباشد مر مردمان را بر خدا بهانه پس از ارسال رسولان و باشد خدا غالب درست کردار (۱۶۵) لیکن خدا گواهی میدهد بآنچه فرو فرستاد بتو فرستادش بدانش خود و فرشتگان گواهی میدهند و کافیست خدا بگواهی (۱۶۶) بدرستی که آنان که کافر شدند و باز داشتند از راه خدا بحقیقت گمراه شدند گمراهی دور (۱۶۷) بدرستی که آنان که کافر شدند و ستم کردند نباشد خدا که بیامرزد ایشان را و نه که راه نماید ایشان را راهی (۱۶۸) مگر راه دوزخ جاودانیان در آن همیشه و باشد آن بر خدا آسان (۱۶۹) ای مردمان بحقیقت آمد شما را پیغمبر براستی از نزد پروردگارتان پس بگروید بهتر است مر شما را و اگر کافر شوید پس بدرستی که مر خدا راست آنچه در آسمانها و زمین است و باشد خدا دانای درست کردار (۱۷۰)
هوش مصنوعی: در این متن به ارسال پیامبران و نقش آنها در هدایت مردم اشاره شده است. برخی پیامبران داستانهایشان پیشتر برای شما گفته شده و برخی دیگر ذکر نشدهاند. خداوند با موسی سخن گفته و پیامبران را به عنوان مژدهدهنده و بیمدهنده فرستاده تا مردم به او بهانهای نداشته باشند. خداوند بر آنچه به شما نازل کرده، گواهی میدهد و فرشتگان نیز شهادت میدهند. کسانی که کافر شدهاند و از راه خدا دوری میکنند، در واقع در گمراهی عمیقتری قرار دارند. همچنین، خداوند به کسانی که کافر شده و ستم کردهاند، نه عذری میدهد و نه راهی برای هدایتشان فراهم میآورد، مگر اینکه به دوزخ بروند. مردم دعوت شدهاند تا به پیامبر ایمان آورند، زیرا این بهتر است برایشان. اگر کافر شوند، خداوند بر آنچه در آسمانها و زمین است، مسلط است و او آگاه و عادل است.
وآن رسولانی که از هر یک قصص
بر تو خواندیم تا دانی به نصّ
هوش مصنوعی: این آیات درباره پیامبرانی است که داستانهایشان را برایت مطرح کردهایم تا از حقیقت و آموزههایشان آگاه شوی.
پیشتر زین سوره یا ز امروز پیش
ذکر هر یک گشته اندر جای خویش
هوش مصنوعی: قبل از این سوره و یا قبل از امروز، ذکر هر یک از آنها در جای خود قرار گرفته است.
وآن رسولانی کز ایشان هیچ ما
قصّه ننمودیم بر تو ز اقتضا
هوش مصنوعی: پیامبرانی هستند که از آنان هیچ خبری برای تو بازگو نکردهایم، زیرا آن قصهها نیاز به بیان نداشت.
حق تعالی گفت با موسی سخن
وین نهایت بد ز وحی ذوالمنن
هوش مصنوعی: خداوند با موسی گفتگو کرد و این پایان ماجرا بود که وحی از جانب کسی که نعمتهای فراوان دارد، به او رسیده است.
این رسولان را نمودیم از یقین
ما به خلقان مبشِّرِین و منذِرین
هوش مصنوعی: ما این پیامبران را به عنوان نشانهای از یقین ما به مردم فرستادیم تا بشر را بشارت دهند و از خطرات آگاه کنند.
تا نباشد مردمان را بر خدا
حجتی بعد از رسل در اهتدا
هوش مصنوعی: تا زمانی که پیامبران نباشند، هیچکس نمیتواند بر خداوند دلیلی برای هدایتشان بیاورد.
حق بود غالب در ارسال رسل
راستکار اندر نبوّت در سبل
هوش مصنوعی: حق همیشه برتر و غالب است در فرستادن پیامبران راستین، که راههای هدایت را به درستی نمایان میکنند.
تا کدام از انبیاء را اختصاص
هست اندر هر زمان بر وجه خاص
هوش مصنوعی: تا چه زمانی یکی از پیامبران مخصوص به هر زمان خاصی خواهد بود؟
هم چه نوع از وحی و احکام کتاب
درخور است او را هم اعجاز و خطاب
هوش مصنوعی: این شعر به این موضوع اشاره دارد که نوع وحی و قواعدی که برای او (شخصی خاص) مناسب است، شامل شگفتیها و نداها میشود. به طور کلی، اشاره به این دارد که ارتباطات و دستورات الهی میتواند برای هر فرد به شکل خاصی نمایان شود.
مقتضی تا چون بود با حکمتش
هر نبی را در نزول و دعوتش
هوش مصنوعی: هر نبی با توجه به حکمت الهیاش، باید در زمان و موقعیت مناسب، پیام خود را نازل کند و دعوت کند.
لیک باشد حق تعالی شاهدت
بر هر آن چیزی که داده زایدت
هوش مصنوعی: ولی حق تعالی بر همه چیزهایی که به تو داده و بر تو گواهی میدهد، مطلع است.
وآنچه نازل بر تو کرده است از کتاب
معجز است آن جمله از هر فصل و باب
هوش مصنوعی: کتابی که بر تو نازل شده، معجزهای است که در هر فصل و بخش آن نکات شگفتانگیزی وجود دارد.
اوست شاهد بر تو که احکامت سر است
معجزت افزون ز هر پیغمبر است
هوش مصنوعی: او به طور کامل شاهد حال توست که دستورات و احکام تو در رأس همه چیز قرار دارد و قدرت معجزهات از هر پیامبری بیشتر است.
حق فرستاد آن به علم خویشتن
که از او ماندند عاجز اهل فن
هوش مصنوعی: خداوند علم و دانشی را فرستاد که اهل تخصص و فن از درک و فهم آن ناتوان ماندند.
جمله محتاجند و لابد مردمان
در معاش و در معاد خود بدان
هوش مصنوعی: تمام مردم در زندگی و آخرت به یکدیگر نیازمندند و این نیازمندی اجتنابناپذیر است.
هم ملایک شاهدان عادلند
در گواهی یک زبان و یکدلند
هوش مصنوعی: فرشتگان به عنوان شاهدان عادل، در گواهی دادن همگی یکپارچه و با یکصدا هستند.
هست کافی مر تو را بر حق گواه
کو تو را هم شاهد است و هم پناه
هوش مصنوعی: برای تو کافی است که حق بر تو گواهی دهد، زیرا او هم شاهد بر اعمال توست و هم پشتیبان تو.
وآن کسان کز بددلی کافر شدند
وز ره حق مردمان را ره زدند
هوش مصنوعی: آنانی که به خاطر کجروی و بدبینی، از حق دور شدند و مردم را به انحراف کشیدند.
مردمان را داشتند از راه باز
از پی کتمان حق از حرص و آز
هوش مصنوعی: مردم به خاطر طمع و آز، حقایق را پنهان میکردند و از راه اصلی دور میشدند.
کاین محمّد(ص) نیست آن کاندر کتاب
نَعت او ثبت است در هر فصل و باب
هوش مصنوعی: این پیام به این نکته اشاره دارد که شخصیتی که در کتابهای نعت و تعریف از او آمده، تنها محدود به توصیفهای آن کتابها نیست و عمق و عظمت او فراتر از آنچه نوشته شده است.
هست او بر شکل و بر روی دگر
بر صفات دیگر و خوی دگر
هوش مصنوعی: او بر ظواهر و شکلهای متفاوت و همچنین بر ویژگیها و صفات گوناگون تجلی میکند.
گمرهند این فرقه ، گمراهی بعید
که نباشد هیچشان مقصد پدید
هوش مصنوعی: این دسته از افراد در واقع گمراه هستند و بعید نیست که هیچیک از آنها هدفی مشخص در زندگی نداشته باشند.
می بپوشیدند حق را در ظلم
بر نبی کردند از کتمان ستم
هوش مصنوعی: حق را در پوششی از نیرنگ و ستم پنهان میکردند و بر پیامبر ظلم روا میداشتند.
نیست حق کآمرزد ایشان را به خواست
هم بننماید بر ایشان راه راست
هوش مصنوعی: هیچ حقی وجود ندارد که بخواهد این افراد را ببخشد، مگر اینکه خودشان به آنها راه درست را نشان دهد.
جز به دوزخ نیست ایشان را رهی
جاودان اینشان بود منزلگهی
هوش مصنوعی: این افراد هیچ راهی برای نجات از عذاب و رنج ندارند و سرنوشتشان به جاودانگی در دوزخ خواهد بود. آنان در حقیقت به جایی میرسند که مقام و منزلتشان در عذاب است.
وین بس آسان بر خدا ، نی مشکل است
در خلود ار غافلی مستأصل است
هوش مصنوعی: این کار برای خداوند بسیار ساده است و در جاودانگی هیچ مشکلی وجود ندارد؛ اگر کسی غافل باشد، به شدت در تنگنا و مشکلات گرفتار خواهد شد.
بر شما آمد رسول ای مردمان
با بیانی راست از بهر نشان
هوش مصنوعی: پیامبری به سوی شما آمده است، ای مردم، با سخنی واضح که هدفش نشان دادن راه حق است.
قصد از بِالْحقّ علیّ مرتضی(ع) است
اهل حق دانند کاین معنی بجاست
هوش مصنوعی: قصد و هدف از این سخن به حقیقت، حضرت علی(ع) است و اهل حقیقت میدانند که این بیان صحیح و درست است.
این نه من گویم کلام صادق (ع) است
قول صادق (ع) بر سخن ها فائق است
هوش مصنوعی: این سخن را من نمیگویم بلکه این حقیقتی است که از قول شخصیتی معتبر (ع) گرفته شده است. سخنان او بر دیگر سخنان برتری دارد و معتبرتر است.
از ابی جعفر رسیده است این خبر
وجه آن دریاب اگر داری نظر
هوش مصنوعی: این خبر از ابی جعفر به ما رسیده است، اگر توجه داری، دلیل و مفهوم آن را درک کن.
جای خود زین نکته سازم آگهت
گر به جمع اهل دل باشد رهت
هوش مصنوعی: اگر به جمع افراد دلباخته آشنا باشی، میتوانم به تو راهی نشان دهم که خودم را در آنجا قرار دهم.
بر شما مردم رسولی نامدار
آمد اینسان بالحق از پروردگار
هوش مصنوعی: پیامبری مشهور از طرف خداوند به سوی شما فرستاده شده است.
بالحق اعنی بر ولایت داعی است
در سلوک خلق، للحق ساعی است
هوش مصنوعی: در حقیقت، آنچه به عنوان راهنما در مسیر هدایت مردم وجود دارد، دعوتمند به ولایت است و کسی که به دنبال حق است، در تلاش و کوششی مستمر به سر میبرد.
پس به او آرید ایمان کو سر است
مر شما را اندر ایمان بهتر است
هوش مصنوعی: پس به او ایمان بیاورید که او بهترین سرمنزل شماست و در ایمان به او بهره بیشتری خواهید برد.
ور به او یا امر او کافر شوید
بر نبوّت یا ولایت نگروید
هوش مصنوعی: اگر به او یا فرمان او کافر شوید، به نبوت یا ولایت توجه نکنید.
پس بود حق را به تحقیق مبین
آنچه باشد در سماوات و زمین
هوش مصنوعی: بنابراین، حقیقت را به طور واضح بشناس، آنچه که در آسمانها و زمین وجود دارد.
حق بود یعنی غنی از ماسوی
تا چه جای کفر و ایمان شما
هوش مصنوعی: حق به معنای بینیاز بودن از هر چیز دیگری است، بنابراین چه جای کفر و ایمان شما در این میان؟
مقتضی گردید علم و حکمتش
تا که خواند خلق را بر طاعتش
هوش مصنوعی: علم و حکمت او به اندازهای رسید که مردم را به اطاعت و بندگی دعوت کرد.
ور نه او را نیست هرگز حاجتی
بر خلایق در ثواب و طاعتی
هوش مصنوعی: اگر این خالق بزرگ را نیازی نبود، هرگز نیازی به بندگانش برای انجام کارهای خوب و پاداش نداشت.
داشت آگاهی به خیر جانشان
کرد زآن رو حکم بر ایمانشان
هوش مصنوعی: او از روی دانایی به خیر و سلامتی آنها اقدام کرد و به همین دلیل درباره ایمانشان تصمیم گرفت.