گنجور

۲۶- آیات ۱۳۶ تا ۱۳۹

یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ وَ اَلْکِتٰابِ اَلَّذِی نَزَّلَ عَلیٰ رَسُولِهِ وَ اَلْکِتٰابِ اَلَّذِی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِاللّٰهِ وَ مَلاٰئِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ اَلْیَوْمِ اَلْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاٰلاً بَعِیداً (۱۳۶) إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ اِزْدٰادُوا کُفْراً لَمْ یَکُنِ اَللّٰهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَ لاٰ لِیَهْدِیَهُمْ سَبِیلاً (۱۳۷) بَشِّرِ اَلْمُنٰافِقِینَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذٰاباً أَلِیماً (۱۳۸) اَلَّذِینَ یَتَّخِذُونَ اَلْکٰافِرِینَ أَوْلِیٰاءَ مِنْ دُونِ اَلْمُؤْمِنِینَ أَ یَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ اَلْعِزَّةَ فَإِنَّ اَلْعِزَّةَ لِلّٰهِ جَمِیعاً (۱۳۹)

ای آن کسانی که گرویدید ایمان آورید بخدا و رسول او و بکتابی که فرو فرستاد بر رسولش و کتابی که فرو فرستاد از پیش و هر که کافر شود بخدا و فرشتگان او و کتابهای او و رسولان او و روز بازپسین پس بحقیقت گمراه شد گمراهی دور (۱۳۶) بدرستی که ایمان آورند پس کافر شدند پس گرویدند پس کافر شدند پس افزودند کفر را نباشد خدا که بیامرزد ایشان را و نه راه نماید ایشان را راهی (۱۳۷) مژده ده منافقان را بآنکه از برای ایشانست عذابی دردناک (۱۳۸) آنان که می‌گیرند کافران را دوستان از جز گروندگان آیا می‌جویند نزد ایشان عزت را پس بدرستی که عزة مر خدا راست همه (۱۳۹)

ای گروه مؤمنان می بشنوید
بر خدا و بر رسولش بگروید
باشد این مقصود از اکمال دین
تا که ظن تکمیل یابد بر یقین
چون ز دل دارید بر حق اعتراف
در عمل آرید آن را بی خلاف
یا پس از تکمیل اعمال بدن
گشت بر اخلاق باید ممتحن
یا پس از تعظیم امر ذوالجلال
رو کنید از فرق بر جمع وصال
بعد تصدیق زبانی بر حدود
رو کنید از دل به توحید شهود
باشد ایمان، اول اقرار زبان
پس بر آن گفتار تصدیق جان
پس نمودن سعی در اعمال شرع
پس شدن در اصل مستغنی ز فرع
اصل چبود در عمل تطهیر قلب
تا شود از قلب جز حق جمله سلب
یافتن از فرق بر جمع ارتقاء
رفته رفته تا فناء و تا بقاء
شرح آن را گفته ایم از پیش و باز
جای خود گوییم چون آید نیاز
گفت زآن رو گر مطیع و رهروید
بعد ایمان سوی ایمان بگروید
بر خدا آرید ایمان در قبول
همچنین از راه عرفان بر رسول
یعنی او را بر کمال خویشتن
واشناسید از نشان عقل و فن
همچنین آرید ایمان بر کتاب
کز حق آورد آن رسول مستطاب
وآن کتابی کز حق آمد پیش از این
با رسولان از پی تعظیم دین
وآنکه کافر شد به حق هم بر ملک
بر کتاب و بر رسل از ریب و شک
هم به روز آخرت پس گمره است
در ضلالی بس بعید آن ابله است
دور از مقصود و راه است و رفیق
ره نیابد از نشانی بر طریق
آن کسانی که به ایمان آمدند
بعد ایمان باز پس کافر شدند
وآن به موسی بود ایمان یهود
کافر از گوساله ای گشتند زود
توبه پس کردند و هم مؤمن شدند
باز پس کافر به عیسی آمدند
کفرشان پس شد زیاد از ناقبول
یعنی از انکار سلطان عقول
نیست آن کآمرزد ایشان را خدای
زآنکه توبه ناورند از ناروای
نه نمایدشان هدایت بر رهی
ره به حق کی یابد اینسان ابلهی
دِه دو رویان را بشارت بر هلاک
باشد ایشان را عذابی در دناک
کافران را آن کسان گیرند دوست
بهر خود جز مؤمنان وین نی نکوست
ارجمندی می کنند آیا طلب
نزد ایشان یا که قوّت این عجب
ارجمندی هست حق را بالتمام
هر که را خواهد دهد عزّ و مقام
۲۵- آیات ۱۳۲ تا ۱۳۵: وَ لِلّٰهِ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِی اَلْأَرْضِ وَ کَفیٰ بِاللّٰهِ وَکِیلاً (۱۳۲) إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ أَیُّهَا اَلنّٰاسُ وَ یَأْتِ بِآخَرِینَ وَ کٰانَ اَللّٰهُ عَلیٰ ذٰلِکَ قَدِیراً (۱۳۳) مَنْ کٰانَ یُرِیدُ ثَوٰابَ اَلدُّنْیٰا فَعِنْدَ اَللّٰهِ ثَوٰابُ اَلدُّنْیٰا وَ اَلْآخِرَةِ وَ کٰانَ اَللّٰهُ سَمِیعاً بَصِیراً (۱۳۴) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوّٰامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَدٰاءَ لِلّٰهِ وَ لَوْ عَلیٰ أَنْفُسِکُمْ أَوِ اَلْوٰالِدَیْنِ وَ اَلْأَقْرَبِینَ إِنْ یَکُنْ غَنِیًّا أَوْ فَقِیراً فَاللّٰهُ أَوْلیٰ بِهِمٰا فَلاٰ تَتَّبِعُوا اَلْهَویٰ أَنْ تَعْدِلُوا وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اَللّٰهَ کٰانَ بِمٰا تَعْمَلُونَ خَبِیراً (۱۳۵)۲۷- آیات ۱۴۰ تا ۱۴۷: وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَیْکُمْ فِی اَلْکِتٰابِ أَنْ إِذٰا سَمِعْتُمْ آیٰاتِ اَللّٰهِ یُکْفَرُ بِهٰا وَ یُسْتَهْزَأُ بِهٰا فَلاٰ تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتّٰی یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ إِنَّکُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ إِنَّ اَللّٰهَ جٰامِعُ اَلْمُنٰافِقِینَ وَ اَلْکٰافِرِینَ فِی جَهَنَّمَ جَمِیعاً (۱۴۰) اَلَّذِینَ یَتَرَبَّصُونَ بِکُمْ فَإِنْ کٰانَ لَکُمْ فَتْحٌ مِنَ اَللّٰهِ قٰالُوا أَ لَمْ نَکُنْ مَعَکُمْ وَ إِنْ کٰانَ لِلْکٰافِرِینَ نَصِیبٌ قٰالُوا أَ لَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَیْکُمْ وَ نَمْنَعْکُمْ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ فَاللّٰهُ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ وَ لَنْ یَجْعَلَ اَللّٰهُ لِلْکٰافِرِینَ عَلَی اَلْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً (۱۴۱) إِنَّ اَلْمُنٰافِقِینَ یُخٰادِعُونَ اَللّٰهَ وَ هُوَ خٰادِعُهُمْ وَ إِذٰا قٰامُوا إِلَی اَلصَّلاٰةِ قٰامُوا کُسٰالیٰ یُرٰاؤُنَ اَلنّٰاسَ وَ لاٰ یَذْکُرُونَ اَللّٰهَ إِلاّٰ قَلِیلاً (۱۴۲) مُذَبْذَبِینَ بَیْنَ ذٰلِکَ لاٰ إِلیٰ هٰؤُلاٰءِ وَ لاٰ إِلیٰ هٰؤُلاٰءِ وَ مَنْ یُضْلِلِ اَللّٰهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِیلاً (۱۴۳) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا لاٰ تَتَّخِذُوا اَلْکٰافِرِینَ أَوْلِیٰاءَ مِنْ دُونِ اَلْمُؤْمِنِینَ أَ تُرِیدُونَ أَنْ تَجْعَلُوا لِلّٰهِ عَلَیْکُمْ سُلْطٰاناً مُبِیناً (۱۴۴) إِنَّ اَلْمُنٰافِقِینَ فِی اَلدَّرْکِ اَلْأَسْفَلِ مِنَ اَلنّٰارِ وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِیراً (۱۴۵) إِلاَّ اَلَّذِینَ تٰابُوا وَ أَصْلَحُوا وَ اِعْتَصَمُوا بِاللّٰهِ وَ أَخْلَصُوا دِینَهُمْ لِلّٰهِ فَأُولٰئِکَ مَعَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ سَوْفَ یُؤْتِ‌ اَللّٰهُ اَلْمُؤْمِنِینَ أَجْراً عَظِیماً (۱۴۶) مٰا یَفْعَلُ اَللّٰهُ بِعَذٰابِکُمْ إِنْ شَکَرْتُمْ وَ آمَنْتُمْ وَ کٰانَ اَللّٰهُ شٰاکِراً عَلِیماً (۱۴۷)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ وَ اَلْکِتٰابِ اَلَّذِی نَزَّلَ عَلیٰ رَسُولِهِ وَ اَلْکِتٰابِ اَلَّذِی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِاللّٰهِ وَ مَلاٰئِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ اَلْیَوْمِ اَلْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاٰلاً بَعِیداً (۱۳۶) إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ اِزْدٰادُوا کُفْراً لَمْ یَکُنِ اَللّٰهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَ لاٰ لِیَهْدِیَهُمْ سَبِیلاً (۱۳۷) بَشِّرِ اَلْمُنٰافِقِینَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذٰاباً أَلِیماً (۱۳۸) اَلَّذِینَ یَتَّخِذُونَ اَلْکٰافِرِینَ أَوْلِیٰاءَ مِنْ دُونِ اَلْمُؤْمِنِینَ أَ یَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ اَلْعِزَّةَ فَإِنَّ اَلْعِزَّةَ لِلّٰهِ جَمِیعاً (۱۳۹)
هوش مصنوعی: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، به خدا و پیامبر او و کتابی که بر پیامبرش نازل شده و همچنین به کتاب‌هایی که قبلاً نازل شده است ایمان بیاورید. و هر کس به خدا و ملائکه‌اش و کتاب‌هایش و پیامبرانش و روز آخرت کافر شود، به یقین در گمراهی دوری افتاده است. کسانی که ابتدا ایمان آورده و سپس کافر شده‌اند، دوباره ایمان آورده و دوباره کافر شده و بر کفرشان افزوده‌اند، خداوند نه به آنان خواهد بخشید و نه راهی به آنان خواهد نمایاند. به منافقان بشارت بده که عذاب دردناکی در انتظار آنهاست. آنان که کافران را به جای مؤمنان دوست خود می‌گیرند، آیا به دنبال عزت نزد آنان هستند؟ در حقیقت، عزت تنها مخصوص خداست.
ای آن کسانی که گرویدید ایمان آورید بخدا و رسول او و بکتابی که فرو فرستاد بر رسولش و کتابی که فرو فرستاد از پیش و هر که کافر شود بخدا و فرشتگان او و کتابهای او و رسولان او و روز بازپسین پس بحقیقت گمراه شد گمراهی دور (۱۳۶) بدرستی که ایمان آورند پس کافر شدند پس گرویدند پس کافر شدند پس افزودند کفر را نباشد خدا که بیامرزد ایشان را و نه راه نماید ایشان را راهی (۱۳۷) مژده ده منافقان را بآنکه از برای ایشانست عذابی دردناک (۱۳۸) آنان که می‌گیرند کافران را دوستان از جز گروندگان آیا می‌جویند نزد ایشان عزت را پس بدرستی که عزة مر خدا راست همه (۱۳۹)
هوش مصنوعی: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، به خدا و پیامبرش و به کتابی که بر پیامبرش نازل کرده است و به کتاب‌هایی که پیش از آن نازل شده‌اند، ایمان بیاورید. و هر کس به خدا، فرشتگانش، کتاب‌هایش، پیامبرانش و روز قیامت کافر شود، به‌راستی در گمراهی آشکاری قرار گرفته است. به‌درستی که برخی ایمان می‌آورند، سپس کافر می‌شوند، دوباره ایمان می‌آورند و دوباره کافر می‌شوند و بر کفر خود می‌افزایند. خداوند هرگز آنان را نخواهد بخشید و به راهی هدایتشان نخواهد کرد. به منافقان بشارت ده که برای آن‌ها عذابی دردناک است. آنان که کافران را به‌جای مؤمنان دوست می‌گیرند، آیا می‌خواهند نزدشان عزتی بیابند؟ در حالی که عزت تنها از آن خداست.
ای گروه مؤمنان می بشنوید
بر خدا و بر رسولش بگروید
هوش مصنوعی: ای مؤمنان، به خدا و پیامبرش گوش دهید و به آنها ایمان بیاورید.
باشد این مقصود از اکمال دین
تا که ظن تکمیل یابد بر یقین
هوش مصنوعی: این هدف از کامل کردن دین است تا گمان به یقین تبدیل شود.
چون ز دل دارید بر حق اعتراف
در عمل آرید آن را بی خلاف
هوش مصنوعی: اگر از دل به راستی به حق اعتراف دارید، باید در عمل نیز آن را بدون هیچ تردیدی انجام دهید.
یا پس از تکمیل اعمال بدن
گشت بر اخلاق باید ممتحن
هوش مصنوعی: بعد از اینکه کارهای جسمانی به پایان رسید، باید به صفات و اخلاقیات توجه شود و آن‌ها مورد آزمایش و بررسی قرار گیرند.
یا پس از تعظیم امر ذوالجلال
رو کنید از فرق بر جمع وصال
هوش مصنوعی: پس از بزرگداشت و احترام به اراده و قدرت الهی، به وصال و نزدیکی با او بپردازید.
بعد تصدیق زبانی بر حدود
رو کنید از دل به توحید شهود
هوش مصنوعی: پس از آنکه با زبان خود حقایق را تأیید کردید، از دل به شناخت و دیدن خداوند بپردازید.
باشد ایمان، اول اقرار زبان
پس بر آن گفتار تصدیق جان
هوش مصنوعی: ایمان، ابتدا با گفتار زبان آغاز می‌شود و سپس باید با قلب نیز آن را تأیید کنیم.
پس نمودن سعی در اعمال شرع
پس شدن در اصل مستغنی ز فرع
هوش مصنوعی: آدمی اگر در انجام اعمال دینی تلاش کند، در نهایت به اصول اساسی دین دست می‌یابد و از جزئیات کوچکتر بی‌نیاز می‌شود.
اصل چبود در عمل تطهیر قلب
تا شود از قلب جز حق جمله سلب
هوش مصنوعی: در حقیقت، هدف اصلی تطهیر قلب این است که تنها حقیقت و واقعیت در آن باقی بماند و هر چیز غیر واقعی و غیر حقیقی از آن زدوده شود.
یافتن از فرق بر جمع ارتقاء
رفته رفته تا فناء و تا بقاء
هوش مصنوعی: حاصل کردن از اختلاف و تنوع، به تدریج به وحدت و بقاء و ادامه زندگی می‌انجامد.
شرح آن را گفته ایم از پیش و باز
جای خود گوییم چون آید نیاز
هوش مصنوعی: ما از قبل توضیحاتی را ارائه کرده‌ایم و اکنون به دلیل نیاز دوباره آن را بیان می‌کنیم.
گفت زآن رو گر مطیع و رهروید
بعد ایمان سوی ایمان بگروید
هوش مصنوعی: اگر از روی اطاعت و پیروی حرکت کنید، پس از ایمان شما به ایمان‌های بالاتر دست پیدا خواهید کرد.
بر خدا آرید ایمان در قبول
همچنین از راه عرفان بر رسول
هوش مصنوعی: به خدا ایمان بیاورید و این ایمان را از طریق عرفان و معرفت به پیامبرش نیز قبول کنید.
یعنی او را بر کمال خویشتن
واشناسید از نشان عقل و فن
هوش مصنوعی: به معنای این است که برای شناخت کامل یک فرد باید به نشانه‌های عقل و مهارت‌های او توجه کرد.
همچنین آرید ایمان بر کتاب
کز حق آورد آن رسول مستطاب
هوش مصنوعی: ایمان خود را بر کتابی که آن رسول بزرگوار از سوی حق آورده است، استوار کنید.
وآن کتابی کز حق آمد پیش از این
با رسولان از پی تعظیم دین
هوش مصنوعی: کتابی که از سوی خداوند نازل شده و پیش از این به پیامبران دیگر نیز داده شده، برای بزرگداشت و ارج نهادن به دین است.
وآنکه کافر شد به حق هم بر ملک
بر کتاب و بر رسل از ریب و شک
هوش مصنوعی: هر کسی که به حقایق کافر شود، نسبت به ملک، کتاب و پیامبران دچار تردید و شک خواهد شد.
هم به روز آخرت پس گمره است
در ضلالی بس بعید آن ابله است
هوش مصنوعی: آدم نادان در روز قیامت نیز در گمراهی عجیبی قرار دارد.
دور از مقصود و راه است و رفیق
ره نیابد از نشانی بر طریق
هوش مصنوعی: اگر کسی از هدف و مسیر خود دور باشد، نمی‌تواند با دوستانش به مقصد برسد و هیچ نشانه‌ای برای راهیابی به مسیر خود ندارد.
آن کسانی که به ایمان آمدند
بعد ایمان باز پس کافر شدند
هوش مصنوعی: افرادی که ابتدا به ایمان و اعتقاد رسیدند، اما بعد از آن به کفر برگشتند.
وآن به موسی بود ایمان یهود
کافر از گوساله ای گشتند زود
هوش مصنوعی: مردم یهود به سرعت به گوساله‌ای که ساخته شده بود ایمان آوردند و از موسی که پیامبر الهی بود، دور شدند.
توبه پس کردند و هم مؤمن شدند
باز پس کافر به عیسی آمدند
هوش مصنوعی: آن‌ها از توبه و ایمان به خدا بازگشتند و دوباره به کفر و نافرمانی نسبت به عیسی روی آوردند.
کفرشان پس شد زیاد از ناقبول
یعنی از انکار سلطان عقول
هوش مصنوعی: آن‌ها به حدی ناپسند و ناسازگار شدند که دیگر نمی‌توانند حقیقت را بپذیرند، یعنی به دلیل انکار و نادیده گرفتن عقل و دانش.
نیست آن کآمرزد ایشان را خدای
زآنکه توبه ناورند از ناروای
هوش مصنوعی: خداوند کسی را عذاب نمی‌کند که توبه کند و از گناهان خود برگشت دارد، زیرا او رحمت و بخشش دارد.
نه نمایدشان هدایت بر رهی
ره به حق کی یابد اینسان ابلهی
هوش مصنوعی: این اشخاص به راه راست هدایت نمی‌شوند و در مسیر حق نمی‌توانند هدایت پیدا کنند. چگونه ممکن است کسی این‌گونه نادان باشد؟
دِه دو رویان را بشارت بر هلاک
باشد ایشان را عذابی در دناک
هوش مصنوعی: خبر خوشی برای دو رویان این است که به زودی گرفتار هلاکت خواهند شد و عذابی سخت در پیش دارند.
کافران را آن کسان گیرند دوست
بهر خود جز مؤمنان وین نی نکوست
هوش مصنوعی: کافران فقط به خاطر منافع خود با یکدیگر دوست می‌شوند و جز مؤمنان با کسی دیگری دوست نمی‌شوند، و این رفتار زشت نیست.
ارجمندی می کنند آیا طلب
نزد ایشان یا که قوّت این عجب
هوش مصنوعی: آیا برای آنها ارزش و احترام قائل می‌شوند یا اینکه قدرت این شگفتی را دارند؟
ارجمندی هست حق را بالتمام
هر که را خواهد دهد عزّ و مقام
هوش مصنوعی: هر کسی که بخواهد، حق و ارزش را به طور کامل می‌تواند به دست آورد و در نتیجه به عزت و مقام عالی برسد.