گنجور

۱۰- آیات ۴۴ تا ۴۸

أَلَمْ تَرَ إِلَی اَلَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ اَلْکِتٰابِ یَشْتَرُونَ اَلضَّلاٰلَةَ وَ یُرِیدُونَ أَنْ تَضِلُّوا اَلسَّبِیلَ (۴۴) وَ اَللّٰهُ أَعْلَمُ بِأَعْدٰائِکُمْ وَ کَفیٰ بِاللّٰهِ وَلِیًّا وَ کَفیٰ بِاللّٰهِ نَصِیراً (۴۵) مِنَ اَلَّذِینَ هٰادُوا یُحَرِّفُونَ اَلْکَلِمَ عَنْ مَوٰاضِعِهِ وَ یَقُولُونَ سَمِعْنٰا وَ عَصَیْنٰا وَ اِسْمَعْ غَیْرَ مُسْمَعٍ وَ رٰاعِنٰا لَیًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ طَعْناً فِی اَلدِّینِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ قٰالُوا سَمِعْنٰا وَ أَطَعْنٰا وَ اِسْمَعْ وَ اُنْظُرْنٰا لَکٰانَ خَیْراً لَهُمْ وَ أَقْوَمَ وَ لٰکِنْ لَعَنَهُمُ اَللّٰهُ بِکُفْرِهِمْ فَلاٰ یُؤْمِنُونَ إِلاّٰ قَلِیلاً (۴۶) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ آمِنُوا بِمٰا نَزَّلْنٰا مُصَدِّقاً لِمٰا مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّهٰا عَلیٰ أَدْبٰارِهٰا أَوْ نَلْعَنَهُمْ کَمٰا لَعَنّٰا أَصْحٰابَ اَلسَّبْتِ وَ کٰانَ أَمْرُ اَللّٰهِ مَفْعُولاً (۴۷) إِنَّ اَللّٰهَ لاٰ یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ مٰا دُونَ ذٰلِکَ لِمَنْ یَشٰاءُ وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّٰهِ فَقَدِ اِفْتَریٰ إِثْماً عَظِیماً (۴۸)

آیا ننگرستی به آنان که داده شدند بهرۀ را از کتاب می‌خرند گمراهی را و می‌خواهند که گم کنید شما راه را (۴۴) و خدا داناتر است بدشمنان شما و بس است خدا یاور و بس است خدا یاری‌کننده (۴۵) از آنان که یهود شدند می‌گردانند سخن را از جاهایش و می‌گویند شنیدیم و نافرمانی کردیم و بشنو غیر شنونده و مهلت ده ما را پیچیدنی بزبانهاشان و طعنه‌زدنی در دین و اگر آنکه ایشان می‌گفتند که شنیدیم و فرمان بردیم بشنو و مهلت ده ما را هر آینه بود بهتر برای ایشان و راست‌تر و لیکن لعنت کرد ایشان را خدا بسبب کفرشان پس نمی‌گروند مگر اندکی (۴۶) ای آن کسانی که داده شده‌اید کتاب را بگروید بآنچه فرو فرستادیم باورکننده هر آنچه را با شماست پس از آنکه محو گردانیم رویهایی را پس برگردانیم آنها را بر قفاهاشان یا لعنت کنیم ایشان را هم چنان که لعنت کردیم یاران شنبه را و باشد امر خدا کرده شده (۴۷) بدرستی که خدا نمی‌آمرزد که شرک آورده شود باو و می‌آمرزد آنچه فروتر آنست از برای هر که می‌خواهد و کسی که شرک آورد بخدا پس بحقیقت ارتکاب کرد گناهی بزرگ را (۴۸)

هیچ آیا دیدی آنان ای حبیب
کز کتاب است آن خسیسان را نصیب
گمرهی را میخرند از هر قبیل
هم شما را دور خواهند از سبیل
حق بر اعدای شما داناتر است
بر شما در دفع دشمن یاور است
دوستی را حق بس است از برتری
هم بود کافی ز بهر یاوری
زآن کسانی کز عناد و از ستم
می بگردانند از موضع کَلِم
از پیمبر می شنیدندی یهود
هر سخن تحریف می کردند زود
آمد این آیت که تحریف کلام
هست چون تحریف تورات از مقام
نعت احمد (ص) هر چه در تورات بود
منحرف کردند از وضعش یهود
همچنین تحریف قول مؤتمن
می کنند از میل و رأی خویشتن
شد سمِعنا و عصینَا قولشان
بود نافرمانی اندر حولشان
یعنی اقوال تو بشنیدیم هم
لیک فرمان کی بریم از بیش و کم
دم ز واسمع غَیرَ مسمع میزدند
طاعنان از راعِنَا لَیا بدند
یعنی آن را بشنو و باور مکن
زآنکه او را نیست مغزی در سخن
راعِنَا را بر دو وجه است احتمال
قصد ایشان بود طعن و احتیال
ظاهرش یعنی که در ما درنگر
لیک باطن بود مقصود دگر
بر زبانشان بود نرمی ها چنین
لیک بد مقصو د استهزاء به دین
ور که می گفتند بشنیدیم ما
هم مطیعیم آنچه گفتی از خدا
هم به جای راعِنَا اندر کلام
بود وانْظُرْنَا مر ایشان را تمام
بهر ایشان خیر و اقوم بود لیک
لعنت حق بودشان در کفر نیک
پس، از ایشان نگروند الاّ کمی
یک موحد هست بیش از عالمی
ای کسان که داده شد از حق کتاب
بر شما آرید ایمان بی عتاب
بر هر آنچه ما فرستادیم آن
بر رسول و بندة خود از بیان
وآن موافق هست با چیزی که بود
با شما یعنی که تورات ای یهود
قبل از آنکه رویتان را منطمس
ما کنیم اعنی که محو و منعکس
پس بگردانیم آن را بر قفا
زایل اعنی گردد استعدادها
یا کنیم آن فرقه را لعنت چنان
که به اهل سبت و اصحاب آمد آن
امر حق مفعول یعنی کائن است
گشت خواهد واقع آنچه کامن است
حق به غیر از شرک از هر کس که خواست
هر گناهی را ببخشد گر سزاست
وآنکه بگرفته است انبازی به او
بر گناهی بس بزرگ آورده رو
شرک اندر نزد اهل معرفت
ذنب نبود سوء ذات است و صفت
گفت زآن رو ذنب را بخشم تمام
لیک مشرک نیست مغفور از کلام
زآنکه آن شیئیت شیء است و بس
نی فعالی کآن شود زایل ز کس
هست ممکن جامه را کردن بدل
نی که تن یا شکل را اندر مثل
شرک انکار از وجود واجب است
نی ذنوبی کآن به رحمت جاذب است
۹- آیات ۳۸ تا ۴۳: وَ اَلَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوٰالَهُمْ رِئٰاءَ اَلنّٰاسِ وَ لاٰ یُؤْمِنُونَ بِاللّٰهِ وَ لاٰ بِالْیَوْمِ اَلْآخِرِ وَ مَنْ یَکُنِ اَلشَّیْطٰانُ‌ لَهُ قَرِیناً فَسٰاءَ قَرِیناً (۳۸) وَ مٰا ذٰا عَلَیْهِمْ لَوْ آمَنُوا بِاللّٰهِ وَ اَلْیَوْمِ اَلْآخِرِ وَ أَنْفَقُوا مِمّٰا رَزَقَهُمُ اَللّٰهُ وَ کٰانَ اَللّٰهُ بِهِمْ عَلِیماً (۳۹) إِنَّ اَللّٰهَ لاٰ یَظْلِمُ مِثْقٰالَ ذَرَّةٍ وَ إِنْ تَکُ حَسَنَةً یُضٰاعِفْهٰا وَ یُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ أَجْراً عَظِیماً (۴۰) فَکَیْفَ إِذٰا جِئْنٰا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنٰا بِکَ عَلیٰ هٰؤُلاٰءِ شَهِیداً (۴۱) یَوْمَئِذٍ یَوَدُّ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ عَصَوُا اَلرَّسُولَ لَوْ تُسَوّٰی بِهِمُ اَلْأَرْضُ وَ لاٰ یَکْتُمُونَ اَللّٰهَ حَدِیثاً (۴۲) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا لاٰ تَقْرَبُوا اَلصَّلاٰةَ وَ أَنْتُمْ سُکٰاریٰ حَتّٰی تَعْلَمُوا مٰا تَقُولُونَ وَ لاٰ جُنُباً إِلاّٰ عٰابِرِی سَبِیلٍ حَتَّیٰ تَغْتَسِلُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضیٰ أَوْ عَلیٰ سَفَرٍ أَوْ جٰاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ اَلْغٰائِطِ أَوْ لاٰمَسْتُمُ اَلنِّسٰاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مٰاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدِیکُمْ إِنَّ اَللّٰهَ کٰانَ عَفُوًّا غَفُوراً (۴۳)۱۱- آیات ۴۹ تا ۵۸: أَ لَمْ تَرَ إِلَی اَلَّذِینَ یُزَکُّونَ أَنْفُسَهُمْ بَلِ اَللّٰهُ یُزَکِّی مَنْ یَشٰاءُ وَ لاٰ یُظْلَمُونَ فَتِیلاً (۴۹) اُنْظُرْ کَیْفَ یَفْتَرُونَ عَلَی اَللّٰهِ اَلْکَذِبَ وَ کَفیٰ بِهِ إِثْماً مُبِیناً (۵۰) أَ لَمْ تَرَ إِلَی اَلَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ اَلْکِتٰابِ یُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ اَلطّٰاغُوتِ وَ یَقُولُونَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا هٰؤُلاٰءِ أَهْدیٰ مِنَ اَلَّذِینَ آمَنُوا سَبِیلاً (۵۱) أُولٰئِکَ اَلَّذِینَ لَعَنَهُمُ اَللّٰهُ وَ مَنْ یَلْعَنِ اَللّٰهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِیراً (۵۲) أَمْ لَهُمْ نَصِیبٌ مِنَ اَلْمُلْکِ فَإِذاً لاٰ یُؤْتُونَ اَلنّٰاسَ نَقِیراً (۵۳) أَمْ یَحْسُدُونَ اَلنّٰاسَ عَلیٰ مٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنٰا آلَ إِبْرٰاهِیمَ اَلْکِتٰابَ وَ اَلْحِکْمَةَ وَ آتَیْنٰاهُمْ مُلْکاً عَظِیماً (۵۴) فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ وَ کَفیٰ بِجَهَنَّمَ سَعِیراً (۵۵) إِنَّ اَلَّذِینَ کَفَرُوا بِآیٰاتِنٰا سَوْفَ نُصْلِیهِمْ نٰاراً کُلَّمٰا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنٰاهُمْ جُلُوداً غَیْرَهٰا لِیَذُوقُوا اَلْعَذٰابَ إِنَّ اَللّٰهَ کٰانَ عَزِیزاً حَکِیماً (۵۶) وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ خٰالِدِینَ فِیهٰا أَبَداً لَهُمْ فِیهٰا أَزْوٰاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ نُدْخِلُهُمْ ظِلاًّ ظَلِیلاً (۵۷) إِنَّ اَللّٰهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا اَلْأَمٰانٰاتِ إِلیٰ أَهْلِهٰا وَ إِذٰا حَکَمْتُمْ بَیْنَ اَلنّٰاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اَللّٰهَ نِعِمّٰا یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اَللّٰهَ کٰانَ سَمِیعاً بَصِیراً (۵۸)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

أَلَمْ تَرَ إِلَی اَلَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ اَلْکِتٰابِ یَشْتَرُونَ اَلضَّلاٰلَةَ وَ یُرِیدُونَ أَنْ تَضِلُّوا اَلسَّبِیلَ (۴۴) وَ اَللّٰهُ أَعْلَمُ بِأَعْدٰائِکُمْ وَ کَفیٰ بِاللّٰهِ وَلِیًّا وَ کَفیٰ بِاللّٰهِ نَصِیراً (۴۵) مِنَ اَلَّذِینَ هٰادُوا یُحَرِّفُونَ اَلْکَلِمَ عَنْ مَوٰاضِعِهِ وَ یَقُولُونَ سَمِعْنٰا وَ عَصَیْنٰا وَ اِسْمَعْ غَیْرَ مُسْمَعٍ وَ رٰاعِنٰا لَیًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ طَعْناً فِی اَلدِّینِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ قٰالُوا سَمِعْنٰا وَ أَطَعْنٰا وَ اِسْمَعْ وَ اُنْظُرْنٰا لَکٰانَ خَیْراً لَهُمْ وَ أَقْوَمَ وَ لٰکِنْ لَعَنَهُمُ اَللّٰهُ بِکُفْرِهِمْ فَلاٰ یُؤْمِنُونَ إِلاّٰ قَلِیلاً (۴۶) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ آمِنُوا بِمٰا نَزَّلْنٰا مُصَدِّقاً لِمٰا مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّهٰا عَلیٰ أَدْبٰارِهٰا أَوْ نَلْعَنَهُمْ کَمٰا لَعَنّٰا أَصْحٰابَ اَلسَّبْتِ وَ کٰانَ أَمْرُ اَللّٰهِ مَفْعُولاً (۴۷) إِنَّ اَللّٰهَ لاٰ یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ مٰا دُونَ ذٰلِکَ لِمَنْ یَشٰاءُ وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّٰهِ فَقَدِ اِفْتَریٰ إِثْماً عَظِیماً (۴۸)
هوش مصنوعی: آیا ندیدی کسانی را که بخشی از کتاب را دریافت کرده‌اند و به دنبال گمراهی هستند و می‌خواهند شما را هم به بی‌راهه ببرند؟ و خداوند به دشمنان شما آگاه‌تر است و او برای شما ولی و یاری کافی است. بعضی از کسانی که یهودی شده‌اند، کلمات را از معنای واقعی‌اش منحرف می‌کنند و می‌گویند: «ما شنیدیم و نافرمانی کردیم» و phrases دیگری به کار می‌برند که به زبانشان تحریف شده و در دین طعنه می‌زنند. اگر آنها می‌گفتند: «ما شنیدیم و اطاعت کردیم» و «بشنو» و «به ما نظر کن»، این برای آنها بهتر و راست‌تر بود. اما خداوند به خاطر کفرشان بر آنها لعنت کرده است، پس جز معدودی از آنها ایمان نمی‌آورند. ای کسانی که کتاب به شما داده شده است، به آنچه که نازل کرده‌ایم ایمان بیاورید که مطابق با آنچه که با شماست، پیش از آنکه چهره‌ها را نابود کنیم و آنها را به پشت بازگردانیم یا بر آنها لعنت کنیم، همان‌طور که بر اصحاب شنبه لعنت کردیم و فرمان خداوند قطعا انجام خواهد شد. خداوند هرگز شریک گذاشتن برای خود را نمی‌بخشد و آنچه کمتر از آن است را برای هر کس که بخواهد می‌بخشد و هر کس که برای خدا شریک قرار دهد، قطعاً گناهی بزرگ بر خود برافراشته است.
آیا ننگرستی به آنان که داده شدند بهرۀ را از کتاب می‌خرند گمراهی را و می‌خواهند که گم کنید شما راه را (۴۴) و خدا داناتر است بدشمنان شما و بس است خدا یاور و بس است خدا یاری‌کننده (۴۵) از آنان که یهود شدند می‌گردانند سخن را از جاهایش و می‌گویند شنیدیم و نافرمانی کردیم و بشنو غیر شنونده و مهلت ده ما را پیچیدنی بزبانهاشان و طعنه‌زدنی در دین و اگر آنکه ایشان می‌گفتند که شنیدیم و فرمان بردیم بشنو و مهلت ده ما را هر آینه بود بهتر برای ایشان و راست‌تر و لیکن لعنت کرد ایشان را خدا بسبب کفرشان پس نمی‌گروند مگر اندکی (۴۶) ای آن کسانی که داده شده‌اید کتاب را بگروید بآنچه فرو فرستادیم باورکننده هر آنچه را با شماست پس از آنکه محو گردانیم رویهایی را پس برگردانیم آنها را بر قفاهاشان یا لعنت کنیم ایشان را هم چنان که لعنت کردیم یاران شنبه را و باشد امر خدا کرده شده (۴۷) بدرستی که خدا نمی‌آمرزد که شرک آورده شود باو و می‌آمرزد آنچه فروتر آنست از برای هر که می‌خواهد و کسی که شرک آورد بخدا پس بحقیقت ارتکاب کرد گناهی بزرگ را (۴۸)
هوش مصنوعی: آیا نمی‌نگرید به کسانی که از کتاب، بهره‌ای گرفته‌اند و گمراهی را مقابل هدایت انتخاب می‌کنند و می‌خواهند که شما را نیز از راه حق منحرف کنند؟ خداوند داناتر از دشمنان شماست و او بس است به عنوان یاور و یاری‌کننده. برخی از یهودیان سخنان خدا را از معنی‌اش تغییر می‌دهند و می‌گویند "شنیدیم و نافرمانی کردیم" و به گونه‌ای صحبت می‌کنند که انگار چیزهایی نشنیده‌اند. اگر آنچه آنها می‌گفتند، "شنیدیم و اطاعت کردیم" بود، برایشان بهتر و درست‌تر بود. اما خداوند به خاطر کفرشان، لعنت‌شان کرده و جز اندکی از آنها توبه نمی‌کنند. ای کسانی که کتاب به شما داده شده، به آنچه ما نازل کرده‌ایم ایمان بیاورید و به آنچه با شما است، پایبند باشید. در غیر این صورت، خداوند ممکن است چهره‌هایی را محو کند و آنان را بر عکس برگرداند یا همان‌گونه که یاران شنبه را لعنت کرد، شما را نیز لعنت کند. به درستی که خداوند شرک را نمی‌بخشد، اما جز آن را برای هر کس که بخواهد، می‌بخشد. هرکس به خدا شرک ورزد، به حقیقت گناهی بزرگ انجام داده است.
هیچ آیا دیدی آنان ای حبیب
کز کتاب است آن خسیسان را نصیب
هوش مصنوعی: آیا دیده‌ای، دوست، افرادی را که از کتاب، نصیب و ثروتشان فقط خساست و فقری است؟
گمرهی را میخرند از هر قبیل
هم شما را دور خواهند از سبیل
هوش مصنوعی: افراد گمراه را به آسانی می‌توان فریب داد، و اینجا نیز شما را از مسیر درست دور خواهند کرد.
حق بر اعدای شما داناتر است
بر شما در دفع دشمن یاور است
هوش مصنوعی: حق به اندازه‌ای که شما باید با دشمنان خود مقابله کنید، بهتر از شما می‌داند و در این زمینه کمک‌رسان شماست.
دوستی را حق بس است از برتری
هم بود کافی ز بهر یاوری
هوش مصنوعی: دوستی به اندازه کافی ارزشمند است و برای کمک کردن به یکدیگر، برتری‌های فردی کافی نیست.
زآن کسانی کز عناد و از ستم
می بگردانند از موضع کَلِم
هوش مصنوعی: از افرادی که به خاطر دشمنی و ظلم، از جایگاه و موقعیت خود دور می‌شوند، فاصله بگیر.
از پیمبر می شنیدندی یهود
هر سخن تحریف می کردند زود
هوش مصنوعی: یهودیان هر گفتاری را که از پیامبر می‌شنیدند، سریعاً تحریف و تغییر می‌دادند.
آمد این آیت که تحریف کلام
هست چون تحریف تورات از مقام
هوش مصنوعی: این آیه بیانگر این است که سخنان الهی ممکن است دستخوش تحریف شوند، همان‌طور که تورات نیز در گذشته تحریف شده است.
نعت احمد (ص) هر چه در تورات بود
منحرف کردند از وضعش یهود
هوش مصنوعی: مدح پیامبر اسلام (ص) در کتاب مقدس یهودیان وجود داشت، اما آنها آن را به گونه‌ای تغییر دادند که به شکل واقعی‌اش باقی نماند.
همچنین تحریف قول مؤتمن
می کنند از میل و رأی خویشتن
هوش مصنوعی: آنها با انگیزه و خواسته‌های خود، سخنان کسانی را که مورد اعتمادند به نوعی تغییر می‌دهند.
شد سمِعنا و عصینَا قولشان
بود نافرمانی اندر حولشان
هوش مصنوعی: ما به سخن آن‌ها گوش دادیم و نافرمانی کردیم، این رفتار ما در دور و برشان نشان‌دهنده نافرمانی ما بود.
یعنی اقوال تو بشنیدیم هم
لیک فرمان کی بریم از بیش و کم
هوش مصنوعی: ما سخنان تو را شنیدیم، اما می‌دانیم که چه زمانی باید از زیاده یا کمتری پیروی کنیم.
دم ز واسمع غَیرَ مسمع میزدند
طاعنان از راعِنَا لَیا بدند
هوش مصنوعی: آن‌ها با صدای بلند به عیبی‌جویی و زخم زبان پرداختند، در حالی که به آزار دادن ما ادامه می‌دادند.
یعنی آن را بشنو و باور مکن
زآنکه او را نیست مغزی در سخن
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که حرف‌هایی که می‌شنوی را قبول نکن، زیرا گوینده در کلامش عمیق و بافکر نیست.
راعِنَا را بر دو وجه است احتمال
قصد ایشان بود طعن و احتیال
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده است که واژه "راعنا" دو معنا دارد. ممکن است برخی از افراد با نیت بد و توهین‌آمیز این واژه را به کار ببرند یا در تلاش باشند که به نوعی فریب دهند.
ظاهرش یعنی که در ما درنگر
لیک باطن بود مقصود دگر
هوش مصنوعی: ظاهر این جمله نشان‌دهنده این است که بر روی ما توجه کن، اما در حقیقت هدف چیز دیگری است.
بر زبانشان بود نرمی ها چنین
لیک بد مقصو د استهزاء به دین
هوش مصنوعی: اینان با زبانشان نرم و ملایم هستند، اما مقصودشان تمسخر و بی‌احترامی به دین است.
ور که می گفتند بشنیدیم ما
هم مطیعیم آنچه گفتی از خدا
هوش مصنوعی: اگر کسی به ما می‌گفت که اوصاف خدا چیست، ما هم شنیدیم و مطیعیم نسبت به هر چیزی که درباره خدا بگویی.
هم به جای راعِنَا اندر کلام
بود وانْظُرْنَا مر ایشان را تمام
هوش مصنوعی: این شعر به موضوع نظارت و دقت در کلام اشاره دارد. در آن به اهمیت توجه و تعمق در سخنان و رفتار دیگران پرداخته شده است. به نوعی تأکید می‌کند که باید به خوبی به حرف‌ها و پیام‌های دیگران گوش بدهیم و آن‌ها را به درستی درک کنیم.
بهر ایشان خیر و اقوم بود لیک
لعنت حق بودشان در کفر نیک
هوش مصنوعی: برای آن‌ها سود و فایده‌ای وجود دارد، اما نفرین خدا شامل حالشان به خاطر کفرشان است.
پس، از ایشان نگروند الاّ کمی
یک موحد هست بیش از عالمی
هوش مصنوعی: بنابراین، میان آن‌ها تنها تعداد کمی وجود دارد که به یگانگی خداوند اعتقاد دارند و بیشتر افراد در حقیقت آگاهی کمتری نسبت به این موضوع دارند.
ای کسان که داده شد از حق کتاب
بر شما آرید ایمان بی عتاب
هوش مصنوعی: ای کسانی که کتاب و دستور الهی به شما داده شده، ایمان بیاورید بدون هیچگونه اعتراض و درخواستی.
بر هر آنچه ما فرستادیم آن
بر رسول و بندة خود از بیان
هوش مصنوعی: ما هر چیزی که خواستیم بر پیامبر و بنده‌ام نازل کردیم.
وآن موافق هست با چیزی که بود
با شما یعنی که تورات ای یهود
هوش مصنوعی: این بیان به معنای آن است که آنچه گفته می‌شود با چیزی که قبلاً با شما بوده و به آن آشنا هستید، مطابقت دارد، اشاره به تورات دارد که متعلق به قوم یهود است.
قبل از آنکه رویتان را منطمس
ما کنیم اعنی که محو و منعکس
هوش مصنوعی: قبل از اینکه چهره‌تان را در وجود ما غرق کنیم، یعنی می‌خواهیم آن را منعکس و به تصویر بکشیم.
پس بگردانیم آن را بر قفا
زایل اعنی گردد استعدادها
هوش مصنوعی: پس ما آن را به عقب برمی‌گردانیم تا از بین برود، یعنی استعدادها نابود می‌شوند.
یا کنیم آن فرقه را لعنت چنان
که به اهل سبت و اصحاب آمد آن
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده که ما باید آن گروه را به همین سختی و شدت لعنت کنیم که دیگران اهل بیت و یاران رسول خدا را مورد سرزنش قرار داده‌اند.
امر حق مفعول یعنی کائن است
گشت خواهد واقع آنچه کامن است
هوش مصنوعی: امر خداوند باعث پدید آمدن موجودات می‌شود و هر آنچه که مقدر شده، حتماً به وقوع خواهد پیوست.
حق به غیر از شرک از هر کس که خواست
هر گناهی را ببخشد گر سزاست
هوش مصنوعی: خداوند می‌تواند هر گناهی را به جز شرک از هر کسی که بخواهد، ببخشد، اگر این بخشش مستحق باشد.
وآنکه بگرفته است انبازی به او
بر گناهی بس بزرگ آورده رو
هوش مصنوعی: کسی که با یکدیگر در گناه همکاری کند، در واقع بار سنگینی از گناه را بر دوش خود برده است.
شرک اندر نزد اهل معرفت
ذنب نبود سوء ذات است و صفت
هوش مصنوعی: در نظر عارفان، شرک گناهی نیست؛ بلکه به خاطر ذات و ویژگی‌های ناپسند انسان است که به وجود می‌آید.
گفت زآن رو ذنب را بخشم تمام
لیک مشرک نیست مغفور از کلام
هوش مصنوعی: به خاطر این دلیل، تمام گناهان را می‌بخشم؛ اما کسانی که به خدا شرک ورزیده‌اند، در نتیجه بخشوده نخواهند شد.
زآنکه آن شیئیت شیء است و بس
نی فعالی کآن شود زایل ز کس
هوش مصنوعی: چون آن ماهیت، فقط یک شیء است و نه یک فعل، آنچه که سبب زوالش می‌شود، از کسی ناشی نمی‌شود.
هست ممکن جامه را کردن بدل
نی که تن یا شکل را اندر مثل
هوش مصنوعی: می‌توان لباس را تغییر داد، اما نمی‌توان بدن یا شکل انسان را به آسانی تغییر داد.
شرک انکار از وجود واجب است
نی ذنوبی کآن به رحمت جاذب است
هوش مصنوعی: شرک به معنای نپذیرفتن وجود خداوند واجب است و نه گناهان، زیرا رحمت الهی شامل حال گناهان نیز می‌شود.