گنجور

۸- آیات ۲۳ تا ۲۵

أَلَمْ تَرَ إِلَی اَلَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ اَلْکِتٰابِ یُدْعَوْنَ إِلیٰ کِتٰابِ اَللّٰهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ یَتَوَلّٰی فَرِیقٌ مِنْهُمْ وَ هُمْ مُعْرِضُونَ (۲۳) ذٰلِکَ بِأَنَّهُمْ قٰالُوا لَنْ تَمَسَّنَا اَلنّٰارُ إِلاّٰ أَیّٰاماً مَعْدُودٰاتٍ وَ غَرَّهُمْ فِی دِینِهِمْ مٰا کٰانُوا یَفْتَرُونَ (۲۴) فَکَیْفَ إِذٰا جَمَعْنٰاهُمْ لِیَوْمٍ لاٰ رَیْبَ فِیهِ وَ وُفِّیَتْ کُلُّ نَفْسٍ مٰا کَسَبَتْ وَ هُمْ لاٰ یُظْلَمُونَ (۲۵)

آیا ننگرستی بآنان که داده شدند بهره را از کتاب خوانده می‌شوند بسوی کتاب خدا تا حکم کند میانشان پس رو می‌گردانند گروهی از ایشان و ایشان روی گردانندگانند (۲۳) آن باینست که ایشان گفتند هرگز مس نکند ما را آتش مگر روزهای شمرده شده و بفریفتشان در دینشان آنچه بودند که افترا می‌کردند (۲۴) پس چگونه باشد چون گرد آوریمشان برای روزی که نیست شکی در آن و نما داده شود هر نفسی را پاداش آنچه کسب کرده و آنها ستمدیده نشوند (۲۵)

یا ندیدی آن کسان را کز کتاب
بهره ور بودند از هر فصل و باب
خوانده چون سوی کتاب الله شوند
تا بر احکام الهی بگروند
حکم در مابینشان فرماید او
پس گروهی زآن بگردانند رو
وآن جماعت معرضند از حکم رب
وین بود اغراض ایشان را سبب
کز غرض گفتند ما را در فروز
مَس نسازد نار غیر از چند روز
نفس می بفریفت اندر دینشان
مُفتری بودند در آئینشان
پس چگونه است اندر آن روز مَهول
حال ایشان از قبول و ناقبول
اندر آن روزی که در وی نیست شک
جمع گردند این خلایق یک به یک
پس جزای هر کسی بر وی رسد
کسب کردند آنچه از شفق و حسد
کس نیابد بر جزای خود ستم
می رسد تام آن حقوق از بیش و کم
عاقل از پیش آن زمان بیند همی
نیست غافل از حساب خود دمی
آنکه غافل زین حساب است احمق است
قول و فعلش جمله زشت و ناحق است
قوم دیگر می شناسم کز حساب
فارغند وز ثواب و از عِقاب
نیستشان چیزی به یاد از خوب و زشت
یا که این باشد جهنم وآن بهشت
آتشی از نار عشق افروختند
هستی خود جمله در وی سوختند
از دو عالم رسته در حق فانیند
فارغ از دانایی و نادانیند
خسروان مُلک فقرند این گروه
داده حقشان ز اقتدار خود شکوه
نیستی را کرده بر هست اختیار
یافتند از نیستی این اقتدار
داده حق بر کهنه پوشان این نوی
در گدایی کرّ و فرّ خسروی
هر که را خواهد خدا شاهی دهد
عزّت دارَین و آگاهی دهد
۷- آیات ۲۰ تا ۲۲: فَإِنْ حَاجُّوکَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِیَ لِلّٰهِ وَ مَنِ اِتَّبَعَنِ وَ قُلْ لِلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ وَ اَلْأُمِّیِّینَ أَ أَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُوا فَقَدِ اِهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمٰا عَلَیْکَ اَلْبَلاٰغُ وَ اَللّٰهُ بَصِیرٌ بِالْعِبٰادِ (۲۰) إِنَّ اَلَّذِینَ یَکْفُرُونَ بِآیٰاتِ اَللّٰهِ وَ یَقْتُلُونَ اَلنَّبِیِّینَ بِغَیْرِ حَقٍّ وَ یَقْتُلُونَ اَلَّذِینَ یَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ اَلنّٰاسِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذٰابٍ أَلِیمٍ (۲۱) أُولٰئِکَ اَلَّذِینَ حَبِطَتْ أَعْمٰالُهُمْ فِی اَلدُّنْیٰا وَ اَلْآخِرَةِ وَ مٰا لَهُمْ مِنْ نٰاصِرِینَ (۲۲)۹- آیات ۲۶ تا ۲۷: قُلِ اَللّٰهُمَّ مٰالِکَ اَلْمُلْکِ تُؤْتِی اَلْمُلْکَ مَنْ تَشٰاءُ وَ تَنْزِعُ اَلْمُلْکَ مِمَّنْ تَشٰاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشٰاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشٰاءُ بِیَدِکَ اَلْخَیْرُ إِنَّکَ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۲۶) تُولِجُ اَللَّیْلَ فِی اَلنَّهٰارِ وَ تُولِجُ اَلنَّهٰارَ فِی اَللَّیْلِ وَ تُخْرِجُ اَلْحَیَّ مِنَ اَلْمَیِّتِ وَ تُخْرِجُ اَلْمَیِّتَ مِنَ اَلْحَیِّ وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشٰاءُ بِغَیْرِ حِسٰابٍ (۲۷)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

أَلَمْ تَرَ إِلَی اَلَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ اَلْکِتٰابِ یُدْعَوْنَ إِلیٰ کِتٰابِ اَللّٰهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ یَتَوَلّٰی فَرِیقٌ مِنْهُمْ وَ هُمْ مُعْرِضُونَ (۲۳) ذٰلِکَ بِأَنَّهُمْ قٰالُوا لَنْ تَمَسَّنَا اَلنّٰارُ إِلاّٰ أَیّٰاماً مَعْدُودٰاتٍ وَ غَرَّهُمْ فِی دِینِهِمْ مٰا کٰانُوا یَفْتَرُونَ (۲۴) فَکَیْفَ إِذٰا جَمَعْنٰاهُمْ لِیَوْمٍ لاٰ رَیْبَ فِیهِ وَ وُفِّیَتْ کُلُّ نَفْسٍ مٰا کَسَبَتْ وَ هُمْ لاٰ یُظْلَمُونَ (۲۵)
هوش مصنوعی: آیا به کسانی که بخشی از کتاب را دریافت کرده‌اند، توجه نکردی که وقتی به سوی کتاب خدا فراخوانده می‌شوند تا میان آنها حکم کند، باز هم گروهی از آنها سرپیچی می‌کنند؟ این به این دلیل است که آنها گفتند: "آتش فقط چند روزی به ما خواهد رسید" و این سخنان در دینشان آنها را فریب داده است. پس چگونه خواهد بود وقتی که ما آنها را در روزی جمع کنیم که هیچ شکی در آن نیست و هر کسی جزا خواهد یافت آنچه را که به دست آورده، و به آنها ستم نخواهد شد؟
آیا ننگرستی بآنان که داده شدند بهره را از کتاب خوانده می‌شوند بسوی کتاب خدا تا حکم کند میانشان پس رو می‌گردانند گروهی از ایشان و ایشان روی گردانندگانند (۲۳) آن باینست که ایشان گفتند هرگز مس نکند ما را آتش مگر روزهای شمرده شده و بفریفتشان در دینشان آنچه بودند که افترا می‌کردند (۲۴) پس چگونه باشد چون گرد آوریمشان برای روزی که نیست شکی در آن و نما داده شود هر نفسی را پاداش آنچه کسب کرده و آنها ستمدیده نشوند (۲۵)
هوش مصنوعی: آیا نمی‌بینی کسانی را که قسمت بهره‌مند شدن از کتاب به آنها داده شده است، وقتی به سوی کتاب خدا می‌آیند تا درباره‌شان حکم کند، گروهی از آنها رویگردان می‌شوند و از آن اعراض می‌کنند؟ این به این خاطر است که آنها ادعا کرده‌اند آتش هرگز به ما نمی‌رسد مگر در روزهای مشخصی، و این در دین آنها به واسطه تهمت‌هایی که می‌زنند، آنها را فریب داده است. پس وقتی که آنها را برای روزی که درباره‌اش هیچ شکی وجود ندارد جمع کنیم، چه خواهد شد و به هر کس پاداش آنچه انجام داده نشان داده می‌شود و به آنها ستمی روا نخواهد شد.
یا ندیدی آن کسان را کز کتاب
بهره ور بودند از هر فصل و باب
هوش مصنوعی: آیا افرادی را ندیده‌ای که از هر فصل و بخشی از کتاب بهره‌مند بودند؟
خوانده چون سوی کتاب الله شوند
تا بر احکام الهی بگروند
هوش مصنوعی: وقتی به کتاب خدا نزدیک می‌شوند، به قوانین الهی گرایش پیدا می‌کنند.
حکم در مابینشان فرماید او
پس گروهی زآن بگردانند رو
هوش مصنوعی: او در میان آنها تصمیم می‌گیرد و برخی از آن‌ها از فرمان او روی بر می‌گردانند.
وآن جماعت معرضند از حکم رب
وین بود اغراض ایشان را سبب
هوش مصنوعی: آن گروه از حکم خداوند روی برگردانده‌اند و این روی‌گردانی ناشی از هدف‌های خاص و شخصی آن‌هاست.
کز غرض گفتند ما را در فروز
مَس نسازد نار غیر از چند روز
هوش مصنوعی: فرمودند که برای رسیدن به هدف، به ما اجازه ندهید که آتش، ما را بسوزاند، جز در مدت زمان کوتاهی.
نفس می بفریفت اندر دینشان
مُفتری بودند در آئینشان
هوش مصنوعی: نفس انسان او را در دین و آیینی که دارد فریب می‌دهد و در این راه، کسانی که بی‌اساس به این باورها معتقدند، خود را گمراه می‌کنند.
پس چگونه است اندر آن روز مَهول
حال ایشان از قبول و ناقبول
هوش مصنوعی: پس در آن روز سخت و ترسناک، حال آنان چگونه خواهد بود، آیا مورد قبول قرار می‌گیرند یا نه؟
اندر آن روزی که در وی نیست شک
جمع گردند این خلایق یک به یک
هوش مصنوعی: روزهایی خواهد رسید که در آن دیگر هیچ شکی وجود نخواهد داشت و مردم، یکی یکی، جمع خواهند شد.
پس جزای هر کسی بر وی رسد
کسب کردند آنچه از شفق و حسد
هوش مصنوعی: هر فردی به دلیل اعمال و کارهای خود، پاداشی خواهد گرفت. آن‌ها چیزی را به دست آورده‌اند که نتیجه حسد و احساسات منفی است.
کس نیابد بر جزای خود ستم
می رسد تام آن حقوق از بیش و کم
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌تواند از سزا و جزای خود فرار کند؛ هر انسانی به اندازه‌ی خوبی‌ها و بدی‌هایش پاداش یا کیفر خواهد دید.
عاقل از پیش آن زمان بیند همی
نیست غافل از حساب خود دمی
هوش مصنوعی: عاقل همیشه قبل از وقوع اتفاقات، وضعیت را می‌سنجد و هرگز از محاسبه کردن وضعیت خود غافل نمی‌شود.
آنکه غافل زین حساب است احمق است
قول و فعلش جمله زشت و ناحق است
هوش مصنوعی: کسی که از این موضوع غافل است، احمق است و کارها و حرف‌هایش همواره زشت و نادرست است.
قوم دیگر می شناسم کز حساب
فارغند وز ثواب و از عِقاب
هوش مصنوعی: قومی را می‌شناسم که از محاسبه کارها و اعمال خود رهایی یافته‌اند و دیگر نگران پاداش یا تنبیه نیستند.
نیستشان چیزی به یاد از خوب و زشت
یا که این باشد جهنم وآن بهشت
هوش مصنوعی: آنها هیچ یاد و خاطره‌ای از خوب و بد ندارند، یا شاید اینجا جهنم و آنجا بهشت باشد.
آتشی از نار عشق افروختند
هستی خود جمله در وی سوختند
هوش مصنوعی: آتش عشق شعله‌ور شده و همه وجودشان را در آن سوزانده‌اند.
از دو عالم رسته در حق فانیند
فارغ از دانایی و نادانیند
هوش مصنوعی: افرادی که از هر دو جهان جدا شده‌اند، در مقام حق، از دانش و نادانی بی‌نیاز هستند و از این مسائل رهایی یافته‌اند.
خسروان مُلک فقرند این گروه
داده حقشان ز اقتدار خود شکوه
هوش مصنوعی: این گروه از بزرگان و پادشاهان در واقع در فقر به سر می‌برند، چرا که آنچه را که دارند، نه از قدرت و اقتدار خود، بلکه به لطف و کرم دیگران به دست آورده‌اند.
نیستی را کرده بر هست اختیار
یافتند از نیستی این اقتدار
هوش مصنوعی: از عدم، اختیار وجود به دست آورده‌اند و از طریق همین عدم، قدرتی به دست آمده است.
داده حق بر کهنه پوشان این نوی
در گدایی کرّ و فرّ خسروی
هوش مصنوعی: به کسانی که در گذشته دچار روزمرگی و عادت‌های کهنه هستند، حق داده شده تا به نعمت‌های نو و تازه دست پیدا کنند، حتی اگر در مقام گدا باشند، و این نعمت‌ها همچون کرم و شرف پادشاهی است که به آن‌ها اعطا می‌شود.
هر که را خواهد خدا شاهی دهد
عزّت دارَین و آگاهی دهد
هوش مصنوعی: هر کسی که خدا بخواهد به او مقام سلطنت می‌دهد و به او شرف و دانش و آگاهی عطا می‌کند.