گنجور

۵۷- آیات ۱۹۳ تا ۱۹۹

رَبَّنٰا إِنَّنٰا سَمِعْنٰا مُنٰادِیاً یُنٰادِی لِلْإِیمٰانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنّٰا رَبَّنٰا فَاغْفِرْ لَنٰا ذُنُوبَنٰا وَ کَفِّرْ عَنّٰا سَیِّئٰاتِنٰا وَ تَوَفَّنٰا مَعَ اَلْأَبْرٰارِ (۱۹۳) رَبَّنٰا وَ آتِنٰا مٰا وَعَدْتَنٰا عَلیٰ رُسُلِکَ وَ لاٰ تُخْزِنٰا یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ إِنَّکَ لاٰ تُخْلِفُ اَلْمِیعٰادَ (۱۹۴) فَاسْتَجٰابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّی لاٰ أُضِیعُ عَمَلَ عٰامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثیٰ بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ فَالَّذِینَ هٰاجَرُوا وَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیٰارِهِمْ وَ أُوذُوا فِی سَبِیلِی وَ قٰاتَلُوا وَ قُتِلُوا لَأُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئٰاتِهِمْ وَ لَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ ثَوٰاباً مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ وَ اَللّٰهُ عِنْدَهُ حُسْنُ اَلثَّوٰابِ (۱۹۵) لاٰ یَغُرَّنَّکَ تَقَلُّبُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا فِی اَلْبِلاٰدِ (۱۹۶) مَتٰاعٌ قَلِیلٌ ثُمَّ مَأْوٰاهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ اَلْمِهٰادُ (۱۹۷) لٰکِنِ اَلَّذِینَ اِتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنّٰاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ خٰالِدِینَ فِیهٰا نُزُلاً مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ وَ مٰا عِنْدَ اَللّٰهِ خَیْرٌ لِلْأَبْرٰارِ (۱۹۸) وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ اَلْکِتٰابِ لَمَنْ یُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَ مٰا أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ وَ مٰا أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ خٰاشِعِینَ لِلّٰهِ لاٰ یَشْتَرُونَ بِآیٰاتِ اَللّٰهِ ثَمَناً قَلِیلاً أُولٰئِکَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اَللّٰهَ سَرِیعُ اَلْحِسٰابِ (۱۹۹)

پروردگار ما بدرستی که ما شنیدیم نداکننده‌ای ندا می‌کرد از برای ایمان که بگروید بپروردگارتان پس گرویدیم پروردگار ما پس بیامرز برای ما گناهان ما را و بازپوشان از ما بدیهای ما را و بمیران ما را با نیکان (۱۹۳) پروردگار ما و بده ما را آنچه وعده داده‌ای ما را بر رسولانت و خوار مگردان ما را روز قیامت بدرستی که تو خلاف نمی‌کنی وعده را (۱۹۴) پس اجابت کرد مر ایشان را پروردگارشان که ضایع نمی‌کنم کارکارکننده‌ای را از شما از مردی یا زنی بعضیتان از بعضی است پس آنان که مهاجرت کردند و بیرون کرده شدند از دیارشان و رنجانیده شدند در راه من و کارزار کرده شدند و کشته شدند در می‌گذرانیم از ایشان بدیهای ایشان را و هر آینه در می‌آورمشان در بهشتهایی که می‌رود از زیرشان نهرها پاداشی از نزد خدا و خدا باشد نزدش خوبی ثواب (۱۹۵) نباید که فریب دهد ترا رفت و آمد آنان که کافر شدند در شهرها (۱۹۶) متاعیست اندک پس مسکن ایشان دوزخ است و بد بستریست (۱۹۷) لیکن آنان که پرهیز کردند از پروردگارشان مر ایشان‌راست بهشتهایی که می‌رود از زیرشان نهرها جاودانیان در آن ما حضری از نزد خدا و آنچه نزد خداست بهتر است برای نیکان (۱۹۸) و بدرستی که از اهل کتاب هر آینه کسی است که می‌گرود بخدا و آنچه فرستاده شد بشما و آنچه فرستاده شد بایشان خشوع‌کنندگان از برای خدا عوض نمی‌کنند بآیتهای خدا بهای اندک را آن گروه مر ایشان‌راست مزدشان نزد پروردگارشان بدرستی که خدا زود حسابست (۱۹۹)

از منادیِ تو ای پروردگار
ما شنیدیم این نداء، لیل و نهار
که به رب ای اهل ایمان بگروید
این نداء را از دل و جان بشنوید
آن منادی بود عقل و هوش ما
گفت او چون حلقه شد در گوش ما
پس به ایمان با رسولان آمدیم
ثابت اندر راه ایمان آمدیم
جرم ما را پس بیامرز از کرم
باز دار از سیّئات ما قلم
می بمیران با نکوکارانمان
یار کن در حشر با ابرارمان
آنچه بر ما وعده کردی از رسل
کن عطاء چون معطی ای بر جزء و کل
هم مده رسوایی اندر رستخیز
خلف میعاد از تو ناید در تمیز
پس اجابت کردشان پروردگار
کو فزاید در عطاء بر مزد کار
مزد عامل نیست ضایع نزد من
از شما بعضی ز بعض از مرد و زن
وآنکه هجرت کرد از دار و دیار
یافت ایذا در رَهم با کارزار
کُشته شد یا خورد زخمی در قتال
کرد یا امداد پیغمبر به مال
ما بپوشیم آنچه ز ایشان است زشت
هم درآریم از رضاشان بر بهشت
که بود جاری ز زیرش نهرها
این چنین پاداش یابند از خدا
هست پاداش نکو در نزد حق
که رساند بر عباد مستحق
تا که نفریبد کسی را ز اهل دین
ضرّ و نفع اهل کفر و اهل کین
مؤمنان گفتند با جوش و خروش
ما گرسنه کافران در عیش و نوش
زآنکه می رفتند کفار و یهود
در سفرها بهر بیع و بهر سود
آمد این آیت که سود کافران
کآورند از شهرها باشد زیان
تا مبادا کس خورد از آن فریب
سود مؤمن نیست جز صبر و شکیب
آن متاع دنیوی بس اندک است
حاصل عمر و حیات مشرک است
عاقبت آن نعمت و مال و منال
بهر ایشان نیست جز وزر و وبال
جایشان دنیا چو ز ایشان درگذشت
دوزخ آمد در زمان بازگشت
وآن بود بر کافران بِئسَ الْمِهاد
از پی پاداش کفران و فساد
وآنکه در تقواست حق منظورشان
کرده نی دنیای دون مغرورشان
بهر ایشان است جنّات برین
واندر آن جوهای شیر و انگبین
چیست دانی معنی شهد و لبن
علم و عرفان نزد عقل ممتحن
اندر آن باشند آنها جاودان
وز خدا بر خوان فضلش میهمان
بهر ابرار آنچه در نزد خداست
بهتر از ملک دو کون ا ندر جزاست
هم کسی می باشد از اهل کتاب
که به حق آورده ایمان در غیاب
کرده تصدیق او به انجیل از خدا
هم به قرآن کوست نازل بر شما
مر خدا را خاشعند اندر همم
می بنفروشند آیاتش به کم
همچنان که رشوه خواران از غرض
می کنند آن را به شیء کم عوض
آن گروه اجری است ایشان را به کار
در شماری زود از پرودگار
از نصاری مُرد مردی با حضور
کرد پیغمبر نمازش را ز دور
زآنکه بر وی داشت تصدیق آن خلیل
بر نبی داد این خبر را جبرئیل
بَددلان گفتند این بر نارواست
زآنکه او خارج ز دین مصطفاست
آمد این آیت که تا دانند خلق
رفته او بیرون ز دنیا پاک دلق
بوده مؤمن بر رسول و بر کتاب
کرد پیغمبر نمازش بر صواب

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رَبَّنٰا إِنَّنٰا سَمِعْنٰا مُنٰادِیاً یُنٰادِی لِلْإِیمٰانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنّٰا رَبَّنٰا فَاغْفِرْ لَنٰا ذُنُوبَنٰا وَ کَفِّرْ عَنّٰا سَیِّئٰاتِنٰا وَ تَوَفَّنٰا مَعَ اَلْأَبْرٰارِ (۱۹۳) رَبَّنٰا وَ آتِنٰا مٰا وَعَدْتَنٰا عَلیٰ رُسُلِکَ وَ لاٰ تُخْزِنٰا یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ إِنَّکَ لاٰ تُخْلِفُ اَلْمِیعٰادَ (۱۹۴) فَاسْتَجٰابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّی لاٰ أُضِیعُ عَمَلَ عٰامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثیٰ بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ فَالَّذِینَ هٰاجَرُوا وَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیٰارِهِمْ وَ أُوذُوا فِی سَبِیلِی وَ قٰاتَلُوا وَ قُتِلُوا لَأُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئٰاتِهِمْ وَ لَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ ثَوٰاباً مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ وَ اَللّٰهُ عِنْدَهُ حُسْنُ اَلثَّوٰابِ (۱۹۵) لاٰ یَغُرَّنَّکَ تَقَلُّبُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا فِی اَلْبِلاٰدِ (۱۹۶) مَتٰاعٌ قَلِیلٌ ثُمَّ مَأْوٰاهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ اَلْمِهٰادُ (۱۹۷) لٰکِنِ اَلَّذِینَ اِتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنّٰاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ خٰالِدِینَ فِیهٰا نُزُلاً مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ وَ مٰا عِنْدَ اَللّٰهِ خَیْرٌ لِلْأَبْرٰارِ (۱۹۸) وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ اَلْکِتٰابِ لَمَنْ یُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَ مٰا أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ وَ مٰا أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ خٰاشِعِینَ لِلّٰهِ لاٰ یَشْتَرُونَ بِآیٰاتِ اَللّٰهِ ثَمَناً قَلِیلاً أُولٰئِکَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اَللّٰهَ سَرِیعُ اَلْحِسٰابِ (۱۹۹)
هوش مصنوعی: خدایا، ما صدای دعوتی را شنیدیم که به ایمان فرا می‌خواند و می‌گوید به پروردگارتان ایمان آورید. ما ایمان آورده‌ایم، بنابراین ای پروردگار ما، گناهان ما را ببخش و بدی‌هایمان را بپوشان و ما را با نیکوکاران فوت کن. پروردگارا، به ما آنچه را که به فرستادگانت وعده داده‌ای، عطا کن و در روز قیامت ما را رسوا نکن؛ چون تو هرگز وعده نمی‌کنی. پروردگارشان به آنها پاسخ داد که من هیچ عمل کننده‌ای از شما را ضایع نمی‌کنم، چه مرد باشد و چه زن، زیرا شما یکدیگر هستید. کسانی که هجرت کردند و از خانه‌هایشان رانده شدند و در راه من آزار دیدند و جنگیدند و کشته شدند، قطعاً بدی‌های آن‌ها را می‌پوشانم و آنان را در باغ‌هایی وارد می‌کنم که نهرها از زیر آنها جاری است، پاداشی از طرف خدا و از طرف خدا پاداش نیکویی است. فریب نوسان حال کسانی که کافرند، تو را نباید فریب دهد؛ زیرا متاعی اندک دارند و جایگاه آنها جهنم است که بد منزلگاهی است. اما کسانی که از پروردگار خود تقوا پیشه کردند، برایشان باغ‌هایی است که نهرها از زیر آنها جاری است و در آنجا جاودانه خواهند ماند، مهمانانی از جانب خداوند و آنچه در نزد خداست، برای نیکوکاران بهتر است. و بعضی از اهل کتاب به خدا و آنچه به شما نازل شده و آنچه به خودشان نازل شده، ایمان دارند و در برابر خدا خاشعند و آیات خدا را به بهای ناچیزی نمی‌فروشند؛ برای آنها اجری در نزد پروردگارشان است، زیرا خداوند در حسابرسی سریع است.
پروردگار ما بدرستی که ما شنیدیم نداکننده‌ای ندا می‌کرد از برای ایمان که بگروید بپروردگارتان پس گرویدیم پروردگار ما پس بیامرز برای ما گناهان ما را و بازپوشان از ما بدیهای ما را و بمیران ما را با نیکان (۱۹۳) پروردگار ما و بده ما را آنچه وعده داده‌ای ما را بر رسولانت و خوار مگردان ما را روز قیامت بدرستی که تو خلاف نمی‌کنی وعده را (۱۹۴) پس اجابت کرد مر ایشان را پروردگارشان که ضایع نمی‌کنم کارکارکننده‌ای را از شما از مردی یا زنی بعضیتان از بعضی است پس آنان که مهاجرت کردند و بیرون کرده شدند از دیارشان و رنجانیده شدند در راه من و کارزار کرده شدند و کشته شدند در می‌گذرانیم از ایشان بدیهای ایشان را و هر آینه در می‌آورمشان در بهشتهایی که می‌رود از زیرشان نهرها پاداشی از نزد خدا و خدا باشد نزدش خوبی ثواب (۱۹۵) نباید که فریب دهد ترا رفت و آمد آنان که کافر شدند در شهرها (۱۹۶) متاعیست اندک پس مسکن ایشان دوزخ است و بد بستریست (۱۹۷) لیکن آنان که پرهیز کردند از پروردگارشان مر ایشان‌راست بهشتهایی که می‌رود از زیرشان نهرها جاودانیان در آن ما حضری از نزد خدا و آنچه نزد خداست بهتر است برای نیکان (۱۹۸) و بدرستی که از اهل کتاب هر آینه کسی است که می‌گرود بخدا و آنچه فرستاده شد بشما و آنچه فرستاده شد بایشان خشوع‌کنندگان از برای خدا عوض نمی‌کنند بآیتهای خدا بهای اندک را آن گروه مر ایشان‌راست مزدشان نزد پروردگارشان بدرستی که خدا زود حسابست (۱۹۹)
هوش مصنوعی: پروردگار ما، ما صدایی را شنیدیم که از ایمان دعوت می‌کرد و گفت: «به پروردگارتان ایمان بیاورید»، بنابراین ما ایمان آوردیم. پروردگار ما، گناهان ما را ببخش و از بدی‌هایمان بپوشان و ما را با نیکان بمیران. پروردگار ما، آنچه را که به پیامبران خود وعده داده‌ای به ما بده و در روز قیامت ما را خوار نکن، زیرا تو همیشه بر وعده‌ات وفاداری. پروردگارشان به درخواست آنها پاسخ گفت و فرمود: «من هیچ کارکننده‌ای را از شما، چه مرد و چه زن، ضایع نخواهم کرد؛ زیرا همگی از یکدیگرید.» کسانی که هجرت کردند، از دیار خود رانده شدند، در راه من آزار دیدند، جنگیدند و کشته شدند، گناهانشان را می‌پرانم و آنها را به بهشت‌هایی وارد می‌کنم که نهرها از زیر آنها روان است؛ این پاداشی است از سوی خدا و نزد او پاداشی نیکو وجود دارد. نباید شما را رفت و آمد کافران در شهرها فریب دهد، زیرا آن یک متاع اندک است و مسکن آنها دوزخ است که بد بستری است. اما کسانی که از پروردگارشان پرهیز کردند، بهشت‌هایی خواهند داشت که نهرها از زیر آنها جاری است و در آن جاویدان خواهند ماند، که این نزد خدا افضل است و برای نیکان بهتر است. بی‌تردید، در میان اهل کتاب، افرادی هستند که به خدا ایمان می‌آورند و به آنچه به شما و به خودشان فرستاده شده خضوع می‌کنند و به نشانه‌های خدا بهای اندکی نمی‌دهند. پاداش این گروه نزد پروردگارشان خواهد بود و خدا زود حساب می‌کند.
از منادیِ تو ای پروردگار
ما شنیدیم این نداء، لیل و نهار
هوش مصنوعی: ما از ندا دهنده‌ات، ای خداوند ما، این فریاد را در تمام شب و روز شنیدیم.
که به رب ای اهل ایمان بگروید
این نداء را از دل و جان بشنوید
هوش مصنوعی: ای اهل ایمان، به دعوت خداوند گوش دهید و این ندا را با تمام دل و جان خود بشنوید.
آن منادی بود عقل و هوش ما
گفت او چون حلقه شد در گوش ما
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که عقل و هوش ما مانند منادی و پیام‌آور عمل می‌کند و به ما می‌گوید که چگونه درگیر و وابسته به مسائل مختلف شویم. همچنین، هنگامی که درگیر مسائل یا مشکلات می‌شویم، عقل ما به ما یادآوری می‌کند که این وضعیت به نوعی ما را در محاصره قرار داده و نمی‌گذارد آزاد باشیم.
پس به ایمان با رسولان آمدیم
ثابت اندر راه ایمان آمدیم
هوش مصنوعی: ما با ایمان به پیامبران پیوستیم و در این مسیر ایمان ثابت قدم ایستادیم.
جرم ما را پس بیامرز از کرم
باز دار از سیّئات ما قلم
هوش مصنوعی: خطاهای ما را با لطف و کرم خود ببخش و ما را از بدی‌هایمان دور نگه‌دار.
می بمیران با نکوکارانمان
یار کن در حشر با ابرارمان
هوش مصنوعی: با نیکان همراه شو و در روز قیامت با افراد نیکوکار باش.
آنچه بر ما وعده کردی از رسل
کن عطاء چون معطی ای بر جزء و کل
هوش مصنوعی: هر آنچه که وعده داده‌ای، ای فرستنده، به ما عطا کن، زیرا تو مالک همه چیز و جزئیات آن هستی.
هم مده رسوایی اندر رستخیز
خلف میعاد از تو ناید در تمیز
هوش مصنوعی: هرگز رسوایی به وجود نیاور، زیرا در قیامت و روز حساب، انتظاری جز داوری درست از تو نمی‌رود.
پس اجابت کردشان پروردگار
کو فزاید در عطاء بر مزد کار
هوش مصنوعی: پس خداوند دعاهای آنها را پاسخ داد و بر پاداش کارشان افزود.
مزد عامل نیست ضایع نزد من
از شما بعضی ز بعض از مرد و زن
هوش مصنوعی: اجرت کسی که کار می‌کند، در نظر من هدر نمی‌رود، چون برخی از شما مردان و زنان از دیگران ارزشمندتر هستند.
وآنکه هجرت کرد از دار و دیار
یافت ایذا در رَهم با کارزار
هوش مصنوعی: کسی که از خانه و دیار خود هجرت کرده، در مسیر خود دچار آزار و سختی می‌شود.
کُشته شد یا خورد زخمی در قتال
کرد یا امداد پیغمبر به مال
هوش مصنوعی: کسی در جنگ یا مبارزه زخمی شد و جان خود را از دست داد، یا اینکه پیامبر با کمک‌های خود او را یاری کرد.
ما بپوشیم آنچه ز ایشان است زشت
هم درآریم از رضاشان بر بهشت
هوش مصنوعی: ما چیزی را که از آنها زشت است می‌پوشیم و آنچه که از رضایت آنها به ما می‌رسد، به بهشت می‌برد.
که بود جاری ز زیرش نهرها
این چنین پاداش یابند از خدا
هوش مصنوعی: این شعر به ما می‌گوید که چه کسی بوده است که چنین نهرهایی از زیر پای او جاری شده و این نعمت‌ها را از خداوند دریافت کرده است. به نوعی اشاره دارد به عظمت و برکت‌هایی که از وجود فردی خاص نشأت گرفته‌اند.
هست پاداش نکو در نزد حق
که رساند بر عباد مستحق
هوش مصنوعی: پاداش نیکی در نزد خداوند وجود دارد که به بندگان شایسته و مستحق داده می‌شود.
تا که نفریبد کسی را ز اهل دین
ضرّ و نفع اهل کفر و اهل کین
هوش مصنوعی: تا زمانی که هیچ‌کس از پیروان دین به خاطر زیان و سود اهل کفر و دشمنی فریب نخورد.
مؤمنان گفتند با جوش و خروش
ما گرسنه کافران در عیش و نوش
هوش مصنوعی: مؤمنان با شور و هیجان می‌گویند که در حالی که ما گرسنه هستیم، کافران در خوشی و لذت به سر می‌برند.
زآنکه می رفتند کفار و یهود
در سفرها بهر بیع و بهر سود
هوش مصنوعی: چون کفار و یهود برای تجارت و کسب درآمد به سفر می‌رفتند،
آمد این آیت که سود کافران
کآورند از شهرها باشد زیان
هوش مصنوعی: این پیام به این موضوع اشاره دارد که کافران از شهرها به سود خود دست می‌یابند، اما در واقع این امر برای آن‌ها زیانبار خواهد بود. به طور کلی، افرادی که در مسیر نادرست گام برمی‌دارند، ممکن است در ابتدا به نظر برسد که به نفعشان است، اما در نهایت این کار به ضررشان تمام می‌شود.
تا مبادا کس خورد از آن فریب
سود مؤمن نیست جز صبر و شکیب
هوش مصنوعی: انسان باید از فریب و ترفندهایی که موجب آسیب دیگران می‌شود، دوری کند. در این میان، تنها صبر و شکیبایی است که به انسانِ مؤمن کمک می‌کند تا از سختی‌ها عبور کند و به حقایق دست یابد.
آن متاع دنیوی بس اندک است
حاصل عمر و حیات مشرک است
هوش مصنوعی: این دارایی‌های دنیوی بسیار ناچیز و کم‌ارزش هستند و به عمر و زندگی کسانی که به شرک و ستم می‌پردازند، ارتباطی ندارند.
عاقبت آن نعمت و مال و منال
بهر ایشان نیست جز وزر و وبال
هوش مصنوعی: در نهایت، ثروت و نعمت‌هایی که دارند، برای آن‌ها چیزی جز بار گناه و عذاب نخواهد بود.
جایشان دنیا چو ز ایشان درگذشت
دوزخ آمد در زمان بازگشت
هوش مصنوعی: وقتی که افراد دنیا را پشت سر گذاشتند و از آن عبور کردند، به دوزخی در زمان بازگشت به سوی خودشان روبه‌رو می‌شوند.
وآن بود بر کافران بِئسَ الْمِهاد
از پی پاداش کفران و فساد
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که برای کافران جایگاه خوبی نیست و به خاطر ناسپاسی و فسادشان، عاقبت بدی در انتظارشان است.
وآنکه در تقواست حق منظورشان
کرده نی دنیای دون مغرورشان
هوش مصنوعی: کسی که در پرهیزکاری و تقوا است، هدف و مقصود حقیقی‌اش چیزهای دنیوی نخواهد بود، زیرا او فریب زرق و برق‌های دنیا را نخواهد خورد.
بهر ایشان است جنّات برین
واندر آن جوهای شیر و انگبین
هوش مصنوعی: برای آنها باغ‌های بهشتی فراهم شده و در آنجا نهرهایی از شیر و عسل جاری است.
چیست دانی معنی شهد و لبن
علم و عرفان نزد عقل ممتحن
هوش مصنوعی: آیا می‌دانی که شهد و شیر علم و عرفان در نظر عقل آزمایش‌گر چه معنایی دارند؟
اندر آن باشند آنها جاودان
وز خدا بر خوان فضلش میهمان
هوش مصنوعی: در آنجا افرادی وجود دارند که همیشه و جاودانه هستند و از جانب خدا، در سفره‌ی لطف و نعمت او میهمانند.
بهر ابرار آنچه در نزد خداست
بهتر از ملک دو کون ا ندر جزاست
هوش مصنوعی: برای نیکان، آنچه که در نزد خداوند است، از پادشاهی دو جهان بهتر است و هیچ چیز نمی‌تواند با آن قابل مقایسه باشد.
هم کسی می باشد از اهل کتاب
که به حق آورده ایمان در غیاب
هوش مصنوعی: برخی از اهل کتاب هستند که در دوران غیبت به حق ایمان آورده‌اند.
کرده تصدیق او به انجیل از خدا
هم به قرآن کوست نازل بر شما
هوش مصنوعی: او به تصدیق خداوند در انجیل پرداخته و همچنین قرآن که بر شما نازل شده است.
مر خدا را خاشعند اندر همم
می بنفروشند آیاتش به کم
هوش مصنوعی: مردم در برابر خدای خود تواضع دارند، اما در دنیای مادی به راحتی نشانه‌های او را به بهای اندک می‌فروشند.
همچنان که رشوه خواران از غرض
می کنند آن را به شیء کم عوض
هوش مصنوعی: رشوه‌خواران به خاطر اهداف خود، چیزهایی را با ارزش کم عوض می‌کنند.
آن گروه اجری است ایشان را به کار
در شماری زود از پرودگار
هوش مصنوعی: این گروه به دلیل تلاش و فعالیتشان به زودی پاداشی از سوی پروردگار خواهند گرفت.
از نصاری مُرد مردی با حضور
کرد پیغمبر نمازش را ز دور
هوش مصنوعی: مردی از مسیحیان در حالی که در حضور پیامبر بود، جان خود را از دست داد و در آنجا نماز خود را از دور بجا آورد.
زآنکه بر وی داشت تصدیق آن خلیل
بر نبی داد این خبر را جبرئیل
هوش مصنوعی: چون ابراهیم خلیل، پیامبر را تصدیق کرد، جبرائیل این خبر را به او داد.
بَددلان گفتند این بر نارواست
زآنکه او خارج ز دین مصطفاست
هوش مصنوعی: بدخواهان گفتند که این کار نادرست است، زیرا او از دین پیامبر اسلام خارج شده است.
آمد این آیت که تا دانند خلق
رفته او بیرون ز دنیا پاک دلق
هوش مصنوعی: این آیه نازل شد تا مردم بفهمند که او از این دنیا رفته و به دنیای پاک و خالصی رسیده است.
بوده مؤمن بر رسول و بر کتاب
کرد پیغمبر نمازش بر صواب
هوش مصنوعی: مؤمن به پیامبر و کتابش ایمان دارد و پیامبر با نماز درست و صحیح خود به عبادت می‌پردازد.