گنجور

۴۵- آیات ۱۳۵ تا ۱۳۸

وَ اَلَّذِینَ إِذٰا فَعَلُوا فٰاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اَللّٰهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ اَلذُّنُوبَ إِلاَّ اَللّٰهُ وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلیٰ مٰا فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ (۱۳۵) أُولٰئِکَ جَزٰاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ جَنّٰاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ خٰالِدِینَ فِیهٰا وَ نِعْمَ أَجْرُ اَلْعٰامِلِینَ (۱۳۶) قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسِیرُوا فِی اَلْأَرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کٰانَ عٰاقِبَةُ اَلْمُکَذِّبِینَ (۱۳۷) هٰذٰا بَیٰانٌ لِلنّٰاسِ وَ هُدیً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِینَ (۱۳۸)

و آنان که چون کردند ناشایستی یا ستم کردند بر خودشان یاد کردند خدا را پس استغفار نمودند برای گناهانشان و کیست که بیامرزد گناهان را جز خدا و اصرار ننمودند بر آنچه کردند و ایشان می‌دانند (۱۳۵) آن گروه پاداش ایشان آمرزشی است از پروردگارشان و بهشتهایی که می‌رود از زیرشان نهرها جاودانیان در آن و نیکوست مزد کارکنندگان (۱۳۶) بحقیقت گذشت پیش از شما سنتهایی پس سیر کنید در زمین پس بنگرید چگونه بود انجام تکذیب‌کنندگان (۱۳۷) این بیانی است برای مردمان و هدایت و پندیست از برای پرهیزکاران (۱۳۸)

وآن کسانی که کنند افعال زشت
یا ستم بر نفس خود در وقت کِشت
یاد حق و آمرزش از وی خواستن
در گنه باشد ز عصیان کاستن
مر گنه را جز حق آمرزنده ای
کیست چون سر زد گناه از بنده ای
گر نیفشارند در آن فعل پای
که خود آن دانند بی تردید رای
جز ز بعد از توبه نبود مغفرت
کز خدا خواهد به عصیان معذرت
هست پاداش این گُره را در عمل
عفو و غفران از خدای لم یزل
جنّتی جاری در او انهارها
جاودان در وی زمزد کارها
شرح تَجرِی تَحتِهَا الْأنْهَار شد
پیش از این مرقوم بهر اهل ود
قَدخَلَت مّن قَبلِکُم یا مسلمین
ای صحابۀ احمد پاکیزه دین
رفت عادات و سنن پیش از شما
از بد و نیک از امم بر انبیاء
بر نبوات و رسل جاحد شدند
از پی تکذیبشان قاصد شدند
هستشان باقی اثرها در دیار
هم ز بهر اتعاظ و اعتبار
در کتب ثبت است یکسر حالشان
هم هویدا در بلاد امثالشان
پس روید اندر زمین بینید باز
بوده چون انجامشان در کار و ساز
زآنچه میکردند تکذیب رسل
وآنچه هست آثارشان از جزء و کل
روی این آیت بر آن باشد که شد
منهزم در جنگ در روز اُحد
این بیان از بهر مردم رهنماست
هم ز بهر متقین وعظ و ولاست
سست و محزون پس نگردید ار سرید
مؤمنید و اندر ایمان برترید
از شما شد کشته یعنی گر کسی
بعد از این یابید نصرت ها بسی
۴۴- آیات ۱۳۳ تا ۱۳۴: وَ سٰارِعُوا إِلیٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا اَلسَّمٰاوٰاتُ وَ اَلْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِینَ (۱۳۳) اَلَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِی اَلسَّرّٰاءِ وَ اَلضَّرّٰاءِ وَ اَلْکٰاظِمِینَ اَلْغَیْظَ وَ اَلْعٰافِینَ عَنِ اَلنّٰاسِ وَ اَللّٰهُ یُحِبُّ اَلْمُحْسِنِینَ (۱۳۴)۴۶- آیات ۱۳۹ تا ۱۴۳: وَ لاٰ تَهِنُوا وَ لاٰ تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ اَلْأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (۱۳۹) إِنْ یَمْسَسْکُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ اَلْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَ تِلْکَ اَلْأَیّٰامُ نُدٰاوِلُهٰا بَیْنَ اَلنّٰاسِ وَ لِیَعْلَمَ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ یَتَّخِذَ مِنْکُمْ شُهَدٰاءَ وَ اَللّٰهُ لاٰ یُحِبُّ اَلظّٰالِمِینَ (۱۴۰) وَ لِیُمَحِّصَ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ یَمْحَقَ اَلْکٰافِرِینَ (۱۴۱) أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا اَلْجَنَّةَ وَ لَمّٰا یَعْلَمِ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ جٰاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ اَلصّٰابِرِینَ (۱۴۲) وَ لَقَدْ کُنْتُمْ تَمَنَّوْنَ اَلْمَوْتَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَیْتُمُوهُ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ (۱۴۳)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ اَلَّذِینَ إِذٰا فَعَلُوا فٰاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اَللّٰهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ اَلذُّنُوبَ إِلاَّ اَللّٰهُ وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلیٰ مٰا فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ (۱۳۵) أُولٰئِکَ جَزٰاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ جَنّٰاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ خٰالِدِینَ فِیهٰا وَ نِعْمَ أَجْرُ اَلْعٰامِلِینَ (۱۳۶) قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسِیرُوا فِی اَلْأَرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کٰانَ عٰاقِبَةُ اَلْمُکَذِّبِینَ (۱۳۷) هٰذٰا بَیٰانٌ لِلنّٰاسِ وَ هُدیً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِینَ (۱۳۸)
هوش مصنوعی: کسانی که وقتی مرتکب گناه یا ظلم به خود می‌شوند، به یاد خدا می‌افتند و از او طلب مغفرت می‌کنند، زیرا جز خدا، هیچ‌کس نمی‌تواند گناهان را ببخشد. آن‌ها بر اقدام خود اصرار نمی‌ورزند و آگاهانه از آن‌ها دست می‌کشند. پاداش چنین افرادی نزد پروردگارشان، بخشش و بهشت‌هایی است که از زیر آن‌ها نهرهایی جاری است و در آن‌ها جاودانه خواهند بود. این پاداش بسیار خوبی برای عمل‌کنندگان است. پیش از این شما نیز نشانه‌هایی از سرنوشت اقوام کافر دیده‌اید، بنابراین در زمین سیر کنید و ببینید عاقبت آن‌ها چگونه بوده است. این یک بیان برای مردم، هدایت و اندرز برای پرهیزکاران است.
و آنان که چون کردند ناشایستی یا ستم کردند بر خودشان یاد کردند خدا را پس استغفار نمودند برای گناهانشان و کیست که بیامرزد گناهان را جز خدا و اصرار ننمودند بر آنچه کردند و ایشان می‌دانند (۱۳۵) آن گروه پاداش ایشان آمرزشی است از پروردگارشان و بهشتهایی که می‌رود از زیرشان نهرها جاودانیان در آن و نیکوست مزد کارکنندگان (۱۳۶) بحقیقت گذشت پیش از شما سنتهایی پس سیر کنید در زمین پس بنگرید چگونه بود انجام تکذیب‌کنندگان (۱۳۷) این بیانی است برای مردمان و هدایت و پندیست از برای پرهیزکاران (۱۳۸)
هوش مصنوعی: کسانی که پس از ارتکاب به wrongdoing یا ظلم بر خودشان، به یاد خدا افتاده و برای گناهانشان از او آمرزش می‌طلبند، باید بدانند که جز خدا هیچ‌کس نمی‌تواند گناهان را ببخشد. آن‌ها در اعمال خود پافشاری نمی‌کنند و آگاهند به کارهایی که انجام داده‌اند. پاداش آن‌ها از سوی پروردگارشان آمرزش است و بهشت‌هایی که در آن نهرها جاری است. این سفر جزو پاداش نیکوکاران خواهد بود. به‌راستی، پیش از شما سنت‌هایی وجود داشته است، بنابراین در زمین سیر کنید و بنگرید که سرنوشت کسانی که حق را انکار کردند چگونه بود. این مطلبی برای آگاهی مردم و هدایت و پندی برای کسانی است که تقوا پیشه کرده‌اند.
وآن کسانی که کنند افعال زشت
یا ستم بر نفس خود در وقت کِشت
هوش مصنوعی: کسانی که اعمال زشت انجام می‌دهند یا به خود ستم می‌کنند، در زمانی که به نتیجه کارشان می‌رسند، باید منتظر عواقب رفتارشان باشند.
یاد حق و آمرزش از وی خواستن
در گنه باشد ز عصیان کاستن
هوش مصنوعی: یادآوری خدا و طلب بخشش از او باعث کاهش گناهان و جلوگیری از سرکشی می‌شود.
مر گنه را جز حق آمرزنده ای
کیست چون سر زد گناه از بنده ای
هوش مصنوعی: اگر گناهی از کسی سر بزند، جز خداوند چه کسی می‌تواند او را ببخشد؟
گر نیفشارند در آن فعل پای
که خود آن دانند بی تردید رای
هوش مصنوعی: اگر در آن عمل از خود فشار نیاورند، به یقین خود آن عمل را بدون تردید درک می‌کنند.
جز ز بعد از توبه نبود مغفرت
کز خدا خواهد به عصیان معذرت
هوش مصنوعی: تنها پس از توبه است که بخشش حاصل می‌شود، زیرا خداوند از کسی که به معصیت خود اعتراف نکند، معذرت نمی‌پذیرد.
هست پاداش این گُره را در عمل
عفو و غفران از خدای لم یزل
هوش مصنوعی: هر گره و مشکلی که در زندگی داریم، پاداشش را در عمل و بخشایش از خداوند جامعی که همیشه هست، دریافت می‌کنیم.
جنّتی جاری در او انهارها
جاودان در وی زمزد کارها
هوش مصنوعی: در او جویی از بهشت جاری است و کارهای جاودانی در او وجود دارد.
شرح تَجرِی تَحتِهَا الْأنْهَار شد
پیش از این مرقوم بهر اهل ود
هوش مصنوعی: پیش از این درباره‌ی جریان رودهایی که زیر آن‌ها قرار دارد، توضیحاتی نوشته شده است تا اهل دانش از آن بهره‌مند شوند.
قَدخَلَت مّن قَبلِکُم یا مسلمین
ای صحابۀ احمد پاکیزه دین
هوش مصنوعی: ای مسلمانان، شما از قبل وارد شده‌اید، ای یاران احمد که دین پاک و روشنی دارید.
رفت عادات و سنن پیش از شما
از بد و نیک از امم بر انبیاء
هوش مصنوعی: عادات و سنت‌های خوب و بد از اقوام گذشته پیش از شما به پیامبران منتقل شد.
بر نبوات و رسل جاحد شدند
از پی تکذیبشان قاصد شدند
هوش مصنوعی: برخی از افراد به انبیا و پیامبران بی‌اعتنا شدند و به خاطر ناامیدی از فهم پیام آنها، به انتشار اخبار نادرست در مورد آن‌ها پرداختند.
هستشان باقی اثرها در دیار
هم ز بهر اتعاظ و اعتبار
هوش مصنوعی: آثار و نشانه‌های آن‌ها هنوز در این سرزمین باقی است تا دیگران از آن‌ها عبرت بگیرند و اعتبار بزنند.
در کتب ثبت است یکسر حالشان
هم هویدا در بلاد امثالشان
هوش مصنوعی: در کتاب‌ها نوشته شده که وضعیت آن‌ها به‌طور کامل مشخص است و به وضوح در کشورهای مشابه‌شان نیز شناخته شده‌اند.
پس روید اندر زمین بینید باز
بوده چون انجامشان در کار و ساز
هوش مصنوعی: پس در زمین ترقی کنید و ببینید که چگونه کار و ساز آنها به ثمردهی و نتیجه می‌رسد.
زآنچه میکردند تکذیب رسل
وآنچه هست آثارشان از جزء و کل
هوش مصنوعی: از آنچه پیامبران را انکار می‌کردند و از نشانه‌ها و آثار آن‌ها که از جزئیات تا کلیات وجود دارد، می‌توان فهمید که چه حقیقت‌هایی پشت این انکارها پنهان است.
روی این آیت بر آن باشد که شد
منهزم در جنگ در روز اُحد
هوش مصنوعی: این جمله به وضوح به واقعه‌ای تاریخی اشاره دارد که یکی از طرفین در یک نبرد خاص شکست خورده است. در حالتی که جنگی در روز احد رخ داده، نشان می‌دهد که آن شخص یا گروهی که شکست خورده، احساس ناامیدی یا تضعیف می‌کند. این جمله به نوعی به پیروزی و شکست در میدان جنگ و تاثیرات آن بر روحیه و احساسات افراد اشاره دارد.
این بیان از بهر مردم رهنماست
هم ز بهر متقین وعظ و ولاست
هوش مصنوعی: این سخن برای راهنمایی مردم بیان شده است و هم برای پرهیزگاران وعظ و نصیحتی دارد.
سست و محزون پس نگردید ار سرید
مؤمنید و اندر ایمان برترید
هوش مصنوعی: اگر ضعیف و ناامید شدید، پس در خودتان نلرزید. شما مؤمن هستید و در ایمان از دیگران برتر هستید.
از شما شد کشته یعنی گر کسی
بعد از این یابید نصرت ها بسی
هوش مصنوعی: اگر کسی از شما آسیب ببیند، به این معناست که در آینده، یاری‌ها و کمک‌های بسیاری نصیب آن شخص خواهد شد.