۴۱- آیات ۱۲۱ تا ۱۲۲
وَ إِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِکَ تُبَوِّئُ اَلْمُؤْمِنِینَ مَقٰاعِدَ لِلْقِتٰالِ وَ اَللّٰهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ (۱۲۱) إِذْ هَمَّتْ طٰائِفَتٰانِ مِنْکُمْ أَنْ تَفْشَلاٰ وَ اَللّٰهُ وَلِیُّهُمٰا وَ عَلَی اَللّٰهِ فَلْیَتَوَکَّلِ اَلْمُؤْمِنُونَ (۱۲۲)
و هنگامی که بیرون رفتی بامداد از اهلت مهیا میکردی گروندگان را در نشیمنها برای کارزار و خدا شنوای داناست (۱۲۱) چون قصد کردند دو گروه از شما که بد دلی کنند و خدا بود یاورشان و بر خدا پس باید توکل کنند گروندگان (۱۲۲)
« در بیان مهاجرت حضرت رسول (ص) از مکه »
یاد آر ای احمد (ص) پاکیزه کیش
چونکه رفتی بامداد از اهل خویش
یعنی از مکه ز رنج دشمنان
تا مهیّا می شدی با مؤمنان
تا کجا باشد شما را کارزار
با مخالف در مقام اضطرار
مر سخنها بودتان اندر میان
در جلوس مشورت با همرهان
می شنید آن جمله را دانای راز
آنچه گفتند از حقیقت وز مجاز
بودشان حرف از وقوف و از رجوع
بیخبر زآنچه از خدا یابد وقوع
قصد کردند آن دو قوم از بَددلی
تا کنند اندر عزیمت کاهلی
یعنی از انصار دو فرقه بُدند
کز قتال مشرکین کاره شدند
خطره ای بود آن نه ز انکار و فساد
بودشان بل حفظ پیغمبر مراد
تا مباد او را رسد وهنی به کار
سعیشان کم بود بهر کارزار
بر مدینه میلشان بود اینکه او
بازگردد بی قتال و گفتگو
چشم زخمی تا مباد از کارزار
وارد آید بر رسول کامکار
خطره زین ره بودشان یا بَددلی
زآن خدا می بودشان یار و ولیّ
این دلیل مدحشان باشد نه ذم
که بود حقشان ولیّ اندر همم
بر خدا بایست پس کرد اتکال
شد توکل مرغ ایمان را دو بال
حق بود از بهر مؤمن تکیه گاه
کن توکل پس قدم بر نه به راه
۴۰- آیات ۱۱۹ تا ۱۲۰: هَٰٓأَنتُمۡ أُوْلَآءِ تُحِبُّونَهُمۡ وَلَا یُحِبُّونَکُمۡ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱلۡکِتَٰبِ کُلِّهِۦ وَإِذَا لَقُوکُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَإِذَا خَلَوۡاْ عَضُّواْ عَلَیۡکُمُ ٱلۡأَنَامِلَ مِنَ ٱلۡغَیۡظِۚ قُلۡ مُوتُواْ بِغَیۡظِکُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِیمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ (۱۱۹) إِن تَمۡسَسۡکُمۡ حَسَنَةࣱ تَسُؤۡهُمۡ وَإِن تُصِبۡکُمۡ سَیِّئَةࣱ یَفۡرَحُواْ بِهَاۖ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لَا یَضُرُّکُمۡ کَیۡدُهُمۡ شَیًۡٔاۗ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا یَعۡمَلُونَ مُحِیطࣱ (۱۲۰)۴۲- آیات ۱۲۳ تا ۱۲۹: وَ لَقَدْ نَصَرَکُمُ اَللّٰهُ بِبَدْرٍ وَ أَنْتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اَللّٰهَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (۱۲۳) إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِینَ أَ لَنْ یَکْفِیَکُمْ أَنْ یُمِدَّکُمْ رَبُّکُمْ بِثَلاٰثَةِ آلاٰفٍ مِنَ اَلْمَلاٰئِکَةِ مُنْزَلِینَ (۱۲۴) بَلیٰ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ یَأْتُوکُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هٰذٰا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُمْ بِخَمْسَةِ آلاٰفٍ مِنَ اَلْمَلاٰئِکَةِ مُسَوِّمِینَ (۱۲۵) وَ مٰا جَعَلَهُ اَللّٰهُ إِلاّٰ بُشْریٰ لَکُمْ وَ لِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُکُمْ بِهِ وَ مَا اَلنَّصْرُ إِلاّٰ مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ اَلْعَزِیزِ اَلْحَکِیمِ (۱۲۶) لِیَقْطَعَ طَرَفاً مِنَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا أَوْ یَکْبِتَهُمْ فَیَنْقَلِبُوا خٰائِبِینَ (۱۲۷) لَیْسَ لَکَ مِنَ اَلْأَمْرِ شَیْءٌ أَوْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ أَوْ یُعَذِّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظٰالِمُونَ (۱۲۸) وَ لِلّٰهِ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِی اَلْأَرْضِ یَغْفِرُ لِمَنْ یَشٰاءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشٰاءُ وَ اَللّٰهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۱۲۹)
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
وَ إِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِکَ تُبَوِّئُ اَلْمُؤْمِنِینَ مَقٰاعِدَ لِلْقِتٰالِ وَ اَللّٰهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ (۱۲۱) إِذْ هَمَّتْ طٰائِفَتٰانِ مِنْکُمْ أَنْ تَفْشَلاٰ وَ اَللّٰهُ وَلِیُّهُمٰا وَ عَلَی اَللّٰهِ فَلْیَتَوَکَّلِ اَلْمُؤْمِنُونَ (۱۲۲)
هوش مصنوعی: وقتی که از خانوادهات خارج شدی تا برای مؤمنان جاهایی برای جنگ آماده کنی، خداوند سخن شما را میشنود و به همه چیز آگاه است. در آن زمان دو گروه از شما به شکست فکر کردند، ولی خداوند حامی آن دو گروه است و مؤمنان باید فقط بر خداوند توکل کنند.
و هنگامی که بیرون رفتی بامداد از اهلت مهیا میکردی گروندگان را در نشیمنها برای کارزار و خدا شنوای داناست (۱۲۱) چون قصد کردند دو گروه از شما که بد دلی کنند و خدا بود یاورشان و بر خدا پس باید توکل کنند گروندگان (۱۲۲)
هوش مصنوعی: وقتی که به صبحگاه از خانهات خارج میشدی، همسرانت را آماده میکردی تا نیروهای مؤمن را در مکانهای مناسب برای نبرد فراهم کنی، و خداوند شنونده و دانای همگان است. زمانی که دو گروه از شما تصمیم به بدی و کینهتوزی گرفتند، خداوند یاورشان بود و مؤمنان باید بر خدا توکل کنند.
« در بیان مهاجرت حضرت رسول (ص) از مکه »
هوش مصنوعی: در زمان هجرت پیامبر اکرم (ص) از مکه، ایشان با چالشهای زیادی روبهرو شدند. این سفر تعیینکننده نه تنها برای خود ایشان، بلکه برای تاریخ اسلام و جامعه مسلمانان اهمیت بسیاری داشت. هجرت ایشان به مدینه، نقطه عطفی در تاریخ اسلام به حساب میآید و آغازگر دورانی جدید در گسترش تبلیغ دین و شکلگیری جامعه اسلامی بود. این رویداد نشاندهنده استقامت و عزم راسخ پیامبر در راستای گسترش رسالت الهی و برقراری عدالت اجتماعی بوده است.
یاد آر ای احمد (ص) پاکیزه کیش
چونکه رفتی بامداد از اهل خویش
هوش مصنوعی: ای احمد (ص) پاکدامن، به یاد آور هنگامی که بامداد از خانوادهات جدا شدی.
یعنی از مکه ز رنج دشمنان
تا مهیّا می شدی با مؤمنان
هوش مصنوعی: از مکّه به خاطر آزار دشمنان، تو به خودت زحمت میدادی تا همراه مؤمنان آماده شوی.
تا کجا باشد شما را کارزار
با مخالف در مقام اضطرار
هوش مصنوعی: تا چه زمانی باید با دشمنان در شرایط سخت و دشوار مبارزه کنید؟
مر سخنها بودتان اندر میان
در جلوس مشورت با همرهان
هوش مصنوعی: در سخنگوئی و بحث کردن با دوستان و همفکران خود، نظرات و دیدگاهها به اشتراک گذاشته میشود.
می شنید آن جمله را دانای راز
آنچه گفتند از حقیقت وز مجاز
هوش مصنوعی: او به خوبی آن جمله را شنید و به معنای عمیق آن پی برد؛ او میداند که آنچه گفته شده، حقیقت است و نه یک ادعای بیپایه.
بودشان حرف از وقوف و از رجوع
بیخبر زآنچه از خدا یابد وقوع
هوش مصنوعی: آنها در مورد آگاهی و بازگشت صحبت میکنند، اما از آنچه که خداوند به آن میرسد، کاملاً بیخبرند.
قصد کردند آن دو قوم از بَددلی
تا کنند اندر عزیمت کاهلی
هوش مصنوعی: دو گروه تصمیم گرفتند که به خاطر بد دلی و کینهتوزی، در انجام کارهای خود تنبلی و بیعزمی کنند.
یعنی از انصار دو فرقه بُدند
کز قتال مشرکین کاره شدند
هوش مصنوعی: از میان انصار، دو گروه بودند که در نبرد با مشرکان به فعالیت پرداختند.
خطره ای بود آن نه ز انکار و فساد
بودشان بل حفظ پیغمبر مراد
هوش مصنوعی: خطر آن نیست که از سوی انکار و فساد به آنها برسد، بلکه این خطر به خاطر حفظ رسالت و پیامبری است.
تا مباد او را رسد وهنی به کار
سعیشان کم بود بهر کارزار
هوش مصنوعی: هرگز نگذارید که او در تلاشهایش دچار ضعف و ناتوانی شود، زیرا برای رویارویی با چالشها، به تلاش و قدرت بیشتری نیاز دارد.
بر مدینه میلشان بود اینکه او
بازگردد بی قتال و گفتگو
هوش مصنوعی: مدینه آرزوی او بود که بدون جنگ و گفتگو به آنجا بازگردد.
چشم زخمی تا مباد از کارزار
وارد آید بر رسول کامکار
هوش مصنوعی: چشمی که درد و زخم دارد، نباید از میدان جنگ وارد شود و پیامآور موفقیت را آزار دهد.
خطره زین ره بودشان یا بَددلی
زآن خدا می بودشان یار و ولیّ
هوش مصنوعی: خطر در این مسیر برای آنها وجود داشت و یا اینکه بدگمانی نسبت به خدا باعث میشد که او برای آنها دوستان و حامیانی باشد.
این دلیل مدحشان باشد نه ذم
که بود حقشان ولیّ اندر همم
هوش مصنوعی: این جمله به این معنی است که ستایش و بزرگداشت آنها به دلیل مقام و منزلت والایشان است، نه به خاطر نقص یا کمبود که حق آنها این است که در همه حالات، دارای مقام و منزلت باشند.
بر خدا بایست پس کرد اتکال
شد توکل مرغ ایمان را دو بال
هوش مصنوعی: بر خدا تکیه کن و به او اعتماد کن؛ زیرا اعتماد به او، همچون بالهایی است که پرنده ایمان را به پرواز در میآورد.
حق بود از بهر مؤمن تکیه گاه
کن توکل پس قدم بر نه به راه
هوش مصنوعی: برای مؤمن، تنها بر خداوند باید تکیه کرد و به او اعتماد نمود، سپس با یقین و اراده، قدم در راه راست بردار.