گنجور

۳۴- آیات ۱۰۳ تا ۱۰۴

وَ اِعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اَللّٰهِ جَمِیعاً وَ لاٰ تَفَرَّقُوا وَ اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدٰاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوٰاناً وَ کُنْتُمْ عَلیٰ شَفٰا حُفْرَةٍ مِنَ اَلنّٰارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْهٰا کَذٰلِکَ یُبَیِّنُ اَللّٰهُ لَکُمْ آیٰاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ (۱۰۳) وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی اَلْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ اَلْمُنْکَرِ وَ أُولٰئِکَ هُمُ اَلْمُفْلِحُونَ (۱۰۴)

و متمسک شوید برشته خدا همه و متفرق مشوید و یاد کنید نعمت خدا را بر شما چون بودید دشمنان پس الفت داد میان دلهاتان پس گردیدید بنعمتش برادران و بودید بر کناره مغاکی از آتش پس رهانید شما را از آن همچنین بیان می‌کند خدا برای شما آیاتش تا شاید شما هدایت یابید (۱۰۳) و باید که باشید از شما گروهی که می‌خوانند بسوی نیکی و امر می‌کنند به خوبی نهی می‌کنند از منکر و آن گروه ایشانند رستگاران (۱۰۴)

چنگ اندازید بر حبل متین
کوست قرآن و اهل بیت(ع) طاهرین
حبل محکم ، اهل بیت(ع) عصمتند
بعد پیغمبر(ص)، علی(ع) و عترتند
تا قیامت همچنین در هر زمان
حبل حق باقی بود در امتحان
گفت با حارث که حبل معتدل
در ولایت بر ولیّ شد متصل
جمله آب است، آب بحر و آب جو
همچنین دان جویی ار آب از سبو
لیک در آب سبو باید تمیز
تا نباشد بول یا زهر، ای عزیز
نیست فرض این کاوش اندر بحر و جو
که نگرداند ز چیزی رنگ و بو
آن رسول حق، صاحب معجز است
وآنکه ز آل او به عصمت فایز است
بعد از ایشان شرط ره دان جستجو
کآبِ کوزه متصل باشد به جو
تا بود طاهر ز ارجاس هوی
بس علامت هِشته حق در اولیا
هست زآن یک اتصال سلسله
تا به معصوم و نبی ، بی فاصله
علم و اخلاق و عمل در انتساب
دان به وفق عقل و اجماع و کتاب
تا شناسی دزد را از پادشاه
هر شکم خواری نباشد پیر راه
از دو صد صوفی یکی صاحبدل است
زآن هزاران باز یک تن کامل است
وز دو صد کامل یکی رهبر شود
همدل و همدست پیغمبر شود
نه جدا گردید ز او نز عترتش
یاد آرید از خدا و نعمتش
خود شما بودید خصم یکدگر
داد اُلفت بینتان ربّ البشر
بود ز افضال پیمبر این وداد
وین اُخوّت بین ارباب رشاد
بر کنار گودی از آتش بُدید
پس رهانید او شما را خوش شدید
کفر و شرک آن کوه های آتشند
کافر و مشرک در آن هیزم کشند
میکند آیات خود را حق بیان
راه تا یابید بر وی زآن نشان
وز شما باید گروهی سوی خیر
خلق را خوانند بی تشویش غیر
نهی و امر از منکر و معروفتان
بر صفات حق کند موصوفتان
نفس خود را باش ناهی در نخست
تا نباشد امر و نهی ات سرد و سست
گر که نفس از امر و نهی ات خسته شد
ز امر و نهی ات بسته ای کی رسته شد
رستگارانند ایشان کاختیار
داده اند از کف به امر کردگار
پس کنند ار امر و نهیی در طریق
نیست ز اغراض طبیعت بر فریق
نیست سودی گر که باشد از غرض
بل فزاید بر لجاج و بر مرض
مرشد حق بی نیاز است از مرید
نیستش در دل ز کس بیم و امید
جز به حق بر ممکنی محتاج نیست
ور نه او درویش و صاحب تاج نیست
این چنین کس نائب پیغمبر است
امر و نهی اش از طریق دیگر است
خلق را از راه دل خواند به رب
نی چو ارباب مجاز از نطق و لب
ور که هم خواند ز لب مستحسن است
ظاهرش چون متفق با باطن است
حاصل ایشانند ارباب فلاح
هر چه گویند آن بود صدق و صلاح
۳۳- آیات ۱۰۰ تا ۱۰۲: یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا إِنْ تُطِیعُوا فَرِیقاً مِنَ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ یَرُدُّوکُمْ بَعْدَ إِیمٰانِکُمْ کٰافِرِینَ (۱۰۰) وَ کَیْفَ تَکْفُرُونَ وَ أَنْتُمْ تُتْلیٰ عَلَیْکُمْ آیٰاتُ اَللّٰهِ وَ فِیکُمْ رَسُولُهُ وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللّٰهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلیٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ (۱۰۱) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا اِتَّقُوا اَللّٰهَ حَقَّ تُقٰاتِهِ وَ لاٰ تَمُوتُنَّ إِلاّٰ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ (۱۰۲)۳۵- آیات ۱۰۵ تا ۱۰۹: وَ لاٰ تَکُونُوا کَالَّذِینَ تَفَرَّقُوا وَ اِخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مٰا جٰاءَهُمُ اَلْبَیِّنٰاتُ وَ أُولٰئِکَ لَهُمْ عَذٰابٌ عَظِیمٌ (۱۰۵) یَوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا اَلَّذِینَ اِسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمٰانِکُمْ فَذُوقُوا اَلْعَذٰابَ بِمٰا کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ (۱۰۶) وَ أَمَّا اَلَّذِینَ اِبْیَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِی رَحْمَتِ اَللّٰهِ هُمْ فِیهٰا خٰالِدُونَ (۱۰۷) تِلْکَ آیٰاتُ اَللّٰهِ نَتْلُوهٰا عَلَیْکَ بِالْحَقِّ وَ مَا اَللّٰهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعٰالَمِینَ (۱۰۸) وَ لِلّٰهِ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِی اَلْأَرْضِ وَ إِلَی اَللّٰهِ تُرْجَعُ اَلْأُمُورُ (۱۰۹)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ اِعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اَللّٰهِ جَمِیعاً وَ لاٰ تَفَرَّقُوا وَ اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدٰاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوٰاناً وَ کُنْتُمْ عَلیٰ شَفٰا حُفْرَةٍ مِنَ اَلنّٰارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْهٰا کَذٰلِکَ یُبَیِّنُ اَللّٰهُ لَکُمْ آیٰاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ (۱۰۳) وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی اَلْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ اَلْمُنْکَرِ وَ أُولٰئِکَ هُمُ اَلْمُفْلِحُونَ (۱۰۴)
هوش مصنوعی: به رشته حیات الهی همگی بچسبید و از تفرقه دوری کنید. نعمت‌های خداوند را که بر شما نازل شده به خاطر بیاورید؛ زمانی که با یکدیگر دشمن بودید و خداوند بین دل‌هایتان محبت ایجاد کرد و به برکت او، برادران یکدیگر شدید. شما در لبه‌ی آتش بودید و خداوند شما را نجات داد. اینچنین، خداوند نشانه‌هایش را برای شما بیان می‌کند تا شاید هدایت شوید. باید از میان شما گروهی باشد که به سوی خیر دعوت کند، به کارهای خوب امر کند و از کارهای ناپسند نهی نماید؛ و این افراد، کامیابان واقعی هستند.
و متمسک شوید برشته خدا همه و متفرق مشوید و یاد کنید نعمت خدا را بر شما چون بودید دشمنان پس الفت داد میان دلهاتان پس گردیدید بنعمتش برادران و بودید بر کناره مغاکی از آتش پس رهانید شما را از آن همچنین بیان می‌کند خدا برای شما آیاتش تا شاید شما هدایت یابید (۱۰۳) و باید که باشید از شما گروهی که می‌خوانند بسوی نیکی و امر می‌کنند به خوبی نهی می‌کنند از منکر و آن گروه ایشانند رستگاران (۱۰۴)
هوش مصنوعی: به خداوند چنگ بزنید و از هم متفرق نشوید. نعمت‌های خدا را بر خودتان به یاد آورید؛ زمانی که دشمن یکدیگر بودید، خدا میان دل‌هایتان محبت ایجاد کرد و به برکت او، برادر شدید. شما در کنار گودالی از آتش بودید و او شما را از آن نجات داد. خداوند نشانه‌های خود را برای شما نشان می‌دهد تا شاید هدایت شوید. باید از میان شما گروهی باشد که به سمت نیکی دعوت می‌کنند، به خوبی امر می‌نمایند و از بدی‌ها نهی می‌کنند. این گروه، رستگاران هستند.
چنگ اندازید بر حبل متین
کوست قرآن و اهل بیت(ع) طاهرین
هوش مصنوعی: به محکم‌ترین رشته‌ای که قرآن و اهل بیت(ع) هستند، چنگ بزنید و به آنها پناه ببرید.
حبل محکم ، اهل بیت(ع) عصمتند
بعد پیغمبر(ص)، علی(ع) و عترتند
هوش مصنوعی: اهل بیت (ع) بعد از پیامبر (ص) به عنوان راهی محکم و مورد اعتماد برای هدایت و حقیقت در دین شناخته می‌شوند و علی (ع) و نسل او به عنوان نمایندگان این هدایت و عصمت در نظر گرفته می‌شوند.
تا قیامت همچنین در هر زمان
حبل حق باقی بود در امتحان
هوش مصنوعی: تا همیشه و در هر زمانی، رشته حق در امتحان و آزمایش باقی خواهد ماند.
گفت با حارث که حبل معتدل
در ولایت بر ولیّ شد متصل
هوش مصنوعی: به حارث گفتند که در امر حکومت، پیوندی متوازن و درست میان ولی و مردم برقرار شده است.
جمله آب است، آب بحر و آب جو
همچنین دان جویی ار آب از سبو
هوش مصنوعی: همه چیز مانند آب است، آب دریا و آب چشمه نیز همین‌طور. بنابراین، بدان که اگر آبی از کوزه‌ای خارج شود، آن نیز از همان نوع است.
لیک در آب سبو باید تمیز
تا نباشد بول یا زهر، ای عزیز
هوش مصنوعی: اما در آب سبو باید پاک باشد تا هیچ خوبی یا زشتی در آن نباشد، ای عزیز.
نیست فرض این کاوش اندر بحر و جو
که نگرداند ز چیزی رنگ و بو
هوش مصنوعی: این جستجو در دریا و آسمان بی‌فایده است؛ زیرا هیچ چیز نمی‌تواند رنگ و بوی خود را تغییر دهد.
آن رسول حق، صاحب معجز است
وآنکه ز آل او به عصمت فایز است
هوش مصنوعی: این پیامبرِ حقیقت دارای معجزات است و کسی که از نسل او به پاکی و عصمت نائل آمده است.
بعد از ایشان شرط ره دان جستجو
کآبِ کوزه متصل باشد به جو
هوش مصنوعی: بعد از آن‌ها، لازم است که برای پیدا کردن راه، تلاش کنی؛ زیرا آب کوزه باید به چشمه متصل باشد.
تا بود طاهر ز ارجاس هوی
بس علامت هِشته حق در اولیا
هوش مصنوعی: تا زمانی که طاهر در عالم وجود دارد، نشان‌هایی از حقیقت و معنای الهی در میان دوستان و اولیا خدا نمایان است.
هست زآن یک اتصال سلسله
تا به معصوم و نبی ، بی فاصله
هوش مصنوعی: بین معصومان و پیامبران یک ارتباط مستمر و بی‌فاصله وجود دارد.
علم و اخلاق و عمل در انتساب
دان به وفق عقل و اجماع و کتاب
هوش مصنوعی: علم، اخلاق و عمل به درستی به عقل، توافق و کتاب نسبت داده می‌شوند.
تا شناسی دزد را از پادشاه
هر شکم خواری نباشد پیر راه
هوش مصنوعی: تا زمانی که نتوانی دزد را از پادشاه تشخیص دهی، هیچ نیکو راهنمایی در کار نخواهد بود.
از دو صد صوفی یکی صاحبدل است
زآن هزاران باز یک تن کامل است
هوش مصنوعی: از میان بسیاری از صوفیان، تنها یکی دارای دل پاک و واقعی است و از میان هزاران نفر، فقط یک نفر به کمال حقیقی رسیده است.
وز دو صد کامل یکی رهبر شود
همدل و همدست پیغمبر شود
هوش مصنوعی: از میان دویست انسان کامل، یکی به عنوان رهبر انتخاب می‌شود و او همدل و همکار پیامبران می‌گردد.
نه جدا گردید ز او نز عترتش
یاد آرید از خدا و نعمتش
هوش مصنوعی: هرگز از او جدا نشوید و همواره به اهل بیتش توجه داشته باشید. به یاد خدا و نعمت‌هایش باشید.
خود شما بودید خصم یکدگر
داد اُلفت بینتان ربّ البشر
هوش مصنوعی: شما خودتان بودید که با یکدیگر دشمنی کردید و خداوندی که بشر را خلق کرده، محبت و دوستی میان شما را نابود کرد.
بود ز افضال پیمبر این وداد
وین اُخوّت بین ارباب رشاد
هوش مصنوعی: این ارتباط و دوستی بین نیکان، هدیه‌ای است از نعمت‌های پیامبر که گسترش یافته و باعث ایجاد برادری میان افراد شایسته شده است.
بر کنار گودی از آتش بُدید
پس رهانید او شما را خوش شدید
هوش مصنوعی: در حاشیهٔ گودالی که آتش در آن بود، او شما را آزاد کرد و شما خوشحال شدید.
کفر و شرک آن کوه های آتشند
کافر و مشرک در آن هیزم کشند
هوش مصنوعی: کفر و شرک مانند کوه‌های شعله‌ور هستند و افرادی که به این باورها پایبندند، مانند هیزم‌کشان در این آتش‌ها عمل می‌کنند.
میکند آیات خود را حق بیان
راه تا یابید بر وی زآن نشان
هوش مصنوعی: خداوند نشانه‌های حق را به وضوح بیان می‌کند تا شما بتوانید راه را بیابید و به حقیقت دست پیدا کنید.
وز شما باید گروهی سوی خیر
خلق را خوانند بی تشویش غیر
هوش مصنوعی: باید گروهی از شما به سمت خیر و نیکی دعوت کنند، بدون آنکه نگرانی یا اضطرابی از دیگران داشته باشند.
نهی و امر از منکر و معروفتان
بر صفات حق کند موصوفتان
هوش مصنوعی: نهی کردن از کارهای زشت و فرمان دادن به کارهای نیک، ویژگی‌های خداوند را در شما نشان می‌دهد.
نفس خود را باش ناهی در نخست
تا نباشد امر و نهی ات سرد و سست
هوش مصنوعی: ابتدا خود را به خوبی کنترل کن و درونی قوی بساز، تا دستورات و نصایحت اثرگذار و محکم باشد، نه سست و بی‌اثر.
گر که نفس از امر و نهی ات خسته شد
ز امر و نهی ات بسته ای کی رسته شد
هوش مصنوعی: اگر نفس تو از دستورات و نهی‌های تو خسته شود، به گونه‌ای که از آن‌ها بگریزد، آیا واقعاً آزاد شده است؟
رستگارانند ایشان کاختیار
داده اند از کف به امر کردگار
هوش مصنوعی: ایشان کسانی هستند که از طرف خداوند به آنچه خواسته‌اند، دست یافته‌اند و در مسیر رستگاری قرار دارند.
پس کنند ار امر و نهیی در طریق
نیست ز اغراض طبیعت بر فریق
هوش مصنوعی: اگر در مسیر زندگی دستوری یا نهی‌ از سوی کسی وجود داشته باشد، به دلیل خواسته‌های طبیعی افراد نیست و به هدف‌های خاص آن‌ها برمی‌گردد.
نیست سودی گر که باشد از غرض
بل فزاید بر لجاج و بر مرض
هوش مصنوعی: اگر هدفی در کار نباشد، هیچ فایده‌ای ندارد و فقط بر عداوت و بیماری می‌افزاید.
مرشد حق بی نیاز است از مرید
نیستش در دل ز کس بیم و امید
هوش مصنوعی: راهنمای حقیقی، به مریدان خود نیازی ندارد و در دلش از هیچ‌کس نه ترسی دارد و نه امیدی.
جز به حق بر ممکنی محتاج نیست
ور نه او درویش و صاحب تاج نیست
هوش مصنوعی: هر کسی فقط به حقیقت و واقعیت نیاز دارد و بدون آن، نه فقیر است و نه صاحب قدرت و ثروت.
این چنین کس نائب پیغمبر است
امر و نهی اش از طریق دیگر است
هوش مصنوعی: این فرد شبیه نائب پیغمبر است، چرا که دستورات و راهنمایی‌های او از منبعی دیگر به ما می‌رسد.
خلق را از راه دل خواند به رب
نی چو ارباب مجاز از نطق و لب
هوش مصنوعی: او مردم را به وسیله دل و احساسات خود جذب می‌کند، درست مانند کسی که با سخنانش و از طریق زبان خود بر دیگران تأثیر می‌گذارد.
ور که هم خواند ز لب مستحسن است
ظاهرش چون متفق با باطن است
هوش مصنوعی: اگر کسی از دل به خواندن بپردازد، زیبایی ظاهرش به خاطر هماهنگی آن با باطنش خواهد بود.
حاصل ایشانند ارباب فلاح
هر چه گویند آن بود صدق و صلاح
هوش مصنوعی: آنان که به کشت و کار و بهبود زندگی مشغول‌اند، نتیجه‌ای که به دست می‌آورند، نشان‌دهنده صداقت و درستکاری است. هر آنچه بگویند، حقیقت و درست بودن آن را تأیید می‌کند.