گنجور

۳۲- آیات ۹۶ تا ۹۹

إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنّٰاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبٰارَکاً وَ هُدیً لِلْعٰالَمِینَ (۹۶) فِیهِ آیٰاتٌ بَیِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کٰانَ آمِناً وَ لِلّٰهِ عَلَی اَلنّٰاسِ حِجُّ اَلْبَیْتِ مَنِ اِسْتَطٰاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اَللّٰهَ غَنِیٌّ عَنِ اَلْعٰالَمِینَ (۹۷) قُلْ یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ لِمَ تَکْفُرُونَ بِآیٰاتِ اَللّٰهِ وَ اَللّٰهُ شَهِیدٌ عَلیٰ مٰا تَعْمَلُونَ (۹۸) قُلْ یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اَللّٰهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَهٰا عِوَجاً وَ أَنْتُمْ شُهَدٰاءُ وَ مَا اَللّٰهُ بِغٰافِلٍ عَمّٰا تَعْمَلُونَ (۹۹)

بدرستی که اول خانه که بنا نهاده شد از برای مردمان هر آینه آنست که بمکه است خجسته و هدایت از برای جهانیان (۹۶) در آنست آیتهای روشن مقام ابراهیم و کسی که داخل شد آن را باشد ایمن و مر خدا راست بر مردمان حج گزاردن آن خانه هر که استطاعت دارد بسوی او راه را و کسی که کافر شد پس بدرستی که خدا بی‌نیاز است از جهانیان (۹۷) بگو ای اهل کتاب چرا کافر می‌شوید بآیتهای خدا و خدا گواه است بر آنچه می‌کنید (۹۸) بگو ای اهل کتاب چرا باز می‌دارید از راه خدا کسی را که ایمان آورد می‌خواهید آن را کج و شما شاهدانید و نیست خدا غافل از آنچه می‌کنید (۹۹)

مکّه در ارض است اول خانه ای
که بناء شد بهر هر فرزانه ای
اهل عالم راست هادی در صلات
هست یعنی قبله بهر کائنات
هست آیتها در آن بر مردمان
جای ابراهیم و زو پیدا نشان
هر که داخل گشت در وی ایمن است
از حوادث در پناه ذوالمن است
یعنی آمد هر که در وی ز اعتقاد
هست ناچار او به ترک هر فساد
پس ز شرّ نفس و وسواس عدو
گردد ایمن وآن هواهای دو تو
ایمن آمد از خلاف ما فَرَض
نی که نبود بهر او موت و مرض
در سرای شه مصونی از عسس
نی که آنجا بر تو ننشیند مگس
باطن این خانه قلب عارف است
مأمن آنجا از هوای خالف است
پس چو از ظاهر به باطن رو کنی
روی بر امنیّت از هر سو کنی
حج بیت ، امر است از حق بهر ناس
هر توانایی است او را در اساس
وآنکه کافر گشت و ماند اندر مجاز
حق بود از کفر و دینش بی نیاز
گو چرا پوشید ای اهل کتاب
چشم از آیات حق بر ناصواب
حق بود شاهد بر آنچه می کنید
دور خود چون کرم پیله می تنید
گو چرا دارید باز آن را ز راه
کش بود ایمان به حق بی اشتباه
بر کجی خوانید او را از عناد
وز ره توحید بر کفر و فساد
وآنگهی شاهد شما بر منهجید
نیست غافل حق ز اعمال ار کجید
۳۱- آیات ۹۲ تا ۹۵: لَنْ تَنٰالُوا اَلْبِرَّ حَتّٰی تُنْفِقُوا مِمّٰا تُحِبُّونَ وَ مٰا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْ‌ءٍ فَإِنَّ اَللّٰهَ بِهِ عَلِیمٌ (۹۲) کُلُّ اَلطَّعٰامِ کٰانَ حِلاًّ لِبَنِی إِسْرٰائِیلَ إِلاّٰ مٰا حَرَّمَ إِسْرٰائِیلُ عَلیٰ نَفْسِهِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ اَلتَّوْرٰاةُ قُلْ فَأْتُوا بِالتَّوْرٰاةِ فَاتْلُوهٰا إِنْ کُنْتُمْ صٰادِقِینَ (۹۳) فَمَنِ اِفْتَریٰ عَلَی اَللّٰهِ اَلْکَذِبَ مِنْ بَعْدِ ذٰلِکَ فَأُولٰئِکَ هُمُ اَلظّٰالِمُونَ (۹۴) قُلْ صَدَقَ اَللّٰهُ فَاتَّبِعُوا مِلَّةَ إِبْرٰاهِیمَ حَنِیفاً وَ مٰا کٰانَ مِنَ اَلْمُشْرِکِینَ (۹۵) نیابید هرگز نیکی را تا انفاق کنید از آنچه دوست می‌دارید و آنچه را انفاق کنید از چیزی پس بدرستی که خدا بآن داناست (۹۲)۳۳- آیات ۱۰۰ تا ۱۰۲: یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا إِنْ تُطِیعُوا فَرِیقاً مِنَ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْکِتٰابَ یَرُدُّوکُمْ بَعْدَ إِیمٰانِکُمْ کٰافِرِینَ (۱۰۰) وَ کَیْفَ تَکْفُرُونَ وَ أَنْتُمْ تُتْلیٰ عَلَیْکُمْ آیٰاتُ اَللّٰهِ وَ فِیکُمْ رَسُولُهُ وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللّٰهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلیٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ (۱۰۱) یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا اِتَّقُوا اَللّٰهَ حَقَّ تُقٰاتِهِ وَ لاٰ تَمُوتُنَّ إِلاّٰ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ (۱۰۲)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنّٰاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبٰارَکاً وَ هُدیً لِلْعٰالَمِینَ (۹۶) فِیهِ آیٰاتٌ بَیِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کٰانَ آمِناً وَ لِلّٰهِ عَلَی اَلنّٰاسِ حِجُّ اَلْبَیْتِ مَنِ اِسْتَطٰاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اَللّٰهَ غَنِیٌّ عَنِ اَلْعٰالَمِینَ (۹۷) قُلْ یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ لِمَ تَکْفُرُونَ بِآیٰاتِ اَللّٰهِ وَ اَللّٰهُ شَهِیدٌ عَلیٰ مٰا تَعْمَلُونَ (۹۸) قُلْ یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اَللّٰهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَهٰا عِوَجاً وَ أَنْتُمْ شُهَدٰاءُ وَ مَا اَللّٰهُ بِغٰافِلٍ عَمّٰا تَعْمَلُونَ (۹۹)
هوش مصنوعی: به راستی، نخستین خانه‌ای که برای مردم بنا شده، همان خانه‌ای است که در مکه قرار دارد و برکتی برای جهانیان است. در آن نشانه‌های روشنی وجود دارد، از جمله مقام ابراهیم. هر کس به آن وارد شود، در امان است. بر خداوند است که برای مردم حج این خانه را واجب کند، برای کسانی که توانایی سفر به آن را دارند و هر کس کافر باشد، خداوند از همه جهانیان بی‌نیاز است. بگو: ای اهل کتاب، چرا به آیات الهی کفر می‌ورزید، در حالی که خداوند بر آنچه انجام می‌دهید، شاهد است؟ بگو: ای اهل کتاب، چرا از راه خدا کسانی را که ایمان آورده‌اند، بازمی‌دارید و می‌خواهید که این راه‌ها را کج کنید؟ در حالی که شما شاهد هستید و خداوند از آنچه انجام می‌دهید، غافل نیست.
بدرستی که اول خانه که بنا نهاده شد از برای مردمان هر آینه آنست که بمکه است خجسته و هدایت از برای جهانیان (۹۶) در آنست آیتهای روشن مقام ابراهیم و کسی که داخل شد آن را باشد ایمن و مر خدا راست بر مردمان حج گزاردن آن خانه هر که استطاعت دارد بسوی او راه را و کسی که کافر شد پس بدرستی که خدا بی‌نیاز است از جهانیان (۹۷) بگو ای اهل کتاب چرا کافر می‌شوید بآیتهای خدا و خدا گواه است بر آنچه می‌کنید (۹۸) بگو ای اهل کتاب چرا باز می‌دارید از راه خدا کسی را که ایمان آورد می‌خواهید آن را کج و شما شاهدانید و نیست خدا غافل از آنچه می‌کنید (۹۹)
هوش مصنوعی: به درستی که نخستین خانه‌ای که برای مردم ساخته شده، همان خانه‌ای است که در مکه قرار دارد و مکانی مبارک و هدایت‌گر برای جهانیان است. در آن نشانه‌های روشن و مقام ابراهیم وجود دارد و هر کس وارد آن شود، ایمن خواهد بود. خداوند بر مردم واجب کرده که به این خانه حج بگزارند، برای آن کس که استطاعت دارد. و هر کس که کافر شود، بدانید که خداوند از همه جهانیان بی‌نیاز است. به اهل کتاب بگویید: چرا به آیات خدا کافر می‌شوید؟ و خدا بر آنچه انجام می‌دهید گواه است. همچنین به اهل کتاب بگویید: چرا مانع می‌شوید از راه خدا برای کسانی که ایمان آورده‌اند؟ آیا می‌خواهید این راه را کج کنید، در حالی که شما خود شاهد هستید و خداوند از آنچه انجام می‌دهید غافل نیست.
مکّه در ارض است اول خانه ای
که بناء شد بهر هر فرزانه ای
هوش مصنوعی: مکّه نخستین زمین است که خانه‌ای در آن ساخته شده و برای هر فرد دانا و حکیم مناسبت دارد.
اهل عالم راست هادی در صلات
هست یعنی قبله بهر کائنات
هوش مصنوعی: عالم اهل هدایت در نماز است، یعنی قبله برای تمام موجودات و کائنات است.
هست آیتها در آن بر مردمان
جای ابراهیم و زو پیدا نشان
هوش مصنوعی: در آن مکان نشانه‌هایی وجود دارد که به مردم نشان می‌دهد آنجا محل ابراهیم و زو است.
هر که داخل گشت در وی ایمن است
از حوادث در پناه ذوالمن است
هوش مصنوعی: هر کسی که وارد این مکان شود، از اتفاقات ناگوار در امان خواهد بود و تحت حفاظت پروردگار بزرگ قرار می‌گیرد.
یعنی آمد هر که در وی ز اعتقاد
هست ناچار او به ترک هر فساد
هوش مصنوعی: هر کسی که به اعتقادات خود پایبند است، ناگزیر خواهد بود که از هر نوع فساد و نادرستی دوری کند.
پس ز شرّ نفس و وسواس عدو
گردد ایمن وآن هواهای دو تو
هوش مصنوعی: از شر نفس و وسوسه‌های دشمن در امان باش و بر آرزوهای خود کنترل داشته باش.
ایمن آمد از خلاف ما فَرَض
نی که نبود بهر او موت و مرض
هوش مصنوعی: او از مشکلات و خطاهای ما در امان است، زیرا نه مرگ برای او وجود دارد و نه بیماری.
در سرای شه مصونی از عسس
نی که آنجا بر تو ننشیند مگس
هوش مصنوعی: در خانه پادشاه، تو در امان هستی از نگهبانان؛ زیرا در آنجا چیزی به تو آسیب نمی‌زند.
باطن این خانه قلب عارف است
مأمن آنجا از هوای خالف است
هوش مصنوعی: درون این خانه، قلب کسی که داناست و عارف است قرار دارد و آنجا پناهی از جوسازی‌ها و اتفاقات ناهمگون خارج به شمار می‌رود.
پس چو از ظاهر به باطن رو کنی
روی بر امنیّت از هر سو کنی
هوش مصنوعی: زمانی که از ظاهر به عمق و باطن یک موضوع نگاهی بیندازی، از هر جهت احساس امنیت و آرامش خواهی کرد.
حج بیت ، امر است از حق بهر ناس
هر توانایی است او را در اساس
هوش مصنوعی: حج به خانه خدا وظیفه‌ای است که از سوی حق برای همه مردم مقرر شده و هرکس به اندازه توانایی‌اش باید به این فریضه عمل کند.
وآنکه کافر گشت و ماند اندر مجاز
حق بود از کفر و دینش بی نیاز
هوش مصنوعی: آدمی که از حقایق غافل شده و به ظاهر پیش می‌رود، نیازی به کفر و دین ندارد.
گو چرا پوشید ای اهل کتاب
چشم از آیات حق بر ناصواب
هوش مصنوعی: ای اهل کتاب، چرا چشم‌تان را بر آیات حق بسته‌اید و به نادرستی‌ها نگاه می‌کنید؟
حق بود شاهد بر آنچه می کنید
دور خود چون کرم پیله می تنید
هوش مصنوعی: حقیقت، گواه بر اعمال شماست؛ شما با رفتارهای خود مانند کرم ابریشم دور خود را می‌پیچید و در همان حالت محصور می‌مانید.
گو چرا دارید باز آن را ز راه
کش بود ایمان به حق بی اشتباه
هوش مصنوعی: چرا دوباره به راه خود برنگشته‌اید؟ آیا اعتقاد به حق را بدون هیچ شک و تردیدی دارید؟
بر کجی خوانید او را از عناد
وز ره توحید بر کفر و فساد
هوش مصنوعی: او را به خاطر خصومت و دشمنی‌اش بر کجی و انحراف می‌خواندند، و از مسیر یکتا پرستی، به سوی کفر و فساد هدایت می‌شد.
وآنگهی شاهد شما بر منهجید
نیست غافل حق ز اعمال ار کجید
هوش مصنوعی: شما بر این امر شاهدی ندارید که اگر از راه راست منحرف شوید، خداوند از اعمال شما غافل نیست.