برگردان به زبان ساده
لَنْ تَنٰالُوا اَلْبِرَّ حَتّٰی تُنْفِقُوا مِمّٰا تُحِبُّونَ وَ مٰا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ اَللّٰهَ بِهِ عَلِیمٌ (۹۲) کُلُّ اَلطَّعٰامِ کٰانَ حِلاًّ لِبَنِی إِسْرٰائِیلَ إِلاّٰ مٰا حَرَّمَ إِسْرٰائِیلُ عَلیٰ نَفْسِهِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ اَلتَّوْرٰاةُ قُلْ فَأْتُوا بِالتَّوْرٰاةِ فَاتْلُوهٰا إِنْ کُنْتُمْ صٰادِقِینَ (۹۳) فَمَنِ اِفْتَریٰ عَلَی اَللّٰهِ اَلْکَذِبَ مِنْ بَعْدِ ذٰلِکَ فَأُولٰئِکَ هُمُ اَلظّٰالِمُونَ (۹۴) قُلْ صَدَقَ اَللّٰهُ فَاتَّبِعُوا مِلَّةَ إِبْرٰاهِیمَ حَنِیفاً وَ مٰا کٰانَ مِنَ اَلْمُشْرِکِینَ (۹۵) نیابید هرگز نیکی را تا انفاق کنید از آنچه دوست میدارید و آنچه را انفاق کنید از چیزی پس بدرستی که خدا بآن داناست (۹۲)
هوش مصنوعی: هرگز نمیتوانید به نیکی دست یابید مگر اینکه از آنچه را که دوست دارید، انفاق کنید و هر چیزی که انفاق کنید، خدا به آن آگاه است. تمامی غذاهایی که برای بنی اسرائیل حلال بود به جز آنچه اسرائیل قبل از نازل شدن تورات بر خود حرام کرده بود، حلال است. بگویید: اگر راست میگویید، تورات را بیاورید و آن را بخوانید. و هر کسی که بعد از این بر خدا دروغ ببندد، آنها هستند که ستمکارند. بگویید: خدا راست گفته است، پس از آیین ابراهیم پیروی کنید که یکپارچهخواه و از مشرکان نبود.
همه طعامی بود حلال از برای بنی اسرائیل مگر آنچه حرام کرد اسرائیل بر خودش پیش از آنکه فرو فرستاده شود تورات بگو پس بیاورید تورات را پس بخوانیدش اگر هستید راستگویان (۹۳) پس هر که افترا بندد بر خدا دروغ را پس از آن پس آن گروه ایشانند ستمکاران (۹۴) بگو راست گفت خدا پس پیروی کنید ملت ابراهیم حقگرای را و نبود از شرکآورندگان (۹۵)
هوش مصنوعی: تمام غذاهایی که برای بنیاسرائیل حلال بود، جز آنچه اسرائیل قبل از نازل شدن تورات بر خود حرام کرده بود. بگویید تورات را بیاورید و آن را بخوانید اگر شما راستگویید. هر کس بر خدا دروغ ببندد، پس آنها ستمکاران هستند. بگویید خدا راست گفت؛ پس از ملت ابراهیم پیروی کنید که حق را دنبال میکرد و شرکورز نبود.
لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّی تُنفِقُواْ
آنچه داری دوست یعنی ده بر او
هوش مصنوعی: برای رسیدن به نیکی و فضیلت، باید چیزهایی که داری را در راه کمک به دیگران خرج کنی، پس با دست بخشش و محبت به دیگران کردار کن.
نیست تنها بذل مال ، انفاق و برّ
حق به مالت ننگرد بیند به سرّ
هوش مصنوعی: بذل و بخشش فقط صرف هزینه کردن نیست، بلکه خداوند به نیت و روح این کار توجه میکند. او به عمق نیت انسان نگاه میکند نه به ظاهر عمل.
تا چه باشد نیّتت در بذل مال
بر هدایت می دهی یا بر ضلال
هوش مصنوعی: نیت تو از خرج کردن مال در چیست؟ آیا قصدت راهنمایی و هدایت انسانهاست یا میخواهی آنها را به گمراهی بکشی؟
هر عمل کآن بر حقت نزدیک کرد
هست آن بِرّ تا که فعلی نیک کرد
هوش مصنوعی: هر اقدام و عملی که ما را به حق و حقیقت نزدیکتر کند، همان کار نیک محسوب میشود.
مر تقرّب نیست ممکن بر حقت
هرگز الاّ بالتبرّؤ مطلقت
هوش مصنوعی: نزدیکی به حقیقت ممکن نیست، مگر با بریدن کامل از هر چیز غیر از آن.
وآن تبرّا از وجود غیر اوست
زو حجاب است آنچه را داری تو دوست
هوش مصنوعی: این جمله اشاره به این دارد که اگر کسی بتواند از وابستگی به غیر خدا و غیر خود رهایی یابد، میتواند به حقیقت و عشق واقعی دست یابد. در واقع، آنچه که ما به عنوان مانع در ارتباط با وجود خدا میشماریم، میتواند موانع ناشی از عشق به چیزهای دیگر باشد. تنها با خالص نمودن عشق و تمرکز بر خداوند، میتوان به درک واقعی رسید.
این حجب در مهر او از خود بریز
تا قبول افتد دهی گر یک مویز
هوش مصنوعی: اگر میخواهی محبت او را بپذیری، باید از خودپسندی و حجابهای درونیات دست برداری؛ حتی اگر کم و ناچیز باشد، ارزش پذیرش دارد.
کم ده و نیکو ده اندر راه او
می بخواه آن را که شد دلخواه او
هوش مصنوعی: با دل پاک و نیکو بر او احسان کن و از او بخواه که آنچه را که برایش خوشایند است به تو بدهد.
هر چه داری دوست آن شرک خفی است
دوست گیر آن را که جز او هیچ نیست
هوش مصنوعی: هر چه داشته باشی، آن دوستی که به ظاهر داری، شریک خفی است. به آن چیزی چنگ بزن که جز او هیچ وجود ندارد.
حبّ غیر او چو رفت از دل برون
مال چبود تا دهی کم یا فزون
هوش مصنوعی: عشق به غیر از او وقتی از دل بیرون برود، دیگر چیزی در آن باقی نمیماند؛ خواه کم باشد یا زیاد، اهمیتی ندارد.
عاشق مخلوق گر در راه دوست
بگذرد از هر چه کو دارای اوست
هوش مصنوعی: اگر کسی عاشق مخلوق باشد و در مسیر دوست گام بردارد، از هر آنچه که دارد، خواهد گذشت.
هم نماید ترک جان هم ترک سر
تا چه جای ملک و مال و زیب و زر
هوش مصنوعی: عشق و محبت میتواند حتی جان را هم از دست انسان بگیرد و بر سر او بگذارد. دیگر چه ارزش و بهایی برای ملک، مال و زیبایی وجود دارد در برابر این احساسات عمیق؟
̂́یارش ار بیند که داد او آنچه داشت
بهر فردا لیک یک درهم گذاشت
هوش مصنوعی: اگر یار او ببیند که او همه چیزش را برای فردا داده، اما فقط یک درهم باقی گذاشته است، ممکن است فکر کند که او خیلی به آینده اهمیت نمیدهد.
قدر آن یار از تلطّف کم کند
دیرتر او را به خود محرم کند
هوش مصنوعی: ارزش آن دوست به خاطر مهربانیاش کم نمیشود، بلکه با گذشت زمان و توجه بیشتر، او را بهتر به خود نزدیک میکند.
تو به راه عشقِ خلاّق ای دغل
می دهی آن را که رد است و اقل
هوش مصنوعی: تو در مسیر عشق خلاق هستی، اما به کسانی که شایستگی کمتری دارند، توجه و اعتبار میدهی.
گر بود در سفره ات مرغ و بره
بهر مسکین نان خشک است و تره
هوش مصنوعی: اگر در سفرهات مرغ و بره باشد، برای شخص نیازمند تنها نان خشک و سبزی موجود است.
آن هم ار بدهی بدون منّتی
یا بدون رنجشی و زحمتی
هوش مصنوعی: این هم اگر بدون هیچگونه برقراری بدهکاری یا ناراحتی و زحمتی انجام شود.
در زکات آن را دهی کو ارذل است
گندم بی مغز و جوز انزل است
هوش مصنوعی: اگر بخواهی زکات بدهی، باید از کمارزشترین و بیکیفیتترین محصولات، مانند گندم بیمغز و بادام کهنه، استفاده کنی.
در عوض هم خواهی از حق عمر و مال
هم بهشت و هم حیات بی زوال
هوش مصنوعی: در عوض این که عمر و مال خود را صرف کنی، بهشت و زندگی جاودان به دست خواهی آورد.
گویی افزون ده مرا یا رب عوض
اهل بیتم را نگهدار از مرض
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که در حال درخواست کمک و دعا برای افزایش نعمتها و محافظت از خانوادهام در برابر بیماری هستم.
من زکاتی را که گفتی داده ام
دست من گیر این زمان کافتاده ام
هوش مصنوعی: من زکاتی که گفتی به دیگران دادهام، اکنون خودم به کمک نیاز دارم.
گر شفاء یابم شود کارم درست
بهر درویشان پزم آشی نخست
هوش مصنوعی: اگر بهبودی پیدا کنم، همه چیز به راه میافتد و برای کمک به درویشان، سفرهی کِرموطنید پیش از هر چیز پهن میشود.
یا کُشم آن بُز که امروز از گله
بر عقب میرفت اندر مرحله
هوش مصنوعی: من یا آن بز را میکشم که امروز از گله عقب میرفت و در راه قدم میزد.
بر نظر می آمد ارچه دور بود
کآن بُز شیر آورم رنجور بود
هوش مصنوعی: به نظر میرسید که اگرچه دور بود، اما میتوانستم بز شیری را بیاورم که بیمار و رنجور بود.
حاصل او را می کشم در راه تو
لیک دارم خواهش از درگاه تو
هوش مصنوعی: من ثمره و نتیجه کارم را در راه تو قربانی میکنم، اما هنوز از تو میخواهم و امیدوارم.
تا که داری سالم از هر آفتم
صد رمه گردد فزون بر دولتم
هوش مصنوعی: تا وقتی که از هر خطری در امان هستی و سالمی، داراییات به طرز چشمگیری افزایش پیدا میکند.
مور ز انبار ار برد یک دانه ام
یا که افتد ناودان خانه ام
هوش مصنوعی: اگر مورچهای از انباری یک دانهای را ببرد یا اگر ناودان خانهام بیافتد، هیچ کدام برای من اهمیت ندارد.
کرده ای در شرط من یا رب خلاف
دان بدینسان آن مهمات گزاف
هوش مصنوعی: ای خدا، آیا در شرط و قرار من خلاف کردهای؟ چرا که به این شکل آن مسائل مهم و اساسی را بیاهمیت جلوه دادهای؟
نیست قابل ذکر ایشان در مقال
این قدر هم بود بهر انتقال
هوش مصنوعی: آنها به قدری بزرگ و مهم هستند که حتی ذکر نامشان در این سخن را نیز نمیتوان به راحتی انجام داد.
پس کنید انفاق گر چیزی ز مال
هست دانا بر ضمایر ذوالجلال
هوش مصنوعی: اگر چیزی از مال شما هست، انفاق کنید؛ زیرا دانای واقعی بر نهاد و اسرار بزرگواران آگاه است.
هر طعامی بهر اسرائیلیان
حلّ و طیّب بود بی نقص و زیان
هوش مصنوعی: هر غذایی برای بنیاسراییل پاک و مجاز بود، بدون هیچ نقص و ضرری.
جز که اسرائیل چیزی را حرام
کرد بهر خویش در نذر از طعام
هوش مصنوعی: به جز اسرائیل، هیچ کس چیزی را به خاطر نذر خود از غذا حرام نکرده است.
وآن معیّن گشته بر لحم ابِل
بس لذیذ آن بُد به ذوق معتدل
هوش مصنوعی: آن چیز خوشمزه که بر روی گوشت شتر مشخص شده است، به شدت لذیذ است و برای کسانی که ذائقه متعادلی دارند، بسیار خوشایند است.
سابق از تنزیل تورات است آن
نی که باشد در کتاب این داستان
هوش مصنوعی: این نی که در این داستان به آن اشاره شده، نمونهای است از کتاب مقدس تورات که پیش از این نازل شده است.
گو بیارید و بخوانید ار بجاست
این به تورات و شما گویید راست
هوش مصنوعی: بگویید که اگر این کار درست است، آن را از تورات بخوانید و به ما بگویید.
یعنی ار لحم ابِل باشد حرام
یا عروقی کوست در لذت تمام
هوش مصنوعی: اگر گوشت شتر حرام باشد، پس چه چیز دیگری میتواند در لذت کامل وجود داشته باشد؟
بود اسرائیل را دردی به پا
کآن بود معروف بر عِرق النسا
هوش مصنوعی: در اینجا به نوعی اشاره میشود که اسرائیل دچار یک مشکل معروف است که به بیماری عرقالنسا نسبت داده میشود. این بیماری به گونهای شناخته شده است که نشاندهندهی دردی است که فرد در ناحیه پا احساس میکند. به عبارتی، مردم به این مشکل آشنا هستند و آن را به خوبی میشناسند.
گفت گر یابم شفاء لحم ابِل
شد حرامم که نی ام پیمان گسل
هوش مصنوعی: اگر من درمانی پیدا کنم، خوردن گوشت شتر بر من حرام خواهد بود؛ چرا که من عهدی را شکستهام.
علت این بُد، کرد گر ترک این طعام
نی که از حکم کتاب آمد حرام
هوش مصنوعی: علت این وضعیت این است که اگر ترک کننده این غذا باشد، به خاطر این است که بر اساس قوانین کتاب مقدس، خوردن آن ممنوع است.
پس هر آن کو بر خدا بست افترا
کاذب است و ظالم اندر ماجرا
هوش مصنوعی: هر کسی که به خدا اتهام بزند، در واقع دروغگو و ظالم است و این در جریان امور نادرست است.
گو که صدق است آنچه فرموده است حق
در مقام حلّ و حرمت با فرق
هوش مصنوعی: بگذار بگویم که آنچه خداوند در مورد حلال و حرام گفته، حقیقت دارد و درست است.
پس نمایید از ارادت پیروی
دین ابراهیم را کآمد قوی
هوش مصنوعی: از روی محبت و علاقه، از راه و روش دین ابراهیم پیروی کنید، زیرا این راه بسیار محکم و استوار است.
او نبود از مشرکان که نسبتش
مشرکان بر خود دهند از رفعتش
هوش مصنوعی: او از کسانی نیست که مشرکان به خود نسبت دهند، چرا که مقام و موقعیت او بسیار بلندتر از اینهاست.
ذکر او شد پیش کو مشرک نبود
هم نبوده است از نصاری و یهود
هوش مصنوعی: یاد او در زمانهای گذشته و حال وجود ندارد، چه برای بتپرستان و چه برای پیروان مسیح و یهود.
هست او زین نام و نسبت ها اجل
این به نفی قول عامه است و ملل
هوش مصنوعی: او فراتر از این نامها و نسبتهاست و این بیان در نفی نظر عموم مردم و ادیان است.
کودکی گوید پدر را کآفتاب
سیب یا لیموست با این رنگ و آب
هوش مصنوعی: کودکی به پدرش میگوید که خورشید شبیه سیب یا لیمو است، با این رنگ و زیبایی.
گوید او را نیست این لیمو و سیب
بیش از این کودک چه فهمد زآن ادیب
هوش مصنوعی: او میگوید که این لیمو و سیب برای او کافی نیست و کودک از این موضوع بیشتر نمیتواند درک کند.