گنجور

۲۷- آیات ۸۱ تا ۸۲

وَإِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِیثَٰقَ ٱلنَّبِیِّۧنَ لَمَآ ءَاتَیۡتُکُم مِّن کِتَٰبࣲ وَحِکۡمَةࣲ ثُمَّ جَآءَکُمۡ رَسُولࣱ مُّصَدِّقࣱ لِّمَا مَعَکُمۡ لَتُؤۡمِنُنَّ بِهِۦ وَلَتَنصُرُنَّهُۥۚ قَالَ ءَأَقۡرَرۡتُمۡ وَأَخَذۡتُمۡ عَلَیٰ ذَٰلِکُمۡ إِصۡرِیۖ قَالُوٓاْ أَقۡرَرۡنَاۚ قَالَ فَٱشۡهَدُواْ وَأَنَا۠ مَعَکُم مِّنَ ٱلشَّٰهِدِینَ (۸۱) فَمَن تَوَلَّیٰ بَعۡدَ ذَٰلِکَ فَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ (۸۲)

و هنگامی که گرفت خدا پیمان پیغمبران را که آنچه دادم شما را از کتاب و حکمت پس آمد شما را رسولی تصدیق‌کننده هر آنچه را با شماست هر آینه ایمان خواهید آورد البته باو و هر آینه یاری او کنید البته گفت آیا اقرار کردید و گرفتید بر آنتان پیمان مرا گفتند اقرار کردیم که گفتند پس گواه باشید و من با شما از گواهانم (۸۱) پس هر که رو بگرداند پس از آن پس آن گروه ایشانند نافرمانان (۸۲)

« در بیان اخذ میثاق حق از پیغمبران و تحقیق عهد که بر دو قسم است »

در ازل میثاق توحید از سران
حق گرفت اعنی که از پیغمبران
بر خلایق عام این میثاق بود
لیک خاص انبیاء ز اشفاق بود
تا از ایشان کاهل صف اولند
در وجود از ماسوی الله اکملند
عام گردد بر بنی آدم همه
صف به صف تا آخر از اقدم همه
پس شناسایی بود در انبیاء
یکدگر را میشناسد از ولاء
صف اول عارفان باللّهند
عارفان از رتبۀ هم آگهند
عهد خاص این است بهر انبیاء
هم ز بهر تابعانشان ز اولیاء
پس دو عهد از انبیاء بگرفت حق
ذکر شد عهد نخست از ماسَبَق
حق گرفت آن از بنی آدم تمام
تا به توحیدش کنند ایشان قیام
اهل صف اول اندر رابطه
بر بشر بودند از حق واسطه
عهد ثانی بود میثاقی که حق
ز انبیاء بگرفت اندر ماسَبَق
از محمّد(ص) هم ز ابراهیم و نوح
وز کلیم و از مسیح پاک روح
که اولوالعزمند از حق بی سخن
در میان انبیاء این پنج تن
تا نباشد در میانشان افتراق
با هم اندر دین نمایند اتفاق
هر یکی تصدیق از دیگر کند
زین تألف مِسّ خلقان زر کند
آنکه سابق تر ز بخت سعد خود
بدهد اخبار از نبیّ بعد خود
وآنکه بعد آید کند تصدیق آن
که از او بُد پیش از حیث زمان
تا خلایق را به توحید خدا
باز خوانند آن مهان مقتدا
احمد(ص) آخر زمان کو خاتم است
ز اول و آخر به معنی اقدم است
ای رسولان پشت او باشید و یار
بر امم سازید عهدش استوار
آنچه دادم از کتاب و از حکم
بر شما چون او به گیتی زد عَلَم
جمله را آرد به خلق از حکمتش
تا قیامت هست باقی دعوتش
امّت خود را دهید از وی خبر
نصرتش فرض است بر کل بشر
یار او باشید و بر وی بگروید
هم رسانید آنچه از ما بشنوید
هیچ دارید اعتراف آیا بر این
عهد من محکم گرفتید از یقین
انبیاء گفتند داریم اعتراف
هیچمان نبود در این معنی خلاف
گفت من بر این گواهی شاهدم
با گواهان است ذات واحدم
با رسل یعنی که همراهم به سرّ
لیک ظاهر با رسول منتصر
یعنی احمد (ص) بر ولایت داعی است
اندر ابناء حقیقت ساعی است
بعد میثاق نبیّین گر اُمم
رو بگردانند از حکم قدم
رفته بیرون ز امر حق و فاسقند
خارج از پیمان و عهد سابقند
۲۶- آیات ۷۸ تا ۸۰: وَإِنَّ مِنۡهُمۡ لَفَرِیقࣰا یَلۡوُۥنَ أَلۡسِنَتَهُم بِٱلۡکِتَٰبِ لِتَحۡسَبُوهُ مِنَ ٱلۡکِتَٰبِ وَمَا هُوَ مِنَ ٱلۡکِتَٰبِ وَیَقُولُونَ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَمَا هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَیَقُولُونَ عَلَی ٱللَّهِ ٱلۡکَذِبَ وَهُمۡ یَعۡلَمُونَ (۷۸) مَا کَانَ لِبَشَرٍ أَن یُؤۡتِیَهُ ٱللَّهُ ٱلۡکِتَٰبَ وَٱلۡحُکۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُواْ عِبَادࣰا لِّی مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰکِن کُونُواْ رَبَّٰنِیِّۧنَ بِمَا کُنتُمۡ تُعَلِّمُونَ ٱلۡکِتَٰبَ وَبِمَا کُنتُمۡ تَدۡرُسُونَ (۷۹) وَلَا یَأۡمُرَکُمۡ أَن تَتَّخِذُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِکَةَ وَٱلنَّبِیِّۧنَ أَرۡبَابًاۚ أَیَأۡمُرُکُم بِٱلۡکُفۡرِ بَعۡدَ إِذۡ أَنتُم مُّسۡلِمُونَ (۸۰)۲۸- آیات ۸۳ تا ۸۵: أَ فَغَیْرَ دِینِ اَللّٰهِ یَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ (۸۳) قُلْ آمَنّٰا بِاللّٰهِ وَ مٰا أُنْزِلَ عَلَیْنٰا وَ مٰا أُنْزِلَ عَلیٰ إِبْرٰاهِیمَ وَ إِسْمٰاعِیلَ وَ إِسْحٰاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ اَلْأَسْبٰاطِ وَ مٰا أُوتِیَ مُوسیٰ وَ عِیسیٰ وَ اَلنَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لاٰ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ (۸۴) وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ اَلْإِسْلاٰمِ دِیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی اَلْآخِرَةِ مِنَ اَلْخٰاسِرِینَ (۸۵)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَإِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِیثَٰقَ ٱلنَّبِیِّۧنَ لَمَآ ءَاتَیۡتُکُم مِّن کِتَٰبࣲ وَحِکۡمَةࣲ ثُمَّ جَآءَکُمۡ رَسُولࣱ مُّصَدِّقࣱ لِّمَا مَعَکُمۡ لَتُؤۡمِنُنَّ بِهِۦ وَلَتَنصُرُنَّهُۥۚ قَالَ ءَأَقۡرَرۡتُمۡ وَأَخَذۡتُمۡ عَلَیٰ ذَٰلِکُمۡ إِصۡرِیۖ قَالُوٓاْ أَقۡرَرۡنَاۚ قَالَ فَٱشۡهَدُواْ وَأَنَا۠ مَعَکُم مِّنَ ٱلشَّٰهِدِینَ (۸۱) فَمَن تَوَلَّیٰ بَعۡدَ ذَٰلِکَ فَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ (۸۲)
هوش مصنوعی: زمانی که خدا از پیامبران عهد گرفت، گفت: هرگاه شما را کتاب و حکمت دهم، و سپس پیامبری که تصدیق‌کننده آنچه با شماست بیاید، باید به او ایمان بیاورید و او را یاری کنید. سپس پرسید آیا به این موضوع اقرار دارید و بر آن پیمان می‌بندید؟ آنان گفتند: ما اقرار داریم. خدا گفت: پس شاهد باشید و من نیز با شما از شاهدان هستم. هر کس پس از این عهد رویگردان شود، آنان فاسقین هستند.
و هنگامی که گرفت خدا پیمان پیغمبران را که آنچه دادم شما را از کتاب و حکمت پس آمد شما را رسولی تصدیق‌کننده هر آنچه را با شماست هر آینه ایمان خواهید آورد البته باو و هر آینه یاری او کنید البته گفت آیا اقرار کردید و گرفتید بر آنتان پیمان مرا گفتند اقرار کردیم که گفتند پس گواه باشید و من با شما از گواهانم (۸۱) پس هر که رو بگرداند پس از آن پس آن گروه ایشانند نافرمانان (۸۲)
هوش مصنوعی: در زمانی که خداوند از پیامبران پیمان گرفت، به آنها گفت که هر چیزی که از کتاب و حکمت به شما داده‌ام، وقتی پیامبری بیاید که آنچه را که با شماست تأیید کند، باید به او ایمان بیاورید و او را یاری کنید. سپس پرسید آیا شهادت می‌دهید و بر عهد من پایبندید؟ آنها پاسخ دادند بله. سپس فرمود پس گواهان باشید و من هم با شما از گواهان هستم. در نتیجه، هر کس بعد از آن روی برگرداند، از گروه نافرمانان خواهد بود.
« در بیان اخذ میثاق حق از پیغمبران و تحقیق عهد که بر دو قسم است »
هوش مصنوعی: در توضیح درباره گرفتن پیمان از پیامبران و بررسی عهدها باید گفت که این عهدها به دو نوع تقسیم می‌شوند.
در ازل میثاق توحید از سران
حق گرفت اعنی که از پیغمبران
هوش مصنوعی: در آغاز، پیمان توحید از پیشوایان حق گرفته شد که به معنای تأکید بر وحدت خداوند از سوی پیامبران است.
بر خلایق عام این میثاق بود
لیک خاص انبیاء ز اشفاق بود
هوش مصنوعی: این پیمان برای همه مردم به صورت عمومی بود، اما برای پیامبران خاص، به دلیل محبت و دلسوزی بود.
تا از ایشان کاهل صف اولند
در وجود از ماسوی الله اکملند
هوش مصنوعی: آن‌ها که در صف اول هستند، به خاطر بی‌نظمی خود از تعلقات دنیا غافل‌اند و تمام کمالات وجودشان تنها از خداوند نشأت می‌گیرد.
عام گردد بر بنی آدم همه
صف به صف تا آخر از اقدم همه
هوش مصنوعی: انسان‌ها به صف می‌ایستند و به هم ملحق می‌شوند تا انتها، از زمان‌های گذشته تا به امروز.
پس شناسایی بود در انبیاء
یکدگر را میشناسد از ولاء
هوش مصنوعی: انبیاء با یکدیگر ارتباطی عمیق دارند و به خاطر محبت و ولایت، یکدیگر را به خوبی می‌شناسند.
صف اول عارفان باللّهند
عارفان از رتبۀ هم آگهند
هوش مصنوعی: در صف اول عارفان کسانی هستند که به خداوند آگاهند و آن‌ها از مقام و مرتبه خود و دیگران آگاهی دارند.
عهد خاص این است بهر انبیاء
هم ز بهر تابعانشان ز اولیاء
هوش مصنوعی: این پیمان ویژه‌ای است که برای پیامبران و همچنین پیروانشان از اولیاء خدا وجود دارد.
پس دو عهد از انبیاء بگرفت حق
ذکر شد عهد نخست از ماسَبَق
هوش مصنوعی: خداوند از پیامبران دو پیمان گرفت که در اولین پیمان، از همه آنها خواسته شد تا به او اشاره کنند و شهادت دهند.
حق گرفت آن از بنی آدم تمام
تا به توحیدش کنند ایشان قیام
هوش مصنوعی: خداوند حق خود را از انسان‌ها به‌طور کامل گرفت تا اینکه آنها در برابر او به یکتاپرستی و توحید بایستند و قیام کنند.
اهل صف اول اندر رابطه
بر بشر بودند از حق واسطه
هوش مصنوعی: افراد نزدیک به خداوند در ارتباط با انسان‌ها به عنوان واسطه‌هایی از حق و حقیقت عمل می‌کردند.
عهد ثانی بود میثاقی که حق
ز انبیاء بگرفت اندر ماسَبَق
هوش مصنوعی: این جمله به معنای توافق و پیمانی است که خداوند از پیامبران در گذشته گرفته است. این میثاق نشان‌دهنده تعهد و مسئولیت پیامبران برای هدایت مردم به سوی حق و حقیقت است.
از محمّد(ص) هم ز ابراهیم و نوح
وز کلیم و از مسیح پاک روح
هوش مصنوعی: این بیت به پیامبران بزرگ اشاره دارد و می‌گوید که از محمّد(ص) و همچنین از ابراهیم، نوح، کلیم و عیسی روح و پاکی وجود دارد. به نوعی به عظمت و مقام والای این پیامبران و رابطه‌ی معنوی آن‌ها اشاره می‌کند.
که اولوالعزمند از حق بی سخن
در میان انبیاء این پنج تن
هوش مصنوعی: افرادی که در بین پیامبران مقام ویژه‌ای دارند و در امور بزرگ انسانی نقش بسیار مهمی ایفا کرده‌اند، شامل پنج نفر هستند که بدون نیاز به سخن گفتن درباره حق و حقیقت، به مقام والای خود دست یافته‌اند.
تا نباشد در میانشان افتراق
با هم اندر دین نمایند اتفاق
هوش مصنوعی: تا زمانی که اختلافی در بینشان وجود نداشته باشد، باید در دین خود با هم اتحاد و هماهنگی داشته باشند.
هر یکی تصدیق از دیگر کند
زین تألف مِسّ خلقان زر کند
هوش مصنوعی: هر کس دیگری را تأیید می‌کند، در نتیجه این هماهنگی باعث می‌شود که آدمیان به هم نزدیک‌تر شوند و از دل یکدیگر ارزش‌های زیبا و گرانبها به وجود آید.
آنکه سابق تر ز بخت سعد خود
بدهد اخبار از نبیّ بعد خود
هوش مصنوعی: کسی که خوشبختی‌اش را زودتر از دیگران تجربه کند، می‌تواند از پیامبر خود خبر دهد و به آینده‌اش آگاه باشد.
وآنکه بعد آید کند تصدیق آن
که از او بُد پیش از حیث زمان
هوش مصنوعی: کسی که بعد از دیگری می‌آید، به حقیقتی که پیش از او وجود داشته، اعتراف می‌کند.
تا خلایق را به توحید خدا
باز خوانند آن مهان مقتدا
هوش مصنوعی: این بیت به معنای این است که افرادی با مقام و نفوذ، مردم را به یکتایی خدا دعوت می‌کنند و به‌عنوان الگو و پیشوای آنها به شمار می‌روند.
احمد(ص) آخر زمان کو خاتم است
ز اول و آخر به معنی اقدم است
هوش مصنوعی: احمد(ص) آخرین پیامبر است و با توجه به جایگاه او در زمان، نشان‌دهنده برتری و اولویت اوست. به عبارت دیگر، او هم از نظر زمانی و هم از نظر معنایی، در رأس سایر پیامبران قرار دارد.
ای رسولان پشت او باشید و یار
بر امم سازید عهدش استوار
هوش مصنوعی: ای فرستادگان، در پشت او قرار بگیرید و بر ملت‌ها همکاری کنید تا پیمان او محکم و استوار بماند.
آنچه دادم از کتاب و از حکم
بر شما چون او به گیتی زد عَلَم
هوش مصنوعی: من از دانش و حکمت خود به شما داده‌ام، همان‌طور که او در عالم، پرچم علم و آگاهی را بر افراشته است.
جمله را آرد به خلق از حکمتش
تا قیامت هست باقی دعوتش
هوش مصنوعی: همه چیز را از روی حکمتش به مردم می‌آموزد و تا قیامت دعوت او باقی خواهد ماند.
امّت خود را دهید از وی خبر
نصرتش فرض است بر کل بشر
هوش مصنوعی: اکنون زمان آن است که به مردم خود از پیروزی او آگاه کنید؛ این وظیفه‌ای است که بر دوش تمام انسان‌ها قرار دارد.
یار او باشید و بر وی بگروید
هم رسانید آنچه از ما بشنوید
هوش مصنوعی: با او دوستی کنید و به او اعتماد کنید، زیرا آنچه از ما می‌شنوید به او خواهد رسید.
هیچ دارید اعتراف آیا بر این
عهد من محکم گرفتید از یقین
هوش مصنوعی: آیا به یاد دارید که بر این پیمان محکم که با یقین بر جا مانده بود، اعتراف کرده‌اید؟
انبیاء گفتند داریم اعتراف
هیچمان نبود در این معنی خلاف
هوش مصنوعی: پیامبران گفتند که در این مورد هیچ‌کس نمی‌تواند منکر واقعیت باشد.
گفت من بر این گواهی شاهدم
با گواهان است ذات واحدم
هوش مصنوعی: او می‌گوید که من با اطمینان از روی شواهدی که دارم، شاهدی هستم و این گواهی به ذات واحدی اشاره دارد که در میان گواهان وجود دارد.
با رسل یعنی که همراهم به سرّ
لیک ظاهر با رسول منتصر
هوش مصنوعی: به معنای آن است که من در درون خود رازهایی دارم و با افرادی همراه هستم که به این اسرار آگاهی دارند، اما در بیرون، فقط با نمایندگانی که پیروزی و موفقیت را نمایندگی می‌کنند، ظاهر می‌شوم.
یعنی احمد (ص) بر ولایت داعی است
اندر ابناء حقیقت ساعی است
هوش مصنوعی: احمد (ص) در رهبری و هدایت به سمت حقیقت و کمال، تلاش و کوشش دارد و به نسل‌ها دعوت می‌کند.
بعد میثاق نبیّین گر اُمم
رو بگردانند از حکم قدم
هوش مصنوعی: اگر بعد از پیمان پیامبران، ملت‌ها از دستورات اولیه منحرف شوند، بی‌تردید عواقب و نتایجی بر آنها خواهد داشت.
رفته بیرون ز امر حق و فاسقند
خارج از پیمان و عهد سابقند
هوش مصنوعی: آنها از دستور حق منحرف شده‌اند و از پیمان و عهدی که قبلاً داشته‌اند، خارج شده‌اند.