گنجور

۱۳- آیات ۳۸ تا ۳۹

هُنٰالِکَ دَعٰا زَکَرِیّٰا رَبَّهُ قٰالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ اَلدُّعٰاءِ (۳۸) فَنٰادَتْهُ اَلْمَلاٰئِکَةُ وَ هُوَ قٰائِمٌ یُصَلِّی فِی اَلْمِحْرٰابِ أَنَّ اَللّٰهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْییٰ مُصَدِّقاً بِکَلِمَةٍ مِنَ اَللّٰهِ وَ سَیِّداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیًّا مِنَ اَلصّٰالِحِینَ (۳۹)

در آنجا خواند زکریا پروردگارش را گفت ای پروردگار من ببخش مرا از نزدت فرزندی پاکیزه بدرستی که تو شنوندۀ دعائی (۳۸) پس ندا کردندش فرشتگان و او ایستاده بود نماز می‌کرد در محراب بدرستی که خدا مژده می‌دهد ترا بیحیی تصدیق کنندۀ بکلمۀ از خدا و مهتر و بازدارنده نفس از شهوتها و پیغمبری از شایستگان (۳۹)

چون زکریا دید اندر انحصار
آن خلاف عادت آنجا آشکار
میوه های صیفی اندر فصل دی
از عنایات خدا در پیش وی
گفت یا رب ده به من ذریّتی
کو ز من بر خلق باشد آیتی
در جوانی زو نشد فرزند و آل
این ز خود می دید در پیری محال
چون تو را قدرت به هر کاری بود
شاید ار بخشی به ناداری ولد
تو نیوشندة دعائی ای مجیب
کن دعای من اجابت عنقریب
پس نداء کردند او را در نماز
مر ملایک بعد از آن عرض و نیاز
کز خدا بادت بشارت بر ولد
کوست یحیی مصدّق با رشد
مر مصدّق بر کلامی از خدا
سیّد و محصور از رجس و خطا
بر کَلِم یعنی مصدّق بر مسیح
می نشد صادر ز وی وقتی قبیح
در کلمه نکتهای مخفی است بکر
عارفان دانند و اهل ذکر و فکر
وآن منافی نیست با وجه مسیح
سرّ توحید است و تحقیق ملیح
انبیاء بودند زآن آگه تمام
همچنین یحیای با فکر و مقام
کو پیمبر بود و هم از صالحین
حق ستود او را به قرآن این چنین
ذوق معنی هیچت ار باشد به سهم
رو به پیری جو توسّل، آن بفهم
۱۲- آیات ۳۵ تا ۳۷: إِذْ قٰالَتِ اِمْرَأَتُ عِمْرٰانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ مٰا فِی بَطْنِی مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنْتَ اَلسَّمِیعُ اَلْعَلِیمُ (۳۵) فَلَمّٰا وَضَعَتْهٰا قٰالَتْ رَبِّ إِنِّی وَضَعْتُهٰا أُنْثیٰ وَ اَللّٰهُ أَعْلَمُ بِمٰا وَضَعَتْ وَ لَیْسَ اَلذَّکَرُ کَالْأُنْثیٰ وَ إِنِّی سَمَّیْتُهٰا مَرْیَمَ وَ إِنِّی أُعِیذُهٰا بِکَ وَ ذُرِّیَّتَهٰا مِنَ اَلشَّیْطٰانِ اَلرَّجِیمِ (۳۶) فَتَقَبَّلَهٰا رَبُّهٰا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ أَنْبَتَهٰا نَبٰاتاً حَسَناً وَ کَفَّلَهٰا زَکَرِیّٰا کُلَّمٰا دَخَلَ عَلَیْهٰا زَکَرِیَّا اَلْمِحْرٰابَ وَجَدَ عِنْدَهٰا رِزْقاً قٰالَ یٰا مَرْیَمُ أَنّٰی لَکِ هٰذٰا قٰالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ إِنَّ اَللّٰهَ یَرْزُقُ مَنْ یَشٰاءُ بِغَیْرِ حِسٰابٍ (۳۷)۱۴- آیات ۴۰ تا ۴۴: قٰالَ رَبِّ أَنّٰی یَکُونُ لِی غُلاٰمٌ وَ قَدْ بَلَغَنِیَ اَلْکِبَرُ وَ اِمْرَأَتِی عٰاقِرٌ قٰالَ کَذٰلِکَ اَللّٰهُ یَفْعَلُ مٰا یَشٰاءُ (۴۰) قٰالَ رَبِّ اِجْعَلْ لِی آیَةً قٰالَ آیَتُکَ أَلاّٰ تُکَلِّمَ اَلنّٰاسَ ثَلاٰثَةَ أَیّٰامٍ إِلاّٰ رَمْزاً وَ اُذْکُرْ رَبَّکَ کَثِیراً وَ سَبِّحْ بِالْعَشِیِّ وَ اَلْإِبْکٰارِ (۴۱) وَ إِذْ قٰالَتِ اَلْمَلاٰئِکَةُ یٰا مَرْیَمُ إِنَّ اَللّٰهَ اِصْطَفٰاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اِصْطَفٰاکِ عَلیٰ نِسٰاءِ اَلْعٰالَمِینَ (۴۲) یٰا مَرْیَمُ اُقْنُتِی لِرَبِّکِ وَ اُسْجُدِی وَ اِرْکَعِی مَعَ اَلرّٰاکِعِینَ (۴۳) ذٰلِکَ مِنْ أَنْبٰاءِ اَلْغَیْبِ نُوحِیهِ إِلَیْکَ وَ مٰا کُنْتَ لَدَیْهِمْ إِذْ یُلْقُونَ أَقْلاٰمَهُمْ أَیُّهُمْ یَکْفُلُ مَرْیَمَ وَ مٰا کُنْتَ‌ لَدَیْهِمْ إِذْ یَخْتَصِمُونَ (۴۴)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هُنٰالِکَ دَعٰا زَکَرِیّٰا رَبَّهُ قٰالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ اَلدُّعٰاءِ (۳۸) فَنٰادَتْهُ اَلْمَلاٰئِکَةُ وَ هُوَ قٰائِمٌ یُصَلِّی فِی اَلْمِحْرٰابِ أَنَّ اَللّٰهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْییٰ مُصَدِّقاً بِکَلِمَةٍ مِنَ اَللّٰهِ وَ سَیِّداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیًّا مِنَ اَلصّٰالِحِینَ (۳۹)
هوش مصنوعی: در آنجا زکریا از پروردگارش دعا کرد و گفت: «پروردگارا! از جانب خود برایم نسل پاکیزه‌ای عطا کن، زیرا تو دعای بندگان را می‌شنوی.» سپس فرشتگان در حالی که او در حال نماز در محراب بود، به او بشارت دادند که خداوند تو را به یحیی بشارت می‌دهد. او همواره ایستاده و تصدیق‌کننده کلامی از سوی خداوند خواهد بود و همچنین پیشوایی و پیامبری از صالحان خواهد بود.
در آنجا خواند زکریا پروردگارش را گفت ای پروردگار من ببخش مرا از نزدت فرزندی پاکیزه بدرستی که تو شنوندۀ دعائی (۳۸) پس ندا کردندش فرشتگان و او ایستاده بود نماز می‌کرد در محراب بدرستی که خدا مژده می‌دهد ترا بیحیی تصدیق کنندۀ بکلمۀ از خدا و مهتر و بازدارنده نفس از شهوتها و پیغمبری از شایستگان (۳۹)
هوش مصنوعی: زکریا در آنجا پروردگارش را صدا زد و گفت: "ای پروردگار من، لطف کن و به من فرزندی پاک و نیکو عطا کن، زیرا تو دعاهای بندگانت را می‌شنوی." در این حین، فرشتگان به او ندا دادند، در حالی که او در محراب نماز می‌گذرانید. خداوند به او بشارت می‌دهد که فرزندی به نام یحیی به او عطا خواهد کرد؛ یحیی که کلام خدا را تصدیق می‌کند و فردی با شخصیت و باعفت است و از پیامبران شایسته خواهد بود.
چون زکریا دید اندر انحصار
آن خلاف عادت آنجا آشکار
هوش مصنوعی: زمانی که زکریا مشاهده کرد که خلاف معمول، چیزی در آن مکان نمایان شده است.
میوه های صیفی اندر فصل دی
از عنایات خدا در پیش وی
هوش مصنوعی: در فصل زمستان، میوه‌های تازه و خوشمزه‌ای که از زمین به عمل می‌آید، نشان‌دهنده رحمت و لطف خداوند است.
گفت یا رب ده به من ذریّتی
کو ز من بر خلق باشد آیتی
هوش مصنوعی: ای پروردگارا، به من فرزندی عطا کن که نشانه‌ای از من برای مردم باشد.
در جوانی زو نشد فرزند و آل
این ز خود می دید در پیری محال
هوش مصنوعی: در جوانی برای او فرزندی نمی‌زاید و خانواده‌ای نمی‌سازد، زیرا او در پیری به این موضوع فکر می‌کند که این کار در حال حاضر غیرممکن است.
چون تو را قدرت به هر کاری بود
شاید ار بخشی به ناداری ولد
هوش مصنوعی: اگر تو به هر کاری توانایی داشته باشی، ممکن است که حتی در مواقعی که چیزی نداری، به کسی کمک کنی و از دارایی‌ات به او ببخشی.
تو نیوشندة دعائی ای مجیب
کن دعای من اجابت عنقریب
هوش مصنوعی: ای کسی که دعای مرا می‌شنوی، خواهش می‌کنم دعای من را به زودی پذیرا باش.
پس نداء کردند او را در نماز
مر ملایک بعد از آن عرض و نیاز
هوش مصنوعی: سپس فرشتگان در حین نماز او را صدا زدند و بعد از آن درخواست و نیازش را مطرح کردند.
کز خدا بادت بشارت بر ولد
کوست یحیی مصدّق با رشد
هوش مصنوعی: از جانب خدا، بشارتی برای تو آمده است درباره فرزندت که یحیی، نیکو و معتبر است.
مر مصدّق بر کلامی از خدا
سیّد و محصور از رجس و خطا
هوش مصنوعی: مصدّق کلام خداوند را می‌پذیرد و از هر نوع پلیدی و اشتباه به دور است.
بر کَلِم یعنی مصدّق بر مسیح
می نشد صادر ز وی وقتی قبیح
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که وقتی گفتمانی یا کلامی به اشتباه به فردی نسبت داده شود، به ویژه اگر آن فرد در مرتبه‌ای والا قرار داشته باشد، این عمل ناپسند و غیر منطقی است. دامنه این ناپسند بودن به حدی است که حتی مسیح نیز نمی‌تواند چنین سخنی را بپذیرد.
در کلمه نکتهای مخفی است بکر
عارفان دانند و اهل ذکر و فکر
هوش مصنوعی: در کلمات، رازهایی وجود دارد که فقط عارفان و افراد اهل ذکر و تفکر به آن پی می‌برند.
وآن منافی نیست با وجه مسیح
سرّ توحید است و تحقیق ملیح
هوش مصنوعی: این موضوع با ماهیت مسیح هیچ تضادی ندارد، بلکه راز یکتاپرستی و حقیقت زیبا را نشان می‌دهد.
انبیاء بودند زآن آگه تمام
همچنین یحیای با فکر و مقام
هوش مصنوعی: پیامبران به خوبی از حقیقت آگاه بودند، به همین شکل یحیی نیز با درک عمیق و منزلت ویژه‌اش در این راستا قرار دارد.
کو پیمبر بود و هم از صالحین
حق ستود او را به قرآن این چنین
هوش مصنوعی: او پیامبری بود که از صالحان حق، ستایش شد و قرآن اینگونه او را معرفی کرد.
ذوق معنی هیچت ار باشد به سهم
رو به پیری جو توسّل، آن بفهم
هوش مصنوعی: اگر به دنبال معانی لذت‌بخش هستی و به جوانی ات نگاهی می‌کنی، باید در پی توسل به حقایق و دانایی‌ها باشی تا پیری و Wisdom را درک کنی.