گنجور

۱۲- آیات ۳۵ تا ۳۷

إِذْ قٰالَتِ اِمْرَأَتُ عِمْرٰانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ مٰا فِی بَطْنِی مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنْتَ اَلسَّمِیعُ اَلْعَلِیمُ (۳۵) فَلَمّٰا وَضَعَتْهٰا قٰالَتْ رَبِّ إِنِّی وَضَعْتُهٰا أُنْثیٰ وَ اَللّٰهُ أَعْلَمُ بِمٰا وَضَعَتْ وَ لَیْسَ اَلذَّکَرُ کَالْأُنْثیٰ وَ إِنِّی سَمَّیْتُهٰا مَرْیَمَ وَ إِنِّی أُعِیذُهٰا بِکَ وَ ذُرِّیَّتَهٰا مِنَ اَلشَّیْطٰانِ اَلرَّجِیمِ (۳۶) فَتَقَبَّلَهٰا رَبُّهٰا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ أَنْبَتَهٰا نَبٰاتاً حَسَناً وَ کَفَّلَهٰا زَکَرِیّٰا کُلَّمٰا دَخَلَ عَلَیْهٰا زَکَرِیَّا اَلْمِحْرٰابَ وَجَدَ عِنْدَهٰا رِزْقاً قٰالَ یٰا مَرْیَمُ أَنّٰی لَکِ هٰذٰا قٰالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ إِنَّ اَللّٰهَ یَرْزُقُ مَنْ یَشٰاءُ بِغَیْرِ حِسٰابٍ (۳۷)

چون گفت زن عمران ای پروردگار من بدرستی که من نذر کردم برای تو آنچه در شکم منست از آواز شغل دنیا پس بپذیر از من بدرستی که تویی شنوای دانا (۳۵) پس چون بنهادش گفت پروردگارا بدرستی که من بنهادمش مؤنث و خدا داناتر است بآنچه بنهاد و نیست مذکر چون مؤنث و به درستی که من نامیدمش مریم و به درستی که من پناه می‌دهم او را بتو و فرزندان او را از شیطان رانده شده (۳۶) پس پذیرفت او را پروردگارش پذیرفتنی نیکو و رویانیدش رویانیدنی خوب و پابند آن کردش زکریا را هرگاه درآمد بر او زکریا در جای عبادت یافت نزدش روزی را گفت ای مریم از کجاست مر تو را این گفت آن از نزد خداست بدرستی که خدا روزی می‌دهد آن را که خواهد بی‌شمار (۳۷)

« در بیان نذر کردن مادر یحیی علیه السلام در وقت حمل و استعاذه او »

جفت عمران گفت ، کای ربّ الکرم
نذر کردم آنچه دارم در شکم
باشد آزاد از پی طاعت همه
سوی معبد حاضر خدمت همه
کن قبول این را تو از فضل عمیم
که به جهر و سرّ سمیعی و علیم
وضع چون شد دید اُنثی از تن است
گفت یا رب مرد کی همچون زن است
اعلمی تو بر هر آنچه گشت وضع
که ز نطفه آگهی تا موت و نزع
در رحم هستی تو صورت بند ناس
نقش را نقاش بِه داند اساس
این بود زن یعنی ار نارم بجا
نذر خود نبود عدول از مامَضَی
نام او مریم نهادم بر تو زو
هم پناه آرم ز شیطان عدو
استعاذه بودش از چیزی که بیم
بهر نسوان است از دیو رجیم
باز دارد مرد و زن را بر گناه
عقل را فاسد کند، دین را تباه
پس پناه از آن حوادث وآن فتن
بُرد بر حق که بود درخور به زن
کرد پس پروردگار او را قبول
بهر خدمت بر حریمش بر دخول
در قبولش داشت نیکوتر ز مرد
زآنکه او از مرد و زن بُد جمله فرد
رزق نیکو می خوراند از جنّتش
پرورش می داد در هر طاعتش
آن نباتی را که رویانَد خداش
تا چه باشد رونق و حسن و بهاش
گرچه رویاننده ای نبود به ذات
غیر حق کز خاک رویاند نبات
لیک نادر باشد ار بی واسطه
رُسته نبتی از زمین در ضابطه
بود مریم آن نباتی که خدا
بی وسایط دادی اش نشو و نما
مر زکریا بود در کارش کفیل
یافتی آداب طاعت زآن خلیل
هر زمان داخل شدی در معبد او
یافت رزقی نزد مریم بس نکو
گفت او را هست این رزق از کجا
گفت از حق کو بود رزّاق ما
می دهد رزق او چو خواهد بی حساب
بی سبب یعنی به پاداش و ثواب

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

إِذْ قٰالَتِ اِمْرَأَتُ عِمْرٰانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ مٰا فِی بَطْنِی مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنْتَ اَلسَّمِیعُ اَلْعَلِیمُ (۳۵) فَلَمّٰا وَضَعَتْهٰا قٰالَتْ رَبِّ إِنِّی وَضَعْتُهٰا أُنْثیٰ وَ اَللّٰهُ أَعْلَمُ بِمٰا وَضَعَتْ وَ لَیْسَ اَلذَّکَرُ کَالْأُنْثیٰ وَ إِنِّی سَمَّیْتُهٰا مَرْیَمَ وَ إِنِّی أُعِیذُهٰا بِکَ وَ ذُرِّیَّتَهٰا مِنَ اَلشَّیْطٰانِ اَلرَّجِیمِ (۳۶) فَتَقَبَّلَهٰا رَبُّهٰا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ أَنْبَتَهٰا نَبٰاتاً حَسَناً وَ کَفَّلَهٰا زَکَرِیّٰا کُلَّمٰا دَخَلَ عَلَیْهٰا زَکَرِیَّا اَلْمِحْرٰابَ وَجَدَ عِنْدَهٰا رِزْقاً قٰالَ یٰا مَرْیَمُ أَنّٰی لَکِ هٰذٰا قٰالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ إِنَّ اَللّٰهَ یَرْزُقُ مَنْ یَشٰاءُ بِغَیْرِ حِسٰابٍ (۳۷)
هوش مصنوعی: وقتی همسر عمران گفت: پروردگار من، من چیزی را که در شکم دارم، به تو نذر کردم تا آزاد باشد. پس از من قبول کن، زیرا تو شنوا و دانایی. وقتی او فرزندش را به دنیا آورد، گفت: پروردگار من، من او را دختر به دنیا آوردم و خداوند به آنچه که او به دنیا آورده است، بهتر می‌داند و پسر مانند دختر نیست. من او را مریم نامیدم و او و نسلش را از شیطان رجیم به تو پناه می‌برم. پروردگارش او را به خوبی قبول کرد و او را رشد خوبی داد و زکریا را مسئول پرورش او ساخت. هر بار که زکریا به محراب او می‌رفت، غذایی را پیش او می‌یافت و می‌گفت: ای مریم، این غذا از کجا برای تو آمده است؟ او پاسخ می‌داد: این از جانب خداست، که خدا به هر کس بخواهد بدون حساب روزی می‌دهد.
چون گفت زن عمران ای پروردگار من بدرستی که من نذر کردم برای تو آنچه در شکم منست از آواز شغل دنیا پس بپذیر از من بدرستی که تویی شنوای دانا (۳۵) پس چون بنهادش گفت پروردگارا بدرستی که من بنهادمش مؤنث و خدا داناتر است بآنچه بنهاد و نیست مذکر چون مؤنث و به درستی که من نامیدمش مریم و به درستی که من پناه می‌دهم او را بتو و فرزندان او را از شیطان رانده شده (۳۶) پس پذیرفت او را پروردگارش پذیرفتنی نیکو و رویانیدش رویانیدنی خوب و پابند آن کردش زکریا را هرگاه درآمد بر او زکریا در جای عبادت یافت نزدش روزی را گفت ای مریم از کجاست مر تو را این گفت آن از نزد خداست بدرستی که خدا روزی می‌دهد آن را که خواهد بی‌شمار (۳۷)
هوش مصنوعی: عمران به خدا گفت: "پروردگارا، من نذر کرده‌ام که فرزندم را برای تو وقف کنم." او درخواست این را کرد و از خدا خواست که نذرش را بپذیرد. وقتی فرزندش به دنیا آمد، گفت: "پروردگارا، من فرزندم را دختر متولد کرده‌ام." و خداوند بهتر می‌داند که چه کسی را به دنیا آورده. او نام دخترش را مریم گذاشت و دعا کرد که او و فرزندانش را از وسوسه‌های شیطان محافظت کند. خداوند دعا و نذر او را به خوبی پذیرفت و مریم را به خوبی رشد داد. زکریا که مردی عبادت‌گزار بود، وقتی به محل عبادتش وارد شد، مریم را در حال دریافت روزی‌های فراوان دید و از او پرسید: "این روزی‌ها از کجا آمده است؟" مریم پاسخ داد: "این روزی‌ها از جانب خداست، زیرا خداوند به هرکس که بخواهد، بی‌حساب روزی می‌دهد."
« در بیان نذر کردن مادر یحیی علیه السلام در وقت حمل و استعاذه او »
هوش مصنوعی: مادر یحیی علیه السلام در زمان حاملگی، نذر کرده و از خداوند درخواست پناه کرده است.
جفت عمران گفت ، کای ربّ الکرم
نذر کردم آنچه دارم در شکم
هوش مصنوعی: عمران به خدا گفت: ای پروردگار بزرگ، من نذر کرده‌ام که هر چه دارم را به خاطر تو در راهی که می‌طلبی قربانی کنم.
باشد آزاد از پی طاعت همه
سوی معبد حاضر خدمت همه
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که فردی در جستجوی آزادگی و دوری از بندگی و طاعت است و در این راه به سوی معبد می‌رود تا در خدمت همه باشد. به عبارتی، او می‌خواهد به جای پیروی از دستورات و قید و بندها، بطور مستقل و برای خدمت به دیگران حضور داشته باشد.
کن قبول این را تو از فضل عمیم
که به جهر و سرّ سمیعی و علیم
هوش مصنوعی: این را بپذیر که خداوند به علم و آگاهی کامل است و می‌شنود و می‌داند چه چیزهایی هم در آشکار و هم در نهان اتفاق می‌افتد.
وضع چون شد دید اُنثی از تن است
گفت یا رب مرد کی همچون زن است
هوش مصنوعی: زمانی که اوضاع به این شکل درآمد، دیدم که زن از بدن جدا است. پس گفتم: ای پروردگار، آیا مرد نیز مانند زن خواهد بود؟
اعلمی تو بر هر آنچه گشت وضع
که ز نطفه آگهی تا موت و نزع
هوش مصنوعی: تو در هر آنچه که به وجود آمده، از مرحله تشکیل نطفه تا زمان مرگ و تزکیه، آگاهی و دانش داری.
در رحم هستی تو صورت بند ناس
نقش را نقاش بِه داند اساس
هوش مصنوعی: در وجود تو، طراحی شکل‌ها و نقش‌ها به گونه‌ای است که هنرمند با دقت و هنر خود، بنیادی محکم برای آن می‌سازد.
این بود زن یعنی ار نارم بجا
نذر خود نبود عدول از مامَضَی
هوش مصنوعی: زنی که در اینجا توصیف شده، اگر در آرامش نباشد، نشان‌دهنده این است که به عهد و پیمانی که بسته وفادار نیست و از آنچه که در گذشته انجام داده، ادعای بازگشت ندارد.
نام او مریم نهادم بر تو زو
هم پناه آرم ز شیطان عدو
هوش مصنوعی: من برای تو نام مریم را انتخاب کردم، و به واسطه او از شر شیطان دشمن محافظت می‌کنم.
استعاذه بودش از چیزی که بیم
بهر نسوان است از دیو رجیم
هوش مصنوعی: او از چیزی پناه برد که به خاطر آن، زنان از شیطان پلید ترس دارند.
باز دارد مرد و زن را بر گناه
عقل را فاسد کند، دین را تباه
هوش مصنوعی: مرد و زن را از انجام گناه باز می‌دارد، عقل را خراب می‌کند و دین را تباه می‌سازد.
پس پناه از آن حوادث وآن فتن
بُرد بر حق که بود درخور به زن
هوش مصنوعی: برای جلوگیری از حوادث و مشکلات، باید به حقیقتی پناه برد که شایسته و مناسب است.
کرد پس پروردگار او را قبول
بهر خدمت بر حریمش بر دخول
هوش مصنوعی: سپس پروردگار او را پذیرفت تا در خدمتش به حریم او وارد شود.
در قبولش داشت نیکوتر ز مرد
زآنکه او از مرد و زن بُد جمله فرد
هوش مصنوعی: او در پذیرش او بهتر از مردان بود، چرا که او از مرد و زن فراتر بود و کامل‌تر بود.
رزق نیکو می خوراند از جنّتش
پرورش می داد در هر طاعتش
هوش مصنوعی: خداوند از آسمان روزی خوب را به او عطا می‌کند و او را در هر عبادت و نیکی تحت پرورش قرار می‌دهد.
آن نباتی را که رویانَد خداش
تا چه باشد رونق و حسن و بهاش
هوش مصنوعی: هر گیاهی که خداوند می‌رویاند، به چه زیبایی و ارزشی با رونق و طراوت خود جلوه‌گری می‌کند.
گرچه رویاننده ای نبود به ذات
غیر حق کز خاک رویاند نبات
هوش مصنوعی: اگرچه هیچ کس جز خالق حقیقی وجود ندارد که گیاه را از خاک رویاند،
لیک نادر باشد ار بی واسطه
رُسته نبتی از زمین در ضابطه
هوش مصنوعی: اما بسیار نادر است که گیاهی بدون واسطه از زمین بیرون بیاید و رشد کند.
بود مریم آن نباتی که خدا
بی وسایط دادی اش نشو و نما
هوش مصنوعی: مریم مانند گیاهی است که خداوند بدون واسطه به او رشد و نمو داده است.
مر زکریا بود در کارش کفیل
یافتی آداب طاعت زآن خلیل
هوش مصنوعی: زکریا در کار خود شخص کفیل و مسئول پیدا کرد و آداب عبادت را از آن خلیل آموخت.
هر زمان داخل شدی در معبد او
یافت رزقی نزد مریم بس نکو
هوش مصنوعی: هر بار که وارد معبد او می‌شوی، روزی خوبی را کنار مریم پیدا می‌کنی.
گفت او را هست این رزق از کجا
گفت از حق کو بود رزّاق ما
هوش مصنوعی: گفت وقتی که روزی‌ات از کجا می‌آید، پاسخ داد که تنها کسی که روزی می‌دهد، خداوند است.
می دهد رزق او چو خواهد بی حساب
بی سبب یعنی به پاداش و ثواب
هوش مصنوعی: خداوند روزی بندگان را به صورت نامحدود و بدون علت مشخصی می‌دهد، مانند پاداش و ثواب که به آنها عطا می‌کند.