گنجور

۱۰- آیات ۳۶ تا ۴۰

وَ إِلیٰ مَدْیَنَ أَخٰاهُمْ شُعَیْباً فَقٰالَ یٰا قَوْمِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ وَ اُرْجُوا اَلْیَوْمَ اَلْآخِرَ وَ لاٰ تَعْثَوْا فِی اَلْأَرْضِ مُفْسِدِینَ (۳۶) فَکَذَّبُوهُ فَأَخَذَتْهُمُ اَلرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِی دٰارِهِمْ جٰاثِمِینَ (۳۷) وَ عٰاداً وَ ثَمُودَ وَ قَدْ تَبَیَّنَ لَکُمْ مِنْ مَسٰاکِنِهِمْ وَ زَیَّنَ لَهُمُ اَلشَّیْطٰانُ أَعْمٰالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ اَلسَّبِیلِ وَ کٰانُوا مُسْتَبْصِرِینَ (۳۸) وَ قٰارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هٰامٰانَ وَ لَقَدْ جٰاءَهُمْ مُوسیٰ بِالْبَیِّنٰاتِ فَاسْتَکْبَرُوا فِی اَلْأَرْضِ وَ مٰا کٰانُوا سٰابِقِینَ (۳۹) فَکُلاًّ أَخَذْنٰا بِذَنْبِهِ فَمِنْهُمْ مَنْ أَرْسَلْنٰا عَلَیْهِ حٰاصِباً وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَتْهُ اَلصَّیْحَةُ وَ مِنْهُمْ مَنْ خَسَفْنٰا بِهِ اَلْأَرْضَ وَ مِنْهُمْ مَنْ أَغْرَقْنٰا وَ مٰا کٰانَ اَللّٰهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لٰکِنْ کٰانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ (۴۰)

و بسوی مدین برادرشان را شعیب پس گفت ای قوم من بپرستید خدا را و آرزو کنید روز بازپسین را و تباه‌کاری مکنید در زمین فسادکنندگان (۳۶) پس تکذیب کردند او را پس گرفتشان زلزله یا صیحه پس گردیدند در خانه‌هاشان برجای‌ماندگان (۳۷) و عاد را و ثمود را و بحقیقت ظاهر شد بر شما از مسکنهاشان و بیاراست برای ایشان دیو رجیم کردار ایشان را پس بازداشت ایشان را از راه و بودند بینندگان (۳۸) و قارون را و فرعون را و هامان را و بتحقیق آمد ایشان را موسی بمعجزها پس سرکشی کردند در زمین و نبودند پیشی‌گیرندگان (۳۹) پس هر یک را گرفتیم بگناه او پس بعضی از ایشان کسی بود که فرستادیم بر او تند باد سنگریزه و بعضی از ایشان کسی بود که گرفت او را صدای جبرئیل و بعضی از ایشان کسی بود که فرو بردیم ما او را بزمین و بعضی از ایشان کسی که غرق کردیم ما و نبود خدا تا ستم کند ایشان را و لیکن بودند که بر نفسهای خود ستم می‌کردند (۴۰)

سوی مدین هم فرستادیم ما
مر برادرشان شعیب رهنما
گفت یَا قَومٍ اعبُدواْ الله بالیقین
بر امید اجر روز واپسین
هم مجویید از خلاف عدل و داد
در زمین رسم تباهی و فساد
پس ورا کردند تکذیب از وجوه
صاعقه بگرفت پس بر آن گروه
جَاثِمِین فَأصبَحُواْ فِی دَارِهِم
بین کنون بنیادشان را منهدم
همچنین آن فرقۀ عاد و ثمود
بر شما مأوایشان روشن نمود
قَد تَّبَیّنَ مِّن مسَاکِنِهِم لَکُم
زَینَ الشَّیطَانُ لَهُمُ أعمَالَهُم
دیو ایشان را پس از ره داشت باز
گر چه مستبصر بُدند از راه و ساز
هم دگر قارون و فرعو ن عدو
باز آن هامان پُر مکر دورو
موسی او، با بیّنات آشکار
سوی ایشان آمد از پروردگار
سرکشی کردند پس اندر زمین
می نبودند آن گروه از سابقین
پیشی اعنی تا که بر حکم خدا
بازگیرند از پی دفع قضا
پس گرفتیم آن کسان را بالتمام
که بیان شد بر گناه و انتقام
پس از ایشان بود بعضی غالباً
خود منْ أرسَلْنَا عَلَیهِ حَاصِباً
برفرستادیم یعنی بیدرنگ
سوی او بادی که در وی بود سنگ
هم بُد از ایشان که بر وجه شگفت
مر عذاب صیحه او را برگرفت
بعض دیگر را از ایشان همچنین
منخسف کردیم ما اندر زمین
بَرخ دیگر را از ایشان باز هم
غرق فرمودیم در طوفان و یم
حق نکرد اِستم بر ایشان لیک خود
ظالمان بودند بر خود بی ز حد
۹- آیات ۳۱ تا ۳۵: وَ لَمّٰا جٰاءَتْ رُسُلُنٰا إِبْرٰاهِیمَ بِالْبُشْریٰ قٰالُوا إِنّٰا مُهْلِکُوا أَهْلِ هٰذِهِ اَلْقَرْیَةِ إِنَّ أَهْلَهٰا کٰانُوا ظٰالِمِینَ (۳۱) قٰالَ إِنَّ فِیهٰا لُوطاً قٰالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَنْ فِیهٰا لَنُنَجِّیَنَّهُ وَ أَهْلَهُ إِلاَّ اِمْرَأَتَهُ کٰانَتْ مِنَ اَلْغٰابِرِینَ (۳۲) وَ لَمّٰا أَنْ جٰاءَتْ رُسُلُنٰا لُوطاً سِیءَ بِهِمْ وَ ضٰاقَ بِهِمْ ذَرْعاً وَ قٰالُوا لاٰ تَخَفْ وَ لاٰ تَحْزَنْ إِنّٰا مُنَجُّوکَ وَ أَهْلَکَ إِلاَّ اِمْرَأَتَکَ کٰانَتْ مِنَ اَلْغٰابِرِینَ (۳۳) إِنّٰا مُنْزِلُونَ عَلیٰ أَهْلِ هٰذِهِ اَلْقَرْیَةِ رِجْزاً مِنَ اَلسَّمٰاءِ بِمٰا کٰانُوا یَفْسُقُونَ (۳۴) وَ لَقَدْ تَرَکْنٰا مِنْهٰا آیَةً بَیِّنَةً لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (۳۵)۱۱- آیات ۴۱ تا ۴۴: مَثَلُ اَلَّذِینَ اِتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اَللّٰهِ أَوْلِیٰاءَ کَمَثَلِ اَلْعَنْکَبُوتِ اِتَّخَذَتْ بَیْتاً وَ إِنَّ أَوْهَنَ اَلْبُیُوتِ لَبَیْتُ اَلْعَنْکَبُوتِ لَوْ کٰانُوا یَعْلَمُونَ (۴۱) إِنَّ اَللّٰهَ یَعْلَمُ مٰا یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مِنْ شَیْ‌ءٍ وَ هُوَ اَلْعَزِیزُ اَلْحَکِیمُ (۴۲) وَ تِلْکَ اَلْأَمْثٰالُ نَضْرِبُهٰا لِلنّٰاسِ وَ مٰا یَعْقِلُهٰا إِلاَّ اَلْعٰالِمُونَ (۴۳) خَلَقَ اَللّٰهُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ بِالْحَقِّ إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً لِلْمُؤْمِنِینَ (۴۴)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ إِلیٰ مَدْیَنَ أَخٰاهُمْ شُعَیْباً فَقٰالَ یٰا قَوْمِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ وَ اُرْجُوا اَلْیَوْمَ اَلْآخِرَ وَ لاٰ تَعْثَوْا فِی اَلْأَرْضِ مُفْسِدِینَ (۳۶) فَکَذَّبُوهُ فَأَخَذَتْهُمُ اَلرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِی دٰارِهِمْ جٰاثِمِینَ (۳۷) وَ عٰاداً وَ ثَمُودَ وَ قَدْ تَبَیَّنَ لَکُمْ مِنْ مَسٰاکِنِهِمْ وَ زَیَّنَ لَهُمُ اَلشَّیْطٰانُ أَعْمٰالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ اَلسَّبِیلِ وَ کٰانُوا مُسْتَبْصِرِینَ (۳۸) وَ قٰارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هٰامٰانَ وَ لَقَدْ جٰاءَهُمْ مُوسیٰ بِالْبَیِّنٰاتِ فَاسْتَکْبَرُوا فِی اَلْأَرْضِ وَ مٰا کٰانُوا سٰابِقِینَ (۳۹) فَکُلاًّ أَخَذْنٰا بِذَنْبِهِ فَمِنْهُمْ مَنْ أَرْسَلْنٰا عَلَیْهِ حٰاصِباً وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَتْهُ اَلصَّیْحَةُ وَ مِنْهُمْ مَنْ خَسَفْنٰا بِهِ اَلْأَرْضَ وَ مِنْهُمْ مَنْ أَغْرَقْنٰا وَ مٰا کٰانَ اَللّٰهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لٰکِنْ کٰانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ (۴۰)
هوش مصنوعی: خداوند برادران بنی‌اسرائیل را به سمت شعیب فرستاد و او به قومش گفت: «ای قوم من، خدا را بپرستید و به روز قیامت امیدوار باشید و در زمین فساد نکنید.» اما آن‌ها به او ایمان نیاوردند و زمین لرزه‌ای آن‌ها را فرا گرفت و در خانه‌هایشان به حالت مرده درآمدند. همچنین، عَاد و ثمود را مثال می‌زند، که آثار و خانه‌هایشان برای شما مشخص است. شیطان اعمالشان را برایشان زیبا جلوه داده بود و آن‌ها را از راه راست دور کرده بود در حالی که خود را دانا می‌دانستند. در نهایت به ذکر کارهای قارون، فرعون و هامان پرداخته و می‌گوید: موسی با دلایل واضح به آن‌ها آمد اما آن‌ها در زمین تکبر کردند و نمی‌توانستند بر حق پیشی بگیرند. خداوند هر کدام از آن‌ها را به دلیل گناهشان مجازات کرد؛ برخی را با تندباد عذاب کرد، برخی با صیحه‌ای گرفت و برخی را به زمین فرو برد و برخی را غرق کرد. خداوند هرگز به آن‌ها ظلم نکرد، بلکه آن‌ها خودشان بر خویشتن ظلم کردند.
و بسوی مدین برادرشان را شعیب پس گفت ای قوم من بپرستید خدا را و آرزو کنید روز بازپسین را و تباه‌کاری مکنید در زمین فسادکنندگان (۳۶) پس تکذیب کردند او را پس گرفتشان زلزله یا صیحه پس گردیدند در خانه‌هاشان برجای‌ماندگان (۳۷) و عاد را و ثمود را و بحقیقت ظاهر شد بر شما از مسکنهاشان و بیاراست برای ایشان دیو رجیم کردار ایشان را پس بازداشت ایشان را از راه و بودند بینندگان (۳۸) و قارون را و فرعون را و هامان را و بتحقیق آمد ایشان را موسی بمعجزها پس سرکشی کردند در زمین و نبودند پیشی‌گیرندگان (۳۹) پس هر یک را گرفتیم بگناه او پس بعضی از ایشان کسی بود که فرستادیم بر او تند باد سنگریزه و بعضی از ایشان کسی بود که گرفت او را صدای جبرئیل و بعضی از ایشان کسی بود که فرو بردیم ما او را بزمین و بعضی از ایشان کسی که غرق کردیم ما و نبود خدا تا ستم کند ایشان را و لیکن بودند که بر نفسهای خود ستم می‌کردند (۴۰)
هوش مصنوعی: شعیب، برادر قومش، به آنها گفت: "ای قوم من، خداوند را پرستش کنید و امیدوار باشید به روز بازپسینی. در زمین فساد نکنید و به تباهی نپردازید." اما آنها او را انکار کردند و به عذاب دچار شدند؛ یا زلزله‌ای آنها را فراگرفت یا صدای وحشتناکی به گوششان رسید و در خانه‌هایشان باقی ماندند. سپس قوم عاد و ثمود نیز به عذاب دچار شدند، و نشانه‌هایی از زندگی آنها برای شما باقی مانده است. خداوند به سبب اعمالشان آنها را بی‌نوا کرد و از او راه‌های درست را بر آنها بست. همچنین قارون، فرعون و هامان نیز به عذاب‌های مختلف مبتلا شدند، در حالی که موسی با معجزات خود به سوی آنها آمد. اما آنها سرکشی کردند و هر یک به سزاوار خود عذاب شدند. برخی با تندباد سنگریزه، برخی با صدای جبرئیل، برخی در زمین فرو رفته و برخی دیگر غرق شدند. خداوند بر آنها ظلم نکرد، بلکه خودشان بر خود ظلم کردند.
سوی مدین هم فرستادیم ما
مر برادرشان شعیب رهنما
هوش مصنوعی: ما برادرشان شعیب را به سوی شهر مدین فرستادیم تا مردم را راهنمایی کند.
گفت یَا قَومٍ اعبُدواْ الله بالیقین
بر امید اجر روز واپسین
هوش مصنوعی: ای قوم، با یقین به خداوند عبادت کنید و به پاداش روز قیامت امید داشته باشید.
هم مجویید از خلاف عدل و داد
در زمین رسم تباهی و فساد
هوش مصنوعی: به دنبال اعمال ناعادلانه و فساد در زمین نباشید و از قوانین و اصول عدالت خارج نشوید.
پس ورا کردند تکذیب از وجوه
صاعقه بگرفت پس بر آن گروه
هوش مصنوعی: این افراد به دلایل مختلفی به انکار و رد حقایق پرداخته و مانند صاعقه بر جمعیتی دیگر تأثیر منفی گذاشتند.
جَاثِمِین فَأصبَحُواْ فِی دَارِهِم
بین کنون بنیادشان را منهدم
هوش مصنوعی: آنها در حال نشستن و بی‌حرکت بودند و در نتیجه، صبح روز بعد، در سرزمینشان، بنیاد و اساس‌شان به کلی ویران شد.
همچنین آن فرقۀ عاد و ثمود
بر شما مأوایشان روشن نمود
هوش مصنوعی: این آیه به این نکته اشاره دارد که خداوند برای کسانی که در گذشته عذاب شدند، نشانه‌هایی از عذاب را نمایان کرده است. قوم عاد و ثمود که در تاریخ عذاب و نابودی شدند، به عنوان مثال‌هایی برای عبرت و یادآوری برای افراد دیگر مطرح شده‌اند.
قَد تَّبَیّنَ مِّن مسَاکِنِهِم لَکُم
زَینَ الشَّیطَانُ لَهُمُ أعمَالَهُم
هوش مصنوعی: از جاهایی که آن‌ها زندگی می‌کردند، روشن است که شیطان عملکردهای آنها را برایشان زینت بخشیده است.
دیو ایشان را پس از ره داشت باز
گر چه مستبصر بُدند از راه و ساز
هوش مصنوعی: دیو توانسته بود آنها را دوباره به سمت خود بکشاند، هرچند که آنها به خوبی از راه و قضیه آگاه بودند.
هم دگر قارون و فرعو ن عدو
باز آن هامان پُر مکر دورو
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که افرادی که قدرت و ثروت زیادی دارند، مانند قارون و فرعون، همواره با دشمنان و فریبکاران در ارتباط هستند و در واقع دورویی و نیرنگ در رفتارشان موج می‌زند.
موسی او، با بیّنات آشکار
سوی ایشان آمد از پروردگار
هوش مصنوعی: موسی با نشانه‌های واضح و روشن از سوی خداوند به سوی آنان آمد.
سرکشی کردند پس اندر زمین
می نبودند آن گروه از سابقین
هوش مصنوعی: گروهی که قبلاً در زمین بودند، اکنون به خاطر نافرمانی و سرکشی خود در آن جا حضور ندارند.
پیشی اعنی تا که بر حکم خدا
بازگیرند از پی دفع قضا
هوش مصنوعی: پیشی یعنی این که تا وقتی که بر اساس خواست خدا عمل کنند و از تلاش برای جلوگیری از تقدیر الهی دست بردارند.
پس گرفتیم آن کسان را بالتمام
که بیان شد بر گناه و انتقام
هوش مصنوعی: ما به‌طور کامل آن افرادی را که در مورد گناه و مجازاتشان سخن گفته شده است، به خود گرفتیم.
پس از ایشان بود بعضی غالباً
خود منْ أرسَلْنَا عَلَیهِ حَاصِباً
هوش مصنوعی: پس از آن‌ها، برخی از مردم بر سر خودشان عذاب و بلایی فرود آمد که به وسیله آن به شدت تحت تأثیر قرار گرفتند.
برفرستادیم یعنی بیدرنگ
سوی او بادی که در وی بود سنگ
هوش مصنوعی: ما به سرعت باد را به سوی او فرستادیم، بادی که در آن پر از سنگ بود.
هم بُد از ایشان که بر وجه شگفت
مر عذاب صیحه او را برگرفت
هوش مصنوعی: بعضی از آنها به طور شگفت‌انگیزی عذاب او را پذیرفتند و از آن رهایی یافتند.
بعض دیگر را از ایشان همچنین
منخسف کردیم ما اندر زمین
هوش مصنوعی: ما بعضی دیگر از آن‌ها را نیز در زمین به ضعیفی کشاندیم.
بَرخ دیگر را از ایشان باز هم
غرق فرمودیم در طوفان و یم
هوش مصنوعی: در طرف دیگر، ما آنها را دوباره در طوفان و دریا غرق کردیم.
حق نکرد اِستم بر ایشان لیک خود
ظالمان بودند بر خود بی ز حد
هوش مصنوعی: حق بر آن‌ها ظلم نکرد، اما خودشان به خود ظلم کردند و این ظلم بی‌حد و حساب بود.