گنجور

۴- آیات ۱۴ تا ۱۷

وَ لَمّٰا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اِسْتَویٰ آتَیْنٰاهُ حُکْماً وَ عِلْماً وَ کَذٰلِکَ نَجْزِی اَلْمُحْسِنِینَ (۱۴) وَ دَخَلَ اَلْمَدِینَةَ عَلیٰ حِینِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهٰا فَوَجَدَ فِیهٰا رَجُلَیْنِ یَقْتَتِلاٰنِ هٰذٰا مِنْ شِیعَتِهِ وَ هٰذٰا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغٰاثَهُ اَلَّذِی مِنْ شِیعَتِهِ عَلَی اَلَّذِی مِنْ عَدُوِّهِ فَوَکَزَهُ مُوسیٰ فَقَضیٰ عَلَیْهِ قٰالَ هٰذٰا مِنْ عَمَلِ اَلشَّیْطٰانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِینٌ (۱۵) قٰالَ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ اَلْغَفُورُ اَلرَّحِیمُ (۱۶) قٰالَ رَبِّ بِمٰا أَنْعَمْتَ عَلَیَّ فَلَنْ أَکُونَ ظَهِیراً لِلْمُجْرِمِینَ (۱۷)

و چون رسید بکمال قوتش و اعتدال یافت دادیم او را حکمت و دانش و همچنین جزا می‌دهیم نیکوکاران را (۱۴) و داخل شد در شهر بوقت غفلتی از اهل آن پس یافت در آن دو مرد را که کارزار می‌کردند این از شیعه او و این از دشمنش پس بیاری طلبید او را آنکه بودی از شیعه‌اش بر آنکه بود از دشمنش پس مشت زد او را موسی پس کشت او را گفت این بود از کار شیطان بدرستی که اوست دشمن اضلال کننده آشکار (۱۵) گفت پروردگار من بدرستی که من ستم کردم بر خودم پس بیامرز مرا پس آمرزید او را بدرستی که اوست آمرزنده مهربان (۱۶) گفت پروردگار من بآنچه انعام کردی بر من پس نشوم هرگز هم پشت گناهکاران (۱۷)

« در بیان کُشتن حضرت موسی(ع) قبطیی را به حمایت سبطیی »

چون رسید او بر کمال رشد و حد
قد او شد راست هم محکم خرد
حکمت و دانش به او دادیم ما
محسنین را می دهیم اینسان جزا
شد به شهر اندر زمان غفلتی
ز اهل آن یعنی بدون حاجتی
یافت در جنگ و نزاع آن جا دو مرد
که ز وجهی بودشان با هم نبرد
زآن یکی از پیروان، دیگر عدو
بود قبطی جاهد و غالب بر او
پس به وی کرد استغاثه پیروش
زآنکه دشمن بود با وی کینه کش
خشم پس بگرفت موسی بر عدو
کُشت با مُشتش ، قضاء چون بُد بر او
گفت از شیطان بُد این کردار و کار
کآن عدو گمره کننده است آشکار
گفت ای پروردگارم من به خویش
ظلم کردم تو ببخش از لطف بیش
پس بیامرزم، پس آمرزید حق
کو غفور است و رحیم از ماسَبَق
بودش این آثار غفران از اِله
داشت کز فرعونیان او را نگاه
گفت ای پروردگار ذوالمنن
بر هر آنچه اِنعام فرمودی به من
پس نباشم مجرمان را یار و پشت
بود مجرم آنکه مُرد از زخم مُشت
۳- آیات ۱۰ تا ۱۳: وَ أَصْبَحَ فُؤٰادُ أُمِّ مُوسیٰ فٰارِغاً إِنْ کٰادَتْ لَتُبْدِی بِهِ لَوْ لاٰ أَنْ رَبَطْنٰا عَلیٰ قَلْبِهٰا لِتَکُونَ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ (۱۰) وَ قٰالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّیهِ فَبَصُرَتْ بِهِ عَنْ جُنُبٍ وَ هُمْ لاٰ یَشْعُرُونَ (۱۱) وَ حَرَّمْنٰا عَلَیْهِ اَلْمَرٰاضِعَ مِنْ قَبْلُ فَقٰالَتْ هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلیٰ أَهْلِ بَیْتٍ یَکْفُلُونَهُ لَکُمْ وَ هُمْ لَهُ نٰاصِحُونَ (۱۲) فَرَدَدْنٰاهُ إِلیٰ أُمِّهِ کَیْ تَقَرَّ عَیْنُهٰا وَ لاٰ تَحْزَنَ وَ لِتَعْلَمَ أَنَّ وَعْدَ اَللّٰهِ حَقٌّ وَ لٰکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لاٰ یَعْلَمُونَ (۱۳)۵- آیات ۱۸ تا ۲۰: فَأَصْبَحَ فِی اَلْمَدِینَةِ خٰائِفاً یَتَرَقَّبُ فَإِذَا اَلَّذِی اِسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ یَسْتَصْرِخُهُ قٰالَ لَهُ مُوسیٰ إِنَّکَ‌ لَغَوِیٌّ مُبِینٌ (۱۸) فَلَمّٰا أَنْ أَرٰادَ أَنْ یَبْطِشَ بِالَّذِی هُوَ عَدُوٌّ لَهُمٰا قٰالَ یٰا مُوسیٰ أَ تُرِیدُ أَنْ تَقْتُلَنِی کَمٰا قَتَلْتَ نَفْساً بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِیدُ إِلاّٰ أَنْ تَکُونَ جَبّٰاراً فِی اَلْأَرْضِ وَ مٰا تُرِیدُ أَنْ تَکُونَ مِنَ اَلْمُصْلِحِینَ (۱۹) وَ جٰاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَی اَلْمَدِینَةِ یَسْعیٰ قٰالَ یٰا مُوسیٰ إِنَّ اَلْمَلَأَ یَأْتَمِرُونَ بِکَ لِیَقْتُلُوکَ فَاخْرُجْ إِنِّی لَکَ مِنَ اَلنّٰاصِحِینَ (۲۰)پس گشت در آن شهر ترسان مترصد می‌بود پس ناگاه آنکه بیاری طلبیده بود او را دیروز بفریادرسی خواست او را گفت مر او را موسی بدرستی که تویی هر آینه گمراهی آشکار (۱۸) پس چون خواست که حمله می‌کند با آنکه او دشمنش بود مر آن دو تا را گفت ای موسی آیا می‌خواهی که بکشی مرا هم چنان که کشتی نفیسی را دیروز نمی‌خواهی جز اینکه باشی ستمکار در زمین و نمی‌خواهی که باشی از اصلاح‌کنندگان (۱۹) و آمد مردی از انتهای آن شهر که می‌شتافت گفت ای موسی بدرستی که جماعت مشورت می‌کنند در باب تو که بکشندت پس بیرون رو بدرستی که من مر ترا از خیرخواهانم (۲۰)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ لَمّٰا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اِسْتَویٰ آتَیْنٰاهُ حُکْماً وَ عِلْماً وَ کَذٰلِکَ نَجْزِی اَلْمُحْسِنِینَ (۱۴) وَ دَخَلَ اَلْمَدِینَةَ عَلیٰ حِینِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهٰا فَوَجَدَ فِیهٰا رَجُلَیْنِ یَقْتَتِلاٰنِ هٰذٰا مِنْ شِیعَتِهِ وَ هٰذٰا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغٰاثَهُ اَلَّذِی مِنْ شِیعَتِهِ عَلَی اَلَّذِی مِنْ عَدُوِّهِ فَوَکَزَهُ مُوسیٰ فَقَضیٰ عَلَیْهِ قٰالَ هٰذٰا مِنْ عَمَلِ اَلشَّیْطٰانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِینٌ (۱۵) قٰالَ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ اَلْغَفُورُ اَلرَّحِیمُ (۱۶) قٰالَ رَبِّ بِمٰا أَنْعَمْتَ عَلَیَّ فَلَنْ أَکُونَ ظَهِیراً لِلْمُجْرِمِینَ (۱۷)
هوش مصنوعی: زمانی که او به سن جوانی رسید و به کمال خود رسید، به او حکمت و دانش دادیم و همچنین ما به نیکوکاران چنین پاداش می‌دهیم. او وارد شهری شد در زمانی که مردم آن غافل بودند و در آنجا دو نفر را دید که در حال جنگ با یکدیگر بودند؛ یکی از آن‌ها از پیروان او و دیگری از دشمنانش بود. شخصی که از پیروان موسی بود، از او کمک خواست و موسی او را با یک ضربه‌ای کشت. سپس گفت: «این کار از کارهای شیطان است، او دشمنی فریبکار و آشکار است.» موسی گفت: «پروردگارا، من به خود ستم کردم، پس مرا ببخش.» و خدا او را بخشید؛ زیرا او همواره بخشاینده و مهربان است. او گفت: «پروردگارا، به آن نعمت‌هایی که به من عطا کردی، هرگز به مجرمان یاری نخواهم رساند.»
و چون رسید بکمال قوتش و اعتدال یافت دادیم او را حکمت و دانش و همچنین جزا می‌دهیم نیکوکاران را (۱۴) و داخل شد در شهر بوقت غفلتی از اهل آن پس یافت در آن دو مرد را که کارزار می‌کردند این از شیعه او و این از دشمنش پس بیاری طلبید او را آنکه بودی از شیعه‌اش بر آنکه بود از دشمنش پس مشت زد او را موسی پس کشت او را گفت این بود از کار شیطان بدرستی که اوست دشمن اضلال کننده آشکار (۱۵) گفت پروردگار من بدرستی که من ستم کردم بر خودم پس بیامرز مرا پس آمرزید او را بدرستی که اوست آمرزنده مهربان (۱۶) گفت پروردگار من بآنچه انعام کردی بر من پس نشوم هرگز هم پشت گناهکاران (۱۷)
هوش مصنوعی: و وقتی به کمال توانایی خود رسید و در وضع اعتدالی قرار گرفت، به او حکمت و علم دادیم و همچنین به نیکوکاران پاداش می‌دهیم. او در زمانی که مردم غافل بودند، وارد یک شهر شد و در آنجا دو مرد را دید که در حال جنگ بودند؛ یکی از پیروان او و دیگری از دشمنانش. او از پیروزش کمک خواست تا به دشمنش یاری کند. موسی به آن شخص ضربه‌ای زد و او را کشت. سپس گفت: «این کار از شیطان است، زیرا او دشمنی آشکار است که موجب گمراهی می‌شود.» موسی از پروردگارش خواست: «من بر خود ستم کردم، پس مرا ببخش.» و پروردگارش او را بخشید، زیرا او بسیار مهربان و آمرزنده است. موسی سپس گفت: «خداوندا، به هر چیزی که به من نعمت دادی سپاسگزارم و هرگز از گناهکاران نخواهم بود.»
« در بیان کُشتن حضرت موسی(ع) قبطیی را به حمایت سبطیی »
هوش مصنوعی: در مورد کشتن حضرت موسی(ع)، فردی مصری (قبطی) از سوی یکی از بنی‌اسراییل (سبطی) حمایت شده است.
چون رسید او بر کمال رشد و حد
قد او شد راست هم محکم خرد
هوش مصنوعی: زمانی که او به اوج رشد و بلوغ خود رسید، قد او نیز راست و محکم شد و عقل او قوت گرفت.
حکمت و دانش به او دادیم ما
محسنین را می دهیم اینسان جزا
هوش مصنوعی: ما به افرادی که نیکوکار و خداشناس هستند، حکمت و دانش عطا می‌کنیم و اینگونه پاداش می‌دهیم.
شد به شهر اندر زمان غفلتی
ز اهل آن یعنی بدون حاجتی
هوش مصنوعی: در زمانی که اهل آن شهر غافل بودند، به داخل شهر رفت و آمدی بدون آنکه نیازی داشته باشد، صورت گرفت.
یافت در جنگ و نزاع آن جا دو مرد
که ز وجهی بودشان با هم نبرد
هوش مصنوعی: در میان نبرد و درگیری، دو مردی پیدا شدند که به دلایلی خاص با یکدیگر در حال جنگ بودند.
زآن یکی از پیروان، دیگر عدو
بود قبطی جاهد و غالب بر او
هوش مصنوعی: از یکی از پیروان، دشمن دیگری بود که قبطی نام داشت و در نبرد بر او مسلط شد.
پس به وی کرد استغاثه پیروش
زآنکه دشمن بود با وی کینه کش
هوش مصنوعی: پس او به پیر خود کمک خواسته بود، زیرا که دشمنش با او کینه داشت.
خشم پس بگرفت موسی بر عدو
کُشت با مُشتش ، قضاء چون بُد بر او
هوش مصنوعی: موسی به دشمن خود خشمگین شد و او را با مشت خود کشت، زیرا این قضا و قدر بود که بر او حاکم شده بود.
گفت از شیطان بُد این کردار و کار
کآن عدو گمره کننده است آشکار
هوش مصنوعی: او گفت که این رفتار و اعمال ناشایست از شیطان است، زیرا این دشمن به‌روشنی باعث گمراهی مردم می‌شود.
گفت ای پروردگارم من به خویش
ظلم کردم تو ببخش از لطف بیش
هوش مصنوعی: خدای من، من به خودم آسیب زدم؛ از بزرگواری‌ات به من ببخش.
پس بیامرزم، پس آمرزید حق
کو غفور است و رحیم از ماسَبَق
هوش مصنوعی: من از گناهان خود درگذشته و طلب عفو می‌کنم، زیرا خداوند مهربان و بخشنده است و از رحمت او هیچ چیز نیست که نتواند بخشید.
بودش این آثار غفران از اِله
داشت کز فرعونیان او را نگاه
هوش مصنوعی: او نشانه‌های بخشنده‌ای داشت که از خدای خود دریافت کرده بود و مانند فرعونیان به او آسیب نرسید.
گفت ای پروردگار ذوالمنن
بر هر آنچه اِنعام فرمودی به من
هوش مصنوعی: ای پروردگار با نعمت‌های بی‌پایانت، بر هر آنچه که به من عطا کرده‌ای، سپاسگزارم.
پس نباشم مجرمان را یار و پشت
بود مجرم آنکه مُرد از زخم مُشت
هوش مصنوعی: پس من همواره حامی مجرمان نخواهم بود و کسی که از شدت ضربه‌ی مشت مرد، خود مجرم است.