گنجور

۱۱- آیات ۳۸ تا ۴۳

وَ قٰالَ فِرْعَوْنُ یٰا أَیُّهَا اَلْمَلَأُ مٰا عَلِمْتُ لَکُمْ مِنْ إِلٰهٍ غَیْرِی فَأَوْقِدْ لِی یٰا هٰامٰانُ عَلَی اَلطِّینِ‌ فَاجْعَلْ لِی صَرْحاً لَعَلِّی أَطَّلِعُ إِلیٰ إِلٰهِ مُوسیٰ وَ إِنِّی لَأَظُنُّهُ مِنَ اَلْکٰاذِبِینَ (۳۸) وَ اِسْتَکْبَرَ هُوَ وَ جُنُودُهُ فِی اَلْأَرْضِ بِغَیْرِ اَلْحَقِّ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ إِلَیْنٰا لاٰ یُرْجَعُونَ (۳۹) فَأَخَذْنٰاهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْنٰاهُمْ فِی اَلْیَمِّ فَانْظُرْ کَیْفَ کٰانَ عٰاقِبَةُ اَلظّٰالِمِینَ (۴۰) وَ جَعَلْنٰاهُمْ أَئِمَّةً یَدْعُونَ إِلَی اَلنّٰارِ وَ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ لاٰ یُنْصَرُونَ (۴۱) وَ أَتْبَعْنٰاهُمْ فِی هٰذِهِ اَلدُّنْیٰا لَعْنَةً وَ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ هُمْ مِنَ اَلْمَقْبُوحِینَ (۴۲) وَ لَقَدْ آتَیْنٰا مُوسَی اَلْکِتٰابَ مِنْ بَعْدِ مٰا أَهْلَکْنَا اَلْقُرُونَ اَلْأُولیٰ بَصٰائِرَ لِلنّٰاسِ وَ هُدیً وَ رَحْمَةً لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ (۴۳)

گفت فرعون ای جماعت نمی‌دانم مر شما را هیچ الهی غیر من پس برافروز برای من ای هامان بر گل پس بساز برای من کوشکی باشد که من اطلاع یابم بر اله موسی و بدرستی که من هر آینه گمان می‌برم او را از دروغگویان (۳۸) و بزرگی کردند او و لشگرهایش در زمین و بناحق و گمان کردند که ایشان بسوی ما برگردانیده نمی‌شوند (۳۹) پس گرفتیم او را و لشگرهایش را پس انداختیم ایشان را در دریا پس بنگر چگونه باشد انجام کار ستمکاران (۴۰) و گردانیدیم ایشان را پیشوایان که بخوانند بسوی آتش و روز قیامت یاری کرده نمی‌شوند (۴۱) و از پی کردیم ایشان را در این دنیا لعنت و روز قیامت ایشانند از زشت‌کرده‌شدگان (۴۲) و بتحقیق دادیم موسی را کتاب از بعد آنکه هلاک گردانیدیم قرنهای پیشین را که دلیل‌های بینش‌بخش است برای مردمان و هدایت و رحمتی است باشد که ایشان پند گیرند (۴۳)

گفت فرعون ای گروه من به جای
من ندانم بر شما جز من خدای
پس تو ای هامان برافروز آتشی
بر گِل آن تا پخته گردد بی غشی
پس بساز از بهر من کاخی بلند
تا روم بالا بر آن از خود پسند
شاید آنکه باز یابم اطلاع
از خدای موسی اندر ارتفاع
من گمان دارم ورا از کاذبین
کرد کبر او هم جنودش در زمین
این تکبّر بُد به ناحق سوی ما
بر گمانشان باز نایند از عمی
سوی ما راجع نگردند این گروه
یا که ما آییم از ایشان بر ستوه
پس گرفتیم او و لشکرهای او
غرقشان کردیم در یم زآن عتو
پس نگر انجام استمکارگان
ای محمّد تا چه بوده کَیفَ کَان
ما در این عالم بگردانیمشان
پیشوایان ضلال اندر نشان
خلق را خوانند ایشان سوی نار
در قیامت نیستشان مرعون و یار
واندر آوردیم از پی ز آفتی
اندر این دنیا بر ایشان لعنتی
همچنین از زشت رویانند باز
در قیامت از نشان امتیاز
وز یقین دادیم موسی را کتاب
کاندر آن بُد درج هر حکم از خطاب
بعد از اهلاک قرون اولین
تا بصیرت مردمان یابند زین
رهنما بود آن کتاب و رحمتی
پند از آن گیرند شاید امتی
۱۰- آیات ۳۶ تا ۳۷: فَلَمّٰا جٰاءَهُمْ مُوسیٰ بِآیٰاتِنٰا بَیِّنٰاتٍ قٰالُوا مٰا هٰذٰا إِلاّٰ سِحْرٌ مُفْتَریً وَ مٰا سَمِعْنٰا بِهٰذٰا فِی آبٰائِنَا اَلْأَوَّلِینَ (۳۶) وَ قٰالَ مُوسیٰ رَبِّی أَعْلَمُ بِمَنْ جٰاءَ بِالْهُدیٰ مِنْ عِنْدِهِ وَ مَنْ تَکُونُ لَهُ عٰاقِبَةُ اَلدّٰارِ إِنَّهُ لاٰ یُفْلِحُ اَلظّٰالِمُونَ (۳۷)۱۲- آیات ۴۴ تا ۴۷: وَ مٰا کُنْتَ بِجٰانِبِ اَلْغَرْبِیِّ إِذْ قَضَیْنٰا إِلیٰ مُوسَی اَلْأَمْرَ وَ مٰا کُنْتَ مِنَ اَلشّٰاهِدِینَ (۴۴) وَ لٰکِنّٰا أَنْشَأْنٰا قُرُوناً فَتَطٰاوَلَ عَلَیْهِمُ اَلْعُمُرُ وَ مٰا کُنْتَ ثٰاوِیاً فِی أَهْلِ مَدْیَنَ تَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیٰاتِنٰا وَ لٰکِنّٰا کُنّٰا مُرْسِلِینَ (۴۵) وَ مٰا کُنْتَ بِجٰانِبِ اَلطُّورِ إِذْ نٰادَیْنٰا وَ لٰکِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ لِتُنْذِرَ قَوْماً مٰا أَتٰاهُمْ مِنْ نَذِیرٍ مِنْ قَبْلِکَ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ (۴۶) وَ لَوْ لاٰ أَنْ تُصِیبَهُمْ مُصِیبَةٌ بِمٰا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ فَیَقُولُوا رَبَّنٰا لَوْ لاٰ أَرْسَلْتَ إِلَیْنٰا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آیٰاتِکَ وَ نَکُونَ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ (۴۷)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ قٰالَ فِرْعَوْنُ یٰا أَیُّهَا اَلْمَلَأُ مٰا عَلِمْتُ لَکُمْ مِنْ إِلٰهٍ غَیْرِی فَأَوْقِدْ لِی یٰا هٰامٰانُ عَلَی اَلطِّینِ‌ فَاجْعَلْ لِی صَرْحاً لَعَلِّی أَطَّلِعُ إِلیٰ إِلٰهِ مُوسیٰ وَ إِنِّی لَأَظُنُّهُ مِنَ اَلْکٰاذِبِینَ (۳۸) وَ اِسْتَکْبَرَ هُوَ وَ جُنُودُهُ فِی اَلْأَرْضِ بِغَیْرِ اَلْحَقِّ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ إِلَیْنٰا لاٰ یُرْجَعُونَ (۳۹) فَأَخَذْنٰاهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْنٰاهُمْ فِی اَلْیَمِّ فَانْظُرْ کَیْفَ کٰانَ عٰاقِبَةُ اَلظّٰالِمِینَ (۴۰) وَ جَعَلْنٰاهُمْ أَئِمَّةً یَدْعُونَ إِلَی اَلنّٰارِ وَ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ لاٰ یُنْصَرُونَ (۴۱) وَ أَتْبَعْنٰاهُمْ فِی هٰذِهِ اَلدُّنْیٰا لَعْنَةً وَ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ هُمْ مِنَ اَلْمَقْبُوحِینَ (۴۲) وَ لَقَدْ آتَیْنٰا مُوسَی اَلْکِتٰابَ مِنْ بَعْدِ مٰا أَهْلَکْنَا اَلْقُرُونَ اَلْأُولیٰ بَصٰائِرَ لِلنّٰاسِ وَ هُدیً وَ رَحْمَةً لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ (۴۳)
هوش مصنوعی: فرعون به جمعیت خود گفت: «ای بزرگ‌ترین‌ها، من هیچ خدایی جز خودم نمی‌شناسم. ای هامان، برای من آتش را بر روی گل فعال کن و برای من ساختمانی بساز که بتوانم به خدای موسی بنگرم، زیرا من او را از دروغ‌گویان می‌دانم.» او و سربازانش در زمین باطل‌گرایی کردند و گمان می‌کردند که به ما بازنمی‌گردند. پس ما او و سپاهش را گرفتیم و آنها را در دریا انداختیم. ببین چگونه عاقبت ستمکاران شد. ما آنها را پیشوایانی قرار دادیم که به آتش دعوت می‌کنند و در روز قیامت، از آنها حمایت نخواهد شد. در این دنیا نیز لعنتی بر آنان فرستادیم و در روز قیامت، از طردشدگان خواهند بود. ما به موسی کتابی دادیم پس از آنکه نسل‌های پیشین را هلاک کردیم، تا بصیرت و هدایت و رحمتی برای مردم باشد، شاید که متذکر شوند.
گفت فرعون ای جماعت نمی‌دانم مر شما را هیچ الهی غیر من پس برافروز برای من ای هامان بر گل پس بساز برای من کوشکی باشد که من اطلاع یابم بر اله موسی و بدرستی که من هر آینه گمان می‌برم او را از دروغگویان (۳۸) و بزرگی کردند او و لشگرهایش در زمین و بناحق و گمان کردند که ایشان بسوی ما برگردانیده نمی‌شوند (۳۹) پس گرفتیم او را و لشگرهایش را پس انداختیم ایشان را در دریا پس بنگر چگونه باشد انجام کار ستمکاران (۴۰) و گردانیدیم ایشان را پیشوایان که بخوانند بسوی آتش و روز قیامت یاری کرده نمی‌شوند (۴۱) و از پی کردیم ایشان را در این دنیا لعنت و روز قیامت ایشانند از زشت‌کرده‌شدگان (۴۲) و بتحقیق دادیم موسی را کتاب از بعد آنکه هلاک گردانیدیم قرنهای پیشین را که دلیل‌های بینش‌بخش است برای مردمان و هدایت و رحمتی است باشد که ایشان پند گیرند (۴۳)
هوش مصنوعی: فرعون به مردمش گفت: «من نمی‌دانم که آیا غیر از من خدایی دیگری وجود دارد یا نه. بنابراین، ای هامان، برای من یک بنای بلند بساز که بتوانم خدای موسی را ببینم، زیرا من او را از دروغگویان می‌دانم.» او و سپاهش در زمین قدرت گرفتند و باطل گمان بردند که نمی‌توانند به ما بازگردانده شوند. اما ما او و سپاهش را گرفتیم و به دریا انداختیم. پس بنگر که سرنوشت ستمکاران چگونه خواهد بود. ما آنها را رهبری کردیم که به سوی آتش دعوت کنند و در روز قیامت کمک نخواهند شد. در این دنیا لعنتشان کردیم و در روز قیامت از زشت‌کرده‌شدگان خواهند بود. ما به موسی کتابی دادیم پس از هلاکت اقوام گذشته، که دلیلی روشن برای مردم و راهنمایی و رحمتی برای آنها باشد تا پند گیرند.
گفت فرعون ای گروه من به جای
من ندانم بر شما جز من خدای
هوش مصنوعی: فرعون به مردمش گفت: ای جمعیت من، غیر از من خدایی برای شما نمی‌شناسم.
پس تو ای هامان برافروز آتشی
بر گِل آن تا پخته گردد بی غشی
هوش مصنوعی: ای هامان، تو آتش را بر روی خاک بپاش تا آن خاک بدون هیچ نقصی پخته شود.
پس بساز از بهر من کاخی بلند
تا روم بالا بر آن از خود پسند
هوش مصنوعی: بنابراین برای من کاخی بلند بساز تا بتوانم بر روی آن بروم و از خودم لذت ببرم.
شاید آنکه باز یابم اطلاع
از خدای موسی اندر ارتفاع
هوش مصنوعی: شاید بتوانم از خداوند موسی که در ارتفاعات است، آگاهی به دست آورم.
من گمان دارم ورا از کاذبین
کرد کبر او هم جنودش در زمین
هوش مصنوعی: من فکر می‌کنم که او از کسانی است که دروغ می‌گویند، زیرا تکبر او نیز مانند سپاهیانش در جهان است.
این تکبّر بُد به ناحق سوی ما
بر گمانشان باز نایند از عمی
هوش مصنوعی: این خودبزرگ‌بینی و تکبر بی‌موردی که به ما نسبت می‌دهند، باعث می‌شود که آنها نتوانند از درون خود به ما نگاه کنند و حقیقت را ببینند.
سوی ما راجع نگردند این گروه
یا که ما آییم از ایشان بر ستوه
هوش مصنوعی: این گروه به سمت ما باز نمی‌گردند، یا اینکه ما از دست آنها خسته و بی‌تاب می‌شویم و به سوی آنها می‌رویم.
پس گرفتیم او و لشکرهای او
غرقشان کردیم در یم زآن عتو
هوش مصنوعی: ما او و سپاهش را گرفتیم و به خاطر سرکشی‌شان، در دریا غرق کردیم.
پس نگر انجام استمکارگان
ای محمّد تا چه بوده کَیفَ کَان
هوش مصنوعی: به آگاه باشید که در پایان کار ستمگران، ای محمد، چه حالتی پیش می‌آید و چه سرنوشتی در انتظار آن‌هاست.
ما در این عالم بگردانیمشان
پیشوایان ضلال اندر نشان
هوش مصنوعی: ما در این جهان افرادی را به راهنمایی می‌گذاریم که در گمراهی و بی‌خبری حرکت می‌کنند.
خلق را خوانند ایشان سوی نار
در قیامت نیستشان مرعون و یار
هوش مصنوعی: مردم را در قیامت به سوی آتش می‌خوانند، در حالی که نه آنها لعنت شده‌اند و نه یاری برایشان وجود دارد.
واندر آوردیم از پی ز آفتی
اندر این دنیا بر ایشان لعنتی
هوش مصنوعی: ما دچار مشکلاتی شدیم و به دنبال آفتی در این دنیا، افراد خاصی را مورد نفرین قرار دادیم.
همچنین از زشت رویانند باز
در قیامت از نشان امتیاز
هوش مصنوعی: در روز قیامت، افرادی که زشت روی هستند به دلیل نشانه‌های مشخصی از هم جدا می‌شوند.
وز یقین دادیم موسی را کتاب
کاندر آن بُد درج هر حکم از خطاب
هوش مصنوعی: مطمئن شدیم که موسی را کتاب دادیم که در آن هر حکمی و دستوری درج شده است.
بعد از اهلاک قرون اولین
تا بصیرت مردمان یابند زین
هوش مصنوعی: پس از نابودی نسل‌های نخستین، تا زمانی که مردم نسبت به مسائل آگاه شوند.
رهنما بود آن کتاب و رحمتی
پند از آن گیرند شاید امتی
هوش مصنوعی: این کتاب، راهنمایی برای انسان‌ها است و رحمت و شفقتی دارد که ممکن است یک ملت از آن پند و درس بگیرد.