گنجور

۱۴- آیات ۴۹ تا ۵۳

قٰالُوا تَقٰاسَمُوا بِاللّٰهِ لَنُبَیِّتَنَّهُ وَ أَهْلَهُ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِیِّهِ مٰا شَهِدْنٰا مَهْلِکَ أَهْلِهِ وَ إِنّٰا لَصٰادِقُونَ (۴۹) وَ مَکَرُوا مَکْراً وَ مَکَرْنٰا مَکْراً وَ هُمْ لاٰ یَشْعُرُونَ (۵۰) فَانْظُرْ کَیْفَ کٰانَ عٰاقِبَةُ مَکْرِهِمْ أَنّٰا دَمَّرْنٰاهُمْ وَ قَوْمَهُمْ أَجْمَعِینَ (۵۱) فَتِلْکَ بُیُوتُهُمْ خٰاوِیَةً بِمٰا ظَلَمُوا إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ (۵۲) وَ أَنْجَیْنَا اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ کٰانُوا یَتَّقُونَ (۵۳)

گفتند سوگند خوردیم با هم بخدا که هر آینه شبیخون می‌زنیم او را و اهلش را پس هر آینه می‌گوییم مر وارثش را که حاضر نبودیم در جای هلاک اهل او و بدرستی که مائیم هر آینه راست‌گویان (۴۹) و مکر کردند مکر کردنی و مکر کردیم و ایشان نمی‌دانستند (۵۰) پس بنگر چگونه بود انجام مکر ایشان که ما هلاک کردیم ایشان را و قومشان را همه (۵۱) پس اینست خانه‌هاشان فرو ریخته بسبب آنکه ستم کردند بدرستی که در آن هر آینه آیتی است از برای گروهی که می‌دانند (۵۲) رهانیدیم آنان را که ایمان آوردند و بودند پرهیز می‌کردند (۵۳)

نُه نفر گفتند با هم بس شدید
که به حق سوگند می باید خورید
یا بگفتید این به حالی که قسم
خورده بودند از تبه کاری به هم
که شبیخون آوریم اندر طلب
بر وی و بر اهل او در نیم شب
جمله را بکشیم و بر صاحب دمش
این چنین گوییم اندر ماتمش
ما نبودیم ایچ حاضر که قتیل
گشت صالح هم نه بر خونش دخیل
راست گویانیم ما در گفتگو
بی خبر بودیم و دور از قتل او
مکرشان این بود و هم کردیم مکر
ما و جای مکر آوردیم مکر
مکر ایشان فتنه را کنکاش بود
مکر ما آن مکر را پاداش بود
می نبود آن بی شعوران را خبر
تا چه آرد مکرشان آخر به سر
پس ببین چون بُد مآل مکرشان
جمله را کردیم نابود از نشان
آن است پس افتاده خالی و خراب
خانه هاشان ناید از بیتی جواب
زآنچه کردند از ستم باشد در این
آیتی بر اهل دانش بالیقین
هم رهاندیم آن کسان را که به او
بودشان ایمان ز پرهیزی نکو
جمله با صالح بُدند آن جمع یار
مؤمنان بودند و هم پرهیزکار
۱۳- آیات ۴۵ تا ۴۸: وَ لَقَدْ أَرْسَلْنٰا إِلیٰ ثَمُودَ أَخٰاهُمْ صٰالِحاً أَنِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ فَإِذٰا هُمْ فَرِیقٰانِ یَخْتَصِمُونَ (۴۵) قٰالَ‌ یٰا قَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُونَ بِالسَّیِّئَةِ قَبْلَ اَلْحَسَنَةِ لَوْ لاٰ تَسْتَغْفِرُونَ اَللّٰهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ (۴۶) قٰالُوا اِطَّیَّرْنٰا بِکَ وَ بِمَنْ مَعَکَ قٰالَ طٰائِرُکُمْ عِنْدَ اَللّٰهِ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُونَ (۴۷) وَ کٰانَ فِی اَلْمَدِینَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ یُفْسِدُونَ فِی اَلْأَرْضِ وَ لاٰ یُصْلِحُونَ (۴۸)۱۵- آیات ۵۴ تا ۶۰: وَ لُوطاً إِذْ قٰالَ لِقَوْمِهِ أَ تَأْتُونَ اَلْفٰاحِشَةَ وَ أَنْتُمْ تُبْصِرُونَ (۵۴) أَ إِنَّکُمْ لَتَأْتُونَ اَلرِّجٰالَ شَهْوَةً مِنْ‌ دُونِ اَلنِّسٰاءِ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ (۵۵) فَمٰا کٰانَ جَوٰابَ قَوْمِهِ إِلاّٰ أَنْ قٰالُوا أَخْرِجُوا آلَ لُوطٍ مِنْ قَرْیَتِکُمْ إِنَّهُمْ أُنٰاسٌ یَتَطَهَّرُونَ (۵۶) فَأَنْجَیْنٰاهُ وَ أَهْلَهُ إِلاّٰ اِمْرَأَتَهُ قَدَّرْنٰاهٰا مِنَ اَلْغٰابِرِینَ (۵۷) وَ أَمْطَرْنٰا عَلَیْهِمْ مَطَراً فَسٰاءَ مَطَرُ اَلْمُنْذَرِینَ (۵۸) قُلِ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ وَ سَلاٰمٌ عَلیٰ عِبٰادِهِ اَلَّذِینَ اِصْطَفیٰ آللّٰهُ خَیْرٌ أَمّٰا یُشْرِکُونَ (۵۹) أَمَّنْ خَلَقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ وَ أَنْزَلَ لَکُمْ مِنَ اَلسَّمٰاءِ مٰاءً فَأَنْبَتْنٰا بِهِ حَدٰائِقَ ذٰاتَ بَهْجَةٍ مٰا کٰانَ لَکُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَهٰا أَ إِلٰهٌ مَعَ اَللّٰهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ یَعْدِلُونَ (۶۰)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قٰالُوا تَقٰاسَمُوا بِاللّٰهِ لَنُبَیِّتَنَّهُ وَ أَهْلَهُ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِیِّهِ مٰا شَهِدْنٰا مَهْلِکَ أَهْلِهِ وَ إِنّٰا لَصٰادِقُونَ (۴۹) وَ مَکَرُوا مَکْراً وَ مَکَرْنٰا مَکْراً وَ هُمْ لاٰ یَشْعُرُونَ (۵۰) فَانْظُرْ کَیْفَ کٰانَ عٰاقِبَةُ مَکْرِهِمْ أَنّٰا دَمَّرْنٰاهُمْ وَ قَوْمَهُمْ أَجْمَعِینَ (۵۱) فَتِلْکَ بُیُوتُهُمْ خٰاوِیَةً بِمٰا ظَلَمُوا إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ (۵۲) وَ أَنْجَیْنَا اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ کٰانُوا یَتَّقُونَ (۵۳)
هوش مصنوعی: آنها گفتند: «با قسم به خدا بیان می‌کنیم که ما شبانه آن شخص و خانواده‌اش را می‌کشیم و سپس به ولی‌اش خواهیم گفت که ما شاهد هلاکت خانواده‌اش نبودیم و ما سچگویان هستیم.» سپس آنها نقشه‌ای کشیدند و ما نیز نقشه‌ای دیگر چیدیم، در حالی که آنها متوجه نبودند. پس بنگر که سرانجام مکر آنها چگونه بود که ما آنها و قومشان را به‌طور تمام نابود کردیم. اکنون آن خانه‌ها خالی مانده‌اند به‌دلیل ظلمی که کرده‌اند. در این موضوع نشانه‌ای برای قومی است که می‌دانند. و ما کسانی را که ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند نجات دادیم.
گفتند سوگند خوردیم با هم بخدا که هر آینه شبیخون می‌زنیم او را و اهلش را پس هر آینه می‌گوییم مر وارثش را که حاضر نبودیم در جای هلاک اهل او و بدرستی که مائیم هر آینه راست‌گویان (۴۹) و مکر کردند مکر کردنی و مکر کردیم و ایشان نمی‌دانستند (۵۰) پس بنگر چگونه بود انجام مکر ایشان که ما هلاک کردیم ایشان را و قومشان را همه (۵۱) پس اینست خانه‌هاشان فرو ریخته بسبب آنکه ستم کردند بدرستی که در آن هر آینه آیتی است از برای گروهی که می‌دانند (۵۲) رهانیدیم آنان را که ایمان آوردند و بودند پرهیز می‌کردند (۵۳)
هوش مصنوعی: گفتند که به خدا سوگند خورده‌ایم که به‌طور حتم به او و خانواده‌اش حمله خواهیم کرد و بعد به وارث او خواهیم گفت که ما در مکان نابودی آنان حضور نداشتیم و ما راستگو هستیم. آنها تدبیری طراحی کردند و ما هم تدبیر خود را کردیم و آنان از آن آگاه نبودند. پس نگاه کن که نتیجه تدبیر آنها چه شد و ما آنان و قومشان را نابود کردیم. اکنون خانه‌هایشان ویران شده به‌خاطر ظلمی که کردند و در این حادثه برای کسانی که می‌دانند، نشانه‌ای وجود دارد. ما ایمان‌داران را نجات دادیم که آنان همواره پرهیزگار بودند.
نُه نفر گفتند با هم بس شدید
که به حق سوگند می باید خورید
هوش مصنوعی: نه نفر به طور جدی با هم تعیین کردند که باید به حق سوگند خورده شود.
یا بگفتید این به حالی که قسم
خورده بودند از تبه کاری به هم
هوش مصنوعی: شما به من گفتید که در حالی که قسم خورده بودند، از خرابکاری یکدیگر باخبر شدند.
که شبیخون آوریم اندر طلب
بر وی و بر اهل او در نیم شب
هوش مصنوعی: ما در نیمه‌شب به خانه‌اش حمله‌ور می‌شویم تا او و خانواده‌اش را پیدا کنیم و به آن‌ها دست یابیم.
جمله را بکشیم و بر صاحب دمش
این چنین گوییم اندر ماتمش
هوش مصنوعی: تمام مسائل را کنار بزنیم و با این حال به صاحب عزا بگوییم که در سوگش این‌گونه هستیم.
ما نبودیم ایچ حاضر که قتیل
گشت صالح هم نه بر خونش دخیل
هوش مصنوعی: ما در آنجا نبودیم تا ببینیم که صالح کشته شد و حتی کسی هم در مرگ او تأثیر نداشت.
راست گویانیم ما در گفتگو
بی خبر بودیم و دور از قتل او
هوش مصنوعی: ما در صحبت‌های خود حقیقت را بیان می‌کنیم و از وقوع قتل او بی‌خبر و غافل بودیم.
مکرشان این بود و هم کردیم مکر
ما و جای مکر آوردیم مکر
هوش مصنوعی: دست کسانی را که در تزویر و فریبکاری کوشیده بودند، فریب دادیم و به همین شکل، تدبیر و فریب خود را به کار بستیم و از این رو، به آنچه که می‌خواستیم دست یافتیم.
مکر ایشان فتنه را کنکاش بود
مکر ما آن مکر را پاداش بود
هوش مصنوعی: حیله و نیرنگ آن‌ها باعث ایجاد فتنه می‌شود، اما نقشه و تدبیر ما در قبال آن نیرنگ، پاداشی از جانب ما دارد.
می نبود آن بی شعوران را خبر
تا چه آرد مکرشان آخر به سر
هوش مصنوعی: بی‌خبران متوجه نیستند که سرانجام نیرنگ‌ها و فریب‌هایشان به چه سرنوشتی دچارشان خواهد کرد.
پس ببین چون بُد مآل مکرشان
جمله را کردیم نابود از نشان
هوش مصنوعی: بنابراین، ببین که نتیجه تدبیرهای آن‌ها چگونه شد و همه‌ی آن‌ها را از بین بردیم و نشانی از ایشان باقی نگذاریم.
آن است پس افتاده خالی و خراب
خانه هاشان ناید از بیتی جواب
هوش مصنوعی: آنچه برجا مانده از خانه‌های آنها تنها و ویران است و هیچ پاسخی از آن به جا نمانده است.
زآنچه کردند از ستم باشد در این
آیتی بر اهل دانش بالیقین
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که اعمال ظلم و ستمی که انجام شده، نشانه‌ای واضح و مشهود برای اهل دانش و آگاهی است. در واقع، دانشمندان می‌توانند براساس این ظلم که به وقوع پیوسته، به حقیقت‌ها و واقعیت‌های عمیق‌تری پی ببرند.
هم رهاندیم آن کسان را که به او
بودشان ایمان ز پرهیزی نکو
هوش مصنوعی: ما افرادی را نجات دادیم که به او ایمان داشتند و به خاطر خوبی‌هایشان از چیزهای ناپسند دوری می‌کردند.
جمله با صالح بُدند آن جمع یار
مؤمنان بودند و هم پرهیزکار
هوش مصنوعی: تمام این گروه از دوستان، نیکوکار و پرهیزگار بودند و به جمع صالحان تعلق داشتند.