گنجور

۱۳- آیات ۴۵ تا ۴۸

وَ لَقَدْ أَرْسَلْنٰا إِلیٰ ثَمُودَ أَخٰاهُمْ صٰالِحاً أَنِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ فَإِذٰا هُمْ فَرِیقٰانِ یَخْتَصِمُونَ (۴۵) قٰالَ‌ یٰا قَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُونَ بِالسَّیِّئَةِ قَبْلَ اَلْحَسَنَةِ لَوْ لاٰ تَسْتَغْفِرُونَ اَللّٰهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ (۴۶) قٰالُوا اِطَّیَّرْنٰا بِکَ وَ بِمَنْ مَعَکَ قٰالَ طٰائِرُکُمْ عِنْدَ اَللّٰهِ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُونَ (۴۷) وَ کٰانَ فِی اَلْمَدِینَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ یُفْسِدُونَ فِی اَلْأَرْضِ وَ لاٰ یُصْلِحُونَ (۴۸)

و بحقیقت فرستادیم بسوی ثمود برادرشان را صالح که بپرستید خدا را پس آن‌گاه ایشان دو فریقه شدند که نزاع می‌کردند (۴۵) گفت ای قوم من چرا بشتاب می‌خواهید بدی را پیش از خوبی چرا آمرزش نمی‌خواهید از خدا باشد که شما رحمت کرده شوید (۴۶) گفتند شوم گرفتیم بتو و با آنکه با تو است گفت منشأ شر شما نزد خداست بلکه شما هستید گروهی که مبتلا می‌شوید (۴۷) و بودند در شهر نه نفر که افساد می‌کردند در زمین و اصلاح نمی‌کردند (۴۸)

« در بیان احوال قوم ثمود »

هم فرستادیم ما سوی ثمود
مر برادرشان که صالح بود زود
اینکه بپرستید حق را در سیر
دو گُره گشتند و خصم یکدگر
هر یکی گفتند حق بر سوی ماست
شرح آن گفتیم در اعراف راست
گفت دارید ای گروهم از چه باب
قبل نیکویی به ز شتیها شتاب
از چه آمرزش نخواهید از خدا
رحم کرده مر شوید اندر جزا
در جوابش قوم گفتند از رمد
بر تو بگرفتیم ما خود فال بد
وآنکه باشد با تو از راه و رسوم
جمله بر مایید نامیمون و شوم
گفت صالح این ز شومیِ شماست
بر شما فال بد از نزد خداست
بل شما هستید قومی فتنه گر
آزموده می شوید از خیر و شرّ
یعنی آنچه می کنید از خوب و زشت
نزد حق ثبت است یکجا در سرشت
گر کسی گوید به راه توست چاه
پیش پای خود ببین بیگاه و گاه
فال بد گویی مزن بر من نخست
فال بد این فکر نامیمون توست
بود در شهری که صالح بُد در آن
نُه نفر در فتنه بیش از دیگران
رَهط زآن فرمود کاشراف بلد
هستشان حکم جماعت در عدد
تابعین بر حکمشان دارند چشم
بر کسان از خشمشان گیرند خشم
در زمین بودند ساعی بر فساد
عاری از رسم صلاح و عدل و داد
۱۲- آیات ۴۲ تا ۴۴: فَلَمّٰا جٰاءَتْ قِیلَ أَ هٰکَذٰا عَرْشُکِ قٰالَتْ کَأَنَّهُ هُوَ وَ أُوتِینَا اَلْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهٰا وَ کُنّٰا مُسْلِمِینَ (۴۲) وَ صَدَّهٰا مٰا کٰانَتْ تَعْبُدُ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ إِنَّهٰا کٰانَتْ مِنْ قَوْمٍ کٰافِرِینَ (۴۳) قِیلَ لَهَا اُدْخُلِی اَلصَّرْحَ فَلَمّٰا رَأَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةً وَ کَشَفَتْ عَنْ سٰاقَیْهٰا قٰالَ إِنَّهُ صَرْحٌ مُمَرَّدٌ مِنْ قَوٰارِیرَ قٰالَتْ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی وَ أَسْلَمْتُ مَعَ سُلَیْمٰانَ لِلّٰهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ (۴۴)۱۴- آیات ۴۹ تا ۵۳: قٰالُوا تَقٰاسَمُوا بِاللّٰهِ لَنُبَیِّتَنَّهُ وَ أَهْلَهُ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِیِّهِ مٰا شَهِدْنٰا مَهْلِکَ أَهْلِهِ وَ إِنّٰا لَصٰادِقُونَ (۴۹) وَ مَکَرُوا مَکْراً وَ مَکَرْنٰا مَکْراً وَ هُمْ لاٰ یَشْعُرُونَ (۵۰) فَانْظُرْ کَیْفَ کٰانَ عٰاقِبَةُ مَکْرِهِمْ أَنّٰا دَمَّرْنٰاهُمْ وَ قَوْمَهُمْ أَجْمَعِینَ (۵۱) فَتِلْکَ بُیُوتُهُمْ خٰاوِیَةً بِمٰا ظَلَمُوا إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ (۵۲) وَ أَنْجَیْنَا اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ کٰانُوا یَتَّقُونَ (۵۳)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ لَقَدْ أَرْسَلْنٰا إِلیٰ ثَمُودَ أَخٰاهُمْ صٰالِحاً أَنِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ فَإِذٰا هُمْ فَرِیقٰانِ یَخْتَصِمُونَ (۴۵) قٰالَ‌ یٰا قَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُونَ بِالسَّیِّئَةِ قَبْلَ اَلْحَسَنَةِ لَوْ لاٰ تَسْتَغْفِرُونَ اَللّٰهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ (۴۶) قٰالُوا اِطَّیَّرْنٰا بِکَ وَ بِمَنْ مَعَکَ قٰالَ طٰائِرُکُمْ عِنْدَ اَللّٰهِ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُونَ (۴۷) وَ کٰانَ فِی اَلْمَدِینَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ یُفْسِدُونَ فِی اَلْأَرْضِ وَ لاٰ یُصْلِحُونَ (۴۸)
هوش مصنوعی: ما به قوم ثمود برادرشان صالح را فرستادیم و به آنها گفتیم: «خداوند را بپرستید». اما آنها به دو گروه تقسیم شدند و با یکدیگر به جدل پرداختند. صالح به قومش گفت: «چرا پیش از انجام کارهای نیک، درخواست مجازات می‌کنید؟ چرا از خداوند مغفرت نمی‌طلبید تا شاید مشمول رحمت او شوید؟» قوم گفتند: «ما از تو و همراهانت بدشانسیم». صالح پاسخ داد: «بدشانس نبودن شما به خودتان مربوط است؛ بلکه شما قومی هستید که به آزمایش درآمدید». و در شهر، نه نفر از اشرار بودند که در زمین فساد می‌کردند و هیچ اصلاحی نمی‌کردند.
و بحقیقت فرستادیم بسوی ثمود برادرشان را صالح که بپرستید خدا را پس آن‌گاه ایشان دو فریقه شدند که نزاع می‌کردند (۴۵) گفت ای قوم من چرا بشتاب می‌خواهید بدی را پیش از خوبی چرا آمرزش نمی‌خواهید از خدا باشد که شما رحمت کرده شوید (۴۶) گفتند شوم گرفتیم بتو و با آنکه با تو است گفت منشأ شر شما نزد خداست بلکه شما هستید گروهی که مبتلا می‌شوید (۴۷) و بودند در شهر نه نفر که افساد می‌کردند در زمین و اصلاح نمی‌کردند (۴۸)
هوش مصنوعی: ما به سوی قوم ثمود برادرشان صالح را فرستادیم تا مردم را به پرستش خدا دعوت کند. اما آن‌ها به دو دسته تقسیم شدند و بر سر موضوعی با هم نزاع کردند. صالح به آن‌ها گفت: "ای قوم من، چرا می‌خواهید بدی را پیش از خوبی انتخاب کنید؟ چرا از خدا آمرزش نمی‌طلبید تا مورد رحمت قرار گیرید؟" آن‌ها پاسخ دادند: "ما از تو و همراهانت بدی دیدیم." صالح به آن‌ها گفت: "منشأ شر شما فقط نزد خداست و این خود شما هستید که دچار آسیب می‌شوید." در شهری نه نفر بودند که تنها فساد می‌کردند و هیچ تلاشی برای اصلاح امور نداشتند.
« در بیان احوال قوم ثمود »
هوش مصنوعی: قوم ثمود یکی از اقوام باستانی هستند که در مناطق شمال غرب عربستان زندگی می‌کردند. آنها در دل کوه‌ها زندگی می‌کردند و خانه‌های خود را از سنگ تراشیده بودند. این قوم به خاطر قدرت و مهارت خود در معماری شناخته شده بودند. همچنین، ثمود به خاطر سرپیچی از دستورات الهی و نافرمانی نسبت به پیامبران، مورد عذاب الهی قرار گرفتند. داستان آنان در متون دینی و تاریخی به عنوان مثال‌هایی از عبرت برای مردمان بعدی آمده است.
هم فرستادیم ما سوی ثمود
مر برادرشان که صالح بود زود
هوش مصنوعی: ما برادر قوم ثمود را که صالح نام داشت، به سوی آن‌ها فرستادیم.
اینکه بپرستید حق را در سیر
دو گُره گشتند و خصم یکدگر
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که وقتی انسان‌ها به پرستش حق و حقیقت روی می‌آورند، در مسیر زندگی خود به دو دسته تقسیم می‌شوند که ممکن است با یکدیگر در تعارض قرار بگیرند. این تعارض نشان‌دهنده اختلافات و چالش‌هایی است که بین افراد یا گروه‌ها ایجاد می‌شود، حتی زمانی که هدف اصلی آنها یکسان باشد.
هر یکی گفتند حق بر سوی ماست
شرح آن گفتیم در اعراف راست
هوش مصنوعی: هرکس ادعا کرد که حق با اوست، ما در مکانی به نام اعراف توضیح دادیم که هر یک از این ادعاها درست نیست و حق در کجاست.
گفت دارید ای گروهم از چه باب
قبل نیکویی به ز شتیها شتاب
هوش مصنوعی: گفت: ای گروه، از چه سبب به خوبی قبل از بدی‌ها شتاب می‌زنید؟
از چه آمرزش نخواهید از خدا
رحم کرده مر شوید اندر جزا
هوش مصنوعی: چرا از خدا طلب آمرزش نمی‌کنید؟ در صورتی که اگر رحم کند، شما در برابر جزای عمل‌تان قرار خواهید گرفت.
در جوابش قوم گفتند از رمد
بر تو بگرفتیم ما خود فال بد
هوش مصنوعی: قوم در جواب او گفتند: ما با چشمان خود برریشه‌های مشکلات و نشانه‌های بدی که به تو رسیده، واقف شده‌ایم.
وآنکه باشد با تو از راه و رسوم
جمله بر مایید نامیمون و شوم
هوش مصنوعی: هرکس که با تو باشد و به آداب و رسوم پایبند نباشد، نام خوشی نخواهد داشت و بدی خواهد آورد.
گفت صالح این ز شومیِ شماست
بر شما فال بد از نزد خداست
هوش مصنوعی: صالح گفت که این بدی و شومی به خاطر شماست و این فال بد از سوی خدا به شما رسیده است.
بل شما هستید قومی فتنه گر
آزموده می شوید از خیر و شرّ
هوش مصنوعی: شما قومی هستید که در فتنه‌ها آزمایش می‌شوید و از نیکی‌ها و بدی‌ها امتحان به عمل می‌آید.
یعنی آنچه می کنید از خوب و زشت
نزد حق ثبت است یکجا در سرشت
هوش مصنوعی: همه اعمال و رفتارهای خوب و بد شما نزد خداوند ثبت می‌شود و این ویژگی در ذات شما وجود دارد.
گر کسی گوید به راه توست چاه
پیش پای خود ببین بیگاه و گاه
هوش مصنوعی: اگر کسی بگوید که مسیر تو درست است، بهتر است در نظر داشته باشی که ممکن است در پیش رویت مانع یا مشکلی وجود داشته باشد. پس باید با دقت و در زمان مناسب، به اطراف خود توجه کنی.
فال بد گویی مزن بر من نخست
فال بد این فکر نامیمون توست
هوش مصنوعی: بدبینی و فال بد را از من دور کن، زیرا این افکار زشت و ناخرسند تنها از ذهن تو نشأت می‌گیرد.
بود در شهری که صالح بُد در آن
نُه نفر در فتنه بیش از دیگران
هوش مصنوعی: در شهری که انسان‌های صالحی حضور داشتند، نه نفر بودند که در فتنه بیشتر از دیگران درگیر شدند.
رَهط زآن فرمود کاشراف بلد
هستشان حکم جماعت در عدد
هوش مصنوعی: گروهی از مردم گفتند که حاکم بر سرزمین ما از نظر شایستگی و توانایی، لیاقت رهبری را دارد و در تعدادشان هم به حد کافی هستند.
تابعین بر حکمشان دارند چشم
بر کسان از خشمشان گیرند خشم
هوش مصنوعی: پیروان بر طبق دستوراتشان به دیگران توجه دارند و از شدت عصبانیتشان انتقادات خود را متوجه دیگران می‌کنند.
در زمین بودند ساعی بر فساد
عاری از رسم صلاح و عدل و داد
هوش مصنوعی: بر روی زمین افرادی وجود داشتند که تلاش می‌کردند تا مشکلات و نارسایی‌ها را افزایش دهند، در حالی که هیچ نشانی از انصاف و عدالت در رفتارشان نبود.