گنجور

۹- آیات ۷۴ تا ۸۶

قٰالُوا بَلْ وَجَدْنٰا آبٰاءَنٰا کَذٰلِکَ یَفْعَلُونَ (۷۴) قٰالَ أَ فَرَأَیْتُمْ مٰا کُنْتُمْ تَعْبُدُونَ (۷۵) أَنْتُمْ وَ آبٰاؤُکُمُ اَلْأَقْدَمُونَ (۷۶) فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِی إِلاّٰ رَبَّ اَلْعٰالَمِینَ (۷۷) اَلَّذِی خَلَقَنِی فَهُوَ یَهْدِینِ (۷۸) وَ اَلَّذِی هُوَ یُطْعِمُنِی وَ یَسْقِینِ (۷۹) وَ إِذٰا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِ (۸۰) وَ اَلَّذِی یُمِیتُنِی ثُمَّ یُحْیِینِ (۸۱) وَ اَلَّذِی أَطْمَعُ أَنْ یَغْفِرَ لِی خَطِیئَتِی یَوْمَ اَلدِّینِ (۸۲) رَبِّ هَبْ لِی حُکْماً وَ أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ (۸۳) وَ اِجْعَلْ لِی لِسٰانَ صِدْقٍ فِی اَلْآخِرِینَ (۸۴) وَ اِجْعَلْنِی مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ اَلنَّعِیمِ (۸۵) وَ اِغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کٰانَ مِنَ اَلضّٰالِّینَ (۸۶)

گفتند بلکه یافتیم پدرانمان را که همچنین می‌کردند (۷۴) گفت آیا دیده‌اید آنچه را هستید که می‌پرستید (۷۵) شما پدرانتان که پیشینیانند (۷۶) پس بدرستی که ایشان دشمنند مرا جز پروردگار جهانیان (۷۷) آنکه آفرید مرا پس او هدایت می‌کند مرا (۷۸) و آنکه او می‌خوراند مر او می‌آشاماند مرا (۷۹) و چون بیمار شوم پس او شفا می‌دهد مرا (۸۰) و آنکه می‌میراند مرا پس زنده می‌کند مرا (۸۱) و آنکه طمع دارم که بیامرزد مرا گناهانم را روز جزا (۸۲) پروردگار من عطا کن مرا حکمی و در رسان مرا بشایستگان (۸۳) و بگردان مر مرا زبان راستی در آخر آن (۸۴) و بگردان مرا از وارثان بهشت با ناز و نعمت (۸۵) و بیامرز پدر مرا بدرستی که او بود از گمراهان (۸۶)

می بگفتند این نباشد بالیقین
یافتیم آباء خود لیک اندر این
می پرستیدند یعنی این بتان
ما بر ایشانیم تابع بی گمان
گفت ابراهیم آیا دیده اید
می پرستید آنچه را بی عقل و دید
وآنچه بود آبائتان را اختیار
بر من اعدایند جز پروردگار
دشمنم یعنی من ایشان را زیاد
زآنکه نبود حبّ و بغضی در جماد
حبّ آن کو آفریدم بر سزاست
پس خود او بنمود بر من راه راست
وآنکه او بر من دهد رزقِ گلو
هم طعام و هم شرابم هست از او
چون شوم بیمار او بدهد شفا
چون بمیرم زنده پس سازد مرا
وآنکه زو دارم امید مغفرت
روز محشر از خطاء بی معذرت
رَبِّ هَب لِی یعنی ای پروردگار
ده مرا حکمی به دین استوار
هم نما ملحق مرا با صالحین
انبیای راستکار پاک دین
می بگردان بهر من نطقی به راست
در جهان از نام نیکو گر بجاست
کن بلند آوازه ام در روزگار
اندر آنها کز پی آیند آشکار
هم نما از وارثان جنّتم
دار یعنی بر ثواب و طاعتم
هم بیامرزم پدر را در امان
عمّ من یعنی که بود از گمرهان
یعنی او را رهنمایی کن به دین
تا نباشد از گروه مشرکین
بعد فوت عمّش ار کرد این دعاء
بود او مؤمن همانا در خفاء
زآنکه غفران بهر مشرک خواستن
انبیاء را نیست درخور بی سخن
۸- آیات ۶۳ تا ۷۳: فَأَوْحَیْنٰا إِلیٰ مُوسیٰ أَنِ اِضْرِبْ بِعَصٰاکَ اَلْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَکٰانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ اَلْعَظِیمِ (۶۳) وَ أَزْلَفْنٰا ثَمَّ اَلْآخَرِینَ (۶۴) وَ أَنْجَیْنٰا مُوسیٰ وَ مَنْ مَعَهُ أَجْمَعِینَ (۶۵) ثُمَّ أَغْرَقْنَا اَلْآخَرِینَ (۶۶) إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً وَ مٰا کٰانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنِینَ (۶۷) وَ إِنَّ رَبَّکَ لَهُوَ اَلْعَزِیزُ اَلرَّحِیمُ (۶۸) وَ اُتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ إِبْرٰاهِیمَ (۶۹) إِذْ قٰالَ لِأَبِیهِ وَ قَوْمِهِ مٰا تَعْبُدُونَ (۷۰) قٰالُوا نَعْبُدُ أَصْنٰاماً فَنَظَلُّ لَهٰا عٰاکِفِینَ (۷۱) قٰالَ هَلْ یَسْمَعُونَکُمْ إِذْ تَدْعُونَ (۷۲) أَوْ یَنْفَعُونَکُمْ أَوْ یَضُرُّونَ (۷۳)۱۰- آیات ۸۷ تا ۱۰۴: وَ لاٰ تُخْزِنِی یَوْمَ یُبْعَثُونَ (۸۷) یَوْمَ لاٰ یَنْفَعُ مٰالٌ وَ لاٰ بَنُونَ (۸۸) إِلاّٰ مَنْ أَتَی اَللّٰهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ (۸۹) وَ أُزْلِفَتِ اَلْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِینَ (۹۰) وَ بُرِّزَتِ اَلْجَحِیمُ لِلْغٰاوِینَ (۹۱) وَ قِیلَ لَهُمْ أَیْنَ مٰا کُنْتُمْ تَعْبُدُونَ (۹۲) مِنْ دُونِ اَللّٰهِ هَلْ یَنْصُرُونَکُمْ أَوْ یَنْتَصِرُونَ (۹۳) فَکُبْکِبُوا فِیهٰا هُمْ وَ اَلْغٰاوُونَ (۹۴) وَ جُنُودُ إِبْلِیسَ أَجْمَعُونَ (۹۵) قٰالُوا وَ هُمْ فِیهٰا یَخْتَصِمُونَ (۹۶) تَاللّٰهِ إِنْ کُنّٰا لَفِی ضَلاٰلٍ مُبِینٍ (۹۷) إِذْ ُسَوِّیکُمْ بِرَبِّ اَلْعٰالَمِینَ (۹۸) وَ مٰا أَضَلَّنٰا إِلاَّ اَلْمُجْرِمُونَ (۹۹) فَمٰا لَنٰا مِنْ شٰافِعِینَ (۱۰۰) وَ لاٰ صَدِیقٍ حَمِیمٍ (۱۰۱) فَلَوْ أَنَّ لَنٰا کَرَّةً فَنَکُونَ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ (۱۰۲) إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً وَ مٰا کٰانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنِینَ (۱۰۳) وَ إِنَّ رَبَّکَ لَهُوَ اَلْعَزِیزُ اَلرَّحِیمُ (۱۰۴)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قٰالُوا بَلْ وَجَدْنٰا آبٰاءَنٰا کَذٰلِکَ یَفْعَلُونَ (۷۴) قٰالَ أَ فَرَأَیْتُمْ مٰا کُنْتُمْ تَعْبُدُونَ (۷۵) أَنْتُمْ وَ آبٰاؤُکُمُ اَلْأَقْدَمُونَ (۷۶) فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِی إِلاّٰ رَبَّ اَلْعٰالَمِینَ (۷۷) اَلَّذِی خَلَقَنِی فَهُوَ یَهْدِینِ (۷۸) وَ اَلَّذِی هُوَ یُطْعِمُنِی وَ یَسْقِینِ (۷۹) وَ إِذٰا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِ (۸۰) وَ اَلَّذِی یُمِیتُنِی ثُمَّ یُحْیِینِ (۸۱) وَ اَلَّذِی أَطْمَعُ أَنْ یَغْفِرَ لِی خَطِیئَتِی یَوْمَ اَلدِّینِ (۸۲) رَبِّ هَبْ لِی حُکْماً وَ أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ (۸۳) وَ اِجْعَلْ لِی لِسٰانَ صِدْقٍ فِی اَلْآخِرِینَ (۸۴) وَ اِجْعَلْنِی مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ اَلنَّعِیمِ (۸۵) وَ اِغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کٰانَ مِنَ اَلضّٰالِّینَ (۸۶)
هوش مصنوعی: آنها گفتند: "نه، ما پدران خود را این‌گونه می‌پرستیدیم." او پرسید: "آیا به نظر شما، چیزهایی که می‌پرستیدید چه بوده است؟ شما و پدران قدیمی‌تان." و گفت: "آنها دشمن من هستند، جز خداوند جهانیان که مرا آفرید و اوست که راهنمایی‌ام می‌کند. اوست که به من غذا می‌دهد و آب می‌نوشاند. وقتی بیمار شوم، اوست که مرا شفا می‌دهد. او کسی است که مرا می‌میراند و سپس زنده می‌کند. و من امیدوارم که در روز جزا، گناهانم را ببخشد. ای پروردگار، به من حکمت عطا کن و مرا به نیکوکاران ملحق ساز. و برای من زبان صداقت در آینده قرار ده. و مرا از وارثان بهشت نعیم قرار ده. و برای پدرم ببخش، زیرا او از گمراهان بود."
گفتند بلکه یافتیم پدرانمان را که همچنین می‌کردند (۷۴) گفت آیا دیده‌اید آنچه را هستید که می‌پرستید (۷۵) شما پدرانتان که پیشینیانند (۷۶) پس بدرستی که ایشان دشمنند مرا جز پروردگار جهانیان (۷۷) آنکه آفرید مرا پس او هدایت می‌کند مرا (۷۸) و آنکه او می‌خوراند مر او می‌آشاماند مرا (۷۹) و چون بیمار شوم پس او شفا می‌دهد مرا (۸۰) و آنکه می‌میراند مرا پس زنده می‌کند مرا (۸۱) و آنکه طمع دارم که بیامرزد مرا گناهانم را روز جزا (۸۲) پروردگار من عطا کن مرا حکمی و در رسان مرا بشایستگان (۸۳) و بگردان مر مرا زبان راستی در آخر آن (۸۴) و بگردان مرا از وارثان بهشت با ناز و نعمت (۸۵) و بیامرز پدر مرا بدرستی که او بود از گمراهان (۸۶)
هوش مصنوعی: آن‌ها گفتند ما پدرانمان را دیدیم که همین کارها را انجام می‌دادند. او پرسید آیا چیزی که می‌پرستید، دیده‌اید؟ شما و پدرانتان که گذشته‌اید، پس یقیناً آن‌ها دشمن من هستند جز پروردگار جهانیان. او کسی است که مرا آفریده و هدایت می‌کند. او به من نان می‌دهد و می‌نوشاند. وقتی بیمار شوم، او مرا شفا می‌دهد. اوست که می‌میراند و سپس زنده می‌کند. من از او امیدوارم که در روز حساب، گناهانم را ببخشد. پروردگار من، به من حکمی عطا کن و مرا به نیکوکاران برسان. زبانم را در پایان راست نگه‌دار و مرا از وارثان بهشت با نعمت قرار بده. و پدرم را ببخش، چون او از گمراهان بود.
می بگفتند این نباشد بالیقین
یافتیم آباء خود لیک اندر این
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که دیگران می‌گفتند چیزی وجود ندارد، اما ما در واقع در خانواده‌مان این را پیدا کردیم، با این حال در اینجا کاری از دست ما ساخته نیست.
می پرستیدند یعنی این بتان
ما بر ایشانیم تابع بی گمان
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که پرستشگران به وضوح اعتقاد دارند که این بت‌ها بر آن‌ها تسلط دارند و هیچ شک و تردیدی در این موضوع وجود ندارد.
گفت ابراهیم آیا دیده اید
می پرستید آنچه را بی عقل و دید
هوش مصنوعی: ابراهیم می‌پرسد آیا تا به حال دیده‌اید که افرادی چیزی بی‌عقل و بی‌دید را می‌پرستند؟
وآنچه بود آبائتان را اختیار
بر من اعدایند جز پروردگار
هوش مصنوعی: هر چیز که در گذشته برای پدران شما مهم و انتخاب شده بود، اکنون به دست دشمنان در آمده است، جز اینکه تنها خدای پروردگار بر آن تسلط دارد.
دشمنم یعنی من ایشان را زیاد
زآنکه نبود حبّ و بغضی در جماد
هوش مصنوعی: دشمن من به این معناست که من به او اهمیت بیشتری می‌دهم، زیرا در چیزهای بی‌روح هیچ‌گونه محبت یا دشمنی وجود ندارد.
حبّ آن کو آفریدم بر سزاست
پس خود او بنمود بر من راه راست
هوش مصنوعی: عشق کسی را که او را آفریدم، برتر از هر چیزی می‌دانم و سپس خود او راه صحیح را برای من نشان داد.
وآنکه او بر من دهد رزقِ گلو
هم طعام و هم شرابم هست از او
هوش مصنوعی: کسی که روزی من را تأمین می‌کند، هم غذا و هم نوشیدنی من از اوست.
چون شوم بیمار او بدهد شفا
چون بمیرم زنده پس سازد مرا
هوش مصنوعی: وقتی که بیمار شوم، او مرا درمان می‌کند و زمانی که بمیرم، دوباره به من زندگی می‌بخشد.
وآنکه زو دارم امید مغفرت
روز محشر از خطاء بی معذرت
هوش مصنوعی: کسی که از او امید دارم در روز قیامت مرا مورد بخشش قرار دهد، از اشتباهاتم که بدون عذر انجام داده‌ام.
رَبِّ هَب لِی یعنی ای پروردگار
ده مرا حکمی به دین استوار
هوش مصنوعی: ای پروردگار، به من حکم و دانشی بده که بر اساس دین استوار باشد.
هم نما ملحق مرا با صالحین
انبیای راستکار پاک دین
هوش مصنوعی: خود را به مؤمنان و نیکان متصل کن و من را با پیامبران راستین و پاکی‌های دین همراه ساز.
می بگردان بهر من نطقی به راست
در جهان از نام نیکو گر بجاست
هوش مصنوعی: برای من سخنی درست و شایسته را در دنیا بگردان، اگر نام نیکو در آن وجود داشته باشد.
کن بلند آوازه ام در روزگار
اندر آنها کز پی آیند آشکار
هوش مصنوعی: من را در دوران خود مشهور و معروف کن، تا کسانی که پس از من می‌آیند، به وضوح آثار مرا ببینند.
هم نما از وارثان جنّتم
دار یعنی بر ثواب و طاعتم
هوش مصنوعی: من از نسل بهشتیان هستم و نشان از آن دارم؛ یعنی بر اثر اعمال نیک و عبادت‌هایم، شایسته هدیه‌های الهی‌ام.
هم بیامرزم پدر را در امان
عمّ من یعنی که بود از گمرهان
هوش مصنوعی: من پدر را می‌بخشم و در امان عمّی می‌دانم که از گمراهان بود.
یعنی او را رهنمایی کن به دین
تا نباشد از گروه مشرکین
هوش مصنوعی: به او راهی را نشان بده که به دین هدایتش کند تا از جمع کسانی که شریک خدا می‌شمارند، خارج شود.
بعد فوت عمّش ار کرد این دعاء
بود او مؤمن همانا در خفاء
هوش مصنوعی: پس از فوت عمو، این دعا را کرد؛ زیرا او در خلوت نیز مؤمن واقعی بود.
زآنکه غفران بهر مشرک خواستن
انبیاء را نیست درخور بی سخن
هوش مصنوعی: چون انبیاء درخواست آمرزش برای مشرکین دارند، این عمل آنها بی‌دلیل و بدون تاثیر نیست.