گنجور

۸- آیات ۶۳ تا ۷۳

فَأَوْحَیْنٰا إِلیٰ مُوسیٰ أَنِ اِضْرِبْ بِعَصٰاکَ اَلْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَکٰانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ اَلْعَظِیمِ (۶۳) وَ أَزْلَفْنٰا ثَمَّ اَلْآخَرِینَ (۶۴) وَ أَنْجَیْنٰا مُوسیٰ وَ مَنْ مَعَهُ أَجْمَعِینَ (۶۵) ثُمَّ أَغْرَقْنَا اَلْآخَرِینَ (۶۶) إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً وَ مٰا کٰانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنِینَ (۶۷) وَ إِنَّ رَبَّکَ لَهُوَ اَلْعَزِیزُ اَلرَّحِیمُ (۶۸) وَ اُتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ إِبْرٰاهِیمَ (۶۹) إِذْ قٰالَ لِأَبِیهِ وَ قَوْمِهِ مٰا تَعْبُدُونَ (۷۰) قٰالُوا نَعْبُدُ أَصْنٰاماً فَنَظَلُّ لَهٰا عٰاکِفِینَ (۷۱) قٰالَ هَلْ یَسْمَعُونَکُمْ إِذْ تَدْعُونَ (۷۲) أَوْ یَنْفَعُونَکُمْ أَوْ یَضُرُّونَ (۷۳)

پس وحی کردیم بسوی موسی که بزن بعصایت دریا را پس شکاف خورد پس بود هر پاره چون کوهی بزرگ (۶۳) و جمع کردیم آنجا دیگران را (۶۴) و نجات دادیم موسی را و هر که با او بود همه (۶۵) پس غرق کردیم دیگران را (۶۶) بدرستی که در آن هر آینه آیتی است و نباشند اکثرشان گروندگان (۶۷) و بدرستی که پروردگار تو هر آینه اوست غالب مهربان (۶۸) و بر خوان بر ایشان خبر ابراهیم را (۶۹) هنگامی که گفت مر پدرش را و قومش را که می‌پرستید (۷۰) گفتند می‌پرستیم بتانی را پس می‌کردیم مر آنها را تمام روز مقیمان پرستش (۷۱) گفت آیا می‌شنوند از شما هنگامی که دعا می‌کنید (۷۲) یا نفع می‌دهند شما را یا ضرر می‌رسانند (۷۳)

« در بیان عصا زدن حضرت موسی (ع) بدریا و راه پیدا شدن و گذشتن موسی(ع) و قوم از دریا و غرق شدن فرعون و قوم او »

پس به موسی وحی فرمودیم ما
که بزن بر بحر این ساعت عصا
زد عصا بر بحر و بحر از هم شکافت
هر که از بحر او تواند راه یافت
پس شد آن هر پاره چون کوه عظیم
روی هم گردید بر یکجا مقیم
بر ته دریا وزید آن لحظه باد
خشک کرد آن راه، کآنسان برگشاد
هر یکی از سبطیان رفت از رهی
سوی دریا همچو در ابری، مهی
زآن سپس نزدیک گرداندیم هم
قبطیان را بر کنار ژرف یم
دید راهی باز فرعون اندر آب
خواست تا در وی در آید با شتاب
گفت هامانش مرو کاین راه نیست
بلکه این از سحرهای موسوی است
خواست برگردد ز راه از خوف جان
اسب او بکشید از دستش عنان
رفت در بحر از پی یک رهنمای
تا چه بوده است اصل آن داند خدای
خیلش از پی چون همه داخل شدند
بر هلاک خویش مستعجل شدند
آب دریا هِشت در دم سر به هم
رفت موسی، ماند فرعون او به یم
موسی و هر کس که با او بُد به راه
وارهاندیم از یم ایشان را به گاه
پس نمودیم آن دگرها را غریق
تا مگر گیرند عبرت در طریق
مر علاماتی است روشن اندر این
می نبودند اکثری از مؤمنین
باشد آن پروردگارت بی گمان
ای محمّد(ص) غالب و هم مهربان
خوان بر ایشان از براهیم آن خبر
چون پدر را گفت و قومش را دگر
چیست آنکه می پرستید آن شما
گفت بپرستیم این اصنام را
پس مر ایشان را همیشه عاکفیم
در عبادت حاضریم و واقفیم
گفت آیا بشنوند ایشان کلام
چونکه ایشان را بخوانیم از مقام
یا که نفعی می رسانند از وفا
دفع ضرّی یا نمایند از شما
۷- آیات ۵۲ تا ۶۲: وَ أَوْحَیْنٰا إِلیٰ مُوسیٰ أَنْ أَسْرِ بِعِبٰادِی إِنَّکُمْ مُتَّبَعُونَ (۵۲) فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِی اَلْمَدٰائِنِ حٰاشِرِینَ (۵۳) إِنَّ هٰؤُلاٰءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِیلُونَ (۵۴) وَ إِنَّهُمْ لَنٰا لَغٰائِظُونَ (۵۵) وَ إِنّٰا لَجَمِیعٌ حٰاذِرُونَ (۵۶) فَأَخْرَجْنٰاهُمْ مِنْ جَنّٰاتٍ وَ عُیُونٍ (۵۷) وَ کُنُوزٍ وَ مَقٰامٍ کَرِیمٍ (۵۸) کَذٰلِکَ وَ أَوْرَثْنٰاهٰا بَنِی إِسْرٰائِیلَ (۵۹) فَأَتْبَعُوهُمْ مُشْرِقِینَ (۶۰) فَلَمّٰا تَرٰاءَ‌ا اَلْجَمْعٰانِ قٰالَ أَصْحٰابُ مُوسیٰ إِنّٰا لَمُدْرَکُونَ (۶۱) قٰالَ کَلاّٰ إِنَّ مَعِی رَبِّی سَیَهْدِینِ (۶۲)۹- آیات ۷۴ تا ۸۶: قٰالُوا بَلْ وَجَدْنٰا آبٰاءَنٰا کَذٰلِکَ یَفْعَلُونَ (۷۴) قٰالَ أَ فَرَأَیْتُمْ مٰا کُنْتُمْ تَعْبُدُونَ (۷۵) أَنْتُمْ وَ آبٰاؤُکُمُ اَلْأَقْدَمُونَ (۷۶) فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِی إِلاّٰ رَبَّ اَلْعٰالَمِینَ (۷۷) اَلَّذِی خَلَقَنِی فَهُوَ یَهْدِینِ (۷۸) وَ اَلَّذِی هُوَ یُطْعِمُنِی وَ یَسْقِینِ (۷۹) وَ إِذٰا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِ (۸۰) وَ اَلَّذِی یُمِیتُنِی ثُمَّ یُحْیِینِ (۸۱) وَ اَلَّذِی أَطْمَعُ أَنْ یَغْفِرَ لِی خَطِیئَتِی یَوْمَ اَلدِّینِ (۸۲) رَبِّ هَبْ لِی حُکْماً وَ أَلْحِقْنِی بِالصّٰالِحِینَ (۸۳) وَ اِجْعَلْ لِی لِسٰانَ صِدْقٍ فِی اَلْآخِرِینَ (۸۴) وَ اِجْعَلْنِی مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ اَلنَّعِیمِ (۸۵) وَ اِغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کٰانَ مِنَ اَلضّٰالِّینَ (۸۶)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فَأَوْحَیْنٰا إِلیٰ مُوسیٰ أَنِ اِضْرِبْ بِعَصٰاکَ اَلْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَکٰانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ اَلْعَظِیمِ (۶۳) وَ أَزْلَفْنٰا ثَمَّ اَلْآخَرِینَ (۶۴) وَ أَنْجَیْنٰا مُوسیٰ وَ مَنْ مَعَهُ أَجْمَعِینَ (۶۵) ثُمَّ أَغْرَقْنَا اَلْآخَرِینَ (۶۶) إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً وَ مٰا کٰانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنِینَ (۶۷) وَ إِنَّ رَبَّکَ لَهُوَ اَلْعَزِیزُ اَلرَّحِیمُ (۶۸) وَ اُتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ إِبْرٰاهِیمَ (۶۹) إِذْ قٰالَ لِأَبِیهِ وَ قَوْمِهِ مٰا تَعْبُدُونَ (۷۰) قٰالُوا نَعْبُدُ أَصْنٰاماً فَنَظَلُّ لَهٰا عٰاکِفِینَ (۷۱) قٰالَ هَلْ یَسْمَعُونَکُمْ إِذْ تَدْعُونَ (۷۲) أَوْ یَنْفَعُونَکُمْ أَوْ یَضُرُّونَ (۷۳)
هوش مصنوعی: به موسی وحی کردیم که با عصایت به دریا بزن. دریا شکاف خورد و هر بخش مانند کوهی بزرگ است. سپس دیگران را به آنجا نزدیک کردیم و موسی و کسانی که با او بودند را نجات دادیم و سپس دیگران را غرق کردیم. در این ماجرا نشانه‌ای است، اما بیشتر آنها ایمان نیاوردند. پروردگارت همواره توانای رحیم است. بر آنان داستان ابراهیم را بخوان، آنجا که به پدر و قومش گفت: شما چه چیزی را می‌پرستید؟ آنها پاسخ دادند: ما بت‌هایی را می‌پرستیم و به آن‌ها عابد و مخلص خواهیم ماند. ابراهیم پرسید: آیا وقتی دعا می‌کنید صدای شما را می‌شنوند؟ آیا می‌توانند به شما نفعی برسانند یا آسیب برسانند؟
پس وحی کردیم بسوی موسی که بزن بعصایت دریا را پس شکاف خورد پس بود هر پاره چون کوهی بزرگ (۶۳) و جمع کردیم آنجا دیگران را (۶۴) و نجات دادیم موسی را و هر که با او بود همه (۶۵) پس غرق کردیم دیگران را (۶۶) بدرستی که در آن هر آینه آیتی است و نباشند اکثرشان گروندگان (۶۷) و بدرستی که پروردگار تو هر آینه اوست غالب مهربان (۶۸) و بر خوان بر ایشان خبر ابراهیم را (۶۹) هنگامی که گفت مر پدرش را و قومش را که می‌پرستید (۷۰) گفتند می‌پرستیم بتانی را پس می‌کردیم مر آنها را تمام روز مقیمان پرستش (۷۱) گفت آیا می‌شنوند از شما هنگامی که دعا می‌کنید (۷۲) یا نفع می‌دهند شما را یا ضرر می‌رسانند (۷۳)
هوش مصنوعی: به موسی وحی کردیم که عصایش را به دریا بزند. سپس دریا شکاف خورد و هر تکه‌ای مانند کوهی بزرگ شد. در آن مکان دیگران را جمع کردیم و موسی و همراهانش را نجات دادیم. اما دیگران را غرق کردیم. این واقعه خود نشانه‌ای است، اما بیشتر آنها ایمان نیاوردند. پروردگارت همیشه غالب و مهربان است. سپس داستان ابراهیم را برای آنها بیان کردیم، زمانی که به پدرش و قومش گفت که بت‌ها را می‌پرستید. آنها پاسخ دادند که به پرستش بت‌ها ادامه می‌دهند. ابراهیم از آنها پرسید آیا بت‌ها می‌توانند صدای شما را بشنوند زمانی که دعا می‌کنید یا می‌توانند به شما نفعی برسانند یا ضرری به شما برسانند؟
« در بیان عصا زدن حضرت موسی (ع) بدریا و راه پیدا شدن و گذشتن موسی(ع) و قوم از دریا و غرق شدن فرعون و قوم او »
هوش مصنوعی: در این متن به داستان حضرت موسی (ع) اشاره شده که چگونه با استفاده از عصایش به دریا زد و راهی در دریا پیدا کرد. او و قومش از دریا عبور کردند و فرعون و سپاهش غرق شدند.
پس به موسی وحی فرمودیم ما
که بزن بر بحر این ساعت عصا
هوش مصنوعی: ما به موسی وحی کردیم که در این لحظه عصایش را به دریا بزند.
زد عصا بر بحر و بحر از هم شکافت
هر که از بحر او تواند راه یافت
هوش مصنوعی: عصا را به دریا زد و دریای عمیق به دو نیم شد، هر کسی که از اعماق این دریا آگاهی داشته باشد، می‌تواند راهی به آن پیدا کند.
پس شد آن هر پاره چون کوه عظیم
روی هم گردید بر یکجا مقیم
هوش مصنوعی: پس آن پاره‌ها مانند کوهی بزرگ بر روی هم انباشته شدند و در یک جا ثابت ماندند.
بر ته دریا وزید آن لحظه باد
خشک کرد آن راه، کآنسان برگشاد
هوش مصنوعی: در آن لحظه که بادی از ته دریا وزید، راهی که آن انسان آن را باز کرده بود، به طور کامل خشک شد.
هر یکی از سبطیان رفت از رهی
سوی دریا همچو در ابری، مهی
هوش مصنوعی: هر یک از افراد سبط‌ها به سمت دریا حرکت کردند، مانند مهی که در ابر انتشار می‌یابد.
زآن سپس نزدیک گرداندیم هم
قبطیان را بر کنار ژرف یم
هوش مصنوعی: پس از آن، ما قبطی‌ها را به کنار دریا آوردیم.
دید راهی باز فرعون اندر آب
خواست تا در وی در آید با شتاب
هوش مصنوعی: فرعون راهی در آب دید و خواست با عجله وارد آن شود.
گفت هامانش مرو کاین راه نیست
بلکه این از سحرهای موسوی است
هوش مصنوعی: می‌گوید که در این مسیر نروید، چرا که این راه درست نیست و این مسئله به سحر و جادوهای موسی بازمی‌گردد.
خواست برگردد ز راه از خوف جان
اسب او بکشید از دستش عنان
هوش مصنوعی: از ترس جانش خواست که از راه برگردد، اما او (اسب) را به سختی کنترل کرد و دستش را از دهن آن گرفت.
رفت در بحر از پی یک رهنمای
تا چه بوده است اصل آن داند خدای
هوش مصنوعی: به دنبال یک راهنما به دریا رفت تا ببیند اصل داستان از چه می‌باشد و فقط خداوند است که از آن آگاه است.
خیلش از پی چون همه داخل شدند
بر هلاک خویش مستعجل شدند
هوش مصنوعی: جمعیت وقتی به دنبال او حرکت کردند، همه به سرعت به سمت نابودی خودشان پیش رفتند.
آب دریا هِشت در دم سر به هم
رفت موسی، ماند فرعون او به یم
هوش مصنوعی: آب دریا با عصای موسی به هم خورد و او به سلامت عبور کرد، اما فرعون در دریا غرق شد و نتوانست نجات یابد.
موسی و هر کس که با او بُد به راه
وارهاندیم از یم ایشان را به گاه
هوش مصنوعی: موسی و هر کسی که با او بود را از دریا عبور دادیم و به مقصد رساندیم.
پس نمودیم آن دگرها را غریق
تا مگر گیرند عبرت در طریق
هوش مصنوعی: ما به دیگران نشان دادیم که چگونه غرق شدند، تا شاید از این ماجرا درس بگیرند و در مسیر زندگی خود تجدید نظر کنند.
مر علاماتی است روشن اندر این
می نبودند اکثری از مؤمنین
هوش مصنوعی: این اشعار به نشانه‌هایی روشن اشاره دارند که در این می‌گنجند. در واقع، بسیاری از مؤمنان به این نشانه‌ها توجه نمی‌کنند یا از آن‌ها بی‌خبرند.
باشد آن پروردگارت بی گمان
ای محمّد(ص) غالب و هم مهربان
هوش مصنوعی: پروردگار تو، ای محمّد(ص)، قطعا پیروز و مهربان است.
خوان بر ایشان از براهیم آن خبر
چون پدر را گفت و قومش را دگر
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به داستان ابراهیم (علیه‌السلام) و قومش است، که او چگونه به پدرش و مردمش خبر از دعوت و پیام الهی می‌دهد. ابراهیم به عنوان یک پیامبر، سعی دارد که اندیشه‌ها و باورهای نادرست قومش را تغییر دهد و آنها را به سوی حق هدایت کند. این روایت به نوعی نشان‌دهنده تنش میان ابراهیم و جامعه‌اش است که به خاطر پذیرش یک ایمان جدید با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شود.
چیست آنکه می پرستید آن شما
گفت بپرستیم این اصنام را
هوش مصنوعی: چه چیزی است که شما می‌گویید بپرستیم؟ آیا این بت‌ها هستند که در موردشان صحبت می‌کنید؟
پس مر ایشان را همیشه عاکفیم
در عبادت حاضریم و واقفیم
هوش مصنوعی: پس ما همیشه در عبادت حضور داریم و به کارهایشان آگاهیم.
گفت آیا بشنوند ایشان کلام
چونکه ایشان را بخوانیم از مقام
هوش مصنوعی: آیا آنها صدای ما را می‌شنوند وقتی که از جایگاه خود به آنها فراخوانیم؟
یا که نفعی می رسانند از وفا
دفع ضرّی یا نمایند از شما
هوش مصنوعی: یا اینکه از طریق وفاداری، به شما سودی می‌رسانند و یا اقداماتی انجام می‌دهند تا از شما ضرری جلوگیری کنند.