گنجور

۴- آیات ۲۴ تا ۳۱

قٰالَ رَبُّ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمَا إِنْ کُنْتُمْ مُوقِنِینَ (۲۴) قٰالَ لِمَنْ حَوْلَهُ أَ لاٰ تَسْتَمِعُونَ (۲۵) قٰالَ رَبُّکُمْ وَ رَبُّ آبٰائِکُمُ اَلْأَوَّلِینَ (۲۶) قٰالَ إِنَّ رَسُولَکُمُ اَلَّذِی أُرْسِلَ إِلَیْکُمْ لَمَجْنُونٌ (۲۷) قٰالَ رَبُّ اَلْمَشْرِقِ وَ اَلْمَغْرِبِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ (۲۸) قٰالَ لَئِنِ اِتَّخَذْتَ إِلٰهَاً غَیْرِی لَأَجْعَلَنَّکَ مِنَ اَلْمَسْجُونِینَ (۲۹) قٰالَ أَ وَ لَوْ جِئْتُکَ بِشَیْ‌ءٍ مُبِینٍ (۳۰) قٰالَ فَأْتِ بِهِ إِنْ کُنْتَ مِنَ اَلصّٰادِقِینَ (۳۱)

گفت پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست اگر هستید یقین‌کنندگان (۲۴) گفت مر آنان را که بودند پیرامونش آیا نمی‌شنوید (۲۵) گفت پروردگار شما و پروردگار پدران شما که پیشینیانند (۲۶) گفت بدرستی که رسول شما که فرستاده شد بسوی شما هر آینه دیوانه است (۲۷) گفت پروردگار مشرق و مغرب و آنچه در میان آن دوست اگر هستید که می‌یابید بعقل (۲۸) گفت هر آینه اگر فرا گرفتی الهی جز من هر آینه خواهم گردانید ترا البته از زندان‌کرده‌شدگان (۲۹) گفت آیا اگر چه آورم تو را چیزی روشن (۳۰) گفت پس بیاور آن را اگر هستی از راست‌گویان (۳۱)

گفت آن کو خالق ارض و سماست
وآنچه در مابینشان از ماسوی است
گر شما هستید هیچ از موقنین
عالمید اعنی به اشیاء در یقین
گفت با آنانکه دورِ او بُدند
نشنوید آیا چه گوید مرد و چند
پرسم اعنی من ز وی از اصل شیء
او دهد بر من جواب از فعل وی
کرد نی موسی به قولش التفات
گفت آن پروردگاری که به ذات
آفریده است او شما را در یقین
هم پدرهاتان که بودی پیش از این
می نبود اعنی که فرعون آن زمان
تا که باشد خالق آبائتان
پس همان کس که شما را خالق است
خالق آبائتان در سابق است
گفت مر فرعون قوم خویش را
این فرستاده است مجنون بر شما
بنگرید او را که ندهد در خطاب
با سئوال ما مطابق یک جواب
ملتفت بر وی نشد موسی دگر
گفت باز از بهر تأکید نظر
رب شرق و غرب و مابین آنچه هست
از خرد دارید چیزی گر به دست
نزد عاقل کو بود باریک بین
خود جوابی بر شما نبود جز این
زآنکه کس از کنه ذات آگاه نیست
عقل را بر فهم ذاتش راه نیست
ذات حق باشد منزّه زآنکه کس
باشدش فهم حقیقت دسترس
ماند فرعون از جواب او فرو
گفت از قهر و غضب مانا به او
که اگر گیری خدایی غیر من
حکم بر سجنت نمایم بی سخن
گفت در زندان کنی آیا مرا
گرچه آرم حجتی روشن هلا
تا که آن باشد گواه قول من
هم دلیل صنع حیّ ذوالمنن
کرد استبعاد از آن، گفتا کجاست
پس بیار آن را اگر گویی تو راست
۳- آیات ۱۸ تا ۲۳: قٰالَ أَ لَمْ نُرَبِّکَ فِینٰا وَلِیداً وَ لَبِثْتَ فِینٰا مِنْ عُمُرِکَ سِنِینَ (۱۸) وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَکَ اَلَّتِی فَعَلْتَ وَ أَنْتَ مِنَ اَلْکٰافِرِینَ (۱۹) قٰالَ فَعَلْتُهٰا إِذاً وَ أَنَا مِنَ اَلضّٰالِّینَ (۲۰) فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمّٰا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لِی رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنِی مِنَ اَلْمُرْسَلِینَ (۲۱) وَ تِلْکَ نِعْمَةٌ تَمُنُّهٰا عَلَیَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِی إِسْرٰائِیلَ (۲۲) قٰالَ فِرْعَوْنُ وَ مٰا رَبُّ اَلْعٰالَمِینَ (۲۳)۵- آیات ۳۲ تا ۴۲: فَأَلْقیٰ عَصٰاهُ فَإِذٰا هِیَ ثُعْبٰانٌ مُبِینٌ (۳۲) وَ نَزَعَ یَدَهُ فَإِذٰا هِیَ بَیْضٰاءُ لِلنّٰاظِرِینَ (۳۳) قٰالَ لِلْمَلَإِ حَوْلَهُ إِنَّ هٰذٰا لَسٰاحِرٌ عَلِیمٌ (۳۴) یُرِیدُ أَنْ یُخْرِجَکُمْ مِنْ أَرْضِکُمْ بِسِحْرِهِ فَمٰا ذٰا تَأْمُرُونَ (۳۵) قٰالُوا أَرْجِهْ وَ أَخٰاهُ وَ اِبْعَثْ فِی اَلْمَدٰائِنِ حٰاشِرِینَ (۳۶) یَأْتُوکَ بِکُلِّ سَحّٰارٍ عَلِیمٍ (۳۷) فَجُمِعَ اَلسَّحَرَةُ لِمِیقٰاتِ یَوْمٍ مَعْلُومٍ (۳۸) وَ قِیلَ لِلنّٰاسِ هَلْ أَنْتُمْ مُجْتَمِعُونَ (۳۹) لَعَلَّنٰا نَتَّبِعُ اَلسَّحَرَةَ إِنْ کٰانُوا هُمُ اَلْغٰالِبِینَ (۴۰) فَلَمّٰا جٰاءَ اَلسَّحَرَةُ قٰالُوا لِفِرْعَوْنَ أَ إِنَّ لَنٰا لَأَجْراً إِنْ کُنّٰا نَحْنُ اَلْغٰالِبِینَ (۴۱) قٰالَ نَعَمْ وَ إِنَّکُمْ إِذاً لَمِنَ اَلْمُقَرَّبِینَ (۴۲)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قٰالَ رَبُّ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمَا إِنْ کُنْتُمْ مُوقِنِینَ (۲۴) قٰالَ لِمَنْ حَوْلَهُ أَ لاٰ تَسْتَمِعُونَ (۲۵) قٰالَ رَبُّکُمْ وَ رَبُّ آبٰائِکُمُ اَلْأَوَّلِینَ (۲۶) قٰالَ إِنَّ رَسُولَکُمُ اَلَّذِی أُرْسِلَ إِلَیْکُمْ لَمَجْنُونٌ (۲۷) قٰالَ رَبُّ اَلْمَشْرِقِ وَ اَلْمَغْرِبِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ (۲۸) قٰالَ لَئِنِ اِتَّخَذْتَ إِلٰهَاً غَیْرِی لَأَجْعَلَنَّکَ مِنَ اَلْمَسْجُونِینَ (۲۹) قٰالَ أَ وَ لَوْ جِئْتُکَ بِشَیْ‌ءٍ مُبِینٍ (۳۰) قٰالَ فَأْتِ بِهِ إِنْ کُنْتَ مِنَ اَلصّٰادِقِینَ (۳۱)
هوش مصنوعی: پروردگار آسمان‌ها و زمین و آنچه بین آنهاست، گفت: «اگر شما به یقین رسیده‌اید». سپس به کسانی که در اطرافش بودند، فرمود: «آیا گوش نمی‌دهید؟» گفت: «پروردگار شما و پروردگار نیاکان‌تان، نخستین‌ها». بعد گفتند: «پرستشگر تو که به سوی شما فرستاده شده مجنون است». او گفت: «پروردگار مشرق و مغرب و آنچه بین آنهاست، اگر شما عقل دارید». سپس گفت: «اگر الهه‌ای غیر از من اختیار کنی، تو را از زندانیان قرار می‌دهم». گفت: «آیا اگر چیزی روشن بیاورم، اینگونه است؟» او گفت: «اگر راست می‌گویی، آن را بیاور».
گفت پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست اگر هستید یقین‌کنندگان (۲۴) گفت مر آنان را که بودند پیرامونش آیا نمی‌شنوید (۲۵) گفت پروردگار شما و پروردگار پدران شما که پیشینیانند (۲۶) گفت بدرستی که رسول شما که فرستاده شد بسوی شما هر آینه دیوانه است (۲۷) گفت پروردگار مشرق و مغرب و آنچه در میان آن دوست اگر هستید که می‌یابید بعقل (۲۸) گفت هر آینه اگر فرا گرفتی الهی جز من هر آینه خواهم گردانید ترا البته از زندان‌کرده‌شدگان (۲۹) گفت آیا اگر چه آورم تو را چیزی روشن (۳۰) گفت پس بیاور آن را اگر هستی از راست‌گویان (۳۱)
هوش مصنوعی: پروردگار آسمان‌ها و زمین و همه چیزهایی که بین آن‌هاست، گفت: "اگر از یقین‌کنندگان هستید، توجه کنید." سپس به کسانی که دور او بودند، گفت: "آیا صدای او را نمی‌شنوید؟" او ادامه داد: "پروردگار شما و پروردگار پدران گذشته شما همین است." آن‌ها گفتند: "این پیامبر که به سوی شما فرستاده شده، به‌راستی دیوانه است." او پاسخ داد: "پروردگار مشرق و مغرب و هر آنچه که در میان آن‌هاست، بر من گواهی می‌دهد، اگر می‌خواهید به عقل شما برسد." سپس گفت: "اگر به جز من چیزی را بپرستید، شما را از زندانیان قرار می‌دهم." از آن‌ها پرسید: "آیا اگر چیزی روشن به شما بیاورم، هنوز هم به من باور نخواهید داشت؟" و آن‌ها گفتند: "اگر راست می‌گویی، بیاور."
گفت آن کو خالق ارض و سماست
وآنچه در مابینشان از ماسوی است
هوش مصنوعی: آن کسی که آفریننده زمین و آسمان است و هر چیزی که در میان آن‌ها وجود دارد، نیز از اوست.
گر شما هستید هیچ از موقنین
عالمید اعنی به اشیاء در یقین
هوش مصنوعی: اگر شما از کسانی هستید که در یقین به مسائل عالم هستید، یعنی در مورد اشیاء و واقعیات به یقین رسیده‌اید.
گفت با آنانکه دورِ او بُدند
نشنوید آیا چه گوید مرد و چند
هوش مصنوعی: با افرادی که دور او هستند صحبت نکن، زیرا نمی‌دانی آن انسان چه می‌گوید و چه مقدار حرف دارد.
پرسم اعنی من ز وی از اصل شیء
او دهد بر من جواب از فعل وی
هوش مصنوعی: من از او می‌پرسم که حقیقت وجودش چیست و او با اعمالش به من پاسخ می‌دهد.
کرد نی موسی به قولش التفات
گفت آن پروردگاری که به ذات
هوش مصنوعی: موسی در گفتار خود توجه نشان داد و گفت: پروردگاری که به ذات خود توجه دارد.
آفریده است او شما را در یقین
هم پدرهاتان که بودی پیش از این
هوش مصنوعی: او شما را آفریده است و پدران شما نیز پیش از این وجود داشتند.
می نبود اعنی که فرعون آن زمان
تا که باشد خالق آبائتان
هوش مصنوعی: این گفته به این معناست که فرعون زمان نمی‌توانست وجود داشته باشد اگر خالق پدران شما وجود نداشت. به نوعی اشاره به قدرت و وجود خداوند و این که همه چیز تحت اراده و خواست اوست دارد.
پس همان کس که شما را خالق است
خالق آبائتان در سابق است
هوش مصنوعی: کسی که شما را خلق کرده، همان کسی است که اجداد شما را نیز در گذشته خلق کرده است.
گفت مر فرعون قوم خویش را
این فرستاده است مجنون بر شما
هوش مصنوعی: فرعون به قوم خود گفت که این فرد مجنون برای شما فرستاده شده است.
بنگرید او را که ندهد در خطاب
با سئوال ما مطابق یک جواب
هوش مصنوعی: به او نگاه کنید که در پاسخ به سؤال‌های ما، هیچ پاسخی متناسب و واضح نمی‌دهد.
ملتفت بر وی نشد موسی دگر
گفت باز از بهر تأکید نظر
هوش مصنوعی: موسی به موضوعی که قبلاً گفته بود، دوباره اشاره می‌کند تا تأکید بیشتری روی آن داشته باشد، اما کسی به او توجه نمی‌کند.
رب شرق و غرب و مابین آنچه هست
از خرد دارید چیزی گر به دست
هوش مصنوعی: خداوندی که مالک شرق و غرب و همه چیزهای بین آنهاست، اگر خرد و دانشی به دست دارید، از او بگیرید.
نزد عاقل کو بود باریک بین
خود جوابی بر شما نبود جز این
هوش مصنوعی: هر کس که عاقل و با دقت نظر باشد، می‌فهمد که پاسخ شما چه بوده و نمی‌تواند جز این باشد که شما به آن پاسخ دهید.
زآنکه کس از کنه ذات آگاه نیست
عقل را بر فهم ذاتش راه نیست
هوش مصنوعی: چون هیچ‌کس از عمق وجود خداوند آگاه نیست، عقل نمی‌تواند به درک صحیحی از ذات او برسد.
ذات حق باشد منزّه زآنکه کس
باشدش فهم حقیقت دسترس
هوش مصنوعی: خداوند به قدری بزرگ و والا است که هیچ کس نمی‌تواند به درک کامل حقیقت او نائل آید و او هرگز قابل فهم برای انسان‌ها نیست.
ماند فرعون از جواب او فرو
گفت از قهر و غضب مانا به او
هوش مصنوعی: فرعون از پاسخ او باقی ماند و به خاطر خشم و عصبانیت صحبت نکرد.
که اگر گیری خدایی غیر من
حکم بر سجنت نمایم بی سخن
هوش مصنوعی: اگر غیر از من خدایی وجود داشته باشد که بخواهد بر تو حکم کند، من بی‌هیچ سخنی این را می‌پذیرم.
گفت در زندان کنی آیا مرا
گرچه آرم حجتی روشن هلا
هوش مصنوعی: آیا می‌توانی مرا در زندان سرازیر کنی، حتی اگر دلیلی روشن برای دفاع از خود ارائه دهم؟
تا که آن باشد گواه قول من
هم دلیل صنع حیّ ذوالمنن
هوش مصنوعی: تا زمانی که آن موجود، که خود گواه بر سخن من است، نیز نشانه‌ای از آفرینش خداوند مهربان باشد.
کرد استبعاد از آن، گفتا کجاست
پس بیار آن را اگر گویی تو راست
هوش مصنوعی: او گفت که چنین چیزی بعید به نظر می‌رسد، پس اگر حقیقت دارد، بیا آن را نشان بده.