۶- آیات ۳۲ تا ۳۴
وَ قٰالَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ لاٰ نُزِّلَ عَلَیْهِ اَلْقُرْآنُ جُمْلَةً وٰاحِدَةً کَذٰلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤٰادَکَ وَ رَتَّلْنٰاهُ تَرْتِیلاً (۳۲) وَ لاٰ یَأْتُونَکَ بِمَثَلٍ إِلاّٰ جِئْنٰاکَ بِالْحَقِّ وَ أَحْسَنَ تَفْسِیراً (۳۳) اَلَّذِینَ یُحْشَرُونَ عَلیٰ وُجُوهِهِمْ إِلیٰ جَهَنَّمَ أُوْلٰئِکَ شَرٌّ مَکٰاناً وَ أَضَلُّ سَبِیلاً (۳۴)
و گفتند آنان که کافر شدند چرا فرو فرستاده نشد بر او قرآن همه یک دفعه و همچنین تا ثابت داریم بآن دل ترا و بتأنی فرستادیمش بتأنی فرستادنی (۳۲) و نیاوردند ترا مثلی مگر آنکه آوردیم ترا بحق و خوبتر از راه بیان (۳۳) آنان که حشر کرده میشوند بر روهاشان بسوی دوزخ آنها را بدترند از جهت جای و کمترند از جهت راه (۳۴)
هم بگفتند از چه یکبار این خطاب
بر نبی نازل نگردد این کتاب
مختلف کردیم نازل این چنین
تا شود قلب تو ثابت در یقین
هم شود باعث به تسکین فؤاد
در تو هم گردد بصیرت ها زیاد
زآنکه در تجدید وحی از کردگار
دل به هر روزی ز نو یابد قرار
این تجدد خاص این پیغمبر است
در خصوصیّت دلیل دیگر است
گر که شاهی یا امیری مؤتمن
راز گوید روز و شب در انجمن
یا فرستد دم به دم بر وی پیام
که چنین کن یا چنان در انتظام
این دلیل برتری باشد بر آن
که رسد حکمی به سویش یک زمان
گفت زآن رو حق به وجه احسنی
بر تو خواندیم آن پیاپی خواندنی
ناورند از بهر قدحت آن مثال
که بود مشکل جوابش در مقال
جز که ما آریم بر وجه صریح
آن جوابی کوست بر حق و صحیح
بهر رد قول ایشان اظهر است
وز ره تبیّین بسی نیکوتر است
مشرک آنانند کز روها شوند
بر جهنم حشر وز سر می روند
بدترند آن قوم از روی مکان
هم ز روی راه گمره تر عیان
۵- آیات ۲۶ تا ۳۱: اَلْمُلْکُ یَوْمَئِذٍ اَلْحَقُّ لِلرَّحْمٰنِ وَ کٰانَ یَوْماً عَلَی اَلْکٰافِرِینَ عَسِیراً (۲۶) وَ یَوْمَ یَعَضُّ اَلظّٰالِمُ عَلیٰ یَدَیْهِ یَقُولُ یٰا لَیْتَنِی اِتَّخَذْتُ مَعَ اَلرَّسُولِ سَبِیلاً (۲۷) یٰا وَیْلَتیٰ لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلاٰناً خَلِیلاً (۲۸) لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ اَلذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جٰاءَنِی وَ کٰانَ اَلشَّیْطٰانُ لِلْإِنْسٰانِ خَذُولاً (۲۹) وَ قٰالَ اَلرَّسُولُ یٰا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اِتَّخَذُوا هٰذَا اَلْقُرْآنَ مَهْجُوراً (۳۰) وَ کَذٰلِکَ جَعَلْنٰا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا مِنَ اَلْمُجْرِمِینَ وَ کَفیٰ بِرَبِّکَ هٰادِیاً وَ نَصِیراً (۳۱)۷- آیات ۳۵ تا ۴۴: وَ لَقَدْ آتَیْنٰا مُوسَی اَلْکِتٰابَ وَ جَعَلْنٰا مَعَهُ أَخٰاهُ هٰارُونَ وَزِیراً (۳۵) فَقُلْنَا اِذْهَبٰا إِلَی اَلْقَوْمِ اَلَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیٰاتِنٰا فَدَمَّرْنٰاهُمْ تَدْمِیراً (۳۶) وَ قَوْمَ نُوحٍ لَمّٰا کَذَّبُوا اَلرُّسُلَ أَغْرَقْنٰاهُمْ وَ جَعَلْنٰاهُمْ لِلنّٰاسِ آیَةً وَ أَعْتَدْنٰا لِلظّٰالِمِینَ عَذٰاباً أَلِیماً (۳۷) وَ عٰاداً وَ ثَمُودَ وَ أَصْحٰابَ اَلرَّسِّ وَ قُرُوناً بَیْنَ ذٰلِکَ کَثِیراً (۳۸) وَ کُلاًّ ضَرَبْنٰا لَهُ اَلْأَمْثٰالَ وَ کُلاًّ تَبَّرْنٰا تَتْبِیراً (۳۹) وَ لَقَدْ أَتَوْا عَلَی اَلْقَرْیَةِ اَلَّتِی أُمْطِرَتْ مَطَرَ اَلسَّوْءِ أَ فَلَمْ یَکُونُوا یَرَوْنَهٰا بَلْ کٰانُوا لاٰ یَرْجُونَ نُشُوراً (۴۰) وَ إِذٰا رَأَوْکَ إِنْ یَتَّخِذُونَکَ إِلاّٰ هُزُواً أَ هٰذَا اَلَّذِی بَعَثَ اَللّٰهُ رَسُولاً (۴۱) إِنْ کٰادَ لَیُضِلُّنٰا عَنْ آلِهَتِنٰا لَوْ لاٰ أَنْ صَبَرْنٰا عَلَیْهٰا وَ سَوْفَ یَعْلَمُونَ حِینَ یَرَوْنَ اَلْعَذٰابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِیلاً (۴۲) أَ رَأَیْتَ مَنِ اِتَّخَذَ إِلٰهَهُ هَوٰاهُ أَ فَأَنْتَ تَکُونُ عَلَیْهِ وَکِیلاً (۴۳) أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَکْثَرَهُمْ یَسْمَعُونَ أَوْ یَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلاّٰ کَالْأَنْعٰامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلاً (۴۴)
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
وَ قٰالَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ لاٰ نُزِّلَ عَلَیْهِ اَلْقُرْآنُ جُمْلَةً وٰاحِدَةً کَذٰلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤٰادَکَ وَ رَتَّلْنٰاهُ تَرْتِیلاً (۳۲) وَ لاٰ یَأْتُونَکَ بِمَثَلٍ إِلاّٰ جِئْنٰاکَ بِالْحَقِّ وَ أَحْسَنَ تَفْسِیراً (۳۳) اَلَّذِینَ یُحْشَرُونَ عَلیٰ وُجُوهِهِمْ إِلیٰ جَهَنَّمَ أُوْلٰئِکَ شَرٌّ مَکٰاناً وَ أَضَلُّ سَبِیلاً (۳۴)
هوش مصنوعی: کافرین گفتند: چرا قرآن یکباره به او نازل نشد؟ اینگونه نازل کردن به این دلیل است که دل تو را با آن محکم کنیم و ما آن را به شکل منظم و موزون نازل کردیم. و هیچ تمثیلی برای تو نمیآورند، مگر اینکه با حق به تو پاسخ خواهیم داد و تفسیر بهتری ارائه خواهیم کرد. کسانی که به صورت وارونه به سوی جهنم محشور میشوند، بدترین مکان برای آنها است و گمراهترین راه را در پیش دارند.
و گفتند آنان که کافر شدند چرا فرو فرستاده نشد بر او قرآن همه یک دفعه و همچنین تا ثابت داریم بآن دل ترا و بتأنی فرستادیمش بتأنی فرستادنی (۳۲) و نیاوردند ترا مثلی مگر آنکه آوردیم ترا بحق و خوبتر از راه بیان (۳۳) آنان که حشر کرده میشوند بر روهاشان بسوی دوزخ آنها را بدترند از جهت جای و کمترند از جهت راه (۳۴)
هوش مصنوعی: کافران سوال کردند که چرا قرآن به طور یکجا بر او نازل نشده است. در پاسخ گفته شد که هدف از نازل کردن تدریجی آن، استحکام بخشی به دل اوست و این کار به دقت و آرامی انجام شده است. همچنین، هیچ مثالی برای تو نیاوردند مگر اینکه ما حق و بهتر از آن را برایت بیان کردیم. کسانی که در روز قیامت به طور روی بر زمین میافتند و به دوزخ میروند، از نظر جایگاه بدتر و از نظر مسیر، کمترند.
هم بگفتند از چه یکبار این خطاب
بر نبی نازل نگردد این کتاب
هوش مصنوعی: چرا این کتاب تنها یک بار اینگونه بر نبی نازل نشد؟
مختلف کردیم نازل این چنین
تا شود قلب تو ثابت در یقین
هوش مصنوعی: ما این گونه مختلف و متفاوت بیان کردیم تا قلب تو در یقین و اطمینان ثابت بماند.
هم شود باعث به تسکین فؤاد
در تو هم گردد بصیرت ها زیاد
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که گاهی اوقات اتفاقاتی میتوانند باعث آرامش دل شوند و در عین حال انسان را به درک و بصیرت بیشتری هدایت کنند. به عبارت دیگر، چیزهایی که ما را مایوس میکنند، میتوانند به یادگیری و روشنفکری ما نیز کمک کنند.
زآنکه در تجدید وحی از کردگار
دل به هر روزی ز نو یابد قرار
هوش مصنوعی: از آنجا که هر روز به لطف خداوند، وحی دوبارهای به ما میرسد، دل ما در هر روز آرامشی تازه مییابد.
این تجدد خاص این پیغمبر است
در خصوصیّت دلیل دیگر است
هوش مصنوعی: این نوآوری و تحول ویژه مربوط به این پیامبر است و در خصوصیت او دلایل دیگری وجود دارد.
گر که شاهی یا امیری مؤتمن
راز گوید روز و شب در انجمن
هوش مصنوعی: اگر کسی مَقام بلندی مانند شاه یا امیر داشته باشد و رازی را به کسی بسپارد، آن شخص باید در روز و شب در جمع به حفظ و نگهداری آن راز توجه کند.
یا فرستد دم به دم بر وی پیام
که چنین کن یا چنان در انتظام
هوش مصنوعی: به او مداوم پیام بفرستد که این کار را انجام بده یا آن کار را، تا همه چیز به سروسامان بگیرد.
این دلیل برتری باشد بر آن
که رسد حکمی به سویش یک زمان
هوش مصنوعی: این نشاندهنده برتری است بر کسی که در زمانی خاص حکم یا نظری به او داده شود.
گفت زآن رو حق به وجه احسنی
بر تو خواندیم آن پیاپی خواندنی
هوش مصنوعی: به همین دلیل، ما به زیباترین شکل تو را مورد ستایش قرار دادیم و همواره این ستایش ادامه دارد.
ناورند از بهر قدحت آن مثال
که بود مشکل جوابش در مقال
هوش مصنوعی: افراد به خاطر قامت تو به زحمت افتادهاند، گویی که پاسخ به سوالاتشان در گفتگو بسیار دشوار است.
جز که ما آریم بر وجه صریح
آن جوابی کوست بر حق و صحیح
هوش مصنوعی: ما تنها پاسخ واضح و درست را ارائه میدهیم.
بهر رد قول ایشان اظهر است
وز ره تبیّین بسی نیکوتر است
هوش مصنوعی: برای رد کردن حرف آنها، دلیل و نشانههای واضحتری وجود دارد و از طریق روشنگری، وضعیت بهتری حاصل میشود.
مشرک آنانند کز روها شوند
بر جهنم حشر وز سر می روند
هوش مصنوعی: افرادی که در روز قیامت به دلیل کفر و شرک خود به جهنم میروند، از روی سرشان به آنجا قدم میگذارند.
بدترند آن قوم از روی مکان
هم ز روی راه گمره تر عیان
هوش مصنوعی: آن قوم که از نظر مکانی بدترند، از نظر راه و روش زندگی هم بیشتر در آتش گمراهی قرار دارند و این موضوع برای همه آشکار است.