گنجور

۱۰- آیات ۵۴ تا ۵۵

وَ هُوَ اَلَّذِی خَلَقَ مِنَ اَلْمٰاءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کٰانَ رَبُّکَ قَدِیراً (۵۴) وَ یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ مٰا لاٰ یَنْفَعُهُمْ وَ لاٰ یَضُرُّهُمْ وَ کٰانَ اَلْکٰافِرُ عَلیٰ رَبِّهِ ظَهِیراً (۵۵)

و اوست آنکه آفرید از آب انسانی را پس گردانیدش نژادی و پیوندی و باشد پروردگار تو توانا (۵۴) و می‌پرستند از غیر خدا آنچه را نه منفعت می‌دهد ایشان را و نه مضرت می‌رساند ایشان را و باشد کافر بر پروردگارش هم پشت (۵۵)

« تعبیر نمودن نژاد و صهر به علی و فاطمه علیه السلام را »

اوست آن کس کآفرید آدم ز آب
پس نمودش ذی نژاد از انتساب
صاحب پیوند و پشت اندر ظهور
کرد او را از اِناث و از ذکور
بس توانا باشد آن پروردگار
بر هر آن کاری که خواهد ز اختیار
از نژاد و صهر اندر ترجمه
هست مقصود از علی (ع) و فاطمه (س)
اهل تفسیرند بر این ، و اهل فن
کآمد این آیت به شأن این دو تن
چونکه شد تزویج حیدر (ع) با بتول (س)
نازل این آیت ز حق شد بر رسول
بر چنین داماد و بر اینسان نژاد
رحمت حق دم به دم افزوده باد
هست مر پروردگار ما قدیر
که بر ایشان بخشد این پیر فقیر
یا رب افزون کن به ما عرفانشان
حقّ نسل پاک و فرزندانشان
همچنان که نورشان کردی زیاد
هر چه خامُش خواستند اهل عناد
باز بر تفسیر گردانم ورق
گفت بپرستند ایشان دون حق
آنچه ندهد هیچشان سود و زیان
گر که بپرستند یا نی مردمان
کافران باشند هم پشت ار تمام
خود به نافرمانی ربّ الانام
۹- آیات ۵۲ تا ۵۳: فَلاٰ تُطِعِ اَلْکٰافِرِینَ وَ جٰاهِدْهُمْ بِهِ جِهٰاداً کَبِیراً (۵۲) وَ هُوَ اَلَّذِی مَرَجَ اَلْبَحْرَیْنِ هٰذٰا عَذْبٌ فُرٰاتٌ وَ هٰذٰا مِلْحٌ أُجٰاجٌ وَ جَعَلَ بَیْنَهُمٰا بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً (۵۳)۱۱- آیات ۵۶ تا ۶۴: وَ مٰا أَرْسَلْنٰاکَ إِلاّٰ مُبَشِّراً وَ نَذِیراً (۵۶) قُلْ مٰا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاّٰ مَنْ شٰاءَ أَنْ یَتَّخِذَ إِلیٰ رَبِّهِ سَبِیلاً (۵۷) وَ تَوَکَّلْ عَلَی اَلْحَیِّ اَلَّذِی لاٰ یَمُوتُ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَ کَفیٰ بِهِ بِذُنُوبِ عِبٰادِهِ خَبِیراً (۵۸) اَلَّذِی خَلَقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا فِی سِتَّةِ أَیّٰامٍ ثُمَّ اِسْتَویٰ عَلَی اَلْعَرْشِ اَلرَّحْمٰنُ فَسْئَلْ بِهِ خَبِیراً (۵۹) وَ إِذٰا قِیلَ لَهُمُ اُسْجُدُوا لِلرَّحْمٰنِ قٰالُوا وَ مَا اَلرَّحْمٰنُ أَ نَسْجُدُ لِمٰا تَأْمُرُنٰا وَ زٰادَهُمْ نُفُوراً (۶۰) تَبٰارَکَ اَلَّذِی جَعَلَ فِی اَلسَّمٰاءِ بُرُوجاً وَ جَعَلَ فِیهٰا سِرٰاجاً وَ قَمَراً مُنِیراً (۶۱) وَ هُوَ اَلَّذِی جَعَلَ اَللَّیْلَ وَ اَلنَّهٰارَ خِلْفَةً لِمَنْ أَرٰادَ أَنْ یَذَّکَّرَ أَوْ أَرٰادَ شُکُوراً (۶۲) وَ عِبٰادُ اَلرَّحْمٰنِ اَلَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی اَلْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذٰا خٰاطَبَهُمُ اَلْجٰاهِلُونَ قٰالُوا سَلاٰماً (۶۳) وَ اَلَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِیٰاماً (۶۴)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ هُوَ اَلَّذِی خَلَقَ مِنَ اَلْمٰاءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کٰانَ رَبُّکَ قَدِیراً (۵۴) وَ یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ مٰا لاٰ یَنْفَعُهُمْ وَ لاٰ یَضُرُّهُمْ وَ کٰانَ اَلْکٰافِرُ عَلیٰ رَبِّهِ ظَهِیراً (۵۵)
هوش مصنوعی: اوست که از آب بشری خلق کرد و او را دارای نسب و پیوند خانوادگی قرار داد و پروردگارت توانای بزرگ بود. و آنها غیر از خدا چیزی را می‌پرستند که نه به آنها سودی می‌رساند و نه به آنها ضرری می‌زند و کافر بر رب خود آشکارا مستکبر است.
و اوست آنکه آفرید از آب انسانی را پس گردانیدش نژادی و پیوندی و باشد پروردگار تو توانا (۵۴) و می‌پرستند از غیر خدا آنچه را نه منفعت می‌دهد ایشان را و نه مضرت می‌رساند ایشان را و باشد کافر بر پروردگارش هم پشت (۵۵)
هوش مصنوعی: او کسی است که انسان را از آب خلق کرد و سپس او را به نژاد و پیوندهایی متصل ساخت و پروردگار تو قادری عظیم است. برخی از مردم، به غیر از خدا، چیزهایی را پرستش می‌کنند که نه به آنان سودی می‌رساند و نه زیانی به آنها می‌زند، و کسی که به پروردگارش کافر باشد، به حقیقت پشت می‌کند.
« تعبیر نمودن نژاد و صهر به علی و فاطمه علیه السلام را »
هوش مصنوعی: تعبیر کردن نژاد و نسل به علی و فاطمه علیه السلام به معنای نسبت دادن سلسله‌مراتب خانوادگی و نژادی به این دو شخصیت بزرگ اسلامی است. این اصطلاح به این نکته تأکید می‌کند که نسل‌های بعدی این دو بزرگوار از نظر معنوی و ارزش‌های اسلامی حائز اهمیت و احترام ویژه‌ای هستند.
اوست آن کس کآفرید آدم ز آب
پس نمودش ذی نژاد از انتساب
هوش مصنوعی: او کسی است که آدم را از آب خلق کرد و پس از آن او را به نژادی با افتخار نسبت داد.
صاحب پیوند و پشت اندر ظهور
کرد او را از اِناث و از ذکور
هوش مصنوعی: او که صاحب ارتباط و بنیاد است، در ظهور خود از میان زنان و مردان برآمده است.
بس توانا باشد آن پروردگار
بر هر آن کاری که خواهد ز اختیار
هوش مصنوعی: پروردگار قادر است هر کاری که بخواهد انجام دهد و در اختیار دارد.
از نژاد و صهر اندر ترجمه
هست مقصود از علی (ع) و فاطمه (س)
هوش مصنوعی: در این بیت اشاره شده که فهم و تفسیر موضوعات مهمی مانند عشق و ارادت به علی و فاطمه از نسل و خویشاوندی منشا می‌گیرد. به عبارتی، ارتباطات خانوادگی و اسلامی در درک اهداف و مفاهیم الهی نقشی کلیدی دارند.
اهل تفسیرند بر این ، و اهل فن
کآمد این آیت به شأن این دو تن
هوش مصنوعی: متخصصان به تبیین این موضوع پرداخته‌اند و اهل دانش به این نکته اشاره کرده‌اند که این آیه به شخصیت و مقام این دو نفر مرتبط است.
چونکه شد تزویج حیدر (ع) با بتول (س)
نازل این آیت ز حق شد بر رسول
هوش مصنوعی: زمانی که ازدواج حضرت علی (ع) با حضرت فاطمه (س) انجام شد، این آیت از سوی حق بر پیامبر نازل گردید.
بر چنین داماد و بر اینسان نژاد
رحمت حق دم به دم افزوده باد
هوش مصنوعی: برای این داماد و چنین نسبی، امیدوارم که رحمت خداوند هر لحظه بیشتر شود.
هست مر پروردگار ما قدیر
که بر ایشان بخشد این پیر فقیر
هوش مصنوعی: خداوندی هست که قادر و تواناست و اوست که به این پیر فقیر نعمت می‌دهد.
یا رب افزون کن به ما عرفانشان
حقّ نسل پاک و فرزندانشان
هوش مصنوعی: پروردگارا، به ما wisdom و دانش بیشتری اعطا کن درباره حق و حقیقت نسل پاک و فرزندانشان.
همچنان که نورشان کردی زیاد
هر چه خامُش خواستند اهل عناد
هوش مصنوعی: همان‌طور که نور آنها را افزایش دادی، هر چه که دشمنان شما خواستند، آنها را خاموش کردی.
باز بر تفسیر گردانم ورق
گفت بپرستند ایشان دون حق
هوش مصنوعی: من دوباره به تفسیر می‌پردازم، در حالی که گفتند آنها را به خاطر یک امر بی‌ملاحظه، بدون حق، باید پرستید.
آنچه ندهد هیچشان سود و زیان
گر که بپرستند یا نی مردمان
هوش مصنوعی: هر چیزی که برای مردم نفع یا ضرری نداشته باشد، چه آن را بپرستند یا نپرستند، فرقی نمی‌کند.
کافران باشند هم پشت ار تمام
خود به نافرمانی ربّ الانام
هوش مصنوعی: کافران حتی اگر همه چیز خود را در اختیار داشته باشند، باز هم در برابر فرمان خداوند سرپیچی می‌کنند.