گنجور

۸- آیات ۳۲ تا ۳۴

وَ أَنْکِحُوا اَلْأَیٰامیٰ مِنْکُمْ وَ اَلصّٰالِحِینَ مِنْ عِبٰادِکُمْ وَ إِمٰائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَرٰاءَ یُغْنِهِمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اَللّٰهُ وٰاسِعٌ عَلِیمٌ (۳۲) وَ لْیَسْتَعْفِفِ اَلَّذِینَ لاٰ یَجِدُونَ نِکٰاحاً حَتّٰی یُغْنِیَهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اَلَّذِینَ یَبْتَغُونَ اَلْکِتٰابَ مِمّٰا مَلَکَتْ أَیْمٰانُکُمْ فَکٰاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِیهِمْ خَیْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مٰالِ اَللّٰهِ اَلَّذِی آتٰاکُمْ وَ لاٰ تُکْرِهُوا فَتَیٰاتِکُمْ عَلَی اَلْبِغٰاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا وَ مَنْ یُکْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اَللّٰهَ مِنْ بَعْدِ إِکْرٰاهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۳۳) وَ لَقَدْ أَنْزَلْنٰا إِلَیْکُمْ آیٰاتٍ مُبَیِّنٰاتٍ وَ مَثَلاً مِنَ اَلَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ (۳۴)

و تزویج نمائید بی‌جفتان را که از شما آن دو نیکوکاران را از بندگانتان و کنیزانتان اگر باشند درویشان غنی می‌سازد ایشان را خدا از فضلش و خدا فراخ رحمت داناست (۳۲) و باید عفت ورزند آنان که نمی‌یابند نکاحی تا آنکه غنی کند ایشان را خدا از فضلش و آنان که طلب می‌کنند مکاتبه را از آنچه مالک شد یمینهاتان پس مکاتبه کنید ایشان را اگر دانسته باشید در ایشان خیری و بدهید ایشان را از مال خدا که دادتان و بجبر باز مدارید کنیزانتان را بر زنا اگر اراده داشته باشند عفت را تا بجویند متاع زندگانی دنیا را و کسی که اکراه کند ایشان را پس بدرستی که خدا از بعد اکراه ایشان آمرزنده مهربانست (۳۳) و بدرستی که فرستادیم بشما آیتهای روشن و مثلی از آنکه گذشتند پیش از شما و پندی از برای پرهیزکاران (۳۴)

در نکاح آرید آن زنها که نیست
شوهر ایشان را و آن بر ایمنی است
بندگانی یا که آن شایسته اند
نیکرو یا نیک و بد دانسته اند
ور که ایشان تنگدستند و فقیر
حق غنیشان سازد از فضل کثیر
واسع و داناست او خود بر عباد
می تواند داد وسعت ها زیاد
باید آنها نیز خودداری کنند
که نکاحی می نیابند ارجمند
تا کند حقشان ز فضل خود غنی
کارها یابد ز صبرت روشنی
بندگان خواهند ور خود را خرند
پس مُکاتبشان کنید و بهره مند
می نشاید که کنید از آن اِبا
نیکی ار دانید از ایشان بجا
یعنی از مال گدایی خویش را
می نبخرند از پی تفتیش را
هم دهید از مال آنچه داده حق
بر شما آن بندگان را بی غلق
مر کنیزان را ندارید ایچ هم
بر زناء از روی اجبار و ستم
گر که ایشان راست پرهیز از غلط
تا فرا گیرید مالی بر سخط
بدترین مال از حیات دنیوی
این بود هست ار ز دینتان پیروی
هر کنیزی را کند اکراه او
حال فتیات است ز آمرزش نکو
حق مر ایشان را غفور است و رحیم
وآنکه کرد اکراهشان او راست بیم
بهر جبّاران بود رنج و وبال
که کنند اکراه فتیات از ضلال
ما فرستادیمتان آیات خویش
آنچه روشن گشته در آئین و کیش
هست یا روشن کننده در حدود
هر حلال و هر حرامی را که بود
این تفاوت باشد اندر فتح و کسر
یا مبیّن یا مبیِّن شد به حصر
هم مثل ز امثال آن بگذشتگان
کز شما بودند سابق در جهان
وعظ و پندی هم ز بهر متقین
تا که زین آیات یابد ره به دین
۷- آیات ۳۰ تا ۳۱: قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصٰارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذٰلِکَ أَزْکیٰ لَهُمْ إِنَّ اَللّٰهَ خَبِیرٌ بِمٰا یَصْنَعُونَ (۳۰) وَ قُلْ لِلْمُؤْمِنٰاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصٰارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لاٰ یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّٰ مٰا ظَهَرَ مِنْهٰا وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلیٰ جُیُوبِهِنَّ وَ لاٰ یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّٰ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبٰائِهِنَّ أَوْ آبٰاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنٰائِهِنَّ أَوْ أَبْنٰاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوٰانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوٰانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوٰاتِهِنَّ أَوْ نِسٰائِهِنَّ أَوْ مٰا مَلَکَتْ أَیْمٰانُهُنَّ أَوِ اَلتّٰابِعِینَ غَیْرِ أُولِی اَلْإِرْبَةِ مِنَ اَلرِّجٰالِ أَوِ اَلطِّفْلِ اَلَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلیٰ عَوْرٰاتِ اَلنِّسٰاءِ وَ لاٰ یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مٰا یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اَللّٰهِ جَمِیعاً أَیُّهَا اَلْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ (۳۱)۹- آیات ۳۵ تا ۳۶: اَللّٰهُ نُورُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکٰاةٍ فِیهٰا مِصْبٰاحٌ اَلْمِصْبٰاحُ فِی زُجٰاجَةٍ اَلزُّجٰاجَةُ کَأَنَّهٰا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبٰارَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لاٰ شَرْقِیَّةٍ وَ لاٰ غَرْبِیَّةٍ یَکٰادُ زَیْتُهٰا یُضِیءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نٰارٌ نُورٌ عَلیٰ نُورٍ یَهْدِی اَللّٰهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشٰاءُ وَ یَضْرِبُ اَللّٰهُ اَلْأَمْثٰالَ‌ لِلنّٰاسِ وَ اَللّٰهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۳۵) فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اَللّٰهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اِسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهٰا بِالْغُدُوِّ وَ اَلْآصٰالِ (۳۶)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ أَنْکِحُوا اَلْأَیٰامیٰ مِنْکُمْ وَ اَلصّٰالِحِینَ مِنْ عِبٰادِکُمْ وَ إِمٰائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَرٰاءَ یُغْنِهِمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اَللّٰهُ وٰاسِعٌ عَلِیمٌ (۳۲) وَ لْیَسْتَعْفِفِ اَلَّذِینَ لاٰ یَجِدُونَ نِکٰاحاً حَتّٰی یُغْنِیَهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اَلَّذِینَ یَبْتَغُونَ اَلْکِتٰابَ مِمّٰا مَلَکَتْ أَیْمٰانُکُمْ فَکٰاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِیهِمْ خَیْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مٰالِ اَللّٰهِ اَلَّذِی آتٰاکُمْ وَ لاٰ تُکْرِهُوا فَتَیٰاتِکُمْ عَلَی اَلْبِغٰاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا وَ مَنْ یُکْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اَللّٰهَ مِنْ بَعْدِ إِکْرٰاهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۳۳) وَ لَقَدْ أَنْزَلْنٰا إِلَیْکُمْ آیٰاتٍ مُبَیِّنٰاتٍ وَ مَثَلاً مِنَ اَلَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ (۳۴)
هوش مصنوعی: با توجه به آیات ذکر شده، بر شما واجب است که جوانان مجرد و افرادی که از بندگان شما هستند و در صورتی که فقیر باشند، به ازدواج درآورید، زیرا خداوند می‌تواند از فضل خود آن‌ها را بی‌نیاز کند. همچنین کسانی که نمی‌توانند ازدواج کنند، باید خود را از آلودگی حفظ کنند تا خداوند آن‌ها را از فضل خود غنی کند. اگر کسانی که در بین شما هستند، بخواهند با نوشتن قرارداد، آزادی کسب کنند، شما باید به آن‌ها کمک کنید، در صورتی که شایستگی آنان را می‌دانید. همچنین نباید افرادی که به دنبال حفظ حریم خود هستند، را به کراهت بیفکنید و اجازه دهید اگر خواهان عزت هستند، به صورت صحیح زندگی کنند، و اگر کسی را به زور به کاری وا دارید، خداوند بعد از آنکه مورد زور قرار گرفتند، بسیار بخشنده و رحیم است. ما آیات روشنی برای شما نازل کرده‌ایم و نمونه‌هایی از پیشینیان و نصیحت‌هایی برای پرهیزکاران ارائه داده‌ایم.
و تزویج نمائید بی‌جفتان را که از شما آن دو نیکوکاران را از بندگانتان و کنیزانتان اگر باشند درویشان غنی می‌سازد ایشان را خدا از فضلش و خدا فراخ رحمت داناست (۳۲) و باید عفت ورزند آنان که نمی‌یابند نکاحی تا آنکه غنی کند ایشان را خدا از فضلش و آنان که طلب می‌کنند مکاتبه را از آنچه مالک شد یمینهاتان پس مکاتبه کنید ایشان را اگر دانسته باشید در ایشان خیری و بدهید ایشان را از مال خدا که دادتان و بجبر باز مدارید کنیزانتان را بر زنا اگر اراده داشته باشند عفت را تا بجویند متاع زندگانی دنیا را و کسی که اکراه کند ایشان را پس بدرستی که خدا از بعد اکراه ایشان آمرزنده مهربانست (۳۳) و بدرستی که فرستادیم بشما آیتهای روشن و مثلی از آنکه گذشتند پیش از شما و پندی از برای پرهیزکاران (۳۴)
هوش مصنوعی: اگر دو فرد نیکوکار که در بندگی و کنیزی شما هستند، بی‌همسر باشند، باید آنها را تزویج کنید. خداوند می‌تواند با فضل خود آنان را بی‌نیاز سازد. همچنین کسانی که برای ازدواج قادر نیستند، باید خود را حفظ کنند تا خداوند آنها را از لطف خود غنی کند. افرادی که تمایل به بردگی دارند، باید با کسالت آشنا شوند و اگر در آنها خیر را دیدید، می‌توانید با آنها مکاتبه کنید و از مال خدا به آنها کمک کنید. همچنین نباید کنیزانتان را به زنا وادار کنید. اگر آنها به دنبال زندگی دنیا باشند، باید عفت ورزند و هر کس که آنها را به اکراه وادار کند، خداوند آمرزنده و مهربان است. ما آیات روشن و مثال‌هایی از گذشتگان و نیز پندهایی برای پرهیزکاران به شما فرستاده‌ایم.
در نکاح آرید آن زنها که نیست
شوهر ایشان را و آن بر ایمنی است
هوش مصنوعی: با زنانی ازدواج کنید که شوهر ندارند، چرا که در این صورت امنیت بیشتری خواهید داشت.
بندگانی یا که آن شایسته اند
نیکرو یا نیک و بد دانسته اند
هوش مصنوعی: بندگان یا افرادی که سزاوار هستند، یا نیکوکار و بدکار را شناخته‌اند.
ور که ایشان تنگدستند و فقیر
حق غنیشان سازد از فضل کثیر
هوش مصنوعی: اگر چه آن‌ها فقیر و تنگدست هستند، اما خداوند از فضل و نعمت‌های بی‌پایان خود، غنای آنها را تأمین خواهد کرد.
واسع و داناست او خود بر عباد
می تواند داد وسعت ها زیاد
هوش مصنوعی: او وسیع و دانا است و می‌تواند به بندگانش وسعت‌ها و نعمت‌های فراوان عطا کند.
باید آنها نیز خودداری کنند
که نکاحی می نیابند ارجمند
هوش مصنوعی: آنها باید از تلاش برای ازدواج با افرادی که ارزشمند نیستند، دوری کنند.
تا کند حقشان ز فضل خود غنی
کارها یابد ز صبرت روشنی
هوش مصنوعی: برای اینکه خداوند ناشایسته‌ها را از فضل خود بی‌نیاز کند، باید انسان در برابر مشکلات صبور باشد تا کارهایش متحمل و روشنایی یابد.
بندگان خواهند ور خود را خرند
پس مُکاتبشان کنید و بهره مند
هوش مصنوعی: اگر بندگان خواسته باشند که خود را به ستم بکشند، پس آنها را آموزش دهید و از این وضعیت بهره‌مند شوید.
می نشاید که کنید از آن اِبا
نیکی ار دانید از ایشان بجا
هوش مصنوعی: شایسته نیست که از نیکوکاران دوری کنید، اگر می‌دانید که کارهای خوب آنها از روی نیکخواهی است.
یعنی از مال گدایی خویش را
می نبخرند از پی تفتیش را
هوش مصنوعی: یعنی از اموال دیگران چیزی نخرند، زیرا این کار نیاز به بررسی و جستجو دارد.
هم دهید از مال آنچه داده حق
بر شما آن بندگان را بی غلق
هوش مصنوعی: هرچه از مال خود دارید، از آن چیزی را که خداوند به شما داده، بدون تردید و دلسردی به مردم بدهید.
مر کنیزان را ندارید ایچ هم
بر زناء از روی اجبار و ستم
هوش مصنوعی: ای کسانی که کنیزان را به خاطر ظلم و اجبار به زنا وادار می‌کنید، این کار را نکنید.
گر که ایشان راست پرهیز از غلط
تا فرا گیرید مالی بر سخط
هوش مصنوعی: اگر این افراد به درستی از اشتباهات دوری کنند، می‌توانند چیزی را به دست آورند که موجب خشم خدا نشود.
بدترین مال از حیات دنیوی
این بود هست ار ز دینتان پیروی
هوش مصنوعی: بدترین چیز در زندگی دنیا این است که اگر از دین خود پیروی نکنید، همه چیز بی‌معنا می‌شود.
هر کنیزی را کند اکراه او
حال فتیات است ز آمرزش نکو
هوش مصنوعی: هر دختری که به او فشار بیاید، مانند کنیزانی است که تحت کنترل هستند و حال او مثل حال جوانان با روح خوب و عذرخواهی است.
حق مر ایشان را غفور است و رحیم
وآنکه کرد اکراهشان او راست بیم
هوش مصنوعی: خداوند برای آنها که به درستی عمل می‌کنند، بخشایشگر و مهربان است؛ و کسی که آنها را به زور وادار کرده، باید از عذاب او بترسد.
بهر جبّاران بود رنج و وبال
که کنند اکراه فتیات از ضلال
هوش مصنوعی: به خاطر جباران، رنج و مشکلاتی وجود دارد که باعث می‌شود جوانان از گمراهی دوری کنند.
ما فرستادیمتان آیات خویش
آنچه روشن گشته در آئین و کیش
هوش مصنوعی: ما آیات خود را به شما ارسال کردیم تا آنچه در دین و آیین مشخص و واضح شده است، برایتان روشن گردد.
هست یا روشن کننده در حدود
هر حلال و هر حرامی را که بود
هوش مصنوعی: هر چیزی که موجود است، حدود حلال و حرام را مشخص می‌کند و روشن می‌سازد.
این تفاوت باشد اندر فتح و کسر
یا مبیّن یا مبیِّن شد به حصر
هوش مصنوعی: این تفاوت در موفقیت و شکست وجود دارد، خواه نشانه‌ای از روشنی باشد یا به‌دلیل محدودیت‌ها به وضوح بیان شود.
هم مثل ز امثال آن بگذشتگان
کز شما بودند سابق در جهان
هوش مصنوعی: همانند کسانی که قبل از شما در جهان بودند و از دنیا رفتند، شما نیز باید بگذرید.
وعظ و پندی هم ز بهر متقین
تا که زین آیات یابد ره به دین
هوش مصنوعی: نصیحت و آموزه‌هایی که برای پرهیزگاران ارائه می‌شود، به این منظور است که آنان از این آیات الهی، راه درست دین را پیدا کنند.