گنجور

۷- آیات ۳۰ تا ۳۱

قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصٰارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذٰلِکَ أَزْکیٰ لَهُمْ إِنَّ اَللّٰهَ خَبِیرٌ بِمٰا یَصْنَعُونَ (۳۰) وَ قُلْ لِلْمُؤْمِنٰاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصٰارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لاٰ یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّٰ مٰا ظَهَرَ مِنْهٰا وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلیٰ جُیُوبِهِنَّ وَ لاٰ یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّٰ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبٰائِهِنَّ أَوْ آبٰاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنٰائِهِنَّ أَوْ أَبْنٰاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوٰانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوٰانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوٰاتِهِنَّ أَوْ نِسٰائِهِنَّ أَوْ مٰا مَلَکَتْ أَیْمٰانُهُنَّ أَوِ اَلتّٰابِعِینَ غَیْرِ أُولِی اَلْإِرْبَةِ مِنَ اَلرِّجٰالِ أَوِ اَلطِّفْلِ اَلَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلیٰ عَوْرٰاتِ اَلنِّسٰاءِ وَ لاٰ یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مٰا یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اَللّٰهِ جَمِیعاً أَیُّهَا اَلْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ (۳۱)

بگو مر مؤمنان را که فرو گیرند دیده‌هاشان را و نگاهدارند عورتهاشان را آن پاکیزه‌تر است برای ایشان بدرستی که خدا آگاه است بآنچه می‌کنید (۳۰) و بگو مر زنان با ایمان را که فرو گیرند دیده‌هاشان را و نگاه دارند عورتهاشان را و ظاهر نسازند پیرایۀ خود را مگر آنچه آشکار آمد از آن و باید که فروگذارند مقنعه‌هاشان را بر گریبانهاشان و ظاهر نسازند پیرایه خود را مگر برای شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنانشان یا آنچه را مالک باشد یمینهاشان یا پیروان غیر صاحبان حاجت از مردمان یا کودکان که اطلاع نیافته‌اند بر عورتهای زنان و نباید که بزنند بپاهاشان تا دانسته شود آنچه پنهان می‌دارند از پیرایه‌شان و بازگشت کنید بسوی خدا همه ای مؤمنان باشد که شما رستگار شوید (۳۱)

ای محمّد (ص) باز گو با مردمان
چشم تا پوشند از نامحرمان
فرج های خود نگهدارند هم
از زناء و از لواط از بیش و کم
این است بهتر بهر ایشان در پسند
حق خبیر است از هر آنچه می کنند
هم بگو تا چشم پوشند آن زنان
از رجال غیر محرم در زمان
زینت خود هم نسازند آشکار
جز هر آنچه نیست ممکن استتار
همچو چادر یا که کفش و روی بند
باشد ار ظاهر، نباشد ناپسند
گفته اند ارباب فقه از موقعش
باشد از زینت مراد از موضعش
ور نه نبود دیدن زینت حرام
وین بود معلوم و ثابت در کلام
بر زنند و برگذارند آن زمان
مقنعه باید به گردنها عیان
تا شود پوشیده ز ایشان بعد روی
گردن و موی و بناگوش و گلوی
ظاهر آن زینت نسازند از بدن
جز ز بهر شوهران خویشتن
یا پدر یا خود پدر شوهر به نام
یا پسرها یا پسر شوهر تمام
یا برادر هیچ اگر او را بود
یا پسرهای برادرهای خود
یا پسرهایی که هست از خواهرش
یا زنی هم کیش اگر باشد برش
آن زنان یعنی که هم دین وی اند
حافظ اسرار و آئین وی اند
دستها را آنچه را مالک شده است
از کنیزان کافره یا حق پرست
نزد بعضی شد اعم ملک یمین
از اِماء و از عبید اندر یقین
موضع زینت بر ایشان گر پدید
شد همانا نیست زآن منع شدید
این است رأی عایشه هم شافعی
نیست نزد بوحنیفه واقعی
نکند او تجویز یعنی این چنین
گرچه محبوب است و عنّین عبد هین
موضع ار پوشد ز عبد اندر خور است
هم امامیه بر این وین اشهر است
پیروان که غیر محتاجند باز
بر زنان از پیری و عمر دراز
کودکان هم که ندارند اطلاع
هیچ بر عورات نسوان وز جماع
نی زنند آن پای ها هم بر زمین
تا که زینت ها نگردد مستبین
بر زمین یعنی روند آهسته پس
تا نگردد خفیه ها معلوم کس
تا نیابد نار شهوت اشتعال
از صدای آن حلل اندر رجال
مؤمنان تُوبُواْ إلَی االله جَمِیع
گر شما باشید منقاد و مطیع
بازگشت آرید سوی کردگار
تا شما گردید شاید رستگار
۶- آیات ۲۷ تا ۲۹: یٰا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا لاٰ تَدْخُلُوا بُیُوتاً غَیْرَ بُیُوتِکُمْ حَتّٰی تَسْتَأْنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلیٰ أَهْلِهٰا ذٰلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ (۲۷) فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِیهٰا أَحَداً فَلاٰ تَدْخُلُوهٰا حَتّٰی یُؤْذَنَ لَکُمْ وَ إِنْ قِیلَ لَکُمُ اِرْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْکیٰ لَکُمْ وَ اَللّٰهُ بِمٰا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ (۲۸) لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنٰاحٌ أَنْ تَدْخُلُوا بُیُوتاً غَیْرَ مَسْکُونَةٍ فِیهٰا مَتٰاعٌ لَکُمْ وَ اَللّٰهُ یَعْلَمُ مٰا تُبْدُونَ وَ مٰا تَکْتُمُونَ (۲۹)۸- آیات ۳۲ تا ۳۴: وَ أَنْکِحُوا اَلْأَیٰامیٰ مِنْکُمْ وَ اَلصّٰالِحِینَ مِنْ عِبٰادِکُمْ وَ إِمٰائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَرٰاءَ یُغْنِهِمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اَللّٰهُ وٰاسِعٌ عَلِیمٌ (۳۲) وَ لْیَسْتَعْفِفِ اَلَّذِینَ لاٰ یَجِدُونَ نِکٰاحاً حَتّٰی یُغْنِیَهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اَلَّذِینَ یَبْتَغُونَ اَلْکِتٰابَ مِمّٰا مَلَکَتْ أَیْمٰانُکُمْ فَکٰاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِیهِمْ خَیْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مٰالِ اَللّٰهِ اَلَّذِی آتٰاکُمْ وَ لاٰ تُکْرِهُوا فَتَیٰاتِکُمْ عَلَی اَلْبِغٰاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا وَ مَنْ یُکْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اَللّٰهَ مِنْ بَعْدِ إِکْرٰاهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۳۳) وَ لَقَدْ أَنْزَلْنٰا إِلَیْکُمْ آیٰاتٍ مُبَیِّنٰاتٍ وَ مَثَلاً مِنَ اَلَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ (۳۴)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصٰارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذٰلِکَ أَزْکیٰ لَهُمْ إِنَّ اَللّٰهَ خَبِیرٌ بِمٰا یَصْنَعُونَ (۳۰) وَ قُلْ لِلْمُؤْمِنٰاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصٰارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لاٰ یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّٰ مٰا ظَهَرَ مِنْهٰا وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلیٰ جُیُوبِهِنَّ وَ لاٰ یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّٰ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبٰائِهِنَّ أَوْ آبٰاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنٰائِهِنَّ أَوْ أَبْنٰاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوٰانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوٰانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوٰاتِهِنَّ أَوْ نِسٰائِهِنَّ أَوْ مٰا مَلَکَتْ أَیْمٰانُهُنَّ أَوِ اَلتّٰابِعِینَ غَیْرِ أُولِی اَلْإِرْبَةِ مِنَ اَلرِّجٰالِ أَوِ اَلطِّفْلِ اَلَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلیٰ عَوْرٰاتِ اَلنِّسٰاءِ وَ لاٰ یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مٰا یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اَللّٰهِ جَمِیعاً أَیُّهَا اَلْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ (۳۱)
هوش مصنوعی: به مؤمنان بگو که چشم‌هایشان را فرو برند و عفت خود را حفظ کنند؛ این برای آن‌ها پاک‌تر است. خدا به آنچه انجام می‌دهند آگاه است. و به زنان مؤمن بگو که از نگاه کردن به دیگران خودداری کنند و عفت خود را حفظ نمایند و زینت‌هایشان را جز آنچه نمایان است، نشان ندهند. همچنین باید روسری‌های خود را بر سینه‌هایشان بیندازند و زینت‌های خود را فقط به همسران، پدران، پدران همسران، پسران، پسران همسران، برادران، پسران برادران، پسران خواهران، زنانشان، آنچه که مالک شده‌اند، و پیروانی که شهوتی ندارند، نشان دهند; و بچه‌هایی که هنوز به عورات زنان آگاهی پیدا نکرده‌اند. همچنین نباید با پاهایشان به زمین بزنند تا آنچه را که پنهان کرده‌اند از زینت‌های خود، نمایان شود. و ای مؤمنان، همه به سوی خدا توبه کنید، باشد که رستگار شوید.
بگو مر مؤمنان را که فرو گیرند دیده‌هاشان را و نگاهدارند عورتهاشان را آن پاکیزه‌تر است برای ایشان بدرستی که خدا آگاه است بآنچه می‌کنید (۳۰) و بگو مر زنان با ایمان را که فرو گیرند دیده‌هاشان را و نگاه دارند عورتهاشان را و ظاهر نسازند پیرایۀ خود را مگر آنچه آشکار آمد از آن و باید که فروگذارند مقنعه‌هاشان را بر گریبانهاشان و ظاهر نسازند پیرایه خود را مگر برای شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنانشان یا آنچه را مالک باشد یمینهاشان یا پیروان غیر صاحبان حاجت از مردمان یا کودکان که اطلاع نیافته‌اند بر عورتهای زنان و نباید که بزنند بپاهاشان تا دانسته شود آنچه پنهان می‌دارند از پیرایه‌شان و بازگشت کنید بسوی خدا همه ای مؤمنان باشد که شما رستگار شوید (۳۱)
هوش مصنوعی: به مؤمنان بگو که نگاه‌های خود را مهار کنند و از نمایش دادن اندام‌های خود پرهیز نمایند؛ این برای آنان پاک‌تر است. خداوند به آنچه می‌کنید آگاه است. همچنین به زنان با ایمان بگو که مراقب دیدگان خود باشند و بدن خود را بپوشانند و زینت‌های خود را جز آنچه که به طور طبیعی نمایان است، نشان ندهند. آنها باید روسری‌های خود را بر روی گریبان‌ها بکشند و زینت‌های خود را فقط برای شوهران، پدران، پدران شوهران، پسران، پسران شوهران، برادران، پسران برادران، پسران خواهران، زنان و آنچه که در مالکیت آنهاست، نمایان کنند. همچنین، می‌توانند زینت‌های خود را به کسانی که نیازی ندارند و کودکان بی‌خبر از حریم خصوصی زنان نشان دهند. نباید پاهای خود را به گونه‌ای به نمایش بگذارند که زینت‌های پنهانشان مشخص شود. ای مؤمنان، به سوی خدا بازگشت کنید تا رستگار شوید.
ای محمّد (ص) باز گو با مردمان
چشم تا پوشند از نامحرمان
هوش مصنوعی: ای محمد (ص)، به مردم بگو که چشم‌هایشان را از نامحرمان بپوشانند و حجاب را رعایت کنند.
فرج های خود نگهدارند هم
از زناء و از لواط از بیش و کم
هوش مصنوعی: افراد باید از نظر جنسی، خود را حفظ کنند و از هرگونه عمل نادرست و نامناسب دوری کنند.
این است بهتر بهر ایشان در پسند
حق خبیر است از هر آنچه می کنند
هوش مصنوعی: این بهترین گزینه برای آنهاست، زیرا خداوند از تمام کارهایشان باخبر است و او می‌داند چه چیزی برایشان بهتر است.
هم بگو تا چشم پوشند آن زنان
از رجال غیر محرم در زمان
هوش مصنوعی: این بیت اشاره دارد به این موضوع که زنان باید به گونه‌ای رفتار کنند که از مردان غیرمحرم دوری کنند و نگاهشان را از آن‌ها بچرخانند، به ویژه در زمان‌هایی که ممکن است نسبت به آن‌ها بی‌توجهی شود. به عبارتی دیگر، بر اهمیت حفظ حجاب و رعایت حدود در تعاملات اجتماعی تأکید می‌کند.
زینت خود هم نسازند آشکار
جز هر آنچه نیست ممکن استتار
هوش مصنوعی: تنها چیزی که می‌تواند زینت تو باشد، آن است که به وضوح قابل مشاهده نیست و در واقع ممکن است پنهان باشد.
همچو چادر یا که کفش و روی بند
باشد ار ظاهر، نباشد ناپسند
هوش مصنوعی: مثل چادر یا کفش که بر روی بند است، هر چند که در ظاهر معمولی به نظر می‌رسند، وجودشان ناپسند نیست.
گفته اند ارباب فقه از موقعش
باشد از زینت مراد از موضعش
هوش مصنوعی: گفته شده که دانشمندان فقه و حقوق باید در جایگاه و مقام مناسب خود حاضر باشند و از ویژگی‌ها و برتری‌های درونی خود بهره‌ ببرند.
ور نه نبود دیدن زینت حرام
وین بود معلوم و ثابت در کلام
هوش مصنوعی: اگر زینت را ندیدی، گناه بزرگی است و این موضوع در کلام به‌وضوح مشخص شده است.
بر زنند و برگذارند آن زمان
مقنعه باید به گردنها عیان
هوش مصنوعی: در آن زمان که مشکلات و چالش‌ها پیش می‌آید، باید به وضوح و آشکاری، ارزش‌ها و هنجارها را حفظ کنیم و به آن‌ها اهمیت دهیم.
تا شود پوشیده ز ایشان بعد روی
گردن و موی و بناگوش و گلوی
هوش مصنوعی: برای پنهان شدن از چشم آن‌ها، بعد از اینکه صورت و گردن و مو و گوش و گلویش را بپوشاند.
ظاهر آن زینت نسازند از بدن
جز ز بهر شوهران خویشتن
هوش مصنوعی: زینت و آرایش ظاهری نباید برای دیگران باشد، بلکه باید فقط برای شوهران خود به کار رود.
یا پدر یا خود پدر شوهر به نام
یا پسرها یا پسر شوهر تمام
هوش مصنوعی: این جمله به نوعی به نسبت‌های خانوادگی و نقش والدین و شوهران اشاره دارد. به نظر می‌رسد که افراد باید یکی از این نقش‌ها را بر عهده بگیرند؛ یا پدر باشند، یا شوهر، یا پسر. در واقع، به وضوح نشان‌دهنده مسایلی در روابط خانوادگی و نقش‌های اجتماعی است.
یا برادر هیچ اگر او را بود
یا پسرهای برادرهای خود
هوش مصنوعی: برادر جان، اگر او تنها باشد یا پسران برادرانش، هیچ مشکلی پیش نمی‌آید.
یا پسرهایی که هست از خواهرش
یا زنی هم کیش اگر باشد برش
هوش مصنوعی: پسرانی که از خواهر یا زنی هم‌کیش به دنیا آمده‌اند، نیز در نظر گرفته می‌شوند.
آن زنان یعنی که هم دین وی اند
حافظ اسرار و آئین وی اند
هوش مصنوعی: آن زنان کسانی هستند که پیرو او هستند و رازها و آیین‌های او را حفظ می‌کنند.
دستها را آنچه را مالک شده است
از کنیزان کافره یا حق پرست
هوش مصنوعی: دست‌ها، آنچه که از کنیزان کافر یا خداپرست به دست آورده‌اند، را نگه دارند.
نزد بعضی شد اعم ملک یمین
از اِماء و از عبید اندر یقین
هوش مصنوعی: برخی افراد به این باور رسیدند که مالکیت راستین به دست بانوها و بردگان است و از این نظر احساس صداقت و یقین دارند.
موضع زینت بر ایشان گر پدید
شد همانا نیست زآن منع شدید
هوش مصنوعی: اگر زیبایی آنها آشکار شود، هیچ گونه مانعی نخواهد بود که بر آن خرده گرفته شود.
این است رأی عایشه هم شافعی
نیست نزد بوحنیفه واقعی
هوش مصنوعی: این نظر عایشه هم در واقعیت، نظر شافعی نیست و با نظر ابوحنیفه متفاوت است.
نکند او تجویز یعنی این چنین
گرچه محبوب است و عنّین عبد هین
هوش مصنوعی: شاید او به این نوع عشق مشورت دهد، هر چند محبوب است و در حقیقت ناتوان از رسیدن به خواسته‌ها.
موضع ار پوشد ز عبد اندر خور است
هم امامیه بر این وین اشهر است
هوش مصنوعی: اگر موضوعی از جانب بنده و عبید به میان بیاید، پس باید به آن توجه کرد و این مسئله به اندازه مهمی در میان امامیه است و در اینجا هم بر آن تاکید شده است.
پیروان که غیر محتاجند باز
بر زنان از پیری و عمر دراز
هوش مصنوعی: دنبال‌کنندگان، که نیازی به کسی ندارند، همچنان بر بانوان توجه دارند، به رغم پیری و زندگی طولانی.
کودکان هم که ندارند اطلاع
هیچ بر عورات نسوان وز جماع
هوش مصنوعی: کودکان هم هیچ اطلاعی از عیوب و عوارض زنان و مسائل جنسی ندارند.
نی زنند آن پای ها هم بر زمین
تا که زینت ها نگردد مستبین
هوش مصنوعی: آنها پاهای خود را بر زمین نمی‌زنند تا زینت‌ها و زیبایی‌هایشان نمایان نشود.
بر زمین یعنی روند آهسته پس
تا نگردد خفیه ها معلوم کس
هوش مصنوعی: بر روی زمین به آرامی حرکت کن تا زمانی که اسرار و ناگفته‌ها روشن شود و کسی از آن‌ها آگاه گردد.
تا نیابد نار شهوت اشتعال
از صدای آن حلل اندر رجال
هوش مصنوعی: این بیت اشاره دارد به اینکه تا وقتی که احساسات و تمایلات شدید (نار شهوت) از صدای زنان (حلل) در مردان برانگیخته نشود و آتش نگیرد، هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد. به عبارت دیگر، برخورد با جذابیت‌های زنانه باعث ایجاد احساسات و واکنش‌های خاص در مردان می‌شود.
مؤمنان تُوبُواْ إلَی االله جَمِیع
گر شما باشید منقاد و مطیع
هوش مصنوعی: ای مومنان، همگی به درگاه خداوند توبه کنید، اگر که شما تسلیم و فرمان‌بردار باشید.
بازگشت آرید سوی کردگار
تا شما گردید شاید رستگار
هوش مصنوعی: به سوی خدا بازگردید تا شاید نجات یابید و رستگار شوید.