گنجور

۱۶- آیه ۶۱

لَیْسَ عَلَی اَلْأَعْمیٰ حَرَجٌ وَ لاٰ عَلَی اَلْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لاٰ عَلَی اَلْمَرِیضِ حَرَجٌ وَ لاٰ عَلیٰ أَنْفُسِکُمْ أَنْ تَأْکُلُوا مِنْ بُیُوتِکُمْ أَوْ بُیُوتِ آبٰائِکُمْ أَوْ بُیُوتِ أُمَّهٰاتِکُمْ أَوْ بُیُوتِ إِخْوٰانِکُمْ أَوْ بُیُوتِ أَخَوٰاتِکُمْ أَوْ بُیُوتِ أَعْمٰامِکُمْ أَوْ بُیُوتِ عَمّٰاتِکُمْ أَوْ بُیُوتِ أَخْوٰالِکُمْ أَوْ بُیُوتِ خٰالاٰتِکُمْ أَوْ مٰا مَلَکْتُمْ مَفٰاتِحَهُ أَوْ صَدِیقِکُمْ لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنٰاحٌ أَنْ تَأْکُلُوا جَمِیعاً أَوْ أَشْتٰاتاً فَإِذٰا دَخَلْتُمْ بُیُوتاً فَسَلِّمُوا عَلیٰ أَنْفُسِکُمْ تَحِیَّةً مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ مُبٰارَکَةً طَیِّبَةً کَذٰلِکَ یُبَیِّنُ اَللّٰهُ لَکُمُ اَلْآیٰاتِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ (۶۱)

نیست بر کور گناهی و نه بر لنگ گناهی و نه بر بیمار گناهی و نه بر خودهاتان که بخورید از خانه‌هاتان یا خانه‌های پدرانتان یا خانه‌های مادرانتان یا خانه‌های برادرانتان یا خانه‌های خواهرانتان یا خانه‌های عموهاتان یا خانه‌های عمه‌هاتان یا خانه‌های خالوهاتان یا خانه‌های خاله‌هاتان یا آنچه مالک شدید کلیدهای آن را یا دوستانتان نیست بر شما گناهی که بخورید با هم یا جدا جدا پس چون داخل شوید در خانه‌ها پس سلام کنید بر خودهاتان سلام کردنی از نزد خدا با برکت پاکیزه همچنین بیان می‌کند خدا برای شما آیتها را باشد که شما دریابید بعقل (۶۱)

نیست بر مرضی و هم بر کور و لنگ
جرم و نه بر نفس هاشان بی درنگ
که خورید از خانه های خود طعام
یا بیوتی کآمد از نسبت تمام
چون سراهای پدرها و امّهات
وآنکه ز اخوان است و اخوات از ثقات
هم بیوت عمّ و هم عمّات خویش
همچنین خالات و خال مهر کیش
یا بیوت آنکه مالک گشته اید
بر خزاینشان وز آن سررشته اید
زین بود قصد از وکیلان و اولیاء
کارسازان امین با ولاء
هم بیوت آن کسان کاندر طریق
با شما باشند در یاری صدیق
خواهی از یاری اگر وقتی درم
گوید او خواهی تو چند از بیش و کم
نیست یار از وی دگر چیزی مخواه
واهِل او را کت هلد روزی به راه
یار آن باشد که مال خود تمام
از تو داند چونکه پیش آید مقام
این بود کم ور شود پیدا تو هم
سهل دان جان ریزیاش تا در قدم
ندهی ار جان یار مهر اندیش را
بس خسیسی، کن ملامت خویش را
یار داند قدر یار مهربان
جو ز عاشق پیشه ای اسرار آن
عشق گوید از ره آید چونکه دوست
جان و سر لایق نه بر تقدیم اوست
شرح آن در قوّة تقریر نیست
این زمان جز نوبت تفسیر نیست
بر شما نبود گناهی گر طعام
جمع و پرکنده خورید اندر مقام
چون درآیید اندر آن بیت و مقام
پس شما بر خود کنید آن دم سلام
یعنی آن ، هم دین و هم کیشان خویش
که چو نفس واحدید از روی کیش
مر درودی ثابت از نزد خدا
طیّب و نیک و مبارک با ندا
حق چنین سازد بیان آیات خویش
خود نمایید ار تعقل نزد کیش
۱۵- آیات ۵۹ تا ۶۰: وَ إِذٰا بَلَغَ اَلْأَطْفٰالُ مِنْکُمُ اَلْحُلُمَ فَلْیَسْتَأْذِنُوا کَمَا اِسْتَأْذَنَ اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ کَذٰلِکَ یُبَیِّنُ اَللّٰهُ لَکُمْ آیٰاتِهِ وَ اَللّٰهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ (۵۹) وَ اَلْقَوٰاعِدُ مِنَ اَلنِّسٰاءِ اَللاّٰتِی لاٰ یَرْجُونَ نِکٰاحاً فَلَیْسَ عَلَیْهِنَّ جُنٰاحٌ أَنْ یَضَعْنَ ثِیٰابَهُنَّ غَیْرَ مُتَبَرِّجٰاتٍ بِزِینَةٍ وَ أَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُنَّ وَ اَللّٰهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ (۶۰)۱۷- آیات ۶۲ تا ۶۴: إِنَّمَا اَلْمُؤْمِنُونَ اَلَّذِینَ آمَنُوا بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِذٰا کٰانُوا مَعَهُ عَلیٰ أَمْرٍ جٰامِعٍ لَمْ یَذْهَبُوا حَتّٰی یَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ اَلَّذِینَ یَسْتَأْذِنُونَکَ أُولٰئِکَ اَلَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ فَإِذَا اِسْتَأْذَنُوکَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ وَ اِسْتَغْفِرْ لَهُمُ اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۶۲) لاٰ تَجْعَلُوا دُعٰاءَ اَلرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعٰاءِ بَعْضِکُمْ بَعْضاً قَدْ یَعْلَمُ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ یَتَسَلَّلُونَ مِنْکُمْ لِوٰاذاً فَلْیَحْذَرِ اَلَّذِینَ یُخٰالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِیبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ یُصِیبَهُمْ عَذٰابٌ أَلِیمٌ (۶۳) أَلاٰ إِنَّ لِلّٰهِ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ قَدْ یَعْلَمُ مٰا أَنْتُمْ عَلَیْهِ وَ یَوْمَ یُرْجَعُونَ إِلَیْهِ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمٰا عَمِلُوا وَ اَللّٰهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۶۴)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

لَیْسَ عَلَی اَلْأَعْمیٰ حَرَجٌ وَ لاٰ عَلَی اَلْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لاٰ عَلَی اَلْمَرِیضِ حَرَجٌ وَ لاٰ عَلیٰ أَنْفُسِکُمْ أَنْ تَأْکُلُوا مِنْ بُیُوتِکُمْ أَوْ بُیُوتِ آبٰائِکُمْ أَوْ بُیُوتِ أُمَّهٰاتِکُمْ أَوْ بُیُوتِ إِخْوٰانِکُمْ أَوْ بُیُوتِ أَخَوٰاتِکُمْ أَوْ بُیُوتِ أَعْمٰامِکُمْ أَوْ بُیُوتِ عَمّٰاتِکُمْ أَوْ بُیُوتِ أَخْوٰالِکُمْ أَوْ بُیُوتِ خٰالاٰتِکُمْ أَوْ مٰا مَلَکْتُمْ مَفٰاتِحَهُ أَوْ صَدِیقِکُمْ لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنٰاحٌ أَنْ تَأْکُلُوا جَمِیعاً أَوْ أَشْتٰاتاً فَإِذٰا دَخَلْتُمْ بُیُوتاً فَسَلِّمُوا عَلیٰ أَنْفُسِکُمْ تَحِیَّةً مِنْ عِنْدِ اَللّٰهِ مُبٰارَکَةً طَیِّبَةً کَذٰلِکَ یُبَیِّنُ اَللّٰهُ لَکُمُ اَلْآیٰاتِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ (۶۱)
هوش مصنوعی: بر فرد نابینا، لنگ، یا بیمار هیچ‌گونه سختی نیست. همچنین برای شما نیز ایرادی وجود ندارد که از خانه‌های خود، پدران، مادران، برادران، خواهران، عموزادگان، خاله‌ها، یا دوستانتان غذا بخورید. چه به‌صورت جمعی یا جدا جدا، برای شما هیچ‌گونه مانعی وجود ندارد. همچنین وقتی به خانه‌ای وارد می‌شوید، باید به خودتان سلام کنید و این سلام، سلامی از طرف خداوند مبارک و نیکو باشد. این‌گونه خداوند آیاتش را برای شما روشن می‌کند تا شما بفهمید.
نیست بر کور گناهی و نه بر لنگ گناهی و نه بر بیمار گناهی و نه بر خودهاتان که بخورید از خانه‌هاتان یا خانه‌های پدرانتان یا خانه‌های مادرانتان یا خانه‌های برادرانتان یا خانه‌های خواهرانتان یا خانه‌های عموهاتان یا خانه‌های عمه‌هاتان یا خانه‌های خالوهاتان یا خانه‌های خاله‌هاتان یا آنچه مالک شدید کلیدهای آن را یا دوستانتان نیست بر شما گناهی که بخورید با هم یا جدا جدا پس چون داخل شوید در خانه‌ها پس سلام کنید بر خودهاتان سلام کردنی از نزد خدا با برکت پاکیزه همچنین بیان می‌کند خدا برای شما آیتها را باشد که شما دریابید بعقل (۶۱)
هوش مصنوعی: هیچ‌کس از کسانی که نابینا، لنگ، بیمار یا از خانواده خودتان هستند، گناهی ندارد. شما می‌توانید از خانه‌های خود، پدران، مادران، برادران، خواهران، عموها، عمه‌ها، خاله‌ها و دیگر نزدیکان خود غذا بخورید. همچنین اگر کلید چیزی را دارید یا با دوستان‌تان هستید، هیچ گناهی بر شما نیست که با هم یا جدا جدا غذا بخورید. وقتی وارد خانه‌ها می‌شوید، باید به یکدیگر سلامی کنید که از جانب خدا با برکت و پاکیزه است. خداوند این آیات را برای شما نازل کرده تا شما بتوانید از آن‌ها بهره ببرید و درست فکر کنید.
نیست بر مرضی و هم بر کور و لنگ
جرم و نه بر نفس هاشان بی درنگ
هوش مصنوعی: این جمله بیان می‌کند که هیچ آسیب و نقصی بر روی فردی که بیمار، نابینا یا لنگ است وجود ندارد و همچنین بر نفس و ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها نیز تأثیری منفی ندارد. به عبارت دیگر، این صفات به خودی خود جرم و گناه محسوب نمی‌شوند و نباید قضاوت منفی درباره آن‌ها صورت گیرد.
که خورید از خانه های خود طعام
یا بیوتی کآمد از نسبت تمام
هوش مصنوعی: خودتان از خانه‌هایتان غذا بخورید یا از خانه‌هایی که به شما نسبت دارد و به ارتباطاتتان مربوط می‌شود.
چون سراهای پدرها و امّهات
وآنکه ز اخوان است و اخوات از ثقات
هوش مصنوعی: خانه‌ها و مکان‌هایی که متعلق به پدران و مادران و برادران و خواهران است، به عنوان مکان‌های معتبر و قابل اعتماد شناخته می‌شوند.
هم بیوت عمّ و هم عمّات خویش
همچنین خالات و خال مهر کیش
هوش مصنوعی: همسایگان و بستگان مادری و خواهری من، همه کسانی هستند که در زندگی‌ام نقش دارند و برایم اهمیت و ارزش دارند.
یا بیوت آنکه مالک گشته اید
بر خزاینشان وز آن سررشته اید
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که شما به خانه‌های افرادی که مالک شده‌اید و به خزانه‌های آن‌ها تسلط پیدا کرده‌اید، توجه دارید و با آن‌ها در ارتباط هستید. در واقع، اشاره به شناخت و آشنایی با رویکردهای مالی و مادی دیگران دارد.
زین بود قصد از وکیلان و اولیاء
کارسازان امین با ولاء
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که هدف وکیلان و اولیای کارا و قابل اعتماد، در پی دستیابی به موفقیت و تحقق اهداف مشخص شده است. آنها با تعهد و صداقت در کار خود، به دنبال انجام مسئولیت‌ها و کمک به دیگران هستند.
هم بیوت آن کسان کاندر طریق
با شما باشند در یاری صدیق
هوش مصنوعی: کسانی که در راه شما هستند و به شما کمک می‌کنند، حتی اگر در خانه‌های آن‌ها نباشید، نیز با شما هستند.
خواهی از یاری اگر وقتی درم
گوید او خواهی تو چند از بیش و کم
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی از کسی کمک و یاری بگیری، باید به او بگویی که توانایی‌هایش از چه نظرهایی است و چه مقدار از آن را نیاز داری.
نیست یار از وی دگر چیزی مخواه
واهِل او را کت هلد روزی به راه
هوش مصنوعی: مگر از محبوب چیزی نمی‌خواهی؟ پس او را به حال خود بگذار، زیرا روزی به تو خواهد رسید.
یار آن باشد که مال خود تمام
از تو داند چونکه پیش آید مقام
هوش مصنوعی: دوست واقعی کسی است که تمام دارایی‌اش را برای تو می‌داند و در زمان نیاز صداقت و وفاداری‌اش را نشان می‌دهد.
این بود کم ور شود پیدا تو هم
سهل دان جان ریزیاش تا در قدم
هوش مصنوعی: این عبارت به این معناست که اگر چیزی به وضوح برای تو آشکار شود، بر تو آسان خواهد بود که آن را درک کنی. این درک به تو کمک می‌کند تا در مسیر خود گام برداری و به هدف‌هایت نزدیک‌تر شوی.
ندهی ار جان یار مهر اندیش را
بس خسیسی، کن ملامت خویش را
هوش مصنوعی: اگر روح و جان محبوب را دریغ کنی، این به خاطر فقر و خساست توست، پس خودت را سرزنش کن.
یار داند قدر یار مهربان
جو ز عاشق پیشه ای اسرار آن
هوش مصنوعی: دوست می‌داند ارزش یار را، بنابراین از عاشقانی که به او نزدیک هستند، رازها و نکات مهم را بپرس.
عشق گوید از ره آید چونکه دوست
جان و سر لایق نه بر تقدیم اوست
هوش مصنوعی: عشق می‌گوید زمانی به من وارد می‌شود که دوست، جان و زندگی‌اش را برای او نثار نکند.
شرح آن در قوّة تقریر نیست
این زمان جز نوبت تفسیر نیست
هوش مصنوعی: این موضوع آنقدر پیچیده و عمیق است که نمی‌توان به راحتی آن را بیان کرد، و در حال حاضر وقت آن است که به توضیحات دقیق‌تری بپردازیم.
بر شما نبود گناهی گر طعام
جمع و پرکنده خورید اندر مقام
هوش مصنوعی: خوردن غذا در کنار هم و به اشتراک گذاشتن آن در یک جمع، نه تنها جایز است بلکه گناهی ندارد.
چون درآیید اندر آن بیت و مقام
پس شما بر خود کنید آن دم سلام
هوش مصنوعی: وقتی به آن محل و مکان وارد شوید، در آن لحظه به خودتان درود بفرستید.
یعنی آن ، هم دین و هم کیشان خویش
که چو نفس واحدید از روی کیش
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که آن شخص به گونه‌ای است که هم دین خود و هم پیروانش را مانند نفس واحدی می‌بیند، به طوری که همه در یک کیش و باور مشترک قرار دارند.
مر درودی ثابت از نزد خدا
طیّب و نیک و مبارک با ندا
هوش مصنوعی: درود و سلامی جاودانه از سوی خداوند، پاک و نیکو و مبارک همراه با صدا و پیام.
حق چنین سازد بیان آیات خویش
خود نمایید ار تعقل نزد کیش
هوش مصنوعی: حق، خود را در آیاتش به گونه‌ای بیان می‌کند که اگر شما در تعقل و تفکر باشید، می‌توانید آن را درک کنید.