گنجور

۱۷- آیات ۶۲ تا ۶۴

إِنَّمَا اَلْمُؤْمِنُونَ اَلَّذِینَ آمَنُوا بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِذٰا کٰانُوا مَعَهُ عَلیٰ أَمْرٍ جٰامِعٍ لَمْ یَذْهَبُوا حَتّٰی یَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ اَلَّذِینَ یَسْتَأْذِنُونَکَ أُولٰئِکَ اَلَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ فَإِذَا اِسْتَأْذَنُوکَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ وَ اِسْتَغْفِرْ لَهُمُ اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۶۲) لاٰ تَجْعَلُوا دُعٰاءَ اَلرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعٰاءِ بَعْضِکُمْ بَعْضاً قَدْ یَعْلَمُ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ یَتَسَلَّلُونَ مِنْکُمْ لِوٰاذاً فَلْیَحْذَرِ اَلَّذِینَ یُخٰالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِیبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ یُصِیبَهُمْ عَذٰابٌ أَلِیمٌ (۶۳) أَلاٰ إِنَّ لِلّٰهِ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ قَدْ یَعْلَمُ مٰا أَنْتُمْ عَلَیْهِ وَ یَوْمَ یُرْجَعُونَ إِلَیْهِ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمٰا عَمِلُوا وَ اَللّٰهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۶۴)

جز این نیست که مؤمنان آنانند که گرویدند بخدا و رسولش و چون باشند با او بر کاری جمع آورنده نمی‌روند تا وقتی که دستوری خواهند از او بدرستی که آنان که دستوری خواهند از تو آن گروه آنانند که می‌گروند بخدا و رسولش پس چون دستوری خواهند از تو برای بعضی کارهاشان پس دستوری ده مر آن را که خواهی از ایشان و آمرزش خواه برای ایشان از خدا بدرستی که خدا آمرزنده مهربانست (۶۲) مگردانید خواندن رسول را میانتان چون خواندن برخی از شما برخی را بحقیقت می‌داند خدا آنان را که می‌روند آهسته آهسته از شما از راه پناه گرفتن پس باید باز رسند آنان که مخالفت می‌ورزند از فرمانش که برسد ایشان را بلائی یا برسد ایشان را عذابی دردناک (۶۳) آگاه باشید بدرستی که مر خدا راست آنچه در آسمانها و زمین است بحقیقت می‌داند آنچه را شما برانید و روزی که برگردانیده می‌شوند بسوی او پس خبر می‌دهد ایشان را بآنچه کردند و خدا بهمه چیزی داناست (۶۴)

غیر از این نبود که آن کو مؤمن است
بر خدا و بر رسول او موقن است
بگرویده بر خدا و بر رسول
مؤمنان از روی ایمان بی نکول
چون به امری مجتمع با وی شوند
پس نباید تا که بی اذنش روند
همچو استسقاء و اعیاد و حروب
یا به نزد مشورت ها بر وجوب
آنکه رخصت از تو جویند آن کسان
بر خدایند و رسول از مؤمنان
از تو دستوری چو خواهند اهل کیش
تا روند ایشان پی اَشغال خویش
ده تو رخصت پس چو خواهی هر که را
مغفرت جویم بر ایشان از خدا
کو به خلق خود غفور است و رحیم
بر گنهکاران بود عفوش عظیم
می نگردانید چون خواند رسول
مر شما را بهر کاری از قبول
خواندن او را چون خواندنهای خود
که بخواند بعض، بعضی را ز ودّ
که تواند گیرد آن را کس به سهل
نزد بخرد این است نادانی و جهل
داند آنان را خدا بی چون و چند
کاندک اندک از شما بیرون روند
از پیمبر خویش را پوشند باز
در پناه یکدگر جویند ساز
پس بترسند آن کسانی که خلاف
می نمایند امر حق را از گزاف
آزمونی تا که ایشان را رسد
یا عذابی دردناک و سخت و بد
از خدا باشد بدانید این یقین
آنچه هست اندر سماوات و زمین
داند آن را که بر آنید از جواز
هم ز روزی که بر او گردند باز
پس کند آگاه او ز اعمالشان
زآنچه کردند از بد و نیک آن زمان
او به هر چیزی است دانا مو به مو
کس نداند هیچ از آنچه داند او

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

إِنَّمَا اَلْمُؤْمِنُونَ اَلَّذِینَ آمَنُوا بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِذٰا کٰانُوا مَعَهُ عَلیٰ أَمْرٍ جٰامِعٍ لَمْ یَذْهَبُوا حَتّٰی یَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ اَلَّذِینَ یَسْتَأْذِنُونَکَ أُولٰئِکَ اَلَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ فَإِذَا اِسْتَأْذَنُوکَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ وَ اِسْتَغْفِرْ لَهُمُ اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ (۶۲) لاٰ تَجْعَلُوا دُعٰاءَ اَلرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعٰاءِ بَعْضِکُمْ بَعْضاً قَدْ یَعْلَمُ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ یَتَسَلَّلُونَ مِنْکُمْ لِوٰاذاً فَلْیَحْذَرِ اَلَّذِینَ یُخٰالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِیبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ یُصِیبَهُمْ عَذٰابٌ أَلِیمٌ (۶۳) أَلاٰ إِنَّ لِلّٰهِ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ قَدْ یَعْلَمُ مٰا أَنْتُمْ عَلَیْهِ وَ یَوْمَ یُرْجَعُونَ إِلَیْهِ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمٰا عَمِلُوا وَ اَللّٰهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۶۴)
هوش مصنوعی: فقط مؤمنان کسانی هستند که به خدا و پیامبرش ایمان آورده‌اند و هنگامیکه در کار مهمی با او هستند، بدون اجازه او نمی‌روند. کسانی که از تو اجازه می‌طلبند، آن‌هایی هستند که به خدا و پیامبرش ایمان دارند. اگر از تو برای موضوعی اجازه خواستند، به هر کس که خواستی اجازه بده و برای آن‌ها از خدا آمرزش بخواه که خدا، بسیار بخشنده و مهربان است. دعای پیامبر را بین خود، مانند دعای یکدیگر قرار ندهید. خداوند به خوبی می‌داند که چه کسانی از شما برای فرار کردن بهانه می‌آورند. باید کسانی که از دستور او سرپیچی می‌کنند، بترسند که فتنه‌ای به آن‌ها برسد یا عذابی شدید به آن‌ها دچار شود. بدانید که خداوند آنچه در آسمان‌ها و زمین است، از آن خودش است و او می‌داند شما در چه حالید و روزی که به سوی او بازگردانده می‌شوید، به آنچه انجام داده‌اید، به شما خبر خواهد داد و خدا به هر چیزی دانا است.
جز این نیست که مؤمنان آنانند که گرویدند بخدا و رسولش و چون باشند با او بر کاری جمع آورنده نمی‌روند تا وقتی که دستوری خواهند از او بدرستی که آنان که دستوری خواهند از تو آن گروه آنانند که می‌گروند بخدا و رسولش پس چون دستوری خواهند از تو برای بعضی کارهاشان پس دستوری ده مر آن را که خواهی از ایشان و آمرزش خواه برای ایشان از خدا بدرستی که خدا آمرزنده مهربانست (۶۲) مگردانید خواندن رسول را میانتان چون خواندن برخی از شما برخی را بحقیقت می‌داند خدا آنان را که می‌روند آهسته آهسته از شما از راه پناه گرفتن پس باید باز رسند آنان که مخالفت می‌ورزند از فرمانش که برسد ایشان را بلائی یا برسد ایشان را عذابی دردناک (۶۳) آگاه باشید بدرستی که مر خدا راست آنچه در آسمانها و زمین است بحقیقت می‌داند آنچه را شما برانید و روزی که برگردانیده می‌شوند بسوی او پس خبر می‌دهد ایشان را بآنچه کردند و خدا بهمه چیزی داناست (۶۴)
هوش مصنوعی: مؤمنان کسانی هستند که به خدا و پیامبر او ایمان آورده‌اند و در کارهایی که با او در جمع می‌شوند، تا زمانی که از او دستوری نگیرند، حاضر نمی‌شوند. کسانی که دستوری از تو می‌خواهند، همان مؤمنان هستند که به خدا و پیامبرش اعتقاد دارند. بنابراین، وقتی از تو برای کارهایی کمک می‌خواهند، به آنها دستوری بده و برایشان از خدا آمرزش طلب کن؛ زیرا خدا آمرزنده و مهربان است. نباید خواندن پیامبر را بین خودتان جز به حق بدانید، چرا که خدا می‌داند آنهایی که به آرامی از شما دور می‌شوند به چه دلیلی این کار را انجام می‌دهند. کسانی که از فرمانش سرپیچی می‌کنند، ممکن است با عذاب یا بلا مواجه شوند. بدانید که خدا می‌داند آنچه در آسمان‌ها و زمین است و هر آنچه که شما به انجام می‌رسانید. روزی که به سوی او برگردانده می‌شوید، او شما را از اعمالتان آگاه خواهد کرد و خدا به همه چیز آگاه است.
غیر از این نبود که آن کو مؤمن است
بر خدا و بر رسول او موقن است
هوش مصنوعی: جز این نبود که آن شخص به خدا و پیامبر او ایمان داشته و به یقین به حقانیت آن‌ها باور دارد.
بگرویده بر خدا و بر رسول
مؤمنان از روی ایمان بی نکول
هوش مصنوعی: با ایمان به خدا و پیامبر، مؤمنان باید به پیمان خود وفادار بمانند و از آن سرپیچی نکنند.
چون به امری مجتمع با وی شوند
پس نباید تا که بی اذنش روند
هوش مصنوعی: وقتی گروهی بر سر موضوعی با هم توافق می‌کنند، نباید بدون اجازه‌ی او تغییراتی انجام دهند.
همچو استسقاء و اعیاد و حروب
یا به نزد مشورت ها بر وجوب
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که در مواردی چون تشنگی، جشن‌ها و جنگ‌ها، یا در هنگامی که نیاز به مشاوره داریم، باید به یک ضرورت توجه کنیم.
آنکه رخصت از تو جویند آن کسان
بر خدایند و رسول از مؤمنان
هوش مصنوعی: کسانی که از تو اجازه می‌طلبند، در واقع وابسته به خدا و پیامبر هستند و از مؤمنان به شمار می‌آیند.
از تو دستوری چو خواهند اهل کیش
تا روند ایشان پی اَشغال خویش
هوش مصنوعی: اگر اهل دین از تو خواسته‌ای داشته باشند، طبق دستور تو عمل کرده و در راستای رسیدن به خواسته‌های خود حرکت خواهند کرد.
ده تو رخصت پس چو خواهی هر که را
مغفرت جویم بر ایشان از خدا
هوش مصنوعی: اگر اجازه دهی، هر زمانی که بخواهی، از خداوند برای کسانی که به دنبال آمرزش هستند، درخواست می‌کنم.
کو به خلق خود غفور است و رحیم
بر گنهکاران بود عفوش عظیم
هوش مصنوعی: او نسبت به خلق خود بسیار بخشنده و مهربان است و بر گنهکاران، عفو و بخشش بزرگی دارد.
می نگردانید چون خواند رسول
مر شما را بهر کاری از قبول
هوش مصنوعی: شما را از انجام کاری که پیامبر به آن دعوتتان کرده‌است، دور نمی‌کند.
خواندن او را چون خواندنهای خود
که بخواند بعض، بعضی را ز ودّ
هوش مصنوعی: وقتی او را می‌خوانم، مثل خواندن‌های خودم است که از روی محبت و احساس به بعضی از چیزها می‌پردازم.
که تواند گیرد آن را کس به سهل
نزد بخرد این است نادانی و جهل
هوش مصنوعی: کسی نمی‌تواند به راحتی چیزی را به‌دست آورد که خردمندان آن را دشوار می‌دانند؛ این نشان‌دهنده نادانی و جهل است.
داند آنان را خدا بی چون و چند
کاندک اندک از شما بیرون روند
هوش مصنوعی: خداوند می‌داند که آن‌ها کی هستند و به تدریج از میان شما کنار می‌روند.
از پیمبر خویش را پوشند باز
در پناه یکدگر جویند ساز
هوش مصنوعی: افراد به دنبال محبت و حمایت یکدیگر هستند و در کنار هم آرامش و امنیت می‌یابند.
پس بترسند آن کسانی که خلاف
می نمایند امر حق را از گزاف
هوش مصنوعی: بنابراین کسانی که به حقایق و وظایف خود بی‌توجهی می‌کنند، باید از عواقب کار خود بترسند.
آزمونی تا که ایشان را رسد
یا عذابی دردناک و سخت و بد
هوش مصنوعی: آزمون و امتحانی تا زمانی که آن‌ها به عذابی دردناک و سخت دچار شوند یا راهی برای نجات پیدا کنند.
از خدا باشد بدانید این یقین
آنچه هست اندر سماوات و زمین
هوش مصنوعی: این را بدانید که هر چیزی که در آسمان‌ها و زمین وجود دارد، به خواست و اراده خداوند است و از آن او ناشی می‌شود.
داند آن را که بر آنید از جواز
هم ز روزی که بر او گردند باز
هوش مصنوعی: کسی که به آن موضوع آگاه است، می‌داند که از زمانی که روزی به او برگردد، اجازه آن را دارد.
پس کند آگاه او ز اعمالشان
زآنچه کردند از بد و نیک آن زمان
هوش مصنوعی: سپس او از کارهایشان آگاه می‌شود، از آنچه در گذشته انجام داده‌اند، چه خوب و چه بد.
او به هر چیزی است دانا مو به مو
کس نداند هیچ از آنچه داند او
هوش مصنوعی: او در مورد هر چیزی به طور کامل و دقیق آگاهی دارد، اما هیچ کس از دانسته‌های او باخبر نیست.