گنجور

۱۲- آیات ۴۷ تا ۵۲

وَ یَقُولُونَ آمَنّٰا بِاللّٰهِ وَ بِالرَّسُولِ وَ أَطَعْنٰا ثُمَّ یَتَوَلّٰی فَرِیقٌ مِنْهُمْ مِنْ بَعْدِ ذٰلِکَ وَ مٰا أُولٰئِکَ بِالْمُؤْمِنِینَ (۴۷) وَ إِذٰا دُعُوا إِلَی اَللّٰهِ وَ رَسُولِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ إِذٰا فَرِیقٌ مِنْهُمْ مُعْرِضُونَ (۴۸) وَ إِنْ یَکُنْ لَهُمُ اَلْحَقُّ یَأْتُوا إِلَیْهِ مُذْعِنِینَ (۴۹) أَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَمِ اِرْتٰابُوا أَمْ یَخٰافُونَ أَنْ یَحِیفَ اَللّٰهُ عَلَیْهِمْ وَ رَسُولُهُ بَلْ أُولٰئِکَ هُمُ اَلظّٰالِمُونَ (۵۰) إِنَّمٰا کٰانَ قَوْلَ اَلْمُؤْمِنِینَ إِذٰا دُعُوا إِلَی اَللّٰهِ وَ رَسُولِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ أَنْ یَقُولُوا سَمِعْنٰا وَ أَطَعْنٰا وَ أُولٰئِکَ هُمُ اَلْمُفْلِحُونَ (۵۱) وَ مَنْ یُطِعِ اَللّٰهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَخْشَ اَللّٰهَ وَ یَتَّقْهِ فَأُولٰئِکَ هُمُ اَلْفٰائِزُونَ (۵۲)

و می‌گویند ایمان آوردیم بخدا و برسول و اطاعت کردیم پس بر می‌گرداند پاره‌ای از ایشان از بعد آن و نباشند آنها مؤمنان (۴۷) و چون خوانده شوند بسوی خدا و رسولش تا حکم کند میانشان آن‌گاه باشند پاره‌ای از ایشان اعراض‌کنندگان (۴۸) و اگر باشد مر ایشان را حق همی آیند بسوی او فرمانبردار (۴۹) آیا باشد در دلهاشان مرض یا شک کردند یا می‌ترسند که جور کند خدا بر ایشان و رسولش بلکه آنها ایشانند ستمکاران (۵۰) جز این نباشد سخن مؤمنان چون خوانده شوند بسوی خدا و رسولش تا حکم کند میانشان که بگویند شنیدیم و اطاعت کردیم و آن گروه ایشانند رستگاران (۵۱) و هر که فرمان برد خدا و رسولش را و بترسد از خدا و بپرهیزد از او پس آن گروه ایشانند بمراد رسیدگان (۵۲)

از خدا گویند ما فرمان بریم
وز رسول او که بس نیک اختریم
فرقه ای ز ایشان بگردانند رو
بعد از این اقرار پس از حکم او
می نباشند این گروه از مؤمنان
بل منافق سیرتند و تیره جان
شخصی از اسلامیان بخریده بود
آب یا ملکی ز حیدر (ع) با حدود
خواست تا او را به عیبی برملا
رد نماید بر علی مرتضی(ع)
شد تخاصم بینشان پس در قبول
شد بنا تا حکم خواهند از رسول
یک منافق گفت با آن ناخلف
که پیمبر از علی گیرد طرف
پس اِباء کرد او ز حکم مصطفی (ص)
آمد این آیت در این حال از سما
چونکه خوانده می شوند از اختیار
بر رسول و بر کتاب استوار
بین ایشان تا حَکَم گردد رسول
می کنند اعراض قومی ناقبول
ور که با ایشان بود حق پس روند
سوی او تا حکم حق را بشنوند
می برند اعنی از او فرمان گَهی
که بود حق سوی ایشان از رهی
هستشان آیا به دل هیچ از مرض
یا که در شک اوفتادند از غرض
یا از آن ترسند که حق حیف و جور
یا رسولش آرد ایشان را به طور
این گروهند از ستمکاران یقین
هستشان دل تیره و عاری ز دین
غیر از این نبود که قول مؤمنان
خوانده چون گردند ایشان هر زمان
بر خدا و بر رسولش تا کند
بین ایشان حکم از شرع و سند
شد سَمِعنَا وَأطَعنَا گفتشان
رستگارند آن گروه اندر نشان
هر که او طاعت نماید از خدا
وز رسولش ترسد از حق در جزا
هم بپرهیزد ز خشم ذوالجلال
رستگارند آن گُره در کل حال
چون رسید این آیت از حق بَددلان
بهر رفع تهمت از خود در عیان
گفت باالله گر دهد فرمان رسول
بگذریم از مال و جان اندر قبول
پس پی تکذیبشان آمد فرود
این چنین آیت ز خلاّق ودود
۱۱- آیات ۴۲ تا ۴۶: وَ لِلّٰهِ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ إِلَی اَللّٰهِ اَلْمَصِیرُ (۴۲) أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اَللّٰهَ یُزْجِی سَحٰاباً ثُمَّ یُؤَلِّفُ بَیْنَهُ ثُمَّ یَجْعَلُهُ رُکٰاماً فَتَرَی اَلْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلاٰلِهِ وَ یُنَزِّلُ مِنَ اَلسَّمٰاءِ مِنْ جِبٰالٍ فِیهٰا مِنْ بَرَدٍ فَیُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشٰاءُ وَ یَصْرِفُهُ عَنْ مَنْ یَشٰاءُ یَکٰادُ سَنٰا بَرْقِهِ یَذْهَبُ بِالْأَبْصٰارِ (۴۳) یُقَلِّبُ اَللّٰهُ اَللَّیْلَ وَ اَلنَّهٰارَ إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَعِبْرَةً لِأُولِی اَلْأَبْصٰارِ (۴۴) وَ اَللّٰهُ خَلَقَ کُلَّ دَابَّةٍ مِنْ مٰاءٍ فَمِنْهُمْ مَنْ یَمْشِی عَلیٰ بَطْنِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَمْشِی عَلیٰ رِجْلَیْنِ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَمْشِی عَلیٰ أَرْبَعٍ یَخْلُقُ اَللّٰهُ‌ مٰا یَشٰاءُ إِنَّ اَللّٰهَ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۴۵) لَقَدْ أَنْزَلْنٰا آیٰاتٍ مُبَیِّنٰاتٍ وَ اَللّٰهُ یَهْدِی مَنْ یَشٰاءُ إِلیٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ (۴۶)۱۳- آیات ۵۳ تا ۵۵: وَ أَقْسَمُوا بِاللّٰهِ جَهْدَ أَیْمٰانِهِمْ لَئِنْ أَمَرْتَهُمْ لَیَخْرُجُنَّ قُلْ لاٰ تُقْسِمُوا طٰاعَةٌ مَعْرُوفَةٌ إِنَّ اَللّٰهَ خَبِیرٌ بِمٰا تَعْمَلُونَ (۵۳) قُلْ أَطِیعُوا اَللّٰهَ وَ أَطِیعُوا اَلرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمٰا عَلَیْهِ مٰا حُمِّلَ وَ عَلَیْکُمْ مٰا حُمِّلْتُمْ وَ إِنْ تُطِیعُوهُ تَهْتَدُوا وَ مٰا عَلَی اَلرَّسُولِ إِلاَّ اَلْبَلاٰغُ اَلْمُبِینُ (۵۴) وَعَدَ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی اَلْأَرْضِ کَمَا اِسْتَخْلَفَ اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ اَلَّذِی اِرْتَضیٰ لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لاٰ یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذٰلِکَ فَأُولٰئِکَ هُمُ اَلْفٰاسِقُونَ (۵۵)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ یَقُولُونَ آمَنّٰا بِاللّٰهِ وَ بِالرَّسُولِ وَ أَطَعْنٰا ثُمَّ یَتَوَلّٰی فَرِیقٌ مِنْهُمْ مِنْ بَعْدِ ذٰلِکَ وَ مٰا أُولٰئِکَ بِالْمُؤْمِنِینَ (۴۷) وَ إِذٰا دُعُوا إِلَی اَللّٰهِ وَ رَسُولِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ إِذٰا فَرِیقٌ مِنْهُمْ مُعْرِضُونَ (۴۸) وَ إِنْ یَکُنْ لَهُمُ اَلْحَقُّ یَأْتُوا إِلَیْهِ مُذْعِنِینَ (۴۹) أَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَمِ اِرْتٰابُوا أَمْ یَخٰافُونَ أَنْ یَحِیفَ اَللّٰهُ عَلَیْهِمْ وَ رَسُولُهُ بَلْ أُولٰئِکَ هُمُ اَلظّٰالِمُونَ (۵۰) إِنَّمٰا کٰانَ قَوْلَ اَلْمُؤْمِنِینَ إِذٰا دُعُوا إِلَی اَللّٰهِ وَ رَسُولِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ أَنْ یَقُولُوا سَمِعْنٰا وَ أَطَعْنٰا وَ أُولٰئِکَ هُمُ اَلْمُفْلِحُونَ (۵۱) وَ مَنْ یُطِعِ اَللّٰهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَخْشَ اَللّٰهَ وَ یَتَّقْهِ فَأُولٰئِکَ هُمُ اَلْفٰائِزُونَ (۵۲)
هوش مصنوعی: آنها می‌گویند: "به خدا و پیامبرش ایمان آورده‌ایم و اطاعت می‌کنیم"، اما بعد از این، گروهی از آنها به عقب باز می‌گردند و این افراد مؤمن نیستند. هنگامی که به سوی خدا و پیامبرش دعوت می‌شوند تا در میان آنها قضاوت کند، برخی از آنها از این کار روگردان می‌شوند. اگر حق به نفعشان باشد، با شتاب و تسلیم به سوی او می‌آیند. آیا در دل‌هایشان مرضی وجود دارد یا دچار تردید شده‌اند یا می‌ترسند که خدا و پیامبرش بر آنها ظلم کنند؟ بلکه آنها خود ظالمند. تنها سخن مؤمنان زمانی که به سوی خدا و پیامبرش دعوت می‌شوند تا در میان آنها حکم کند این است که بگویند: "شنیدیم و اطاعت کردیم". و آنها راستین‌ترین پیروزانند. و هر کس از خدا و پیامبرش اطاعت کند و از خدا ترس و تقوای لازم را داشته باشد، قطعاً برندگان واقعی‌اند.
و می‌گویند ایمان آوردیم بخدا و برسول و اطاعت کردیم پس بر می‌گرداند پاره‌ای از ایشان از بعد آن و نباشند آنها مؤمنان (۴۷) و چون خوانده شوند بسوی خدا و رسولش تا حکم کند میانشان آن‌گاه باشند پاره‌ای از ایشان اعراض‌کنندگان (۴۸) و اگر باشد مر ایشان را حق همی آیند بسوی او فرمانبردار (۴۹) آیا باشد در دلهاشان مرض یا شک کردند یا می‌ترسند که جور کند خدا بر ایشان و رسولش بلکه آنها ایشانند ستمکاران (۵۰) جز این نباشد سخن مؤمنان چون خوانده شوند بسوی خدا و رسولش تا حکم کند میانشان که بگویند شنیدیم و اطاعت کردیم و آن گروه ایشانند رستگاران (۵۱) و هر که فرمان برد خدا و رسولش را و بترسد از خدا و بپرهیزد از او پس آن گروه ایشانند بمراد رسیدگان (۵۲)
هوش مصنوعی: برخی می‌گویند که به خدا و پیامبرش ایمان آورده و اطاعت کرده‌اند، اما بعد از آن برخی از آن‌ها به کفر بازمی‌گردند و در حقیقت، آن‌ها مؤمنان نیستند. هنگامی که به سوی خدا و پیامبرش دعوت می‌شوند تا در میان آن‌ها قضاوت کند، باز عده‌ای از آن‌ها روی گردان می‌شوند. اگر حق با آن‌ها باشد، باید با اطاعت به سوی او بیایند. آیا در دل‌هایشان بیماری یا شکی وجود دارد و آیا می‌ترسند که خدا و پیامبرش بر آن‌ها ستم کند؟ در واقع، آن‌ها خود ستمکارند. مؤمنان واقعی زمانی که به سمت خدا و پیامبرش فراخوانده می‌شوند، فقط می‌گویند که شنیدیم و اطاعت کردیم و این گروه در واقع رستگارند. هر کس به فرمان خدا و پیامبرش گوش فرا دهد و از خدا بترسد و از او دوری کند، او نیز به هدفش خواهد رسید.
از خدا گویند ما فرمان بریم
وز رسول او که بس نیک اختریم
هوش مصنوعی: ما از خدا پیروی می‌کنیم و از پیامبر او که بسیار خوب و شایسته است.
فرقه ای ز ایشان بگردانند رو
بعد از این اقرار پس از حکم او
هوش مصنوعی: گروهی از آن‌ها پس از این که به حقانیت سخن او اعتراف کردند، از او روی برگردانند.
می نباشند این گروه از مؤمنان
بل منافق سیرتند و تیره جان
هوش مصنوعی: این افراد که خود را مومن می‌دانند در واقع منافق هستند و باطل را در درون خود دارند.
شخصی از اسلامیان بخریده بود
آب یا ملکی ز حیدر (ع) با حدود
هوش مصنوعی: شخصی از مسلمانان، آب یا زمینی را از حضرت علی (ع) خریداری کرده بود.
خواست تا او را به عیبی برملا
رد نماید بر علی مرتضی(ع)
هوش مصنوعی: او تلاش کرد تا عیبی از علی مرتضی(ع) پیدا کند و او را بی‌نقص نخواند.
شد تخاصم بینشان پس در قبول
شد بنا تا حکم خواهند از رسول
هوش مصنوعی: بین آنها اختلافی پیش آمد و به این نتیجه رسیدند که برای حل این مشکل باید از پیامبر کمک بگیرند.
یک منافق گفت با آن ناخلف
که پیمبر از علی گیرد طرف
هوش مصنوعی: منافقی به فردی نااهل گفت که پیامبر از علی حمایت خواهد کرد.
پس اِباء کرد او ز حکم مصطفی (ص)
آمد این آیت در این حال از سما
هوش مصنوعی: او از حکم پیامبر (ص) سر باز زد و در این وضعیت، آیه‌ای از آسمان نازل شد.
چونکه خوانده می شوند از اختیار
بر رسول و بر کتاب استوار
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که انسان‌ها با انتخاب و اراده خود، به پیامبر و کتاب‌های آسمانی متصل می‌شوند و این ارتباط بر پایه‌ی قناعت و اطمینان استوار است.
بین ایشان تا حَکَم گردد رسول
می کنند اعراض قومی ناقبول
هوش مصنوعی: در میان آن‌ها، تا زمانی که پیامبر به عنوان حَکَم قرار گیرد، گروهی از افراد به آنچه که می‌گوید بی‌اعتنایی می‌کنند و آن را نمی‌پذیرند.
ور که با ایشان بود حق پس روند
سوی او تا حکم حق را بشنوند
هوش مصنوعی: هر کس که با آنها بود، به سوی حق برمی‌گردد تا حکم صحیح را بشنود.
می برند اعنی از او فرمان گَهی
که بود حق سوی ایشان از رهی
هوش مصنوعی: آنها به معنای او دستور می‌دهند، گاهی که حق به سوی آنها می‌آید از راهی خاص.
هستشان آیا به دل هیچ از مرض
یا که در شک اوفتادند از غرض
هوش مصنوعی: آیا آن‌ها از درد دل چیزی دارند یا اینکه به خاطر نیت‌های خود دچار تردید شده‌اند؟
یا از آن ترسند که حق حیف و جور
یا رسولش آرد ایشان را به طور
هوش مصنوعی: شاید می‌ترسند که حقایق و عدالت در مورد آنها به درستی اجرا نشود یا پیامبر (رسول) آن‌ها را به مسیر نادرستی هدایت کند.
این گروهند از ستمکاران یقین
هستشان دل تیره و عاری ز دین
هوش مصنوعی: این افراد، ستمگران هستند و به طور حتم دل‌هایی تاریک دارند و از دیانت خالی‌اند.
غیر از این نبود که قول مؤمنان
خوانده چون گردند ایشان هر زمان
هوش مصنوعی: جز این نبود که وقتی مؤمنان به دور هم جمع می‌شوند، قول و سخنشان به یکدیگر خوانده می‌شود.
بر خدا و بر رسولش تا کند
بین ایشان حکم از شرع و سند
هوش مصنوعی: به خدا و پیامبرش سوگند که هرچه در میان آنها باشد باید بر اساس قوانین و مستندات شرعی حکم شود.
شد سَمِعنَا وَأطَعنَا گفتشان
رستگارند آن گروه اندر نشان
هوش مصنوعی: گفته‌اند که آنانی که شنیده و اطاعت کرده‌اند، رستگار خواهند شد و این نشانه‌ای است از حال آنها.
هر که او طاعت نماید از خدا
وز رسولش ترسد از حق در جزا
هوش مصنوعی: هر کسی که از فرمان خدا و پیامبرش پیروی کند، باید از حق و عدالت در روز جزا بترسد.
هم بپرهیزد ز خشم ذوالجلال
رستگارند آن گُره در کل حال
هوش مصنوعی: هر کسی که از خشم و غضب خداوند دوری کند، در تمامی وضعیت‌ها نجات خواهد یافت.
چون رسید این آیت از حق بَددلان
بهر رفع تهمت از خود در عیان
هوش مصنوعی: وقتی این آیه از جانب خداوند نازل شد، هدف آن بود که تهمت‌ها را از خود مردم پاک کند و به روشنی و برملا سازد.
گفت باالله گر دهد فرمان رسول
بگذریم از مال و جان اندر قبول
هوش مصنوعی: او می‌گوید: اگر خداوند دستور پیامبر را بدهد، حاضر هستیم که برای پذیرش آن، از مال و جان خود بگذریم.
پس پی تکذیبشان آمد فرود
این چنین آیت ز خلاّق ودود
هوش مصنوعی: پس به دنبال رد کردن آنها، این چنین نشانه‌ای از خالق مهربان نازل شد.