گنجور

۹- آیات ۵۱ تا ۶۱

یٰا أَیُّهَا اَلرُّسُلُ کُلُوا مِنَ اَلطَّیِّبٰاتِ وَ اِعْمَلُوا صٰالِحاً إِنِّی بِمٰا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ (۵۱) وَ إِنَّ هٰذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وٰاحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاتَّقُونِ (۵۲) فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَیْنَهُمْ زُبُراً کُلُّ حِزْبٍ بِمٰا لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ (۵۳) فَذَرْهُمْ فِی غَمْرَتِهِمْ حَتّٰی حِینٍ (۵۴) أَ یَحْسَبُونَ أَنَّمٰا نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مٰالٍ وَ بَنِینَ (۵۵) نُسٰارِعُ لَهُمْ فِی اَلْخَیْرٰاتِ بَلْ لاٰ یَشْعُرُونَ (۵۶) إِنَّ اَلَّذِینَ هُمْ مِنْ خَشْیَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ (۵۷) وَ اَلَّذِینَ هُمْ بِآیٰاتِ رَبِّهِمْ یُؤْمِنُونَ (۵۸) وَ اَلَّذِینَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لاٰ یُشْرِکُونَ (۵۹) وَ اَلَّذِینَ یُؤْتُونَ مٰا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلیٰ رَبِّهِمْ رٰاجِعُونَ (۶۰) أُولٰئِکَ یُسٰارِعُونَ فِی اَلْخَیْرٰاتِ وَ هُمْ لَهٰا سٰابِقُونَ (۶۱)

ای پیغمبران بخورید از پاکیزه و بکنید کارهای شایسته بدرستی که من بآنچه می‌کنید دانایم (۵۱) و بدرستی که این ملت شماست که ملت واحد است و منم پروردگار شما پس بپرهیزید از من (۵۲) پس جدا جدا کردند امرشان را میانشان بارها هر گروهی باشند بآنچه نزد ایشانست شادمانان (۵۳) پس واگذار ایشان را در غفلتشان تا وقتی (۵۴) آیا می‌پندارند که آنچه مدد می‌کنیم ایشان را بآن از مال و پسران (۵۵) می‌شتابیم برای ایشان در خوبیها بلکه نمی‌دانند (۵۶) بدرستی که آنان که ایشان از ترس پروردگارشان خائفانند (۵۷) و آنان که ایشان بآیتهای پروردگارشان می‌گروند (۵۸) و آنان که ایشان بپروردگارشان شرک نمی‌آورند (۵۹) و آنان که می‌دهند آنچه را دادند از صدقات و دلهای ایشان ترسانست که ایشان بسوی پروردگارشان بازگشت‌کنندگان (۶۰) آنها می‌شتابند در خوبیها و ایشانند مر آنها را پیشی گیرندگان (۶۱)

ای پیمبرها خورید از طیّبات
هم کنید اعمال نیکو در حیات
آگهم من بر هر آنچه می کنید
این شما را ملّتی باشد پدید
ملّتی واحد منم پروردگار
هم شما را پس بترسید از عثار
پس نمودند امر دین را مردمان
پاره پاره بینِ خود در هر زمان
شاد هر قومی بدا نچه نزد اوست
بر گمانش آنچه هست او را نکوست
شرح این معنی نویسم گر تمام
در خروش آیند بر من خاص و عام
دلق و دستارم بدرّند از غضب
که به شرع و فقرشان باشد نسب
پس بِه ار باشد نهان در پرده راز
سوی تفسیر کلام آییم باز
حق تعالی گفته در قرآن همه
آنچه حق است آنچه باطل زین رمه
پس به گرداب ضلالت واگذار
این کسان را تا بمیرند از قرار
می کنند آیا گمان کز ما مدد
هستشان این قوم از مال و ولد
می شتابیم از پی خیراتشان
بل نفهمند اینکه نبود آن چنان
این است استدراج نی سرعت به خیر
کی بهایم را بود این فهم و سیر
وآن کسان کز خشیّت پروردگار
مشْفِقُون باشند یعنی ترس کار
وآنکه بر آیات ربّشان بگروند
شرک بر حق وآنکه می نارند چند
وآن کسان که می دهند از التفات
آنچه بدهند آن ز صدقات و زکات
قلب ایشان است ترسان از خدا
سوی حق گردند چون باز از ولا
بر نکوییها شتابند آن کسان
سابقند از آن سبب بر مردمان
۸- آیات ۴۵ تا ۵۰: ثُمَّ أَرْسَلْنٰا مُوسیٰ وَ أَخٰاهُ هٰارُونَ بِآیٰاتِنٰا وَ سُلْطٰانٍ مُبِینٍ (۴۵) إِلیٰ فِرْعَوْنَ وَ مَلاَئِهِ فَاسْتَکْبَرُوا وَ کٰانُوا قَوْماً عٰالِینَ (۴۶) فَقٰالُوا أَ نُؤْمِنُ لِبَشَرَیْنِ مِثْلِنٰا وَ قَوْمُهُمٰا لَنٰا عٰابِدُونَ (۴۷) فَکَذَّبُوهُمٰا فَکٰانُوا مِنَ اَلْمُهْلَکِینَ (۴۸) وَ لَقَدْ آتَیْنٰا مُوسَی اَلْکِتٰابَ لَعَلَّهُمْ یَهْتَدُونَ (۴۹) وَ جَعَلْنَا اِبْنَ مَرْیَمَ وَ أُمَّهُ آیَةً وَ آوَیْنٰاهُمٰا إِلیٰ رَبْوَةٍ ذٰاتِ قَرٰارٍ وَ مَعِینٍ (۵۰)۱۰- آیات ۶۲ تا ۷۲: وَ لاٰ نُکَلِّفُ نَفْساً إِلاّٰ وُسْعَهٰا وَ لَدَیْنٰا کِتٰابٌ یَنْطِقُ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لاٰ یُظْلَمُونَ (۶۲) بَلْ قُلُوبُهُمْ فِی غَمْرَةٍ مِنْ هٰذٰا وَ لَهُمْ أَعْمٰالٌ مِنْ دُونِ ذٰلِکَ هُمْ لَهٰا عٰامِلُونَ (۶۳) حَتّٰی إِذٰا أَخَذْنٰا مُتْرَفِیهِمْ بِالْعَذٰابِ إِذٰا هُمْ یَجْأَرُونَ (۶۴) لاٰ تَجْأَرُوا اَلْیَوْمَ إِنَّکُمْ مِنّٰا لاٰ تُنْصَرُونَ (۶۵) قَدْ کٰانَتْ آیٰاتِی تُتْلیٰ عَلَیْکُمْ فَکُنْتُمْ عَلیٰ أَعْقٰابِکُمْ تَنْکِصُونَ (۶۶) مُسْتَکْبِرِینَ بِهِ سٰامِراً تَهْجُرُونَ (۶۷) أَ فَلَمْ یَدَّبَّرُوا اَلْقَوْلَ أَمْ جٰاءَهُمْ مٰا لَمْ یَأْتِ آبٰاءَهُمُ اَلْأَوَّلِینَ (۶۸) أَمْ لَمْ یَعْرِفُوا رَسُولَهُمْ فَهُمْ لَهُ مُنْکِرُونَ (۶۹) أَمْ یَقُولُونَ بِهِ جِنَّةٌ بَلْ جٰاءَهُمْ بِالْحَقِّ وَ أَکْثَرُهُمْ لِلْحَقِّ کٰارِهُونَ (۷۰) وَ لَوِ اِتَّبَعَ اَلْحَقُّ أَهْوٰاءَهُمْ لَفَسَدَتِ اَلسَّمٰاوٰاتُ وَ اَلْأَرْضُ وَ مَنْ فِیهِنَّ بَلْ أَتَیْنٰاهُمْ بِذِکْرِهِمْ فَهُمْ عَنْ ذِکْرِهِمْ مُعْرِضُونَ (۷۱) أَمْ تَسْأَلُهُمْ خَرْجاً فَخَرٰاجُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ هُوَ خَیْرُ اَلرّٰازِقِینَ (۷۲)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یٰا أَیُّهَا اَلرُّسُلُ کُلُوا مِنَ اَلطَّیِّبٰاتِ وَ اِعْمَلُوا صٰالِحاً إِنِّی بِمٰا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ (۵۱) وَ إِنَّ هٰذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وٰاحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاتَّقُونِ (۵۲) فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَیْنَهُمْ زُبُراً کُلُّ حِزْبٍ بِمٰا لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ (۵۳) فَذَرْهُمْ فِی غَمْرَتِهِمْ حَتّٰی حِینٍ (۵۴) أَ یَحْسَبُونَ أَنَّمٰا نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مٰالٍ وَ بَنِینَ (۵۵) نُسٰارِعُ لَهُمْ فِی اَلْخَیْرٰاتِ بَلْ لاٰ یَشْعُرُونَ (۵۶) إِنَّ اَلَّذِینَ هُمْ مِنْ خَشْیَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ (۵۷) وَ اَلَّذِینَ هُمْ بِآیٰاتِ رَبِّهِمْ یُؤْمِنُونَ (۵۸) وَ اَلَّذِینَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لاٰ یُشْرِکُونَ (۵۹) وَ اَلَّذِینَ یُؤْتُونَ مٰا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلیٰ رَبِّهِمْ رٰاجِعُونَ (۶۰) أُولٰئِکَ یُسٰارِعُونَ فِی اَلْخَیْرٰاتِ وَ هُمْ لَهٰا سٰابِقُونَ (۶۱)
هوش مصنوعی: ای پیامبران، از چیزهای پاکیزه بخورید و عمل صالح انجام دهید، زیرا من به آنچه انجام می‌دهید آگاه هستم. این امت شما یک امت واحد است و من پروردگار شما هستم، پس از من پرهیز کنید. آنها در امور خود تقسیم شده‌اند و هر گروه به چیزی که دارند خوشحالند. پس آنها را در غفلت‌شان رها کن تا زمانی خاص. آیا فکر می‌کنند به خاطر اینکه به آنها از مال و فرزندان افزوده می‌شود، در کارهای خوب ما شتاب می‌کنیم؟ بلکه آن‌ها این را احساس نمی‌کنند. کسانی که از ترس پروردگارشان شرمنده هستند و به آیات پروردگارشان ایمان دارند و به پروردگارشان هیچ چیزی را شریک نمی‌کنند. همچنین کسانی که آنچه را که می‌دهند انجام می‌دهند و دل‌هایشان به خاطر اینکه به سوی پروردگارشان بازمی‌گردند، آشکارا ترس دارند. این افراد در کارهای نیک شتاب می‌کنند و در این کار سبقت می‌گیرند.
ای پیغمبران بخورید از پاکیزه و بکنید کارهای شایسته بدرستی که من بآنچه می‌کنید دانایم (۵۱) و بدرستی که این ملت شماست که ملت واحد است و منم پروردگار شما پس بپرهیزید از من (۵۲) پس جدا جدا کردند امرشان را میانشان بارها هر گروهی باشند بآنچه نزد ایشانست شادمانان (۵۳) پس واگذار ایشان را در غفلتشان تا وقتی (۵۴) آیا می‌پندارند که آنچه مدد می‌کنیم ایشان را بآن از مال و پسران (۵۵) می‌شتابیم برای ایشان در خوبیها بلکه نمی‌دانند (۵۶) بدرستی که آنان که ایشان از ترس پروردگارشان خائفانند (۵۷) و آنان که ایشان بآیتهای پروردگارشان می‌گروند (۵۸) و آنان که ایشان بپروردگارشان شرک نمی‌آورند (۵۹) و آنان که می‌دهند آنچه را دادند از صدقات و دلهای ایشان ترسانست که ایشان بسوی پروردگارشان بازگشت‌کنندگان (۶۰) آنها می‌شتابند در خوبیها و ایشانند مر آنها را پیشی گیرندگان (۶۱)
هوش مصنوعی: ای پیامبران، از چیزهای پاکیزه بخورید و کارهای شایسته انجام دهید، زیرا من به آنچه انجام می‌دهید علم دارم. این ملت شما یک ملت واحد است و من پروردگار شما هستم، پس از من بپرهیزید. سپس آنها اختلافات خود را به گروه‌های مختلف تقسیم کردند و هر گروهی به آنچه که در دست داشتند شادمان بودند. پس اجازه دهید در غفلتشان باشند تا وقتی که فکر می‌کنند ما آنان را با مال و فرزندان حمایت می‌کنیم و در راه نیکی شتاب می‌زنیم، در حالی که آنان نمی‌دانند. به درستی که کسانی که از پروردگارشان می‌ترسند و به آیات او ایمان می‌آورند و هیچ‌گونه شریکی برای او قائل نیستند، آنهایی هستند که صدقات می‌دهند و دل‌هایشان از ترس به سوی پروردگارشان باز می‌گردد. آنان در کارهای نیک شتاب می‌کنند و در حقیقت، آنان پیشگامان هستند.
ای پیمبرها خورید از طیّبات
هم کنید اعمال نیکو در حیات
هوش مصنوعی: ای پیامبران، از چیزهای پاکیزه تناول کنید و در زندگی‌تان کارهای نیکو انجام دهید.
آگهم من بر هر آنچه می کنید
این شما را ملّتی باشد پدید
هوش مصنوعی: من از همه کارهایی که انجام می‌دهید باخبرم، این شما را به خلق یک ملت جدید می‌رساند.
ملّتی واحد منم پروردگار
هم شما را پس بترسید از عثار
هوش مصنوعی: من یک ملت واحد هستم و پروردگار شما نیز هستم، پس از اشتباهات و نافرمانی‌هایتان بترسید.
پس نمودند امر دین را مردمان
پاره پاره بینِ خود در هر زمان
هوش مصنوعی: مردم دین را در هر زمان به تکه‌های مختلف تقسیم کردند و هر کس بخشی از آن را بر حسب فهم خود برداشت نمود.
شاد هر قومی بدا نچه نزد اوست
بر گمانش آنچه هست او را نکوست
هوش مصنوعی: هر گروهی که شاد و خوشحال است، آنچه در نظرش خوب به نظر می‌رسد، در حقیقت همان است که برای او خوشایند است.
شرح این معنی نویسم گر تمام
در خروش آیند بر من خاص و عام
هوش مصنوعی: اگر بخواهم این مفهوم را توضیح دهم، حتی اگر همه مردم در برابر من اعتراض کنند، مشکلی نیست.
دلق و دستارم بدرّند از غضب
که به شرع و فقرشان باشد نسب
هوش مصنوعی: بیدار می‌شوم که لباس ساده و موقرمز من از خشم خدایان یا مردم برمی‌خیزد، زیرا ممکن است که به قوانین مذهبی و فقر آنها وابسته باشد.
پس بِه ار باشد نهان در پرده راز
سوی تفسیر کلام آییم باز
هوش مصنوعی: اگر چیزی در پرده راز پنهان است، بهتر آن است که به تفسیر آن کلام بپردازیم و آن را آشکار کنیم.
حق تعالی گفته در قرآن همه
آنچه حق است آنچه باطل زین رمه
هوش مصنوعی: خداوند در قرآن بیان کرده است که همه چیزهایی که حقیقت دارند، واقعی‌اند و هرچه که باطل است، از نظر او ارزش ندارد.
پس به گرداب ضلالت واگذار
این کسان را تا بمیرند از قرار
هوش مصنوعی: پس بگذار این افراد در نادانی و گمراهی خود بمانند تا به عاقبت کار خود برسند و از عذاب آن رنج ببرند.
می کنند آیا گمان کز ما مدد
هستشان این قوم از مال و ولد
هوش مصنوعی: آیا این قوم فکر می‌کنند که ما به آنها کمک می‌کنیم، در حالی که خودشان از مال و فرزندانشان برخوردارند؟
می شتابیم از پی خیراتشان
بل نفهمند اینکه نبود آن چنان
هوش مصنوعی: ما به دنبال نیکی‌ها و خوبی‌های آن‌ها می‌رویم، اما آنها نمی‌دانند که آنچه می‌کشیم، آن‌طور که باید، وجود ندارد.
این است استدراج نی سرعت به خیر
کی بهایم را بود این فهم و سیر
هوش مصنوعی: این فرد می‌گوید که در اینجا نشانه‌ای از سقوط یا عقب‌افتادگی وجود ندارد و این مسأله به سرعتی که در مسیر خیر و خوبی داریم ارتباطی ندارد. فهم و درک ما نیز بر اساس همین مسیر و سیر است.
وآن کسان کز خشیّت پروردگار
مشْفِقُون باشند یعنی ترس کار
هوش مصنوعی: آن دسته از افرادی که از خداوند می‌ترسند و مراقب اعمال خود هستند، نگران و احساس ترس دارند.
وآنکه بر آیات ربّشان بگروند
شرک بر حق وآنکه می نارند چند
هوش مصنوعی: کسانی که به نشانه‌های پروردگارشان ایمان می‌آورند، به حق پیوسته‌اند و کسانی که در برابر آن‌ها خشمگین می‌شوند، در واقع بر نادرستی می‌ایهند.
وآن کسان که می دهند از التفات
آنچه بدهند آن ز صدقات و زکات
هوش مصنوعی: کسانی که با محبت و توجه خود به دیگران کمک می‌کنند، چیزی که می‌دهند، شامل صدقه و زکات است.
قلب ایشان است ترسان از خدا
سوی حق گردند چون باز از ولا
هوش مصنوعی: قلب‌های آن‌ها از ترس خداوند می‌تپد و به سوی حق راه می‌یابند، ولی وقتی از ولایت دور می‌شوند، دوباره دچار ترس و نگرانی می‌شوند.
بر نکوییها شتابند آن کسان
سابقند از آن سبب بر مردمان
هوش مصنوعی: افرادی که به کارهای شایسته و خوب می‌پردازند، از کسانی هستند که در گذشته نیز همین نوع رفتار را داشته‌اند و به همین دلیل مورد احترام و توجه دیگران قرار می‌گیرند.