برگردان به زبان ساده
وَ لاٰ نُکَلِّفُ نَفْساً إِلاّٰ وُسْعَهٰا وَ لَدَیْنٰا کِتٰابٌ یَنْطِقُ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لاٰ یُظْلَمُونَ (۶۲) بَلْ قُلُوبُهُمْ فِی غَمْرَةٍ مِنْ هٰذٰا وَ لَهُمْ أَعْمٰالٌ مِنْ دُونِ ذٰلِکَ هُمْ لَهٰا عٰامِلُونَ (۶۳) حَتّٰی إِذٰا أَخَذْنٰا مُتْرَفِیهِمْ بِالْعَذٰابِ إِذٰا هُمْ یَجْأَرُونَ (۶۴) لاٰ تَجْأَرُوا اَلْیَوْمَ إِنَّکُمْ مِنّٰا لاٰ تُنْصَرُونَ (۶۵) قَدْ کٰانَتْ آیٰاتِی تُتْلیٰ عَلَیْکُمْ فَکُنْتُمْ عَلیٰ أَعْقٰابِکُمْ تَنْکِصُونَ (۶۶) مُسْتَکْبِرِینَ بِهِ سٰامِراً تَهْجُرُونَ (۶۷) أَ فَلَمْ یَدَّبَّرُوا اَلْقَوْلَ أَمْ جٰاءَهُمْ مٰا لَمْ یَأْتِ آبٰاءَهُمُ اَلْأَوَّلِینَ (۶۸) أَمْ لَمْ یَعْرِفُوا رَسُولَهُمْ فَهُمْ لَهُ مُنْکِرُونَ (۶۹) أَمْ یَقُولُونَ بِهِ جِنَّةٌ بَلْ جٰاءَهُمْ بِالْحَقِّ وَ أَکْثَرُهُمْ لِلْحَقِّ کٰارِهُونَ (۷۰) وَ لَوِ اِتَّبَعَ اَلْحَقُّ أَهْوٰاءَهُمْ لَفَسَدَتِ اَلسَّمٰاوٰاتُ وَ اَلْأَرْضُ وَ مَنْ فِیهِنَّ بَلْ أَتَیْنٰاهُمْ بِذِکْرِهِمْ فَهُمْ عَنْ ذِکْرِهِمْ مُعْرِضُونَ (۷۱) أَمْ تَسْأَلُهُمْ خَرْجاً فَخَرٰاجُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ هُوَ خَیْرُ اَلرّٰازِقِینَ (۷۲)
هوش مصنوعی: ما هیچکس را جز به اندازه توانش تکلیف نمیکنیم و در نزد ما کتابی است که به حق سخن میگوید و به آنها ظلم نخواهد شد. بلکه دلهایشان در غم و حزن این سخنان غرق است و آنها اعمال دیگری دارند که مشغول انجام آنها هستند. تا زمانی که ما زندگی مرفه آنها را به عذاب بکشیم، آنگاه آنان به فریاد میزنند. امروز فریاد نزنید، زیرا شما از ما یاری نخواهید شد. آیات من بر شما تلاوت میشد ولی شما به عقب میرفتید و با تکبر گوش نمیدادید. آیا در مورد سخن تدبر نکردند؟ آیا چیزی برایشان آمده که به اجدادشان نرسیده باشد؟ آیا آنها پیامبرشان را نشناختند و او را انکار کردند؟ آیا میگویند که او دیوانه است؟ در حالی که او حق را آورده و بیشتر آنها از حق نفرت دارند. اگر حق را بر اساس خواستههایشان دنبال میکردیم، آسمانها و زمین و ساکنان آن به فساد میافتادند. بلکه ما آنها را به یادآوریهایشان دعوت کردهایم و آنها از آن غافلاند. آیا از آنها چیزی میخواهی؟ در حالی که روزی پروردگار تو بهتر است و او بهترین روزیدهندگان است.
و تکلیف نمیکنم نفسی را مگر به اندازۀ طاقتش و نزد ما کتابیست که سخن میکند بحق و ایشان ظلم کرده نمیشوند (۶۲) بلکه دلهاشان در غفلت است از این و مر ایشان راست کردارها از غیر آن که ایشان باشند مر آنها را کنندگان (۶۳) تا چون بگیریم متنعمان ایشان را بعذاب آنگاه ایشان زاری کنند (۶۴) زاری مکنید امروز بدرستی که شما از ما یاری کرده نخواهید شد (۶۵) بدرستی که بود آیتهای من که خوانده میشد بر شما پس بودید بر پاشنههاتان پس بر میگشتید (۶۶) تکبرکنان بآن افسانهدرشبگویان که هذیان میگفتند (۶۷) آیا پس تأمل نمیکردند آن گفتار را یا آمد ایشان را آنچه نیامد پدران ایشان را که بودند پیشینیان (۶۸) آیا نمیشناختند رسولشان را پس ایشان بودند مر او را ناشناسندگان (۶۹) آیا میگفتند با او جنونیست بلکه آمد ایشان را بحق و اکثرشان بودند مر حق را ناخوش دارندگان (۷۰) و اگر پیرو میبود حق مراد هادی ایشان را هر آینه تباه شده بود آسمانها و زمین و هر که در آنهاست بلکه دادیم ایشان را ذکرشان پس ایشانند از ذکرشان روی گردانندگان (۷۱) آیا درخواست میکنی از ایشان مزدی پس مزد پروردگار تو بهتر است و اوست بهترین روزیدهندگان (۷۲)
هوش مصنوعی: و من هیچ نفسی را بیشتر از تواناییاش تکلیف نمیکنم. نزد ما کتابی وجود دارد که با حق سخن میگوید و آنها به خود ظلم نمیکنند. بلکه دلهایشان در غفلت از این موضوع است و اعمالی غیر از آنچه که هستند انجام میدهند. وقتی که ما متنعمانشان را به عذاب گرفتار کنیم، آن وقت زاری خواهند کرد. امروز زاری نکنید، زیرا شما از ما یاری نخواهید شد. بهراستی آیات من بر شما خوانده شده و شما همچنان به عقب برمیگردید و با تکبر به افسانهسرایانی که هذیان میگفتند، گوش میدهید. آیا بر آن گفتار تأمل نمیکنید یا چیزهایی شبیه آنچه که برای پدرانشان نیامده، را نشنیدند؟ آیا رسولشان را نمیشناختند و او را ناشناس میدانستند؟ آیا میگفتند او دیوانه است؟ در حالی که او به حق آمده و اکثر آنها حق را نمیپسندیدند. اگر حق هدف آنها بود، بیتردید آسمانها و زمین و هرچه در آنهاست، نابود میشد. اما ما یادآوریمان را به آنها دادیم و آنها از یادآوری ما روی گردان شدند. آیا از آنها مزدی میخواهی؟ در حالی که مزد پروردگارت بهتر است و او بهترین روزیدهندگان است.
شاق نبود هیچ تکلیفی ز ما
لَا نُکَلِّفُ نَفساً إلَّا وُسعَهَا
هوش مصنوعی: هیچ مسئولیتی بر عهده ما نیست که از تواناییمان خارج باشد.
نزد ما باشد کتابی در شئون
یَنْطِقُ بِالْحَقِّ وَهُم لَا یُظْلَمُون
هوش مصنوعی: در نزد ما کتابی وجود دارد که به حقایق سخن میگوید و هیچکس در آن مورد ظلم نمیشود.
بلکه دلهاشان از این با شدتی
هست اندر غفلتی و حیرتی
هوش مصنوعی: دلهایشان در این حالت با شدت زیادی در غفلت و حیرت هستند.
غیر از ایشان باشد اعمالی نژند
غیر شرک اعنی که باشد ناپسند
هوش مصنوعی: فقط اعمالی که از آنها خارج باشد، ناپسند است و به جز شرک، هیچ چیز دیگر نیز مورد قبول نیست.
میکنند اعمال ناپاک و پلید
بر علاوة شرک فُساق عنید
هوش مصنوعی: افرادی که اعمال زشت و ناپسند انجام میدهند، علاوه بر شرک، به شدت بر فساد خود اصرار دارند.
تا به هنگام معیّن در عِقاب
إذَآ أخَذْنَا مُتْرَفِیهِم بِالْعَذَاب
هوش مصنوعی: تا زمانی که وقت مشخصی فرا برسد، ما کسانی را که در رفاه و نعمت زندگی میکنند، به عذاب گرفتار خواهیم کرد.
آنکه ایشان می کنند از حد فزون
استغاثه پس إذَاهُم یَجأرُون
هوش مصنوعی: آنچه آنها انجام میدهند بیشتر از آن چیزی است که دست به دعا میزنند و از شدت فریاد و درخواستهایشان به آسمان میرسند.
نی کنید افغان که یاری کرده هیچ
نی شوید از ما شما اندر بسیج
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که در اینجا فردی به دیگران میگوید که اگر به یاری او بیایند و برای کمک تلاش کنند، نباید انتظار داشته باشند که چیزی از او دریافت کنند. در واقع، او میخواهد بگوید که تنها انجام کار و تلاش کافی نیست، بلکه انتظار دریافت پاداش یا کمک از دیگران نیز خطاست.
بود آیت های قرآن که ز ما
خوانده می شد هر زمانی بر شما
هوش مصنوعی: آیات قرآن که در هر زمانی از طرف ما خوانده میشد، نشانههایی برای شما بود.
پس شما بر قهقری بودید آن
که همی گشتید بر اِعقابتان
هوش مصنوعی: شما در حال پسروی و عقبگرد هستید، در حالی که در تلاشید که به جلو بروید.
می نمودید اعنی از آن اعتراض
داشتید از استماعش انقباض
هوش مصنوعی: شما به نوعی نشان میدادید که از شنیدن آن موضوع ناراحت و دلگیر بودید.
سرکشان بودید و در شب، در حرم
ذکر پیغمبر چه میشد دم به دم
هوش مصنوعی: شما در زمانهای گذشته، در شبهای تاریک، در محیطی مقدس یاد و ذکر پیامبر را فراموش نمیکردید و هر لحظه مشغول ذکر او بودید.
می نمودید از بدی او را به یاد
بودتان اعراض زآن سلطان راد
هوش مصنوعی: شما به خاطر بدی او، یاد آن سلطان نیکو را از ذهن خود دور میکردید.
می نکردید ایچ آیا در کلام
یعنی این قرآن تدبّر در مقام
هوش مصنوعی: آیا در گفتههای خداوند، یعنی قرآن، اندیشه و بررسی نمیکنید؟
یا بِدیشان آمد آنچه در یقین
بر پدرهاشان نیامد پیش از این
هوش مصنوعی: این جمله بیان میکند که چیزی که برای این افراد به نام نسل جدید درک شده، برای پدران آنها هرگز و با اطمینان زیاد به دست نیامده بود. به عبارتی، آنچه امروزه برای جوانان واضح است، برای نسلهای قبلتر اغلب ناشناخته و دور از دسترس بوده است.
یا که هیچ آیا رسول خویش را
باز بر نشناخت ندی از عمی
هوش مصنوعی: آیا رسول خود را نشناخت و او را در دل خویش نیاورد، یا اصلاً کسی نبود که او را بشناسد؟
تا کنند انکارش از بی معرفت
بلکه بشناسندش از رسم و صفت
هوش مصنوعی: برای اینکه او را انکار کنند، بیمعرفتی است؛ اما بهتر است که او را از ویژگیها و رفتارهایش بشناسند.
یا که می گفتند آیا که رسید
جن به وی یعنی جنونی بر مزید
هوش مصنوعی: میگفتند آیا او به دیوانگی رسیده است یا خیر، یعنی آیا او در حال افزایش جنون است.
بلکه آمدشان به حق پیغمبری
کَارِهُون بودند حق را اکثری
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که پیامبران با هدفی روشن و عمیق به دنیا آمدند و این که اکثریت مردم در درک حقیقت و پذیرش آن با مشکلاتی مواجه بودند. به عبارت دیگر، این پیامبران برای هدایت و روشنسازی مردم آمدهاند، اما بسیاری از انسانها هنوز در مسیر شناخت حقیقت دچار تردید و چالش هستند.
تابع ار گشتی حق از اهوائشان
بر تبه گشت این زمین و آسمان
هوش مصنوعی: اگر به هوای نفس خود پیروی کنی، این زمین و آسمان به نابودی خواهند رفت.
واندر آنها هر که هست از ذی عقول
نیست یعنی میلشان جز بر فضول
هوش مصنوعی: افرادی که در میان آنها هستند، از افراد بافکر و عاقل نیستند و تمایلاتشان تنها به چیزی بیارزش و سطحی جلب میشود.
بل کتابی بازشان دادیم چند
تا که باشد بهر ایشان وعظ و پند
هوش مصنوعی: کتابی را به آنها نشان دادیم که شامل چندین نکته و نصیحت برای آنها باشد.
پس خود ایشان روی گردانند از آن
یعنی از ذکری که آمد در بیان
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که خود آنها از آن چیزی که بیان شده است، روی برمیگردانند.
خواهی آیا مزد دعوت زین گروه
یا طمع داری به چیزی از وجوه
هوش مصنوعی: اگر میخواهی از این گروه پاداش دعوت را بگیری یا به چیزی از اموال آنها امیدوار هستی، پس باید بدان که هدف تو چیست.
پس بود مزد تو از پروردگار
مزد او بهتر ز خلق روزگار
هوش مصنوعی: پس پاداش تو از سوی خداوند است و پاداش او از پاداشهای مردم بهتر است.
بر خلایق اوست خیر الرازقین
که دهد هم حلق و هم رزق از یقین
هوش مصنوعی: خداوند بهترین روزیدهنده است که به بندگانش هم نعمتهای زندگی و هم حقایق شیرین و معنوی را عطا میکند.