گنجور

۹- آیات ۳۴ تا ۳۸

وَ لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنٰا مَنْسَکاً لِیَذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ عَلیٰ مٰا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اَلْأَنْعٰامِ فَإِلٰهُکُمْ إِلٰهٌ وٰاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَ بَشِّرِ اَلْمُخْبِتِینَ (۳۴) اَلَّذِینَ إِذٰا ذُکِرَ اَللّٰهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ اَلصّٰابِرِینَ عَلیٰ مٰا أَصٰابَهُمْ وَ اَلْمُقِیمِی اَلصَّلاٰةِ وَ مِمّٰا رَزَقْنٰاهُمْ یُنْفِقُونَ (۳۵) وَ اَلْبُدْنَ جَعَلْنٰاهٰا لَکُمْ مِنْ شَعٰائِرِ اَللّٰهِ لَکُمْ فِیهٰا خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ عَلَیْهٰا صَوٰافَّ فَإِذٰا وَجَبَتْ جُنُوبُهٰا فَکُلُوا مِنْهٰا وَ أَطْعِمُوا اَلْقٰانِعَ وَ اَلْمُعْتَرَّ کَذٰلِکَ سَخَّرْنٰاهٰا لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (۳۶) لَنْ یَنٰالَ اَللّٰهَ لُحُومُهٰا وَ لاٰ دِمٰاؤُهٰا وَ لٰکِنْ یَنٰالُهُ اَلتَّقْویٰ مِنْکُمْ کَذٰلِکَ سَخَّرَهٰا لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اَللّٰهَ عَلیٰ مٰا هَدٰاکُمْ وَ بَشِّرِ اَلْمُحْسِنِینَ (۳۷) إِنَّ اَللّٰهَ یُدٰافِعُ عَنِ اَلَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ اَللّٰهَ لاٰ یُحِبُّ کُلَّ خَوّٰانٍ کَفُورٍ (۳۸)

و از برای هر امتی گردانیدیم قربانی را تا یاد کنند نام خدا را بر آنچه روزی داد ایشان را از زبان بسته شتر و گاو و گوسفند پس اله شما اله واحد است پس مر او را منقاد شوید و بشارت ده فروتنان را (۳۴) آنان که چون ذکر کرده شود خدا بترسد دلهاشان و شکیبایان بر آنچه رسید ایشان را و برپای‌دارندگان نماز و از آنچه روزی دادیمشان انفاق می‌کنند (۳۵) و شتران تنومند گردانیدیم آنها را برای شما از علامتهای خدا مر شما راست در آنها منافع دنیوی و اخروی پس یاد کنید نام خدا را بر آنها صف‌زده‌ها پس چون فرود آید پهلوشان پس بخورید از آنها و بخورانید قانع و معتر همچنین مسخر کردیم آنها را برای شما باشد که شما شکر کنید (۳۶) هرگز نمی‌رسد خدا را گوشتهای آنها و نه خونهای آنها و لکن می‌رسد او را پرهیزگاری از شما همچنین مسخر کرد آنها را برای شما تا بزرگ دارید خدا را بر آنچه هدایت کرد شما را و مژده ده نیکوکاران را (۳۷) بدرستی که خدا کفایت می‌کند از آنان که ایمان آوردند بدرستی که خدا دوست نمی‌دارد هر خیانت‌کاری ناسپاسی را (۳۸)

بهر هر امّت بگرداندیدیم ما
مر محل طاعتی اندر رجا
تا نمایند اندر آنجا یاد حق
ذبح قربانی نمایند از نسق
یاد نام حق کنند از آنچه بود
رزق ایشان از بهیمه در نمود
گوسفند و گاو و اشتر از یقین
نحر می کردند اندر راه دین
پس خداتان ای خلایق یک خداست
مر ورا گردن نهید از صدق و راست
مژده بر اهل تواضع ده که هم
در دو دنیا ایمنند از رنج و غم
آن کسان که چون شود ذکر خدای
قلبهاشان ترسد و لغزد ز جای
مژده ده هم صابران را در بلاء
آنچه ایشان را رسیده ز ابتلاء
وآن کسان دارند که برپا نماز
رزق خود انفاق سازند از نیاز
زآنچه ما دادیشمان از رزقها
می کنند انفاق بی روی و ریا
وز شترها ما بگرداندیم هم
از علامت های دین محترم
بُدنه باشند اشتران سخت تن
تسمیۀ آن گشت بر عظم بدن
هست نیکی ها شما را اندر آن
فَاذْکُرُواْ اسمَ االلهِ عَلَیهَا بِالْبَیَان
وقت نحر اعنی چو بربندند صف
بُرد باید نام حق از هر طرف
پس چو پهلوهایش افتد بر زمین
زآن خورید و هم خورانید از یقین
بر تمام قانع و مُعترّ طعام
زآن دهید از حسن اکرام تمام
قَانِع آن محجوب ناخواهنده است
مُعتَر آن کو بر سئوال آورده دست
همچنان که وصف شد کردیم رام
بر شما کآرید بر شکر اهتمام
لحم و خونشان نی رسد هرگز به حق
بر قبولش می رسد لیک از فرق
گر به تقوی باشد آن وز صدق دل
کیست تا بر صدق نیّت منتقل
همچنین کردیم رام اَنعام را
بر شما آسایش و اکرام را
تا خدا را آورید اندر به یاد
بر بزرگی از خلوص اعتقاد
بر هر آنچه ره نمود او بر شما
ده بشارت بر نکوکاران ز ما
حق نماید دفع ضرّ کافران
زآن کسان که بگرویدند از عیان
خائنان از عون حق باشند دور
لَا یُحِب کُلَّ خَوانٍ کَفُور
۸- آیات ۲۹ تا ۳۳: ثُمَّ لْیَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَ لْیُوفُوا نُذُورَهُمْ وَ لْیَطَّوَّفُوا بِالْبَیْتِ اَلْعَتِیقِ (۲۹) ذٰلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ حُرُمٰاتِ اَللّٰهِ فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ أُحِلَّتْ لَکُمُ اَلْأَنْعٰامُ إِلاّٰ مٰا یُتْلیٰ عَلَیْکُمْ فَاجْتَنِبُوا اَلرِّجْسَ مِنَ اَلْأَوْثٰانِ وَ اِجْتَنِبُوا قَوْلَ اَلزُّورِ (۳۰) حُنَفٰاءَ لِلّٰهِ غَیْرَ مُشْرِکِینَ بِهِ وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّٰهِ فَکَأَنَّمٰا خَرَّ مِنَ اَلسَّمٰاءِ‌ فَتَخْطَفُهُ اَلطَّیْرُ أَوْ تَهْوِی بِهِ اَلرِّیحُ فِی مَکٰانٍ سَحِیقٍ (۳۱) ذٰلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعٰائِرَ اَللّٰهِ فَإِنَّهٰا مِنْ تَقْوَی اَلْقُلُوبِ (۳۲) لَکُمْ فِیهٰا مَنٰافِعُ إِلیٰ أَجَلٍ مُسَمًّی ثُمَّ مَحِلُّهٰا إِلَی اَلْبَیْتِ اَلْعَتِیقِ (۳۳)۱۰- آیات ۳۹ تا ۴۵: أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقٰاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اَللّٰهَ عَلیٰ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ (۳۹) اَلَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیٰارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلاّٰ أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اَللّٰهُ وَ لَوْ لاٰ دَفْعُ اَللّٰهِ اَلنّٰاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوٰامِعُ وَ بِیَعٌ وَ صَلَوٰاتٌ وَ مَسٰاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اِسْمُ اَللّٰهِ کَثِیراً وَ لَیَنْصُرَنَّ اَللّٰهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اَللّٰهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ (۴۰) اَلَّذِینَ إِنْ مَکَّنّٰاهُمْ فِی اَلْأَرْضِ أَقٰامُوا اَلصَّلاٰةَ وَ آتَوُا اَلزَّکٰاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ اَلْمُنْکَرِ وَ لِلّٰهِ عٰاقِبَةُ اَلْأُمُورِ (۴۱) وَ إِنْ یُکَذِّبُوکَ فَقَدْ کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ عٰادٌ وَ ثَمُودُ (۴۲) وَ قَوْمُ إِبْرٰاهِیمَ وَ قَوْمُ لُوطٍ (۴۳) وَ أَصْحٰابُ مَدْیَنَ وَ کُذِّبَ مُوسیٰ فَأَمْلَیْتُ لِلْکٰافِرِینَ ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ فَکَیْفَ کٰانَ نَکِیرِ (۴۴) فَکَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَةٍ أَهْلَکْنٰاهٰا وَ هِیَ ظٰالِمَةٌ فَهِیَ خٰاوِیَةٌ عَلیٰ عُرُوشِهٰا وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِیدٍ (۴۵)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنٰا مَنْسَکاً لِیَذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ عَلیٰ مٰا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اَلْأَنْعٰامِ فَإِلٰهُکُمْ إِلٰهٌ وٰاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَ بَشِّرِ اَلْمُخْبِتِینَ (۳۴) اَلَّذِینَ إِذٰا ذُکِرَ اَللّٰهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ اَلصّٰابِرِینَ عَلیٰ مٰا أَصٰابَهُمْ وَ اَلْمُقِیمِی اَلصَّلاٰةِ وَ مِمّٰا رَزَقْنٰاهُمْ یُنْفِقُونَ (۳۵) وَ اَلْبُدْنَ جَعَلْنٰاهٰا لَکُمْ مِنْ شَعٰائِرِ اَللّٰهِ لَکُمْ فِیهٰا خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ عَلَیْهٰا صَوٰافَّ فَإِذٰا وَجَبَتْ جُنُوبُهٰا فَکُلُوا مِنْهٰا وَ أَطْعِمُوا اَلْقٰانِعَ وَ اَلْمُعْتَرَّ کَذٰلِکَ سَخَّرْنٰاهٰا لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (۳۶) لَنْ یَنٰالَ اَللّٰهَ لُحُومُهٰا وَ لاٰ دِمٰاؤُهٰا وَ لٰکِنْ یَنٰالُهُ اَلتَّقْویٰ مِنْکُمْ کَذٰلِکَ سَخَّرَهٰا لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اَللّٰهَ عَلیٰ مٰا هَدٰاکُمْ وَ بَشِّرِ اَلْمُحْسِنِینَ (۳۷) إِنَّ اَللّٰهَ یُدٰافِعُ عَنِ اَلَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ اَللّٰهَ لاٰ یُحِبُّ کُلَّ خَوّٰانٍ کَفُورٍ (۳۸)
هوش مصنوعی: برای هر امتی، ما شعایری قرار داده‌ایم تا به یاد خداوند، نام او را بر آنچه از دام‌های حلال به آنان روزی داده‌ایم، ببرند. خدای شما یکی است، پس به او تسلیم شوید و مژده بده به کسانی که در برابر خداوند خضوع و خشوع دارند. آنها که وقتی نام خدا برده می‌شود، دل‌هایشان می‌لرزد، و صابرند بر آنچه به آنان می‌رسد، و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه که به آنان روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند. و ما قربانی‌ها را از شعائر الهی قرار داده‌ایم که در آنها خیر و برکت برای شماست، پس نام خدا را بر آنها بگذارید و وقتی که به زمین افتادند، از آنها بخورید و به قانع و نیازمند بدهید. این قربانی‌ها را برای شما تسخیر کرده‌ایم تا شاید سپاسگزار باشید. خداوند نه از گوشت آنها و نه از خون آنها بهره‌مند می‌شود، اما از شما تقوای قلبی را می‌پذیرد. این قربانی‌ها را برای شما تسخیر کرده‌ایم تا خداوند را به خاطر نعمت‌هایی که به شما داده، بزرگ بشمارید و به نیکوکاران بشارت بدهید. خداوند از مؤمنان دفاع می‌کند و او کسانی را که خیانتکار و ناسپاس‌اند، دوست نمی‌دارد.
و از برای هر امتی گردانیدیم قربانی را تا یاد کنند نام خدا را بر آنچه روزی داد ایشان را از زبان بسته شتر و گاو و گوسفند پس اله شما اله واحد است پس مر او را منقاد شوید و بشارت ده فروتنان را (۳۴) آنان که چون ذکر کرده شود خدا بترسد دلهاشان و شکیبایان بر آنچه رسید ایشان را و برپای‌دارندگان نماز و از آنچه روزی دادیمشان انفاق می‌کنند (۳۵) و شتران تنومند گردانیدیم آنها را برای شما از علامتهای خدا مر شما راست در آنها منافع دنیوی و اخروی پس یاد کنید نام خدا را بر آنها صف‌زده‌ها پس چون فرود آید پهلوشان پس بخورید از آنها و بخورانید قانع و معتر همچنین مسخر کردیم آنها را برای شما باشد که شما شکر کنید (۳۶) هرگز نمی‌رسد خدا را گوشتهای آنها و نه خونهای آنها و لکن می‌رسد او را پرهیزگاری از شما همچنین مسخر کرد آنها را برای شما تا بزرگ دارید خدا را بر آنچه هدایت کرد شما را و مژده ده نیکوکاران را (۳۷) بدرستی که خدا کفایت می‌کند از آنان که ایمان آوردند بدرستی که خدا دوست نمی‌دارد هر خیانت‌کاری ناسپاسی را (۳۸)
هوش مصنوعی: برای هر ملتی، قربانی‌هایی قرار دادیم تا نام خدا را بر آنچه به آن‌ها روزی داده شده، از زبان حیواناتی نظیر شتر، گاو و گوسفند یاد کنند. پروردگار شما تنها یک خداست، پس باید از او پیروی کنید و مژده دهید به فروتنان. این افراد هنگامی که نام خدا برده می‌شود، دل‌هایشان می‌لرزد و صبر پیشه می‌کنند در برابر مشکلاتی که برایشان پیش می‌آید. همچنین، نماز را برپا می‌دارند و از آنچه به آن‌ها روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند. ما شتران نیرومند را برای شما به عنوان نشانه‌هایی از خدا قرار داده‌ایم؛ شما در این حیوانات سودهای دنیوی و آخرتی دارید. پس نام خدا را بر آن‌ها یاد کنید و وقتی که به زمین افتادند، از آن‌ها بخورید و به نیازمندان نیز غذای آن‌ها را بدهید. این حیوانات را برای شما تسلیم کردیم تا شما شکرگزار باشید. هرگز به خدا گوشت یا خون این قربانی‌ها نمی‌رسد، بلکه برای خدا پرهیزگاری شما اهمیت دارد. ما این حیوانات را برای شما تسلیم کردیم تا خدا را به خاطر هدایتش بزرگ شمارید و به نیکوکاران مژده دهید. خدا به کفایت از کسانی که ایمان آورده‌اند، می‌رسد و به راستی خدا هر خیانت‌کار و ناسپاسی را دوست ندارد.
بهر هر امّت بگرداندیدیم ما
مر محل طاعتی اندر رجا
هوش مصنوعی: ما برای هر امتی مکان خاصی را برای عبادت و طاعت در نظر گرفته‌ایم.
تا نمایند اندر آنجا یاد حق
ذبح قربانی نمایند از نسق
هوش مصنوعی: در آن مکان، یاد خدا را زنده کرده و قربانی‌هایی از نوع خاصی را به جا می‌آورند.
یاد نام حق کنند از آنچه بود
رزق ایشان از بهیمه در نمود
هوش مصنوعی: به یاد نام خدا، آنچه که روزی آن‌ها بود، از دامی بر آن‌ها نمایان شد.
گوسفند و گاو و اشتر از یقین
نحر می کردند اندر راه دین
هوش مصنوعی: مردم با اطمینان و باور کامل، در مسیر دین، گوسفند و گاو و شتر را قربانی می‌کردند.
پس خداتان ای خلایق یک خداست
مر ورا گردن نهید از صدق و راست
هوش مصنوعی: پس ای مردم، خداوند شما تنها یک خداست. او را با صداقت و راستینی در زندگی خود جایگاه و احترام دهید.
مژده بر اهل تواضع ده که هم
در دو دنیا ایمنند از رنج و غم
هوش مصنوعی: به افرادی که خود را متواضع می‌دانند، بشارت بده که در هر دو جهان از درد و اندوه در امان هستند.
آن کسان که چون شود ذکر خدای
قلبهاشان ترسد و لغزد ز جای
هوش مصنوعی: کسانی که هنگام یاد خداوند، دل‌هایشان به تردید می‌افتد و از جایی که ایستاده‌اند، به لرزه درمی‌آیند، در حقیقت احساس ترسی عمیق دارند.
مژده ده هم صابران را در بلاء
آنچه ایشان را رسیده ز ابتلاء
هوش مصنوعی: بشارت بده به شکیبایان که در سختی‌ها و مصائب، آنچه بر آن‌ها گذشته است، فرصتی است برای نشان دادن صبر و استقامت.
وآن کسان دارند که برپا نماز
رزق خود انفاق سازند از نیاز
هوش مصنوعی: افرادی هستند که برای به دست آوردن روزی خود، نماز را برپا می‌دارند و از نیازمندی‌های خود می‌گذرند.
زآنچه ما دادیشمان از رزقها
می کنند انفاق بی روی و ریا
هوش مصنوعی: آنچه که ما به عنوان روزی به ما داده‌اند، باید به گونه‌ای بدون خودنمایی و فخر فروشی خرج و بخشش شود.
وز شترها ما بگرداندیم هم
از علامت های دین محترم
هوش مصنوعی: ما از شترها دور شدیم و این نشان‌دهنده‌ی احترام به نشانه‌های دین است.
بُدنه باشند اشتران سخت تن
تسمیۀ آن گشت بر عظم بدن
هوش مصنوعی: بدن اسب‌ها به شدت مقاوم است، مانند شترانی که به خاطر ساختار بدنی‌شان، قوی و نیرومند شده‌اند.
هست نیکی ها شما را اندر آن
فَاذْکُرُواْ اسمَ االلهِ عَلَیهَا بِالْبَیَان
هوش مصنوعی: در نیکی‌ها و کارهای خوب خود، نام خدا را با صدای بلند یاد کنید و به یاد داشته باشید.
وقت نحر اعنی چو بربندند صف
بُرد باید نام حق از هر طرف
هوش مصنوعی: زمانی که برای قربانی کردن آمد، باید نام حق را از هر سو بیاورند و ذکر کنند.
پس چو پهلوهایش افتد بر زمین
زآن خورید و هم خورانید از یقین
هوش مصنوعی: زمانی که پهلوهایش بر زمین بیفتد، از آن بخورید و دیگران را نیز به خوردن دعوت کنید، زیرا این کار از روی یقین و اطمینان است.
بر تمام قانع و مُعترّ طعام
زآن دهید از حسن اکرام تمام
هوش مصنوعی: به همه‌ی کسانی که از زندگی خود راضی هستند و از غذاهایی که به آن‌ها داده می‌شود شکایت ندارند، با نیکی و احترام، همگی نیازهایشان را تأمین کنید.
قَانِع آن محجوب ناخواهنده است
مُعتَر آن کو بر سئوال آورده دست
هوش مصنوعی: کسی که راضی و قانع است، در برابر چیزهایی که نمی‌خواهد، خود را کنار می‌کشد. اما آن کسی که در جستجوی پاسخ است، به سوالات توجه می‌کند و به آنها پاسخ می‌دهد.
همچنان که وصف شد کردیم رام
بر شما کآرید بر شکر اهتمام
هوش مصنوعی: همچنان که توضیح داده شد، ما به شما آموزش دادیم تا با تلاش و کوشش در زمینه شکرگزاری پیشرفت کنید.
لحم و خونشان نی رسد هرگز به حق
بر قبولش می رسد لیک از فرق
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که گوشت و خون انسان‌ها نمی‌توانند به درک و قبول حقیقتی عمیق نائل شوند، بلکه این درک و پذیرش از طریق intellect و عقل صورت می‌پذیرد و نه از طریق مادیات. در واقع، راه رسیدن به حقیقت فراتر از جسم و ظاهر است و به تفکر و فهمی عمیق‌تر نیاز دارد.
گر به تقوی باشد آن وز صدق دل
کیست تا بر صدق نیّت منتقل
هوش مصنوعی: اگر تقوا وجود داشته باشد و دل هم راستین باشد، پس چه کسی است که به حقیقت نیت خود منتقل نشود؟
همچنین کردیم رام اَنعام را
بر شما آسایش و اکرام را
هوش مصنوعی: ما نیز برای شما، حیوانات و نعمت‌ها را رام و مطیع کرده‌ایم تا آسایش و احترام را برایتان فراهم کنیم.
تا خدا را آورید اندر به یاد
بر بزرگی از خلوص اعتقاد
هوش مصنوعی: به خداوند توجه کنید و او را در دل خود بزرگ بشمارید و با صداقت و خلوص عقیده به او نزدیک شوید.
بر هر آنچه ره نمود او بر شما
ده بشارت بر نکوکاران ز ما
هوش مصنوعی: هر چیزی که او به شما نشان داد، بر نیکوکاران از طرف ما خبر خوشی است.
حق نماید دفع ضرّ کافران
زآن کسان که بگرویدند از عیان
هوش مصنوعی: خداوند برای کسانی که از حق پیروی کرده‌اند و به ایمان روی آورده‌اند، از آسیب و ضرر کافران محافظت می‌کند.
خائنان از عون حق باشند دور
لَا یُحِب کُلَّ خَوانٍ کَفُور
هوش مصنوعی: خیانتکاران به یاری حق راهی ندارند و هیچ کس نمی‌تواند خیانتکار نادانی را دوست داشته باشد.