گنجور

۸- آیات ۲۹ تا ۳۳

ثُمَّ لْیَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَ لْیُوفُوا نُذُورَهُمْ وَ لْیَطَّوَّفُوا بِالْبَیْتِ اَلْعَتِیقِ (۲۹) ذٰلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ حُرُمٰاتِ اَللّٰهِ فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ أُحِلَّتْ لَکُمُ اَلْأَنْعٰامُ إِلاّٰ مٰا یُتْلیٰ عَلَیْکُمْ فَاجْتَنِبُوا اَلرِّجْسَ مِنَ اَلْأَوْثٰانِ وَ اِجْتَنِبُوا قَوْلَ اَلزُّورِ (۳۰) حُنَفٰاءَ لِلّٰهِ غَیْرَ مُشْرِکِینَ بِهِ وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّٰهِ فَکَأَنَّمٰا خَرَّ مِنَ اَلسَّمٰاءِ‌ فَتَخْطَفُهُ اَلطَّیْرُ أَوْ تَهْوِی بِهِ اَلرِّیحُ فِی مَکٰانٍ سَحِیقٍ (۳۱) ذٰلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعٰائِرَ اَللّٰهِ فَإِنَّهٰا مِنْ تَقْوَی اَلْقُلُوبِ (۳۲) لَکُمْ فِیهٰا مَنٰافِعُ إِلیٰ أَجَلٍ مُسَمًّی ثُمَّ مَحِلُّهٰا إِلَی اَلْبَیْتِ اَلْعَتِیقِ (۳۳)

پس باید ازاله نمایند کثافاتشان را و باید وفا کنند به نذرهایشان که طواف کنند خانه دیرینه را (۲۹) آنست و کسی که تعظیم کند حرمتهای خدا را پس آن بهتر است مر او را نزد پروردگارش و حلال شده است برای شما چهارپایان مگر آنچه خوانده می‌شود بر شما پس اجتناب کنید پلیدیها را از بتان و اجتناب کنید قول دروغ را (۳۰) مخلصان مر خدای را غیر شرک‌آورندگان باو و کسی که شرک آورد بخدا پس گویا در افتاده از آسمان پس ربایدش پرنده یا فرود آردش باو باد در جایی دور (۳۱) آنست کسی که تعظیم علامتهای خدا را پس بدرستی که از پرهیزگاری دلهاست (۳۲) مر شما راست در آنها منفعتها تا مدتی نام برده شده پس محل آن بسوی بیت عتیق است (۳۳)

پس گذارند آن مناسک را تمام
پیش از این گفتیم شرحش در مقام
هم وفاء بر نذرهای خود کنند
هم طواف خانه در هر حد کنند
خانۀ آزاد از طوفان و غرق
یا کسان را از تملک نزد فرق
یعنی از تفریق بین مردمان
تا شود مالک به خشتی کس بدان
این است امر حج که شد ذکر از نسق
کرد هر تعظیم حرمت های حق
مر ورا نزد خدایش بهتر است
هم جزائش در نکویی اکبر است
چارپایان بر شما باشد حلال
نوبت احرام یا در کل حال
غیر از آنچه خوانده گردد بر شما
یعنی آنچه میته است و ناروا
از پلیدی پس نمایید اجتناب
وآن بود اصنام اندر انتساب
هم نمایید اجتناب از قول زور
بت پرستی اصل کذب است و فجور
دین حق گیرید و میل آن سو کنید
بر خدا از غیر شرکی رو کنید
طاعتش یعنی نمایید از خلوص
بیش یا کم در عموم و در خصوص
وآنکه شرک آرد به حق باشد چنان
کاوفتاد او بر زمین از آسمان
پس ربایندش طیور جیفه خوار
می کنند اعضای او را تار و مار
بادش اندازد به جایی یا که دور
از مکانی مرتفع با صد قصور
حقّ امر این بود در نزد خرد
وآنکه تعظیم شعار االله کند
پس خود آن باشد ز تقوای قلوب
که بود پاکیزه از نقص و عیوب
یا مزکی از فساد اعتقاد
یا مبری از ضلال و ارتداد
آن شعائر شد مناسک را تمام
خاص یا باشد به بدن اندر کلام
اشتران کآرند یعنی بهر نحر
خوب و فربه از هر آن وادی و شهر
مر شما را اندر آنها سودهاست
تا به وقت نام برده کآن هدی است
یا مراد از نفع آن باشد ثواب
در قیامت حاصل از حکم کتاب
پس محل آن مناسک یا که نحر
سوی آن بیت العتیق آمد ز بهر
مر محل نحر حج اند ر مناست
جای نحر عمره مکه بی خطاست
۷- آیات ۲۵ تا ۲۸: إِنَّ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اَللّٰهِ وَ اَلْمَسْجِدِ اَلْحَرٰامِ اَلَّذِی جَعَلْنٰاهُ لِلنّٰاسِ سَوٰاءً اَلْعٰاکِفُ فِیهِ وَ اَلْبٰادِ وَ مَنْ یُرِدْ فِیهِ بِإِلْحٰادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذٰابٍ أَلِیمٍ (۲۵) وَ إِذْ بَوَّأْنٰا لِإِبْرٰاهِیمَ مَکٰانَ اَلْبَیْتِ أَنْ لاٰ تُشْرِکْ بِی شَیْئاً وَ طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطّٰائِفِینَ وَ اَلْقٰائِمِینَ وَ اَلرُّکَّعِ اَلسُّجُودِ (۲۶) وَ أَذِّنْ فِی اَلنّٰاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجٰالاً وَ عَلیٰ کُلِّ ضٰامِرٍ یَأْتِینَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ (۲۷) لِیَشْهَدُوا مَنٰافِعَ لَهُمْ وَ یَذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ فِی أَیّٰامٍ مَعْلُومٰاتٍ عَلیٰ مٰا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اَلْأَنْعٰامِ فَکُلُوا مِنْهٰا وَ أَطْعِمُوا اَلْبٰائِسَ اَلْفَقِیرَ (۲۸)۹- آیات ۳۴ تا ۳۸: وَ لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنٰا مَنْسَکاً لِیَذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ عَلیٰ مٰا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ اَلْأَنْعٰامِ فَإِلٰهُکُمْ إِلٰهٌ وٰاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَ بَشِّرِ اَلْمُخْبِتِینَ (۳۴) اَلَّذِینَ إِذٰا ذُکِرَ اَللّٰهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ اَلصّٰابِرِینَ عَلیٰ مٰا أَصٰابَهُمْ وَ اَلْمُقِیمِی اَلصَّلاٰةِ وَ مِمّٰا رَزَقْنٰاهُمْ یُنْفِقُونَ (۳۵) وَ اَلْبُدْنَ جَعَلْنٰاهٰا لَکُمْ مِنْ شَعٰائِرِ اَللّٰهِ لَکُمْ فِیهٰا خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اِسْمَ اَللّٰهِ عَلَیْهٰا صَوٰافَّ فَإِذٰا وَجَبَتْ جُنُوبُهٰا فَکُلُوا مِنْهٰا وَ أَطْعِمُوا اَلْقٰانِعَ وَ اَلْمُعْتَرَّ کَذٰلِکَ سَخَّرْنٰاهٰا لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (۳۶) لَنْ یَنٰالَ اَللّٰهَ لُحُومُهٰا وَ لاٰ دِمٰاؤُهٰا وَ لٰکِنْ یَنٰالُهُ اَلتَّقْویٰ مِنْکُمْ کَذٰلِکَ سَخَّرَهٰا لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اَللّٰهَ عَلیٰ مٰا هَدٰاکُمْ وَ بَشِّرِ اَلْمُحْسِنِینَ (۳۷) إِنَّ اَللّٰهَ یُدٰافِعُ عَنِ اَلَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ اَللّٰهَ لاٰ یُحِبُّ کُلَّ خَوّٰانٍ کَفُورٍ (۳۸)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ثُمَّ لْیَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَ لْیُوفُوا نُذُورَهُمْ وَ لْیَطَّوَّفُوا بِالْبَیْتِ اَلْعَتِیقِ (۲۹) ذٰلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ حُرُمٰاتِ اَللّٰهِ فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ أُحِلَّتْ لَکُمُ اَلْأَنْعٰامُ إِلاّٰ مٰا یُتْلیٰ عَلَیْکُمْ فَاجْتَنِبُوا اَلرِّجْسَ مِنَ اَلْأَوْثٰانِ وَ اِجْتَنِبُوا قَوْلَ اَلزُّورِ (۳۰) حُنَفٰاءَ لِلّٰهِ غَیْرَ مُشْرِکِینَ بِهِ وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّٰهِ فَکَأَنَّمٰا خَرَّ مِنَ اَلسَّمٰاءِ‌ فَتَخْطَفُهُ اَلطَّیْرُ أَوْ تَهْوِی بِهِ اَلرِّیحُ فِی مَکٰانٍ سَحِیقٍ (۳۱) ذٰلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعٰائِرَ اَللّٰهِ فَإِنَّهٰا مِنْ تَقْوَی اَلْقُلُوبِ (۳۲) لَکُمْ فِیهٰا مَنٰافِعُ إِلیٰ أَجَلٍ مُسَمًّی ثُمَّ مَحِلُّهٰا إِلَی اَلْبَیْتِ اَلْعَتِیقِ (۳۳)
هوش مصنوعی: سپس باید طواف‌کنندگان، ناپاکی‌های خود را برطرف کنند و نذرهای خود را ادا نمایند و به گرد این خانه باستانی طواف کنند. این است و هر کسی که حرمت‌های الهی را بزرگ شمارَد، این کار برای او نزد پروردگارش بهتر است. همچنین، برای شما گوشت‌های حلالی که جز آنچه برای شما خوانده می‌شود، حلال شده است. پس از پلیدی‌های بت‌ها دوری کنید و از گفتن دروغ اجتناب نمایید. باید برای خداوند خالص باشید و هیچ چیزی را با او شریک نسازید؛ زیرا هر کسی که خدا را شریک کند، مثل این است که از آسمان سقوط کند و پرنده او را بچسبد، یا بادی او را به جایی دور پرتاب کند. این است، و هر کس شعائر الهی را بزرگ بشمارد، این از تقوای دل‌هاست. برای شما در آن‌ها منافع مشخصی تا زمان معینی وجود دارد و سپس محل آن به خانه باستانی برمی‌گردد.
پس باید ازاله نمایند کثافاتشان را و باید وفا کنند به نذرهایشان که طواف کنند خانه دیرینه را (۲۹) آنست و کسی که تعظیم کند حرمتهای خدا را پس آن بهتر است مر او را نزد پروردگارش و حلال شده است برای شما چهارپایان مگر آنچه خوانده می‌شود بر شما پس اجتناب کنید پلیدیها را از بتان و اجتناب کنید قول دروغ را (۳۰) مخلصان مر خدای را غیر شرک‌آورندگان باو و کسی که شرک آورد بخدا پس گویا در افتاده از آسمان پس ربایدش پرنده یا فرود آردش باو باد در جایی دور (۳۱) آنست کسی که تعظیم علامتهای خدا را پس بدرستی که از پرهیزگاری دلهاست (۳۲) مر شما راست در آنها منفعتها تا مدتی نام برده شده پس محل آن بسوی بیت عتیق است (۳۳)
هوش مصنوعی: پس باید کثافات و آلودگی‌ها را از بین ببرند و به نذری که کرده‌اند پایبند باشند و خانه باستانی را طواف کنند. کسی که حرمت‌های خدا را محترم بشمارد، نزد پروردگارش دارای مقام بالاتری خواهد بود. برای شما چهارپایانی حلال است، به جز آنچه بر شما خوانده می‌شود، پس باید از پلیدی‌ها و بت‌ها دوری کنید و از دروغ پرهیز نمایید. کسانی که خالصانه فقط خدا را پرستش می‌کنند و شرک نمی‌آورند، در امان هستند و اگر کسی به خدا شرک بیاورد، گویی که به آسمان سقوط کرده و پرنده‌ای او را می‌رباید یا باد او را به جایی دور می‌برد. کسی که حرمت علامت‌های خدا را رعایت کند، قطعاً از پرهیزگاری و تقوای قلبی برخوردار است. در آن نشانه‌ها برای شما منفعت‌هایی وجود دارد تا زمان مشخصی که نام برده می‌شود و سپس مقصد شما به سوی خانه قدیمی خواهد بود.
پس گذارند آن مناسک را تمام
پیش از این گفتیم شرحش در مقام
هوش مصنوعی: قبل از این، توضیحات لازم درباره‌ی این مراسم را ارائه داده‌ایم و حالا اجازه دهید تمام مناسک را به پایان برسانیم.
هم وفاء بر نذرهای خود کنند
هم طواف خانه در هر حد کنند
هوش مصنوعی: آنها هم به وعده‌های خود وفادارند و هم در هر مرحله‌ای دور خانه‌ی کعبه می‌چرخند.
خانۀ آزاد از طوفان و غرق
یا کسان را از تملک نزد فرق
هوش مصنوعی: خانه‌ای که از طوفان و غرق شدن در امان باشد، به افراد دیگر تعلق ندارد و زیر سلطه کسی نیست.
یعنی از تفریق بین مردمان
تا شود مالک به خشتی کس بدان
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که از جدایی و تفکیک میان انسان‌ها، فردی می‌تواند به قدرت و تسلط بر دیگران دست یابد، به طوری که بر سر دیگران با تکیه بر این جدایی، حکمرانی کند.
این است امر حج که شد ذکر از نسق
کرد هر تعظیم حرمت های حق
هوش مصنوعی: حج، این وظیفه‌ای است که به انجام می‌رسد و در آن یادآوری می‌شود. در این مراسم، هر احترامی که به ارزش‌ها و حرمت‌های الهی داده می‌شود، به خوبی بجا آورده می‌شود.
مر ورا نزد خدایش بهتر است
هم جزائش در نکویی اکبر است
هوش مصنوعی: مردی که به خدا نزدیک است، در نزد او مقام و ارزش بیشتری دارد و پاداش او نیز در بهترین شکل و با نیکی زیاد خواهد بود.
چارپایان بر شما باشد حلال
نوبت احرام یا در کل حال
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی اشاره دارد که برای حیوانات بارکش یا تنهایی، در زمان‌های خاصی که مسافران در حال انجام مناسک مذهبی خاصی هستند، اجازه استفاده و قربانی کردن آنها وجود دارد. به این ترتیب، هرکسی که بخواهد از این حیوانات استفاده کند باید به قوانین و آداب مربوط به این موضوع احترام بگذارد.
غیر از آنچه خوانده گردد بر شما
یعنی آنچه میته است و ناروا
هوش مصنوعی: هر چیزی که بر شما خوانده می‌شود، غیر از آن چیزی است که درست و منطقی به نظر می‌رسد.
از پلیدی پس نمایید اجتناب
وآن بود اصنام اندر انتساب
هوش مصنوعی: از زشتی‌ها دوری کنید و این همان پرستش بت‌ها در نسبت‌هاست.
هم نمایید اجتناب از قول زور
بت پرستی اصل کذب است و فجور
هوش مصنوعی: از گفتن سخنان نادرست و بی‌اساس خودداری کنید، زیرا بت‌پرستی و باور به چیزهایی که حقیقت ندارند، نادرست و زشت است.
دین حق گیرید و میل آن سو کنید
بر خدا از غیر شرکی رو کنید
هوش مصنوعی: به دین حق توجه کنید و گرایش خود را به سمت خدا قرار دهید و از هر گونه شرک دوری کنید.
طاعتش یعنی نمایید از خلوص
بیش یا کم در عموم و در خصوص
هوش مصنوعی: برای اینکه به مقام شایسته‌ای برسید، باید در انجام عبادت و پیروی از دستورات با تمام وجود و بدون کم و کاست عمل کنید، چه در مواقع عمومی و چه در خصوص امور خصوصی.
وآنکه شرک آرد به حق باشد چنان
کاوفتاد او بر زمین از آسمان
هوش مصنوعی: کسی که به حق شرک و شریک بیاورد، به حالتی افتاده است مانند کسی که از آسمان به زمین سقوط کرده است.
پس ربایندش طیور جیفه خوار
می کنند اعضای او را تار و مار
هوش مصنوعی: آنگاه پرندگان لاشخور، بدن او را تکه‌تکه می‌کنند و از او چیزی باقی نمی‌گذارند.
بادش اندازد به جایی یا که دور
از مکانی مرتفع با صد قصور
هوش مصنوعی: باد او را به جایی می‌برد یا اینکه به دور از مکانی بلندی قرار می‌دهد که در آنجا خطاها و اشتباهات زیادی وجود دارد.
حقّ امر این بود در نزد خرد
وآنکه تعظیم شعار االله کند
هوش مصنوعی: مسئله اصلی این است که در نظر خرد و در نزد خداوند، کسی محبوب‌تر است که به نشانه احترام، علم و شعائر خدا را بزرگ شمارد.
پس خود آن باشد ز تقوای قلوب
که بود پاکیزه از نقص و عیوب
هوش مصنوعی: این بیان به این مفهوم است که اصلی‌ترین نشانه تقوای قلب‌ها، پاک و خالص بودن آن‌ها از هر نوع نقص و عیبی است.
یا مزکی از فساد اعتقاد
یا مبری از ضلال و ارتداد
هوش مصنوعی: یا تو از فساد اعتقاد پاک می‌شوی، یا از گمراهی و روی‌گردانی رهایی پیدا می‌کنی.
آن شعائر شد مناسک را تمام
خاص یا باشد به بدن اندر کلام
هوش مصنوعی: شعائر و نشانه‌ها به طور کامل مناسک را شکل می‌دهند، یا اینکه این مفاهیم در بدن انسان به صورت کلام و گفتار جلوه‌گری می‌کنند.
اشتران کآرند یعنی بهر نحر
خوب و فربه از هر آن وادی و شهر
هوش مصنوعی: شترانی که برای قربانی کردن انتخاب می‌شوند، باید خوب و چاق باشند و از هر نقطه‌ای، چه از دره‌ها و چه از شهرها، می‌آیند.
مر شما را اندر آنها سودهاست
تا به وقت نام برده کآن هدی است
هوش مصنوعی: شما در این موضوعات به سودهایی دست پیدا می‌کنید که در زمان مناسب، می‌تواند شما را به هدف برساند.
یا مراد از نفع آن باشد ثواب
در قیامت حاصل از حکم کتاب
هوش مصنوعی: شاید منظور از فایده این باشد که پاداشی در آخرت از اجرای دستورات کتاب الهی به دست می‌آید.
پس محل آن مناسک یا که نحر
سوی آن بیت العتیق آمد ز بهر
هوش مصنوعی: پس برای انجام مناسک حج یا قربانی، به سوی آن خانه قدیمی و با عظمت آمد.
مر محل نحر حج اند ر مناست
جای نحر عمره مکه بی خطاست
هوش مصنوعی: محل انجام مناسک حج در منی واقع شده است و این مکان مناسب برای قربانی کردن است، در حالی که جای قربانی در عمره در مکه بی‌دلیل انتخاب شده است و نادرست است.